________________
૧૩.
..લંકા વિજય.... ભ૮-૪
સાથે શ્રી રાવણના શબ પાસે બેસીને રૂદન કરે છે. આથી રૂદન કરતાં તેમને સમજાવતાં શ્રી રામચંદ્રજી અને શ્રી લક્ષ્મણજીએ કહયું કે, આ તમે તેનો શોક કરો છો ? હે શ્રી બિભીષણ ! તમારા આવા પરાક્રમી બંધુને માટે શોક કરવો એ યોગ્ય નથી દૂર રહેલા દેવતાઓ પણ ના પરાક્રમને જોઈ શંકામાં પડ્યા હતા, તેવા તમારા બંધુ તો વીરવૃત્તિએ ભરેલ છે અને એથી મરવા છતાં પણ કીતિને પાત્ર થયા છે, એટલે એની પાછળ શોક ન હોય. માટે હવે રૂદન ન કરો અને મરણ પામેલા શ્રી રાવણની ઉત્તરક્રિયા કરો.”
આ દાના દુશ્મન કોના વખાણ કરે છે ? પોતાના ભયંકર શત્રુના વખાણ કરે છે, જે દુશ્મન પોતાની મહાસતી સ્ત્રી સીતાને ઉપાડી | લાવ્યો હતો, તેને માટે આ રીતે બોલે છે. હરી લાવ્યો તે ખરાબ કર્યું, પણ
પરાક્રમ તો હતું ને ? અહીં વાત પરાક્રમની પૂરતી છે, પરાક્રમ પૂરતાં જ વખાણ છે.
આપણે તો દુશ્મન મરી જાય તો યે સાત પેઢી સુધી વેર ન ભૂલીએ, ખરું ને? કોનો છોકરો' એમ પૂછીએ ને ? આ તો કહે છે કે, તમારા ભાઈ વીરવૃત્તિથી મરી કીતિનું ભાન બન્યા છે, માટે શોક ન હોય, ઉત્તમ પુરુષોમાં આવી ઉત્તમતા હોય છે.
શ્રી રાવણના શબનો અગ્નિસંસ્કાર આ રીતે શ્રી બિભીષણ આદિને સમજાવ્યા પછી મહાત્મા શ્રીરામચંદ્રજીએ, પહેલાં પકડીને બંધનમાં નાંખેલા કુંભકર્ણ, ઈક્તિ અને મેઘવાહન વગેરેને બંધનમુક્ત કરી દીધા. પછી શ્રી બિભીષણ, કુંભકર્ણ, ઈન્દ્રજિત, મેઘવાહન અને મંદોદરીએ તેમજ બીજા પણ સંબંધીઓએ એકઠા મળીને અશ્રપાત કરતાં કરતાં, ગોશીષચંદન વગેરેથી શ્રી રાવણના શબનો અગ્નિસંસ્કાર કર્યો.
આમ એક દિવસ આપણા શરીરને પણ કોઈને કોઈ બાળી મૂકશે જ ને ? ચંદનનાં નહિ તો રાયણ-બાવળ વગેરેનાં લાકડાથી પણ આ શરીર બળશે એમ તો ખરુજ ને ? જ્યારે તે વાત નિશ્ચિત છે અને
