Page Text
________________
રર સમુદાનકી-ઈન્દ્રિયોને દેશથી અથવા સર્વથા ઘાત કરવાવડે જે ક્રિયા લાગે તે અથવા જ્ઞાનાવરણાદિક આઠ પ્રકારના કર્મ પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરવારૂપ કિયા.
ર૩ પ્રેમિકી-માયા અને લેનિમિત્તક જે ક્રિયા લાગે છે. અથવા રાગ ઉત્પન્ન થાય તેવાં વચન બોલતાં જે કિયા લાગે છે.
૨૪ કેષિકી–પિતાને અથવા પરને કેધ અને માન ઉત્પન્ન કરવાવડે જે ક્રિયા લાગે છે.
૨૫ એર્યા પથિકી-વીતરાગ પરમાત્માને કષાયને અભાવ હોવાથી કેવળ કાયગનિમિત્તક જે કિયા લાગે છે. આ ક્રિયા મોહનીય કમરહિત સગી કેવળીને હોય છે.
આત્માના શુભાશુભ પરિણામ તથા વેગથી થતું આત્મપ્રદેશનું કંપનપણું તે મારા અને તેના વડે જે આઠ પ્રકારના કર્મલિક (કર્મપ્રદેશ) ગ્રહણ થાય તે ધ્યાપક, આ પ્રમાણે પણ બે પ્રકાર થાય છે.
સન્નતિ-મત્તે કાર્ય રિતે મજા એટલે જલ જેના વડે કર્મ ગ્રહણ કરે તે આશ્રવ અથવા કાશીસે-વાર્યતે શાર્ક મિહિરાબા: એટલે જેના વડે કમ ઉપાર્જન કરાય તે આશ્રવ અથવા બ્રા એટલે સર્વ બાજુથી જાતિ–fસ કરું ઝૂમખ ચૈન્ને પ્રાધા એટલે સૂક્ષમ છિદ્રોમાં થઈને જળરૂપી કર્મ કરે-પ્રવેશ કરે તે આશ્રય. તે આશ્રવ બેંતાળીશ પ્રકારના છે, તે નીચે પ્રમાણે --
પાંચ ઇન્દ્રિય, ૪ કષાય, પાંચ અવ્રત, ૩ યોગ અને ૨૫ કિયા.
વિવેચન
(૧) ઈપથિકી ક્રિયા ન હોય. (૨) પુરેપુર. પાંચ ઇન્દ્રિય, ચાર કષાય, પાંચ અવ્રત, ત્રણ યોગ અને પચીશ ક્રિયાઓ કુલ બેંતાળીશ પ્રકારે કર્મબંધના હેતુઓ છે. (૩-૪) ઈપથિકી ક્રિયા ન હોય. (૫) પચ્ચીસ ક્રિયાઓ પૈકી પ્રાતિયકી, સામંતે પનિપાતિકી, અજ્ઞાનિકી, દષ્ટિકી, પ્રયોગિકી, ઈપથિકી, આ છ સિવાયની ૧૯ ક્રિયાઓ, ચાર કષાય, પાંચ અa , કાયયોગ અને સ્પર્શેન્દ્રિય-કુલ ત્રીશ હાય. (૬) ઉપર બતાવેલ ત્રીશ ઉપરાંત વચગ અને રસનેન્દ્રિય વધારે () બત્રીસ ઉપરાંત ધ્રાણેન્દ્રિય વધારે. (૮) તેત્રીશ ઉપરાંત રિદ્રિય અને દૃષ્ટિકી ક્રિમાં વધારે (૯) પૂરેપૂરા. (૧૦-૧૪ એન્દ્રિય પ્રમાણે (૧૫-૧૮) રપૂર (૧૮-૨૫) ઈપથિકી ક્રિયા ન હેય. (૨૬-૨૮) મિથ્યાવકી ક્રિયા ન હોય. (૨૯) પ્રાણાતિપાતિકી, પરિગ્રહિક, મિથ્યાવકી, અપ્રત્યા
ખ્યાનિકી-આ ચાર સિવાયની ૨૧ ક્રિયાઓ, ચાર કષાયો અને ત્રણ યોગ હોય. (૩૦) ત્રણ યોગ અને પર્યાપથિકી ક્રિયા-ખા ચાર હોય. (૩૧-૩૩) ઈર્યાપથિકી ક્રિયા ન હોય. (૩૪-૩૬) ચાર કષાય, ત્રણ યોગ, ઈર્યાપથિકી, પરિગ્રહિણી, મિશ્ય વીકી અને અપ્રત્યાખ્યાનિકી આ પાંચ સિવાયની વીશ ક્રિયાઓ હોય. (૩૭) ત્રણ યોગ, સંજાલનનો લેભ, અનામિકી, પ્રેમિકી ક્રિયા, અધિકરણિકી અને પ્રાષિાકી-આ નવ હોય છે. (૩૮) ત્રણ યોગ અને ઈપથિકી ક્રિયા. (૩૯) મિશ્રાવકી અને
પથિકી એ બે ન હોય. શેષ ચાલીશ હોય. કેટલાક આચાર્યો અપ્રત્યાખ્યાનિકી પણ માનતા નથી તે તેમના મતે ૩૯ હોય. (૪૦) ઈર્યાપથિકી ક્રિયા ન હોય. (૪૧-૪૨) પૂરેપૂરા. (૪૩) મિથ્યાત્વિકી ક્રિયા ન હોય. (૪૪) કેવળજ્ઞાન પ્રમાણે જાવું. (૪૫ ૪૯ ) ઈર્યાપાથકી ક્રિયા ન હોય. (૫૦-૫૧) પૂરેપૂરા. (૫૨) ઈપથિકી ક્રિયા ન હોય, (૫૩) મિથ્યાતિવકી ક્રિયા ન હોય. (૫૪) ઈપથિકી અને મિથ્યાવિકી ન હોય. (૫૫) મિથ્ય વિકી ને હેય. (૫૬-૫૮ , ઈર્યાપથિકી ન હોય. (૫૯) પૂરેપૂરા. (૬) મનઘોગ તથા ઈર્યા પથિકી ક્રિયા ન હૈ ય. (૬) પૂરેપૂ. (૬૨)દૃષ્ટિી , પ્રતિત્યકી, સામતેપનિંતિકી, નૈત્રિી , સહરતકી, આજ્ઞાનિક વિદારણિકા, આ સાત કિયાએ તથા મનાયેગ અને વચનયોગ કુલ નવ ન હોય.
| SR No. | 022686 |
| Book Title | Dwashashthi Margana Sangraha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vishalvijay |
| Publisher | Yashovijay Jain Granthamala |
| Publication Year | 1947 |
| Total Pages | 280 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 23 MB |