________________
૨૪૬
ત૮-અયહરણ......ભ૮૮-૩
આમ બીજીવારના યુદ્ધથી સુગ્રીવ ખિન્ન થયો અને તે પછી ખિન થયું છે શરીર જેનું એવો તેણે કિષ્કિધા નગરીથી બહાર નીકળીને તેણે આવાસને ગ્રહણ કર્યો. અર્થાત્ કોઈ સ્થળે નગરીની બહારના આવાસમાં તે રહેવા લાગ્યો. આ તરફ જારસુગ્રીવ રહો તો ત્યાં જ, પરંતુ અસ્વસ્થ મનવાળો તે ચંદ્રરશ્મિના અટકાવવાથી અંતઃપુરમાં પ્રવેશ કરી શક્યો નહીં.
વિષયાધીનોનો સંયમ એ સંયમ નથી આ આખો પ્રસંગ વિષયાધીનતાની વિષમતાનો ખ્યાલ આપે છે. વિષયાધીન દશા એ એવી ભયંકર વસ્તુ છે કે એને પરવશ બનેલો
આત્મા સારાસારના ભાવને ભૂલી જાય છે. સાહસગતિ વિદ્યાધરે છે જ્યારે પ્રતારણી વિદ્યા સિદ્ધ કરી ત્યારે તે સિદ્ધ કરતાં શું એને મન
વચન-કાયા ઉપર સંયમ નહિ રાખવો પડ્યો હોય ? જરૂર, અમુક પ્રકારનો સંયમ તો રાખવો જ પડ્યો હશે, કારણકે એ વિના આવી
વિઘાઓની સિદ્ધિ થઈ શકતી નથી. અહીં વિચારવાનું તો એ છે કે 3 એણે વિદ્યાની સાધના કરતાં જે કાંઈપણ સંયમ રાખ્યો હોય એ શું વસ્તુત: સંયમ છે કે નહિ?
સભા નહિ
પૂજયશ્રી : શા માટે નહિ ? તમને ખ્યાલ હોય તો આવી વિદ્યાઓની પણ સાધના વખતે સાધકને જેવી તેવી રીતે બેસી રહેવું પડતું નથી. ભૂખ-તરસ સહવી પડે છે. લટકી રહેવું પડે છે. ઉપસર્ગો આવે તો પણ નિશ્ચલતાથી સહવા પડે છે અને એક ધ્યાને વિદ્યાનો જાપ કરવો પડે છે. દેખીતી રીતે આ ક્રિયા કેવી છે? આવી મન-વચન કયાના નિગ્રહરૂપ ક્રિયા હોવા છતાં પણ એ ક્રિયાને વાસ્તવિક સંયમરૂપ કેમ ન ગણવી ? આનું કંઈ કરણ તો હોવું જોઈએ ને ?
સભા: કારણ એ છે કે એમાં હેતુ ખરાબ હતો.
પૂજયશ્રી: ત્યારે એટલી વાત તો નક્કી જ છે ને કે માત્ર સારી દેખાવમાં સુંદર ક્રિયાઓને જોઈને લોભાઈ જવાનું નહિ, પણ ક્રિયાને
...
