________________
વિચાર કરીને કહ્યું- હે સ્વામી ! આપ ફક્ત એક દિવસ રોકાઈ જાઓ. પછી આપના મનમાં આવે એમ કરજો. ભક્તનું આ કથન ગુરુથી અમાન્ય કરાયું નહીં.
અભયકુમારે તો તુરત એક ઉપાય શોધી કાઢ્યો. રાજ્યના ભંડારમાંથી રત્નો ભરેલી ત્રણ પેટીઓ મંગાવરાવીને ચૌટા વચ્ચે મુકાવી. રત્નોના કિરણો વડે ઝળહળ રહેલી એ મંજુષા જાણે "વસુંધરાએ અભયકુમારના બુદ્ધિચાતુર્યથી પ્રસન્ન થઈને ( પોતાનામાં રહેલો ) વસુનિધિ એટલે દ્રવ્યભંડાર પ્રકટ કર્યો હોય નહીં એવી વિરાજી રહી. પછી એણે પોતાના વિશ્વાસપાત્ર માણસ દ્વારા સકળ નગરને વિષે એવી ઉદ્ઘોષણા કરાવી કે “જે જે પ્રજાજન લેવા આવે એ સર્વને અમાત્ય રત્નો વહેંચે છે, માટે ચાલો, લઈ જાઓ અને તમારું દ્રારિદ્રય ટાળો.”
આ પ્રકારનો ઢંઢેરો આખા નગરમાં પીટાવ્યો. એ સાંભળીને સંખ્યાબંધ પ્રજાજનો વનમાંથી ઘરભણી ગાયોનાં યૂથ વહ્યાં આવતા હોય નહીં એમ, ત્વરિતપણે આવવા લાગ્યા. એમને અભયકુમારે કહ્યું “સ્ત્રી, અગ્નિ અને જળ-એ ત્રણ વસ્તુઓનો ત્યાગ કરે એવો કોઈ તમારામાં હોય એને આ રત્નમંજુષા આપવાની છે. કેમકે વિજય જેમ ખરા સુભટને જ પ્રાપ્ત થાય છે તેમ એ પણ એવી ટેકવાળાને પ્રાપ્ત થાય એવી મારી ઈચ્છા છે. લોકો એ સાંભળીને વિનયપૂર્વક કહેવા લાગ્યા. જો યુવતિ, જળસ્નાન અને અગ્નિ-એટલાં વાનાં ત્યજીએ તો તો પછી અમારે આ રત્નોનું પ્રયોજન જ શું ? પછી તો અમારે એ પાષાણ જેવાં જ. “હે સ્વામી ! ઘરમાં બકરીનું ઠેકાણું હોય નહિ ત્યાં હાથી બાંધવાનો વિચાર કરીએ એ જેવો વૃથા છે તેવો જ સ્ત્રી, સ્નાનને અગ્નિ વિના રત્નાદિ દ્રવ્યનો સંગ્રહ વૃથા છે.”
અભયકુમારે તો પોતાની હિમ્મત ફળવતી થશે જ-એમ ધારી મૂક્યું હતું. એટલે લાગ જોઈને કહ્યું, તમારામાં કોઈ એવો ન હોય તો પછી આ મનિ એવા છે એને એ આપી દઊં. તમે તો જો કે જાણે પંડિત-વિદ્વાન હો એમ એનો ઉપહાસ કરો છો, પરંતુ ખરેખરું દુષ્કર કાર્ય તો એજ કરે
૧. પૃથ્વી. ૨. કારણકે વસુંધરા “બહુરત્ના કહેવાય છે.”
અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવનચરિત્ર (ભાગ-૩)
