________________
હતા, માટે બધાને મારી જ નાંખવા, એવી ભાવના આ દુશ્મન ન કરે. કેમકે એ સમજતા હતા કે, આ તો બિચારા સ્વામીની આજ્ઞાથી લડતા હતા. અરે ખુદ સામેનો સ્વામી પણ જો શરણે આવે, તો દાનો દુશ્મન પણ તેના ઉપરે ય કૃપા કરે. તેણે કરેલા દોષની માફી આપે અને શરણે લે. આ પ્રકારે ખુદ દુશ્મનને પણ જે ઉત્તમ પુરુષો શરણે આવે તો શરણ આપવાને તૈયાર હોય. તે ઉત્તમ પુરુષો દુશ્મનના શરણાગત સેવકોને શરણ આપે, તેમાં કાંઈ નવાઈ પામવા જેવું છે જ નહિ.'
શ્રી બિભીષણનો આત્મઘાતનો પ્રયત્ન આ બાજુ ભાઈ શ્રીરાવણના શબને જોતાં શ્રીબિભીષણની દશા ભયંકર બની જાય છે. ન માનતા કે આ ભાઈ નિષ્ફર બની ગયો છે. શ્રી લક્ષ્મણે શ્રી રાવણને હણ્યા, એથી એ રાજી થયો છે એમ નથી. શ્રી લક્ષ્મણજી જેમ શ્રી રામચંદ્રજીના ભક્ત હતા, તેમ શ્રી બિભીષણ પણ શ્રી રાવણના ભક્ત હતા. ફેર એટલો કે “શ્રી રામચંદ્રજી સન્માર્ગે હતા | અને શ્રી રાવણ ઉભાર્ગે હતા, શ્રી રામચંદ્રજી સન્માર્ગમાં હોવાથી શ્રી લક્ષ્મણજી એમની સેવામાં રહી શક્યા અને શ્રી રાવણ ઉન્માર્ગે જવાથી શ્રી બિભીષણ શ્રી રાવણની સેવામાં રહી શક્યા નહિ.” અયોગ્ય માર્ગે ગયેલા અને યોગ્ય માર્ગે રહેલાઓને કનડતા સ્વામીનો ત્યાગ કરવો, એ ય સેવક માટે લાંછનરૂપ નથી પણ શોભારૂપ છે.
શ્રી રાવણના શબને જોઈને શ્રી બિભીષણ અત્યંત શોકાતુર બની ગયા. શોક્ના આવેશમાં શ્રી બિભીષણ એટલા બધા આધીન થઈ ગયા કે, 'હવે મારે જીવીને શું કરવું છે?' એમ તેમને થઈ ગયું. આત્મઘાત કરીને કરવાની ભાવના થતાંની સાથે જ તેમણે પોતાની છરી ખેંચી અને પોતાના પેટમાં ભોંકી દીધી જ હોત. પણ એ જ અવસરે ‘હા ! ભાઈ ! હા ! ભાઈ !” એમ ઉંચા કરુણસ્વરે રડતા શ્રી બિભીષણને, શ્રી ૪ રામચંદ્રજીએ એકદમ પકડી લીધા.
આ રીતે શ્રી રામચંદ્રજીએ શ્રી બિભીષણને આત્મઘાત કરતા ૧૩૫ તો અટકાવ્યા. પણ શ્રી બિભીષણ શ્રી રાવણની પત્ની મંદોદરી આદિની
સંસાર રાગને કાપે અને સંયમ રાગને વધારે તેવો ગ્રન્થ
)
