________________
મસ્ય ૨૪મું
પહેલે આદર્શ મગધને ચરપુરુષ રાજગૃહી તરફ ઊપડયાને બહુ દિવસે ન વીત્યા ત્યાં, સિંધુસૌવીર દેશના પાટનગર વીતભયમાં ગયેલ ચર પુરુષ દડમજલ કરતો નવીન વર્તમાન સાથે આવી પહોંચે.
મંત્રણગૃહમાં અવન્તિપતિને આવતાં શેડાએક વિલંબ થયે. તેઓ પિતાની સુસજજ સેનાનું નિરીક્ષણ કરવા ગયા હતા. યુદ્ધની પૂર્ણ તૈયારીઓ થઈ ગઈ હતી, પણ ન જાણે કેમ પ્રસ્થાનનાં ચિહ્નો હજી દેખાતાં નહોતાં. અવન્તિપતિ કઈ ભારે દ્વિધામાં અટવાઈ રહ્યા હતા, છતાં યુદ્ધ કઈ પળે છેડાઈ જાય તે કહેવાય તેમ નહોતું.
ભાટ-ચારણે ચૌટે ચકલે વત્સ, મગધ ને સિંધુ સૌવીર વિષે વેરભાવ કેળવાય તેવાં કવિતા લલકારવા માંડયાં હતાં. પ્રજામાં હિંસ પશુ જેવું ઝનૂન પેદા કરવા આ સરસ્વતી–સેવકે મેદાને પડ્યા હતા. શત્રુની નૃશંસ હત્યા એ પુણ્ય, રણમેદાનમાં પીઠ બતાવવી એ પાપ ને રણ-મૃત્યુ એ સ્વર્ગની સીધી વાટ – કર્મધર્મ કરવાની કોઈ ઉપાધિ જ નહિ, એ વાત પર ખાસ ભાર દેવાતે હતો. જીત્યા તે શત્રુનું ધન ને શત્રુરાજ્યની
