________________
૧૭૮ पडिपुच्छणयाए णं सुत्तत्थतदुभयाइं विसोहेइ, कंखामोहणिज्जं कम्मं वुच्छिदइ ॥२०॥२२॥
અર્થ : હે ભગવંત ! પૂર્વે કહેલા સૂત્રાદિને ફરીથી જે પૂછવું પ્રતિપૃચ્છના કહેવાય છે, તે પ્રતિપૃચ્છના વડે જીવ શું ઉત્પન્ન કરે ?
ઉત્તર : પ્રતિપૃચ્છના વડે જીવ સૂત્ર, અર્થ અને તે બંનેને વિશુદ્ધ કરે છે અને કાંક્ષામોહનીયકર્મનો નાશ કરે છે. “આ મારે આ રીતે ભણવું યોગ્ય છે કે આ રીતે ભણવું યોગ્ય છે?” ઇત્યાદિ શંકાનો તથા પરમતની અભિલાષારૂપ કાંક્ષાનો–તે બંને પ્રકારના મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મનો ક્ષય કરે છે. ૨૦-૨૨.
આ પ્રમાણે એટલે પૂછીને સ્થિર કરેલા કૃતનું વિસ્મરણ ન થાય તે માટે પરાવર્તન કરવી જોઈએ તેથી હવે પરાવર્તના કહે છે.
परिअट्टणयाए णं भंते ! जीवे किं जणयइ ?
परिअट्टणयाए णं वंजणाई जणयइ वंजणलद्धि च उप्पाएइ ॥२१॥२३॥
અર્થ : હે ભગવંત ! પરાવર્તન અર્થાત્ વારંવાર પુનરાવર્તન કરવા વડે જીવ શું ઉત્પન્ન કરે ?
ઉત્તર : પરાવર્તન વડે એટલે ભણેલાને ફરી ફરી ગણવા વડે જીવ વ્યંજનોને–અક્ષરોને ઉત્પન્ન કરે છે.
એટલે કે તે વ્યંજનો વિસ્તૃત થયા હોય તો પણ જલ્દીથી પાછા સ્મરણમાં આવે છે તેથી ઉત્પન્ન થાય છે એમ કહ્યું. તથા વળી તેવા પ્રકારના ક્ષયોપશમને લીધે વ્યંજનલબ્ધિ અને =અને એટલે કે પદલબ્ધિને પણ ઉત્પન્ન કરે છે–પામે છે. ૨૧-૨૩.
સૂત્રની જેમ અર્થનું પણ વિસ્મરણ ન થાય તે માટે અનુપ્રેક્ષા કરવી જોઈએ તેથી હવે અનુપ્રેક્ષા કહે છે –
