________________
જો કે એકવાર તો તેમણે ઉઠીને ચાલવા માંડ્યું છે અને શ્રી લક્ષ્મણજીએ પકડી રાખ્યા છે. અંત:પુરમાં ધમાલ મચી છે અને ભાભીઓએ આવીને જળક્રીડા દ્વારા શ્રી ભરતજીનું મન મનાવી લેવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે, છતાં એ જ ક્રીડા પ્રસંગમાં એવો બીજો પ્રસંગ આવી મળે છે કે શ્રી ભરતજીની વર્ષોની ભાવના ફળે છે એ આપણે આગળ જોઈશું.
કર્મસત્તાને હાંકી કઢાય તો જ આત્મા સ્વતંત્ર બતી શકે આપણે જોઈ ગયા કે શ્રી ભરતજીની દશા પાંજરામાં પૂરાયેલા સિંહ જેવી થઈ પડી છે. સિંહ છે પણ પાંજરામાં પૂરાયેલો. લોકો પાંજરામાં પૂરાયેલા સિંહને જોવા જાય છે. પણ ગુફામાં સિંહને જોવા જતા નથી. સિંહ છૂટો હોય તો દૂરથી દેખતા લોકો કંપી ઉઠે છે. એ જ સિંહ પાંજરામા પૂરાય એટલે છોકરાં પણ પાંજરાથી જરા દૂર રહી મજાક કરી શકે છે. કારણ ? કારણ એ જ કે તે સમર્થ છે,
પણ તેનું
સામર્થ્ય આવરાયેલું છે. આત્મા પણ અનંતી શક્તિનો સ્વામી છે, પણ અત્યારે ? 'હું અનંતી શક્તિવાળો છું'- એમ કોઈ કહ્યા કરે તેથી કાંઈ વળે ? અવંતી શક્તિ છે, પણ દબાયેલી છે. શક્તિ આવરાયેલી છે. એ આવરણ ખસે નહિ ત્યાં સુધી છતી મિલકતે ભૂખ્યા મરવા જેવું થાય ! મિલ્કત છે, પણ વસુલ કરાય ત્યારે કામનીને ? આત્માની મિત કર્મની સત્તા નીચે છે. કર્મની સત્તા કાકલુદી કર્યે માને તેમ નથી. ‘ભાઈસા'બ ! મારું મને ભોગવવા દે, મહેરબાની કર ને મારો પીછ
છોડ' – એમ કર્મને કહો એથી એ પીગળે તેમ નથી. કર્મસત્તા પાસે
-
દયા જેવી કોઈ વસ્તુ જ નથી, કે જેથી છતી મિલ્કતે તમને ટળવળતા જોઈને એ પોતાની ઉદારતાથી ખસી જાય ! એટલે રસ્તો એક જ છે અને તે એ જ કે કર્મસત્તાને હાંકી કાઢવી !
કર્મસત્તા પંપાળ્યે જાય તેમ નથી, વિનવણીથી જાય તેમ નથી અને દયાથી પીગળીને જાય તેમ નથી. એ તો બળ અજમાવવા માંડો, એની સામે લાલ આંખ કરો, એના ઉપર પૂરો રોષ કેળવીને એને મૂળમાંથી જ ઉખેડી નાંખવાના પ્રયત્નમાં પડો, તો જ તમારી મિલ્કત તમે મેળવી શકો. શરૂમાં કર્મસત્તા જોર કરશે, પણ જ્યાં તમારી
જૈનશાસન અને બાળદીક્ષા...૭
૧૨૯
