________________
હરતાં ચિંતા બજારની રહે છે. તેમ અહીં પણ ઉથલપાથલ ચાલતી હોય ત્યારે ધર્મના અર્થીએ વધારે ચોર બનવું જોઈએ. આની મૂંઝવણો મોટેભાગે અર્થીપણું ગયું છે એથી થાય છે. બજારમાં જેવું લક્ષ્મીનું અર્થીપણું છે, તેવું અર્થીપણું જો ધર્મમાં આવી જાય, તો સાચાને અને ખોટાને સારાને અને ખરાબને ન જ પારખી શકાય એવું કાંઈ નથી. પણ ખોટાને છોડી સારાને શરણે જ્વાની સાચી ભાવના હોય તો જ એ બને.
એક મુક્તિના જ ધ્યેયથી ધર્મક્રિયા કરવી જોઈએ આપણે જોઈ ગયા કે શ્રી હનુમાને બે મહામુનિઓને અને ત્રણ કુમારિકાઓ ધ્યાનમગ્ન અવસ્થામાં રહેલ જોઈ, મહામુનિઓનું ધ્યાન મુક્તિને માટે છે, જ્યારે ત્રણ કુમારિકાઓનું ધ્યાન પૌદ્ગલિક લાલસાથી છે. દેખાવમાં બેયનું ધ્યાન એકસરખું લાગે, ક્રિયા એકસરખી લાગે, તકલીફ બંનેયને વેઠવાની છતાં ધ્યેય જુદું. એ ધ્યેય જુદું એટલે સરખી લાગતી ક્રિયાનું પરિણામ પણ જુદું. મુક્તિ મેળવવાને માટે ધ્યાન કરતાં મરણ થાય અને પૌદ્ગકિ ઇરાદાથી ધ્યાન કરતાં મરણ થાય, તો બેની ગતિમાં કેટલું અંતર પડે ? એકને મુક્તિ અગર સદ્ગતિ મળે અને બીજાની ? જો આયુષ્યબંધ પડતી વખતે એ જ લાલસા હોય તો દુર્ગતિ થાય.
“પૌદ્ગલિક ઇરાદો, એ કોઈપણ સંયોગોમાં પ્રશંસાપાત્ર નથી. પૌદ્ગલિક ઇરાદાથી ધર્મ કરી, મુક્તિના ધ્યેયનો દ્રોહ કરવો એ હિતાવહ નથી. સંસારથી તારનાર ધર્મનો સંસાર મહાલવા માટે ઉપયોગ કરવો એ કલ્યાણપ્રદ નથી. સંસારની સાધના ધ્યેયરૂપ બની, મુક્તિનો ખ્યાલ જ ભૂંસાઈ જાય અને તારક ધર્મની ક્રિયા કરાય તો ચ પૌદ્ગલિક ફળ મળે તોય એની કિંમત ન ગણાય. ઘણા વાવીને ઘાસનું ફળ મેળવવું એમાં ડહાપણ નથી. અને માત્ર ઘાસ જ મળે તો ફરી ઘણા વવાય પણ શી રીતે ? એની મુશ્કેલી ઉભી થાય. ઘણીવાર એમ કરતાં દુર્લભબોધિ પણ બની જ્વાય છે. માટે તારક ધર્મની આરાધના કરનારાઓએ પૌદ્ગલિક ઇરાઘે ત્યજી મુક્તિના જ ધ્યેયથી તે ક્રિયા
(૨૯૭
શ્રી હનુમાન દેવરમણ ઉધાનમાં...૧૨
