________________
[૩૮]
ત્રિભુવનપ્રકાશ મહાવીરદેવ
દેખાતું નથી. બહારના ત્યાગના આચાર જ્યારે અભ્યાસથી સિદ્ધ અને છે ત્યારે તેની ભવ્ય અસરા મન ઉપર પડે છે એટલે મનને વધુમાં વધુ શાંત, સ્વસ્થ અને નિર્મળ રાખવુ' હાય તેણે વધુમાં વધુ બાહ્ય આચારની અપેક્ષા રાખવી જ રહી. વધુમાં વધુ અશુભ નિમિત્તોના ત્યાગ એટલે વધુમાં વધુ મનની શાન્તિ, સ્વસ્થતા અને નિમ ળતાની સિદ્ધિ.
ઉચ્ચતમ સાધના માટેનેા સરળતમ ઉપાય આ જ છે. એથી જ દરેક ભવ્યાત્માએ બાહ્ય વ્યવહારોને મહત્ત્વ આપવુ. જ રહ્યું. જેને અશુભ વ્યવહારની આંતરમન ઉપર વિકૃત અસરે થતી હાય તેને ત્યાં સુધી શુભ વ્યવહારની આંતરમન ઉપરની સારી અસરેાની વાત અવશ્ય સ્વીકારવી રહી. સ્ત્રીના ચિત્રથી જેનું મન વિકૃત થતું હાય તેના મન ઉપર પરમેષ્ઠીની પ્રતિમાની શુભ અસર પણ થવાની જ.
ભવ્યાત્માએ! બાહ્ય વ્યવહારધમ તે બાળજીવા માટે અનિવાય છે. ઉચ્ચકક્ષાના નિશ્ચય શુદ્ધ ધર્મને તે લક્ષ્યમાં જ રાખવાના.
વળી ધર્મના ખાલ્યકાળમાં વ્યવહુાર જ બળવાન છે. જેટલેા ખળવાન ધર્મના પ્રૌઢકાળમાં નિશ્ચય ગણાય છે. એ ય પોતપોતાના સ્થાને તુલ્યબળી છે. સરોવરમાં જેમ મગર જ ખળવાન, ધરતી ઉપર જેમ હસ્તી જ બળવાન.
મારા પોતાના જીવનની વાત કરું. એમાં પણ તમને જોવા મળશે કે ચિત્ત ઉપર વ્યવહાર કેટલી બધી શુભાશુભ અસા ઉત્પન્ન કરી શકે છે.
હું જ્યારે ધ્યાનસ્થ હતા ત્યારે આ માગેથી એ માણસા પસાર થતા હતા. અને તેમણે મારા સ ́સાર પર્યાયના પુત્રની થયેલી કફોડી સ્થિતિની વાતા કરી ! મારે। ધ્યાનભંગ થયા અને એ વાત મારા કાને પડી ગઈ ! શખ્સ જડ છે, શબ્દપુદ્ગલાથી થતા વ્યવહાર પણ જડ છે; છતાં એણે મારા આત્મા ઉપર ઘા કર્યાં ! બાહ્ય વ્યવહારે મારી નિશ્ચયધારાને તેડી નાંખી ! મારેા શુદ્ધાત્મા
