________________
૨૪૮.
અલંકા વિજય.... ભાગ-૪
પ્રવૃત્તિનું જે નિમિત્ત છે, તેવું નિમિત્ત વિષયસંગોના બીનઅનુભવી આત્માઓ માટે નથી.” આ વસ્તુ દર્શાવતા તેઓશ્રી ફરમાવે છે કે, “ઘણું કરીને કામો સેવવાથી જ વૃદ્ધિને પામનારા હોય છે. માટે તે જ આત્માઓ વધારે સારા છે, કે જે આત્માઓ વિષયસંગોના બીનઅનુભવી છે; કારણકે તે ભવમાં તે પુણ્યાત્માઓને કામને વધારનાર અભ્યાસ થયો નથી અને પૂર્વભવમાં અભ્યાસ થયેલો તે તો દૂર છે, એટલે અશુભ પ્રવૃત્તિનું તેવું કોઈ નિમિત્ત વિષયસંગોના બીનઅનુભવી બાળદીક્ષિતોને માટે નથી. અશુભ પ્રવૃત્તિનું તે નિમિત્ત તો ભોગમાં યુવાનવય વ્યતીત કરી ચૂકેલા અને તે પછીથી દીક્ષિત બનેલાઓને માટે જ છે, એટલે વિષયસંગોના બીન અનુભવી એવા બાળદીક્ષિતો જ તેમના કરતાં વધારે સારા છે !”
બાળદીક્ષિતનો વિરોધ કરતાં મિથ્યાવાદીઓ તરફથી એક એવી પણ દલીલ કરવામાં આવી હતી કે, “લોકમાં ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ એ ચાર પુરુષાર્થો કહેવાય છે, તે પોતપોતાના કાળે સેવવા જોઈએ.”
આની સામે પણ પરમ ઉપકારી શ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા ફરમાવે છે કે, “ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ એ ચાર પુરુષાર્થો પોતપોતાના કાળે સેવવા જોઈએ, એ વગેરે પૂર્વપક્ષવાદીએ જે કહો તે પણ તુચ્છ છે, I અસાર છે; અર્થાત્ એ વાતમાં કાંઈ માલ નથી. કારણકે ધર્મ, અર્થ, કામ
અને મોક્ષ એ ચાર પુરુષાર્થોમાં જે અર્થ અને કામ નામના બે પુરુષાર્થો છે, ને બંનેય પુરુષાર્થો કર્મબંધને કરાવનાર હોવાથી, સ્વભાવથી જ સંસારના કારણ છે.” એટલે કે સંસારથી મુક્ત બનવાની પુણ્યભાવનાને સેવનારા કલ્યાણકામી આત્માઓએ તો અર્થ અને કામ એ બંનેમાંથી કોઈપણ પુરુષાર્થની છાયા લેવી એય હિતકર નથી, તો પછી તે પોતપોતાના કાળે સેવવા જોઈએ, એમ કહેવાય જ કેમ? અર્થાત્ ન જ કહેવાય.
સેવવા યોગ્ય તો કેવળ શુદ્ધ ધર્મ જ છે : અર્થ અને કામ એ બંને પુરુષાર્થો સંસારના કારણો છે, એમ
