________________
( ૨૧ )
શેઠને તિહાં દીઠા નહીં, તેથી રાજાની આગળ આવીને કહ્યું કે– “હે સ્વામી ! શેઠ કાંઈ નિધાન લેવા આવ્યા નથી.” એવું સાંભળી રાજાએ શેઠને તેડાવી પૂછ્યું કે—“તમે નિધાન શા માટે ન લીધું?” શેઠે કહ્યું કે-“હે મહારાજ ! મારી પાસે અખૂટ નિધાન છે, તો પછી બીજા નિધાનને હું શું કરું ?” રાજાએ પૂછયું કે–એવું કયું નિધાન તમારી પાસે છે?” ત્યારે શેઠે કહ્યું કે—મારી પાસે સંતેષરૂપ અક્ષય નિધાન છે.” તે સાંભળી રાજા ઘણો જ ખુશી થયે અને શેઠને નિર્લોભી જાણ નગરશેઠની પદવી આપી. છે
એકદા પ્રસ્તાવે ઉદ્યાનમાં શ્રુતકેવળી પધાર્યા. તેમને રાજા તથા પ શેઠ વિગેરે વાંદવા ગયા. ધર્મદેશના સાંભળ્યા બાદ શેઠે ગુરૂને પૂછયું કે–“હે મહારાજ ! મને અત્યંત સત્ય અને સંતોષ રૂચે છે તેનું કારણ શું ? અને મારી સ્ત્રી મુખરોગે કરી કાહલ સ્વરવાળી થયેલ છે તેનું પણ કારણ શું ? તે મને કહો.”
એવું શેઠનું બોલવું સાંભળીને ગુરૂએ તેમને પાછલો ભવ કહ્યો કે-એ જ નગરમાં નાગ નામે શેઠ અસત્યવાદી, અસંતોષી અ . માયાવી રહેતો હતો. તેને નાગિલા નામે સ્ત્રી હતી તે માયારહિત તથા સત્ય, સંતેષને ધારણ કરનારી હતી. ”
એકદા નાગ શેઠને કઈક નાગમિત્ર નામે મિત્ર દેશાંતર જતો હતો. તેની સ્ત્રી ચપલ સ્વભાવવાળી હતી, તેના ભયથી પિતાના પુત્રને કહી નાગ શેઠની સ્ત્રી નાગિલાને સાક્ષી રાખી પિતાનું સુવર્ણ નાગ શેઠની પાસે થાપણ તરીકે મૂકયું અને પોતે દેશાંતર ગયો. તિહાં ઘણું ધન ઉપાર્જન કરી પાછા ફરતાં માર્ગમાં ચોર લેકેએ ધાડ પાડી તેને મારી નાખે. તે વાત તેની સ્ત્રી તથા પુત્રે સાંભળી એટલે ઘણું દુઃખિત થઈ શેક કરવા લાગ્યા. અનુક્રમે કેટલાક દિવસ પછી તે શેઠના પુત્રે પોતાના પિતાએ મૂકેલી થાપણ નાગ શેઠની પાસે માગી, તે વારે શેઠ નાકબૂલ થયે અને કહેવા લાગ્યો કે મારી પાસે તારા પિતાએ કાંઈ પણ થાપણ રાખી નથી.”
