________________
: ૩ :
અશુભ
૨ આના તાત્પય એ છે કે વિરતિ-સ’યમ છતાં પણ પ્રમત્તસયત પ્રમાદપ્રત્યય અનુભ યાગને આશ્રયી આરંભી–હિંસક છે; કારણ કે પ્રમત્તસ યતને ચાગ અને શુભ ચાગ અને હાય છે. સચત હાવાથી શુભ ચેાગ અને પ્રમત્ત હાવાથી અશુભ ચેાગના સંભવ છે. “ સત્વો મત્તનોનો સમસ્તકો દોર ગારમે ॥ શ્રમણાને સર્વ પ્રમત્તયેાગ આર’ભરૂપ છે, તેથી તત્ત્વાકારે પ્રમત્તયોનાભાળવ્યોપળ ખ્રિસા-પ્રમત્તયાગથી પ્રાણના વિચાગ કરવા તેહિંસા ” એવી દ્રવ્યભાવ હિંસાની વ્યાખ્યા કરી છે તે ખરાખર છે.
""
44
૩ તે સિવાય ખીજા અસયત જીવા છે તે ખધા પણ અવિરતિને આશ્રયી આરંભી—હિંસક છે. અહિંસક ભાવને મુખ્ય સંબંધ વિરતિ અને શુભ યાગની સાથે છે અને જ્યાં આંતર વિરતિ અને શુભ ચેાગ નથી ત્યાં ખાદ્ય વિરતિ હેાવા છતાં પણ આરંભ–હિંસાના સંભવ છે. પરન્તુ તેથી માહ્ય સંયમ કે વિરતિ અનુપયેાગી નથી, કારણ કે બાહ્ય વિરતિ તે આન્તર વિરતિનુ ખાસ કારણ છે. બાહ્ય સંયમદ્વારા જીવ આન્તર સયમ કે વિરતિ સાધી શકે છે. યદ્યપિ સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિયાદિ જીવા સાક્ષાત્ ( બાહ્ય ) આત્મારંભ, પરારંભ કે ઉભયારંભ કરતા નથી તેા પણ તે અવિરતિ અસંયમીપણાને આશ્રયી . આત્માર ભી વગેરે છે. જે સયત છે તે કદાચ આત્માર ભાદિ કરે તેા પણ તે ઉપયુક્ત ( સાવધાન ) હાવાથી અનારંભી છે, પણ જો ઉપયુક્ત ન હાય તા પણ આરંભી છે, તેથી શાસ્ત્રમાં સમ્યગ્ વિધિપૂર્વક યતના કરનાર અધ્યાત્મવિશુદ્ધિવાળા શ્રમણને વિરાધના પણ નિરારૂપ ફળવાળી કહી છે.
તે
સવરહિત અનગાર.
૪ પ્ર—હે ભગવન્ ! સવરરહિત અનગાર—સાધુ સિદ્ધ થાય, બુદ્ધ થાય, કર્મથી મૂકાય, નિર્વાણુ પામે અને સર્વ દુ:ખાના અન્ત કરે ?
ઉ—હૈ ગાતમ! એ અર્થ સમ યથાર્થ નથી.
