________________
૩ . ] લલિતાંગ કંમરની કથા. (૧૫) તાંગ) ને ઉપાડીને ઉપરને રસ્તે થઈને, ગૃહના પૂજાને રાશિ( ઢગ લા)ની પેઠે એકદમ બહાર ફેંકી દીધે; એટલે તે મહેલની પાછળના ભાગમાં આવેલા મહેટા ખાડામાં પડે; ને ગુફામાં ધૂવડ પક્ષી રહે, તેવી રીતે નીકળવાને રસ્તા ન હોવાથી; ગુપ્તપણે ત્યાં જ રહ્યું. ત્યાં અશુચિના સ્થાન એવા, તથા દુર્ગધને અનુભવ આપનાર એવા, નરકાવાસ જેવા કૂવામાં, પૂર્વનું સુખ સંભારતો રહે; ને વિચારવા લાગે જે “જે કઈ પણ પ્રયને આ ખાડામાંથી હું બહાર નીક છું, તે આવા માઠા પરિણામવાળા ભાગ આટલેથી જ બસ કરું.” - હવે તે રાણી તથા દાસી તેના ઉપર દયા લાવીને, હમેશાં તે
ખાડામાં ઉચ્છિષ્ટ ભજન ફેંકતી, તે ઉપર તે ધાનની માફક દિવસ કાઢો. પછી વડતુ આવી, એટલે તે કૂપ, દુષ્ટ બુદ્ધિવાળે મનુ ષ્ય જેમ પાપથી ભરાય, તિમ ગૃહની ખાળના પાણીથી ભરાઈ ગયો; એટલે તે પાણીએ અતિ વેગથી તેને શબની પેઠે સઘડી જઈને,. કિલાની બહાર આવેલી ખાઇમાં નાંખે, ત્યાં જળના પૂરે તેને આલાબુફળ (તુંબડા) ની પેઠે ઊંચે ઉલાળીને ખાઈને તીરે કાઢી નાં ખે, જ્યાં તે પાણીથી પીડાઈને મૂચ્છ પામ્યો. દૈવયોગે ત્યાં આવે લી તેની કુળદેવતા જ હેયની ! એવી તેની ધાત્રી (ધોવમાતા) એ. તેને જોયો, એટલે તે તેને ગુપ્ત રીતે ઘેર લઈ ગઈ ત્યાં તેના કુટું બીઓએ તેનું અત્યંગ, સ્નાન અને અસન વિગેરેથી પાલન કર્યું એટલે તે કાપી નાંખ્યા પછી ફરી ઉગેલા વૃક્ષની પેઠે ફરી તાજો થ છે.” ઇતિ લલિતાંગ કમરની કથા,
અહિયાં આ પ્રમાણે ઉપનય સમજ. “જેવી રીતે લલિતાગ કામગમાં અનિર્વિન્ન (ખેદ વિનાને) રહેતા, તેવી રીતે મનુષ્પો પણ કામગમાં અનિર્વસ્ત્ર રહે છે. વિષય સુખ છે, તે પાણીના ઉપગ જેવું સમજવું; તે આરંભે મધુર છે, પણ પ્રાંત અતિ દારુ
