________________
૧પ૪
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨ શ્લોકાર્ચ -
અને કેલિપ્રિય દુષ્ટ તે કર્મપરિણામ રાજા, સંસારી જીવોને સદા નચાવે છે, તેના પ્રતાપથી પ્રમર્દિત થયેલા તેઓ પણ-કર્મપરિણામ રાજાના પ્રતાપથી પ્રભાવિત થયેલા સંસારી જીવો પણ, તેને અતિવર્તન કરતા નથી-કર્મપરિણામ રાજાની આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન કરતા નથી. પપ શ્લોક :
स नारकादिरूपेण, नृत्यतो वेदनातुरान् ।
क्रन्दतः प्राणिनो दृष्ट्वा, प्राप्नोति विपुलां मुदम् ।।५६।। શ્લોકાર્ચ -
નારકાદિ રૂપથી નાચતા, વેદનાથી પીડાયેલા, ચીસો પાડતા જીવોને જોઈને તે કર્મપરિણામ રાજા વિપુલ આનંદને પ્રાપ્ત કરે છે.
નારકીના જીવો વેદનાથી પીડિત થયેલા ચીસો પાડે છે ત્યારે પ્રચુર કર્મો બાંધે છે તે તેઓનાં કર્મોની વૃદ્ધિરૂપ આનંદ છે. પા. શ્લોક :
अनार्यकार्यसज्जं च, लोकं दृष्ट्वा स माद्यति ।
नाटके दत्तधीश्चेष्टावेषादिविकृताशये ।।५७।। શ્લોકાર્ચ -
અને અનાર્ય કાર્યમાં સજ્જ લોકને જોઈને તે મદ કરે છે, ચેષ્ટાવેષાદિ વિકૃત આશયવાળા નાટકમાં અપાયેલી બુદ્ધિવાળો છે.
સંસારી જીવો અનુચિત પ્રવૃત્તિ કરે છે તે જોઈને તેઓનું કર્મ અતિશય થાય છે તે કર્મોનો મદ છે, વળી, કર્મપરિણામ રાજા જીવોને તે તે પ્રકારની ચેષ્ટાઓ કરાવે છે, તે તે પ્રકારના શરીર ધારણ રૂપ વેષાદિ આપીને જીવની વિકૃતિ કરે છે અને તેવા આશયવાળું નાટક જોવામાં તત્પર બુદ્ધિવાળો કર્મપરિણામે રાજા છે. આપણા
