________________
૩૬
સર્ષ રહે છે, તે ઝેરી સર્ષે ઘણુ માણસેના પ્રાણ હરી લીધા છે, માટે એ સરલ માર્ગ છેડી દઈ આ બીજે માર્ગે જાઓ.” આ પ્રમાણે તેઓએ વાર્યા છતાં કૃપાળુ પ્રભુ ચંડકૌશિકને પ્રતિબંધ પમાડવા તે જ આશ્રમે ગયા. ચંડકૌશિકને પૂર્વભવ
ચંડકૌશિક પૂર્વભવમાં એક ઉગ્ર તપસ્વી સાધુ હતું. તે સાધુ એક વખતે તપસ્યાને પારણે ચરી વહેરવા માટે એક શિષ્ય સાથે ગયા. રસ્તામાં ચાલતા ચાલતા તેમના પગ નીચે એક નાની દેડકી આવી જવાથી ચગદાઈ મરી ગઈ. આ બનાવ શિષ્યના જેવામાં આવવાથી આલોચના માટે ચગદાઈ ગયેલી દેડકી તેણે ગુરુને બતાવી. તે સમયે ગુરુએ માત્ર એટલું જ કહ્યું કે પછી આલોચના લઈશું. બપોરના સમયે દેવવંદન કરતાં શિષ્ય આલેચના લેવા માટે સમરણ કરાવ્યું, ત્યારે તે સમયે પણ ગુરુએ જણાવ્યું કે, રાત્રિના પ્રતિક્રમણ સમયે લઈ લઈશું. શુદ્ધબુદ્ધિથી શિષ્ય વિચાર કર્યો કે મારા ભદ્રિક ગુરુ આમાં બેટી રીતે લજિજત બને છે. તેમને આલેચના લીધા વગર છૂટકે જ નથી.
સાયકાળ પ્રતિકમણ સમયે આલેચના કર્યા વગર જ્યારે પિતાના ગુરુ બેસી ગયા, ત્યારે શાન્તિથી શિષે ફરી તેમને યાદ આપી. ગુરુને આ સમયે શિષ્ય પર ક્રોધ ચડે અને તેને મારવા દે. પણ ક્રોધાવેશમાં દેડતાં ઉપાશ્રયમાં વચમાં સ્તંભ (થંભ) આવે છે તેનું ભાન રહ્યું નહિ અને સ્તંભ સાથે તેમનું મસ્તક જોરથી અફળયું અને આલોચના કર્યા વગર જ તે સમયે જ મુનિરાજ સ્વર્ગે સિધાવ્યા.
સંયમની વિરાધના કરવાથી તે જ્યોતિષી નિકાયમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયા. ત્યાંથી આયુષ્ય પૂર્ણ થયેથી કનકખળ નામના સ્થાનમાં પાંચસે તપસ્વીઓના કુલપતિના કૌશિક નામે પુત્ર થયા. બાળવયથી જ તે અતિક્રોધી હોવાથી તેનું નામ ચંડકૌશિક પાયું.
