________________
.....લંકા વિજય... ભ૮-૪
તો કાંઈ જ મળ્યું નહોતું. પાંચમાં દેવલોકની સમૃદ્ધિ, સાહાબી અને ભોગ સામગ્રીની અપેક્ષાએ રાજા રતિવર્ધનને મળેલી સમૃદ્ધિ, સાહાબી અને ભોગ સામગ્રી તદ્દન તુચ્છ કહેવાય. કયાં પાચમાં દેવલોકની રિદ્ધિસિદ્ધિ અને કયા મનુષ્યલોકની રિદ્ધિસિદ્ધિ ? પ્રથમ મુનિના જીવની પાસે પશ્ચિમ મુનિનો જીવ તદ્દ્ગ કંગાળ લાગે. પશ્ચિમ મુનિએ નિયાણું ન કર્યું હોત તો તેની આ દશા ન થાત. મળી તેના કરતાં કંઈ ગણી સુંદર સામગ્રી મળત. પણ આત્મા ભાન ભૂલ્યો એટલે શું થાય ?
વળી વિચાર કરો કે પ્રથમ મુનિના જીવને પાંચમા દેવલોકમાં મળેલી સુખ સાહાબી અને ભોગ સામગ્રી કેટલો સમય ભોગવાની અને પશ્ચિમ મુનિના જીવને માગ્યાથી મળેલી તુચ્છ સાહાબી કેટલો વખત ભોગવવાની ? કારણકે બેયના આયુષ્યમાં ફરક છે. પશ્ચિમ મુનિના રતિવર્ધન ભવનું આયુષ્ય પેલાની અપેક્ષાએ ઘણું જ ટૂંકું છે.
આ ઉપરાંત સૌથી વધારે મહત્ત્વની વાત તો એ છે કે પાંચમાં દેવલોકની સુખ સાહાબી પામવા છતાં પણ પ્રથમ મુનિનો જીવ ભોગમાં ભાનભૂલો બનતો નથી. ત્યા પણ એનો વૈરાગ્ય જીવતો ને જાગતો રહે છે; અને પેલો રાજા તો ધર્મને ભૂલી જાય છે. પેલો રમણીના રાગમાં પડી ગયો, જ્યારે આને તો દેવલોકમાં પણ વૈરાગ્ય જાગતો છે. દેવલોકમાં ગયા પછી પ્રથમ મુનિના જીવે અવધિજ્ઞાનથી પોતાનો ભાઈ પશ્ચિમ મુનિ ક્યાં ઉત્પન્ન થયો છે? અને કઈ સ્થિતિમાં પ્રવર્તી રહી છે તે જોયું. એ ભાઈને એટલે કે રતિવર્ધન રાજાને રમણીઓને આધીન બનેલો
જોયો. એને ચેતાવવાની પ્રથમ મુનિના જીવ એવા દેવે પોતાની ફરજ Sિ માની. ભાઈને સંયમનો મહિમા સમજાવવાનો અને ભોગની
આસક્તિમાથી છોડાવવાનો એણે વિચાર કર્યો. રાજાને રમણીઓના રાગમાંથી ખસેડવાની અને વૈરાગ્યના માર્ગે દોરવાની આ દેવતાને પણ
