Book Title: Dwashashthi Margana Sangraha
Author(s): Vishalvijay
Publisher: Yashovijay Jain Granthamala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022686/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ww zrI dvA SaSThi mArga NA saMgraha [ yaMtra pUrva ka ] :: racayitA : dharma jayanto pAsa ka muni vizAlavijayajI 2 prakAza ka zrI yazovijayajI jaina graMthamAlA gAMdhIcoka : bhAvanagara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navayugapravartaka zAstravizArada jainAcArya sva| zrI. vijayadharma sUrIzvarajI mahArAja Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzaMkhezvarapArzvamahAtIrthAya namonamaH / / zrIdvASaSThimArgaNAsaMgraha [ yaMtrapUrvaka racayitA dharmajayantopAsaka muni vizAlavijaya - : pradhAza: zrI yazavijaya jaina graMthamALA gAMdhIcoka : bhAvanagara kIMmataH traNa rUpiyA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakaH vakIla bhAIcaMda amaracaMda zAha bI. e. elaela. bI. yazavijayajI jaina graMthamALA gAMdhIceka...bhAvanagara prathama AvRtti prata: 500 vIra saMvata : 2473 dharma saMvata : 25 vikrama saMvataH 2003 gulAbacaMda devacaMda zeTha AnaMda mudraNAlaya: bhAvanagara Page #6 -------------------------------------------------------------------------- Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsavettA, zAMtamUrti munirAja zrI jayaMtavijayajI mahArAja Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -arpaNa jIvananI koI puNya kSaNe jemane sAtha pAmyo, jemanI zIlabharI gRhasthAie mane sAdhu saryo, jenI saurabhavatI sAdhutAe mAro vikAsa karyo, jenA caraNakamaLanI satata sevAe mane vidyAnA ne zAsanaprabhAvanAnA kSetramAM che, jeNe sadA mane zraddhAnAM sukha, preraNAnAM amI ne sAdhanAnAM svapna ApI , mane AtmasAdhaka so e- dharmamUrti pomUrti zAMtamUrti [ vRddhi-dharmopAsaka, munirAja zrI jaya-tavijayajI ] gurudevane karakamale...... caraNakiMkara vizAlavijayajI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana A graMthanA kartA munirAja zrI. vizAlavijayajI mahArAja amArA vAcakene anyAnya graMthane lIdhe suparicita che. navayugapravartaka, A saMsthAnA sthApaka, AcAryadeva zrIvijyadharmasUrIzvarajInA e praziSya ane Abu-zaMkhezvara Adi mahAtIrthonA aitihAsika graMthanA racayitA tarIke sukhyAta zAntabhUti zrI jayantavijayajI mahArAjane teozrI ziSyaratna che. pUjya sUrIzvarajIe A saMsthA sthApIne saurASTra-kAThiyAvADamAM eka jJAnasaMsthA nirmANa karavAne mane ratha sevyuM hatuM. teozrInA duHkhada avasAnathI graMthamALA para ApattinAM vAdaLe ulaDyAM hatAM. enuM astitva paNa jokhamAvAnI taiyArImAM hatuM, e veLA teozrInA ziSyaratna munirAja zrI jayaMtavijayajI mahArAje athAga parizrama sevI A saMsthAne punarjIvana ApyuM. amane e jAhera karatAM AnaMda thAya che, ke teozrInA suziSya munirAja zrI. vizAlavijayajIe paNa potAnA guruvaryonA pagale cAlI A saMsthAne apanAvI che. pAThakene e yAda haze ke munirAja zrIvizAlavijayajIkRta "subhASita padyaratnAkara"nA pAMca bhAgo jena temaja janetamAM khUba ja priya nIvaDyA hatA. ne TUMka samayamAM tenI AvRttio khalAsa thaI gaI che. atyAre navI AvRtti mATe vicAraNA paNa cAlI rahI che te munirAjazrInA haste ja A graMtha paNa saMpAdita thaIne pAThakene arpaNa thAya che. dvASaSTimAgaNIsaMgraha" nAmane A prakArane graMtha ApaNe tyAM nahe. karmagraMthanA abhyAsIo mATe tathA AgamanA abhyAsIo mATe A graMtha khUba upayogI che. jIvana pa63 bhede, e nAmanAM dvAra, guNasthAna dvAra, upagadvAra, lezyAdvAra vagere 83 dvAramAM gati, Indriya, kAya,jega vagere 62 mAgaNA teozrIe utArI che. amane AzA che ke abhyAsIo mATe A graMtha eka kuzaLa zikSakanI garaja sAraze. A graMtha atyaMta parizramapUrvaka saMpAdita karI, graMthamALAne prakAzana mATe suprata karanAra munirAja zrI vizAlaviyajI mahArAjanA ame AbhArI chIe. che A graMtha chapAvavAmAM vadhAre sahAyatA rAdhanapuravAsI saMgrahasthAnI che. te sivAya paNa nAnI nAnI madade aneka gAma taraphathI maLI che, te mATe ame temanA paNa AbhArI chIe. maMtrIo Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya vaktavya abhyudyato'smi tava nAtha ! jaDAzayo'pi kartuM stavaM lasadasaMkhyaguNAkarasya / bAlo'pi kiM na nijabAhuyuga vitatya, vistIrmatAM kathayati svadhiyA'mburAzeH // A pustaka aMge be bela lakhavA mArI kalama uDAvuM chuM, ne mArI daSTi samakSa traNatraNa-cAracAra dazakAnA kALano durnivAra pravAha sarI jata jaNAya che. aneka pavitra ne preraka saMsmaraNathI mAruM mana vyApta thaI jAya che. vikramanuM e 1970 muM varSa hatuM. mAravADamAM AvelA zivagaMja khAte pUjyapAda, parama upakArI, gurudeveza (dAdAguru), yugapravartaka AcAryavarya zrI vijayadharmasUrijI mahArAja cAturmAsa rahyA hatA. e veLA emanA jIvana ane svatvanI suvAsa dezadezamAM prasarI cUkI hatI. pAzcAtya dezomAM jainatvano pracAra karanAra tarIke, aneka yuropIya vidvAnane jana philesekI para mugdha karanAra tarIke, banArasa pAThazALAnA samartha sthApaka ne aneka jJAnadhuraMdhara vidvAnonAM janma ApanAra tarIke, AbUmaMdiranI AzAtanA dUra karanAra tarIke ne pAlItANuM yazovijaya jaina gurukuLa jevI jJAna saMsthAonA mULa repanAra tarIke emanI kIrtipatAkA sarvatra UDI rahI hatI. mahAkamaLanI sugaMdha levA hajAro jijJAsu bhramara, jema tenI AsapAsa guMjArava karatA pharyA kare, ema aneka vidvAna sAdhuo, zikhyo ne zAstrIo sadA temanI sevAmAM rahetA, e veLA, e dhanya paLe, emanA caraNakamaLa pAse paDayA rahevAnuM puNya mane prApta thayuM hatuM. kAcanA kaTakAne paNa hIro banAvI zakanAra e gurudeveza dAdAguru)nI AjJA pAmIne meM zivagaMja khAte vidvAna munirAja zrI. siMhavijayajI pAse karmajhane abhyAsa AraMbhyo. A paThana-parizIlanamAM vidvAna munirAja mane "dvASaSTimArgaNAsaMgraha" arthAta " bAsaThIA" viSe paNa samajAvatA. A parizIlanamAMthI ja mane "bAsaThIA " pratye AkarSaNa thayuM, ne svahita mATe tema ja parahita mATe upayogI samajI te ja vakhatathI anya zAstrAdhA ne AlocanAo jovA mAMDI. saMvata 1971 nA udepuranA cAturmAsamAM te pUjya gurudeveza sUrirAja pAsethI thokaDA rUpe vizeSa saMskAra meLavavA bhAgyazALI thaze. je kArya thavAnuM hoya che ene anukULa saMjoge sAMpaDI ja rahe che. pUjya gurudeveza (dAdAguru) sUrIzvarajI vi. saM. 1978 mAM svargastha thayA. tyAra pachI jeonuM gurupada meM zirasAvaMdya karyuM hatuM-ne jeonI sevAne jIvananI sAdhanA mAnI hatI, e mArA cusvarya zAnamUrti munirAja zrI. jayaMtavijayajI mahArAjanI pAse AnuM anuzIlana zarU rAkhyuM. AbatIrthane AzAtanAthI uddhAranAra gurudevanA A suyogya ziSya AbUtIrthane aitihAsika Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahimA darzAvato graMtha rajU karI, AbUne aitihAsika uddhAra karI svargastha gurujIne e rIte aMjali ApavAnA kAryamAM saMlagna hovA chatAM, tatpazcAta zaMkhezvara mahAtIrtha, acalagaDha Adi tIrthagraMthanI racanAmAM nimagna hovA chatAM ne dakSiNa, mAravADa, mevADa, mAlavA, saMyukta prAMtanA kaThina pradezomAM vihAra karavA chatAM mArA jJAnAbhyAsane sadA vadhAratA rahyA. vi. saM. 1987 mAM pAlanapuranA cAturmAsa daramiyAna gusvarya sAthe roja rAtre A viSayanuM parizIlana cAlatuM. A parizIlanamAM tyAMnA viziSTa dharmAbhyAsI zrIyuta pAnAcaMdabhAI mANekacaMda koThArI paNa rasapUrvaka bhAga letA. teono A viSayamAM UMDo abhyAsa hato ne abhyAsInI chaTAthI e carcA karatA. "bAsaThIA ' viSe ahIM ThIka ThIka carcA thaI, ane prastuta viSaya aMge Agama vagere graMtha jevA zarU karyA. te vakhatathI Ajadina paryata mane lAdhelAM tamAma pramANe ne AdhAre meM A graMthamAM rajU karyA che. mArA abhyAsane e saheja nicoDa hatA, chatAM A graMtha hajI hastapratarUpe ja hatuM. enA udayakALane vAra hatI. vi. saM. 1997mAM bhAvanagara khAte javAnuM thayuM A vakhate zrI bAlubhAIe pU. gurumahArAja pAse kaMIka presakepI ke presa kAma mATe sUcanA karI. zrI. bAlubhAI zrIyuta sva. zeTha zrI. kaMvarajIbhAI pAse kArya karatA hatA. gurumahArAje kaMika taiyAra hoya te bAlubhAIne kArya ApavA sUcanA karI. mArI pAse "bAsaThIA" taiyAra hato paNa tenI paripUrNatA ne upayogitA mATe manamAM kaMIka vasavaso hate. meM A takano lAbha letAM bAlubhAIne kahyuM: kArya te ApuM. paNa eka zarate ke zrIyuta zeThazrI. kuMvarajIbhAIne A batalAvo ne je teo ene upayogI mAne te pragaTa karIe; nahIM te zrAvakonA paisAne nirarthaka vyaya karavAnI jarUra nathI." temaNe mArI vAta echI zrI. kuMvarajIbhAIne karI. teozrIe mULa nakala joIne kahyuM - " A saMgraha chapAze te prakaraNanA abhyAsIone ghaNe upayogI thaze." temaja teozrIe eka vakhata joI javAnuM paNa svIkAryuM. meM paNa vizeSa puSTi mATe Agama vagere graMthe pharI jovA mAMDyA. saMvata 2000 mAM svanAmadhanya paMDitavarya zrI haragoviMdadAsa trIkamalAla zeThanAM bahena meghIbAI tathA temanA dharmapatnI subhadrA bAInA AgrahathI temaja sAgaragaccha saMdhanI vinatithI rAdhanapuramAM cAturmAsa thayuM. sva. paMDitajInA nimitte upadhAna vagerenI AjanA thavAthI cAra mAsa vadhu sthiratA thaI. A daramiyAna mULa kuvArAnA rahIza ne hAla rAdhanapuramAM rahetA prajJAcakSa mAstara haragovanadAsa harajIvanadAsa jeeno A viSayamAM bahu sAro abhyAsa che. teonI A kAmamAM madada maLI. 83 dvAra tyAM ja taiyAra karI, bhAvanagara mokalI ApelAM. paNa zAca e vAtane che, ke pisTanI garabaDamAM temAMnA bAra dvAranuM meTara kayAMya geravalle gayuM, je hajI maLI zakyuM nathI. paNa A rahI jatI tUTI mane khUMcatI hatI eTale Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukULa saMjogo prApta thatAM te dvArenuM saMkSipta vivaraNa karIne chapAvyuM che, je pustakanA prAMtabhAgamAM ApavAmAM AvyuM che. A graMthamAM 7ra dvArA ApyAM che ane pAchaLa pahelA pariziSTamAM agiyAra dAra ApyAM che eTale kula 83 dhAre ApyAM che. badhAM dAra jAdA judA viSayanA hovAthI tene anukrame goThavavAmAM kaI jAtane khAsa krama rAkhavAmAM Avyo nathI. ane tema banI zake tevuM paNa nathI kemake badhA dvAre lagabhaga bhinna bhinna viSayanA che te paNa je je dvAre arasaparasa eka bIjAnI sAthe saMbaMdha dharAve tevAM che, tene pAse pAse mUkavAmAM AvyAM che. dareka dhAremAM prathama tene paricaya, tyAra pachI kaTho ane pachI vivecana A pramANe ApavAnI paddhati nakkI karI hatI. A paddhati 27 dvAra sudhI cAlu rahI temAM paNa koI koI jagyAe paricayanuM lakhANa TUMkuM che tyAM koThe zarU karIne tenI bAjumAM pahelAM paricaya ApIne pachI vivecana ApavAmAM AveluM che, paraMtu tema karavA jatAM ghaNI jagyA khAlI jatI hovAthI e paddhati pheravIne pahelAM paricaya, pachI vivecana ane pachI keThe ApavAnuM rAkhyuM. A pramANe 56 dvAra sudhI chapAI gayuM paraMtu kaTho ApavA pahelAM tenuM vivecana ApavuM te mane taddana geravyAjabI lAgyuM jethI pa7 mA ThArathI te paddhati pheravIne vadhAre jagyA khAlI mUkavI na paDe ane ucita krama paNa sacavAya eTalA mATe pahelAM kAThI ApIne pachI te dvArane paricaya ane tyAra pachI tenA nIce vivecana ApavAnuM zarU karyuM che. A paddhati A graMthanI samApti sudhI eTale ke 72 dvAra sudhI barAbara cAlu rAkhI che, paraMtu kAra naMbara 61 thI 66 sudhInA cha dvArenA kAThA ApyA nathI kAraNa ke kAThAmAM je saMkhyA ApavAnI hoya che te A cha dhArAnA vivecanamAM ApavAmAM Avela che. pahelA pariziSTamAM ApelA 11 dvArenuM asala meTara guma thavAthI pAchaLathI vihAramAM tene saMkSepamAM taiyAra karavAthI tenA koThA ApyA nathI paraMtu keTAmAM ApavAnI lagabhaga tamAma saMkhyA vivecanamAM ApavAmAM AvI che ane bIjA pariziSTamAM A graMthane lagatI zAstronA AdhAre yukta aneka upayogI bAbateno saMgraha ApavAmAM Avyo che. mane lAge che ke vAcakane ghaNe aMze te upayogI thaze. ThAra naMbara 61 puNyadaya prakRti dvArane paricaya bhUlathI Apavo rahI gayuM che te A pramANe che. zAtA vedanIya 1, uccagotra 2, manuSyaddhika 3-4, surakipa-6, pacandraya jAti 7, pAMca zarIra-8 thI 12, 13 thI 15-Adine traNa aMge pAMga, 16-variSabhanArA saMghayaNa, -17 samacaturastra saMsthAna, 18 thI 21-varNacatuSka, 22-agurulaghu, 23 5rAdhAta, 24uvAsa, 25 Ata5, 26 udyota, 27 zubha vihAyogati, 28 nimaNa, 29 thI 28 traNadazaka, 39 thI 41 sura, nara ane tiryaMcanuM AyuSya ane tIrthakara nAmakarma. A graMthanA prAraMbha bhAgamAM je je graMthanAM pramANe, AdhAra ne avataraNe levAmAM AvyAM che tenI sUci ApI che. temaja zuddhipatraka paNa mUkyuM che. abhyAsI jane Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama peAtAnI prata zuddha karI pachI ja abhyAsa AraMbhe. A pustaka eka namra prayAsa che. emAM skhalanAnI saMbhAvanA hoi zake che. viSNudha te vidvAna puruSo kaI paNa sUcanA karaze, tA tenA khIjI AvRtti vakhate sAbhAra upayoga karAze. vivecakAne nIrakSIra nyAye vavA prA... jI.... mALA kadI eka maNakAnI racAtI nathI. aneka mauktikA maLIne mALA racAya che ema A pustakarUpI mauktika mALA racavAmAM anekAne sadhiyAA che. A vaktavyana AraMbhamAM me' tenAM puNyanAmAnA ullekha karyo che, chatAM ya punaruktinA doSa vaheArIne paNa mArA e pUjya parameApakArIneA upakAra pragaTa karIza. jeee mArA jevA apana ane alpazaktivaMta jIvane navacetana Apyu, nava-jIvana ApyuM. eka te mArA dAdAguruAcAva sva. zrI. vidha sUrIzvarajI, ne khIjA mArA gurumahArAja te sama AcArya vayanA suyogya ziSyaratna zAntamUrti zrI. jayantavijayajI mahArAja ! tenA caraNe mArA bhUri bhUri trikALa vadana hA ! A kA aMge mAre svastha munirAja zrI siMhavijayajI mahArAjanA pavitra AtmAne samaravA rahyo. te uparAMta pAlanapuravALA pAnAcaMdabhAI mANekacaMda kAThArI tathA mAstara harageAvanadAsa harajIvanadAsa paNa dhanyavAdane pAtra che ke jemanA sAtha ane sahavAsane laine A graMthanuM Alekhana thai zakayuM. A uparAMta vi` upA. zrImAna dharmavijayajI gaNirAjanA suMdara vidvattAbharI praratAvanA lakhI ApavA badala huM atyaMta RNI hyuM, mArA laghugurubhAI munirAja zrI jayAnaMdRvijayajIe paNa sahAyatA ApI che mAMDalanivAsI bhAjaka prabhudAsabhAi jeoe sajoDe gurumahArAja 5 se cothA vratanA niyama lIdhA hatA emanA aMte vaDIla suputra khADIkrAsa tathA kAMtilAla jeoe gurumahArAja pAse jaina dharmInA svIkAra karyAM che, te vakhatathI dharmakriyA karavAmAM prerAyA che teoe paNa A kAryamAM prazna saMzodhananA kAryamAM sAtha ApyA che. te mATe dhanyavAda dhaTe che. prAnte A mArI kRti abhyAsI jatAte arpI viramuM chuM. } zakhezvarajI mahAtI vIra sa. dha sa, 25 2473 pASadazamI - dharma jaya tApAsaka muni vizALavijaya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // mayAgamAyAnIzajIma pArzvanAthAya namaH || anantalabdhinidhAnAya zrImate gautama gaNadharendrAya namonamaH // prastAvanA namaH paramAnanda - nidhAnAya mahasvine ! zaMkhezvarapurerAttaMsa - pArzvanAthAya tAyine // 1 // = akhila vizvamAM jainadarzana sarvApara sanAtana darzana che. e darzananuM sarvoparipaNu tenA zrRtadharma ane cAritradharmanA trikAlAbAdhita siddhAntAne AbhArI che. zruta arthAt jJAnaviSayaka sidhdhAntAnuM niSpakSapaNe khArIkAIthI avaleAkana karavAmAM Ave te kAi paNu bhAvAtmaka padAthatuM bhinnabhinna daSTie sapUrNa svarUpa avaleAkana karavAnI zakitanA ijArA jainadarzane ja svIkArela hAya tema jaNuAI Avaze, cAritra eTale gRDasthajIvana temaja sAdhujIvananA sarvAMgasuMdara AtmIya vikAsa : te mATenA AcAra-vicArAnu paNa avaleAkana karavAmAM Ave te AtmakalyANu sAthe jagatanA pratyeka nAnA-meATA jIvAtmAe prati maitrI bhAvanAnA parama rahasyane pragaTa karanAra mahAmatranI anupama bhAvanA aMge e sarvopari jainadarzana saMbadhI prazaMsAnA udgAro Ape!Apa nIkaDhI Avaze ke-dhanya he ! e jainazAsananA trikAlAkhAdhita sayama dharmane! dhanya hA! e akhila vizvanA kalyANakArI cAritra dharmane! ane keTi kATi vaMdana / e zruta-cAritradharmanA prarUpaka devAdhideva vItarAga paramAtmAne ! jainadarzananA sIriyAnuM kAraNa anya sarvanAmAM jainadarzananA sarvAparipaNAnuM mukhya kAraNa te darzananA sthApaka zrI tIrthaMkara paramAtmAe tu sarvajJapaNuM ja che. garbhakAlathI matizrutaavadhijJAnanuM astitva hovA uparAMta dIkSA grahaNa karatI vakhate mAnasika vicArene yathArthapaNe jaNAvanAra mana:paryaMtra jJAnanI prApti thavA chatAM kevalajJAna jyAM sudhI prApta na thAya tyAM sudhI zrutadhama arthAt jJAna mArga ane cAritradharma arthAt kalyANa-kriyAmArganI te mahApuruSA dha dezanA ApatA nathI. kevalajJAnanI prApti thavA khAda jaganA sarva bhUta-bhAvi--vartamAna vaikAlika bhAveAnu pratyakSa jJAna-dhana thAya tyAreja e pUjya bhagavA vizvavattI sarvAM jIvAnu kalyANa karavAnI draSTithI tadharma-cAritra dharmanI vyAkhyA sAthe tenI vyavasthA ane adhikArI vigere niNu cA Ape che, jethI e sa nirNayA pUrvApara virodhI, utsaga apavAda sahita trikalAbAdhita hoya che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 jainetara samatha pitAe paNa jainadarzananI karelI bhUribhUri prazaMsA jainetara 5'DitA ke jee jainadananA eka vakhata sajjaDa vireAdhI hovA sAthe ' itimA sAcamApi ma Ache nainamandrim ' ityAdi dveSabhAvabharI uktionuM khulla khullA uccAraNu karanAra hatA tevA paDitAe vadhu asadAgrahathI rahita thaIne taTastha buddhithI jyAre e jainadarzananI anekAnta vANInA maMjIla vINAnAda zravaNu karyAM tyAre AtmIya kupakSane tilAMjali ApI, jainadarzananA maulika siddhAntAnA svIkAra karI AcAra-vicAranA kalyANu mArganA Adara karyo, eTalu ja nahi paNa te te viSayanA arthagaMbhIra sekaDo granthAnI racanA karI, temaja saMkhyAbaMdha mumukSu AtmAone mekSamArganA uttama rADu khatAvI jaina zAsananAM sama mahAprabhAvaka puruSA tarIkenI prasidhdhine pAmyA. anantalabdhinidhAna gautamagAtrIya zrI indrabhUti pramukha agiyAre gaNadhara bhagavaMte, temane 4400nA ziSyaparivAra, skandraka parivrAjaka, zuSya - bhava sUrimahArAja, sidhdhasena divAkara, bhagavAna harimaMdrasUri, kavIzvara zelana sunejI, dhanapALa paMDita vigere aneka prAjJapuruSAnA udAharaNAH A khAkhate jaina itihAsanu avale kana karavAthI maLI Ave che. vartamAna yuganA sAkSaravayaM sva. AnaMdazaMkara bApubhAi dhrutra tathA leAkamAnya tilaka jevA nAmAMkita puruSa e paNa svaracita te te granthamAM jainadarzananA tattvajJAna temaja AcAra, vicAra saMbaMdhI siddhAntAnI bhUribhUri prazaMsAe karI che. jainadarzananA anAdipaNAnI siddhi Aje koi koivAra vastusvarUpane yathArtha nahi jANunAra keTalAka paDitA jainadarzananI zarUAta pArzvanAtha prabhuthI athavA keTalAka paDatA bhagavAna mahAvIra prabhuthI mAne che paraMtu temanu` te mantathya kharAbara nathI, janadana pArzvanAtha prabhu athavA mahAvIra prabhuthI agAu bhagavAna RSabhadevasvAmInA samayamAM hatuM, e vAta te spaSTa samajAya tevI che. paraMtu e pahelAM paNa jainadarzananuM kevI rIte astitva hatu vigere mAmata jarA jANavA jevI hovAthI saMkSepamAM tenA ahiM ullekha karavA anucita nahuiM gaNuAya. UrdhvaleAka, adheAleka ane tIrthyalAka ( sva-mRtyu ane pAtAlaleka ) ema trajhu vibhAgamAM vheMcAyela leAkanA madhyavartI tInlAkamAM asa Mkhya dvIpa ane samudro madhye aDhIdvIpa-e samudrarUpa 4500000 ce jana jeTalA kSetramAM ja manuSyenI utpatti che. temAM paNu manuSyanAM traNa prakAranA vibhAge che. karmabhUminA manuSyA, akamabhUminA manuSya tathA atIpanA manuSyeA, akarmabhUmi tathA antadvIpanA kSetramAM (viziSTa ) zrutadhama-cAritra jevI uttama vastune abhAva che. ane kamabhUminA 15 kSetrAmAM zrutadharma-cAritradhamanA sadbhAva che. 15 kamabhUminA kSetra paikI pAMca mahAvidehanA kSetrA ke jyAM eka sarakhe thatu ArA jevA kALa niyata che, kALanuM parAvanapaNuM nathI, tyAM kAyama tIrthaMkara bhagavata, kevallI bhagavaMtA, sAdhue-sAdhvIe zrAvakazrAvikAo hAvA sAthe zrutadhama-cAritradhama kAyama che. arthAt anAdi kAlathI che ane anantakAla paryaMta rahevAneA che, jyAre khAkInA pAMca bharata ane pAMca airavatarUpa 10 kamabhUminA kSetrA ke jyAM mahAvideha kSetranI mAphaka eka sarakhA kALa nathI paraMtu kALanu pAvanapazu che temaja kALanA parAvata'napaNuAnI sAthe te te bhAvAnuM caDatIpaDatI rUpe-hAnivRdhdhi rUpe Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' parAvartana che tyAM tIrthaMkara bhagavatA yAvat zrutadhama -cAritradharma vigere bhAvA kAyama nathI hotA paraMtu amuka kALamAM hoya che. A parAvartana dharmavALA kALamAM avasarpiNI ane utsarpiNI jevA vibhAge che, dareka vibhAgamAM cha cha ArAe hAya che. te ArAe paikI amuka madhyakALamAM tIrthaMkara bhagavaMtA yAvat dharma jevI vastunA sadbhAva che. ati sukhamaya ane ati duHkhamaya kALamAM tIrthaMkara ane dharma jevI su Mdara vastuenA abhAva che. uDhAharaNa tarIke-vartamAna kALanu` nAma avasarpaNI che.je kALamAM AyuSya, khaLabhudhdhi, dhana-dhAnyAdinI krame krame hAni thAya te kALane avasarpiNI kahevAya ane tethI viparIta je kALamAM dhana-dhAnya, AyuSya, buddhi, khaLa vagere bAhya sukhanA sAdhanenI vRddhi thAya tenuM nAma utsarpiNI kALa kahevAya che. avasapaNImAM pahele ArA cAra kADAkoDI sAgarApama, bIjo Aro traNu kADAkoDI sAgaropama, trIjo Are e kADAkIDI sAgarApama, ceAthe A eka kADAkoDI sAgaropamamAM 42000 varSa nyUna, paMcama Are 21000 va` ane chaThTho ArA paNa 21000 varSa pramANa hoya che. kula daza kADAkeADI sAgaropama pramANu eka avasarpiNI che. ane tethI viparIta krame teTaluM ja pramANu eka utsarpiNInuM che. vartamAna avasarpiNInA trIjA AranA be koDAkoDI sAgaropamamAMthI 84 lAkha pUrva ane 89 pakSa jyAre bAkI rahyA tyAre prathama tIrthaMkara zrI RSabhadevasvAmIne garbhAvatAra thayA. anukrame 83 lAkha pUrva varSa sudhI gRhasthajIvanamAM rahI eka lAkha pUrva AyuSya khAkI rahyu tyAre temaNe dIkSA lIdhI. dIkSA lIdhA bAda eka hajAra varSa pachI temane kevalajJAna prApta thayuM tyArathI tee yathArtha tIrthaMkara tarIke gaNAyA, temaja temaNe zrutadha-cAritradhama nI vyavasthAnuM nirUpaNa karI caturvidha saMghanu sthApana karyu. A avasarpiNI kALamAM A bharata kSetramAM jaina dharmanA tyArathI prArabha gaNAyA. Aje paNa te jainadhama A bharatakSetramAM che, ane hajI pAMcamakALanA lagabhaga sADAaDhAra hajAra varSa bAkI che tyAMsudhI avicchinnapaNe amukaaMze pazu e zrutadharma ane cAritradhama rahevAne che. avasarpiNInA chaThThA ArAmAM dharmanA sarvathA abhAva thaze. te pramANe utsarpiNInA prathama ArAmAM pazu dharmanA sarvathA abhAva raheze. utsarpiNInA khIjA ArAmAM jAtismaraNAdikathI dharmanA amuka aMze prAraMbha thaze, paraMtu tIrthaMkara bhagavaMtanu astitva, meAkSamArganA prAraMbha vigere te utsarpiNInA trIjA ArAnI zarUAtamAM 89 pakSa pasAra thayA mAda A ceAvIzInA chellA tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhunA samAna AyuSyavAlA prathama tIrthaM kara thayA pachI ja thaze, ane te avasare zarU thayelA jainadharma punaH te utsarpiNInA caturAnI zarUAtanA amuka samaya sudhI vidyamAna raheze. tyArakhAda atizaya sukhanA sAdhanAmAM e dhanuM kramekame vilayapaNuM thavAno prasaMga Avaze. vilaya pAmela e jainadharmanA punaH upara jaNAvyA pramANe avasarpiNInA trojA ArAnA aMtima bhAgamAM udaya thaze. A pramANe udaya-asta, uDDaya-astanI praNAlikA atyAra sudhI cAlI che. ane have pachI paNa te pramANe ja cAlavAnI che. A badhI vastu khArIkAIthI vicAravAmAM Ave te " jainadarzana pArzvanAtha prabhu athavA mahAvIra prabhunA samayathI zarU thayela che, te agAu e jainadarzananA sarvathA abhAva hatA. '' evA prakAranA arthavALAM kathanA koIpaNa rIte ucita nathI, e satya vAta kAipaNa sunate samajAyA sivAya nahi ja rahe, Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpUrNa tatvajJAna ane akhaMDa zAMtine mAge te ja nidAna jarA vadhu bArIkAIthI vicAra karIne kahevAmAM Ave te jainadarzananA yathArtha svarUpane jANanAra harakeI paMDitane spaSTapaNe uccAravuM paDaze ke sUkSama temaja sthUla athavA utpatti, sthiti ane vinAzavarUpa saMpUrNa vizvanuM yathArtha svarUpa e ja jainadarzanane tatvajJAnavibhAga ane e akhila vizvavata pratyeka AtmAne ekatika nirAbAdha zaktinA mArganI vyAkhyA e ja jainadarzanane cAritra vibhAga. jenadarzanamAM dravyAnuyegAdi cAra anuyoge - jainadarzananA atadharma ane cAritradharmanA vibhAgone jarA vadhu vistArathI vibhakta karavAmAM Ave te dharma ane dharma, athavA AdhAra ane Adheya vigere daSTie cAra vibhAgamAM vaheMcI zakAya che. jenadarzanamAM dravyAnuyega, gaNitAnuyega, caraNakaraNanuga ane dharmakathAnuga ema je cAra mukhya aMge jaNAvavAmAM AvyA che, temAM je ke cAre ya anuge zratadharmanA aMge tarIke gaNavAmAM AvyA che, chatAM trIjA tathA cethA caraNakaraNanuyoga ane dharmakathAnugane dharma ane dharmanA bhedabhAvanI apekSAe cAritradharmamAM barAbara samAveza thaI zake che. pU. zrI AryavAsvAmI mahArAjanA samaya paryata AgamamAM dravyAnuyegAdi cAreya anuyegane apRthakva bhAva hatuM paraMtu kAlakame buddhibalAdinI hAni thatAM eka ja sUra-vAkayane cAre ya anuganA arthamAM ghaTAvavAnI zakti na rahevAthI pU. Arya rakSitasUri bhagavaMte eka eka AgamAM amuka anuyAganI pradhAnapaNe sthApanA karI che je bAbata jana itihAsane jANavAvALAe barAbara jANe che. dravyAnuyeganI vyAkhyA ane te viSayanA pratye dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudagalAstikAya, jIvAstikAya ane kALa e SaDU dravyanI pradhAnapaNe vyAkhyA tenuM nAma dravyAnuyega. e dravyAnuyoga vyAkhyAnI pradhA natAvALA je grantha jevA ke-zrI sUtrakRtAMga sUtra, sthAnAMgasUtra, vyAkhyAprajJapti-bhagavatIsUtra, jIvAbhigama sUtra, prajJApanAsUtra, sanmatitarka, vizeSAvazyaka, paMcasaMgraha, karmaprakRti, zatakaprakaraNa, prAcIna-navIna Sakamagrantha, jIvavicAra, navatattava prakaraNa, syAdvAdaratnAkara, sthAvAda: maMjarI, tatvArthAdhigamasUtra, jIvAnuzAsana, jIvasamAsa, lekaprakAza vigeremAM dravyAnuyogagarbhita mukhyapaNe vyAkhyA karavAmAM Avela hoya che. samaya, saptabhaMgI, dravyAstikanaya, paryAyAstikanaya, nizcaya-vyavahAra vigere apekSAe AtmavAda, pudagalavAda, jIvAjIvAdi padArthonI jhINavaTabharI vyAkhyAone paNa A anugamAM samAveza karavAmAM Avela che. gaNitAnuyoga ane te viSayane jaNAvanArA maulika sthaLe Ukaleka, aleka, tIrtholeka, alakAkAza, kAkAzanA khaMDaka, UkalekamAM devanA vimAnanI vyavasthA, adhelakamAM sAteya narakapRthvInuM pramANa, tIo-madhyalekamAM asaMkhya Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dviIpa samudra ane tenA pramANadinI vyAkhyA, sUrya-caMdra vigere tiSyanI vyAkhyA, sUrya-caMdrAdinI gativyavasthA, dakSiNAyana-uttarAyaNa vigere vibhAga, sUrya-caMdranA maMDale, vimAnika devAnA vimAnanI laMbAI paheLAI, bhuvanapati denAM bhuvananuM pramANu, nArakImAM narakanA jIvane utpanna thavAnA narakAvAsonI saMkhyA, karmabhUmi, akarmabhUmi, aMtaradvIpanA kSetre, varSadhara parvate, zAzvatA jinaca, zAzvatI pratimAo, siddhazilA, paMcamerunuM svarUpa vigere vyAkhyAne gaNitAnuyeganA viSayamAM samAveza thAya che. e viSayanuM pratipAdana karanArA saMkhyAbaMdha Agama prakaraNadi grantha paikI jambudvIpa prajJapti, sUryaprajJapti, caMdraprajJapti, tikaraMDaka, maMDalaprakaraNa, devendranagarakendra prakaraNa, kSetrasamAsa jaMbudvIpasaMgrahaNa, bRhatasaMgrahaNI, lekaprakAza vigere grantha vidvaja jaina samAjamAM suprasiddha che. caraNakaraNanuga ane te viSayanA chaLe sAdhu-sAvIne AcAra, mUlaguNa uttaraguNa, caraNasittari karaNasittari temaja prasaMge pAtta zrAvakadharmanA mArgAnusArInA 35 guNe, zrAvakanAM bAra vrata, zrAvakanI agiyAra paDimAe, prabhupUjA-guruvaMdanAdi vidhi vigere viSayone caraNakaraNanugamAM antarbhAva thAya che. zrI AcArAMga sUtra, ghaniryukti, piMDaniryukti, zrI mahAnizIthasUtra nizIthacUrNi, dazavaikAlika sUtra, bRhakalapasUtra, paMcAzaka mahAgrantha, yogazAstra, yatilakSaNasamuccaya, zrAvakadharmavidhi prakaraNuM, saMghAcAra bhASya, paMcavastaka mahAgrantha vigere vipula prantha A anuganA viSayathI vizeSa bharapUra che. dharmakathAnuyoga ane te viSaya pratipAdana karanAruM sAhitya samyagadarzanAdi ratnatrayInuM ArAdhana karavA sAthe sAdhujIvanamAM temaja gRhasthajIvanamAM kaNa kaNa AtmAoe kevI rIte kalyANanI sAdhanA karI? e AtmakalyANanI sAdhanAmAM karmodayajanya antarA upadra UbhA thatAM kevI bahAdUrIthI e AtmasAdhakee sAmane karyo ane mehamahArAjAnI sAthe raNasaMgrAma macAvI trikAlAbAdhita akhaMDa anupameya Atmika sAmrAjyanuM ezvaryA kaIrItie prApta karyuM? temaja e samyagadarzanAdi ratnatrayInI virAdhanA karI aDhAre papasthAnakenuM niraMtara sevana karI keNa ke AtmAo mAnavajIvana jevA uttama jIvanamAMthI adha:patana pAmyA? vigere viSayane anulakSIne kathA-caritra-chAnta-udAharaNa jemAM kahevAya te dharmakathAnuga gaNavAmAM Ave che. zrI jJAtAsUtra, upAsakadazAMga, vipAkata, uttarAdhyayanasUtra, samarAIzcakahA, triSaSTizalAkA puruSacaritra, supAsanAcariyuM, upadezaprAsAda vigere saMkhyAbaMdha grantha A dharmakathAnuganA viSayane varNavanArA che. cAreya anuyogamAM dravyAnuyoganI pradhAnatA A pramANe upara jaNAvelA dravyAnugAdicAreya anugo yadyapi pitApitAnA viSayamAM pradhAna bhAga bhajave che, tathApi AtmAnI ekAgratA ane tethI prApta thatI samyagadarzananI zudhdhi mATe dravyAnuyeganI sava anagomAM mukhyatA che ane tethI ja tane naMbara badhAyamAM pahelI Apa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAmAM Avela che. bAlavargane dharmakathAnuga athavA caraNakaraNAnuyoganA viSayamAM je AnaMda Ave che te AnaMda tadviSayaka jJAnanA abhAve dravyAnuyeganA viSayamAM nathI utpanna thatA tene te AtmavAda pudgalavAdanI jhINavaTabharI carcAo nIrasa lAge che. ema chatAM eTaluM te nirvivAda che ke keIpaNa viSaya saMbaMdhI svAdhyAyaprasaMgamAM jeTalI vadhu ekAgratA teTalI vadhu karmanirbhara che, tevI yathArtha ekAgratA ane te paNa lAMbA kALa sudhI te dravyAnuyoga saMbaMdhI viSayenA rItasara abhyAsI AtmAne jevI thAya che tevI bIjAne nathI thatI, tethI ja nikitakArA bhagavAn zrIbhadrabAhasvAmijIe vi saMtavANI ItyAdi gAthAnuM uccAraNa karI dravyAnuganA abhyAsane darzanazuddhinA anupama kAraNa tarIke jaNAvela che. prastuta granthamAM dravyAnuga saMbaMdhI viSayanI vyAkhyA prastuta aggrLAsaMgha nAmane suMdara grantha paNa cAre ya anugamAM pradhAna evA dravyAnuyeganA viSayathI bharapUra che. keIpaNa vastunuM sArI rIte vivecana thaI zake ane kSApazama anusAra yathAyogya suMdara jANapaNuM thAya te mATe jenadarzanamAM anya keIpaNa darzanamAM na maLe tevI sarasa praNAlikAo batAvavAmAM Avela che, jemake-eka jIva nAmane padArtha che te tenuM rItasara svarUpa jANavA mATe judA judA upAyo ApavAmAM AvelA che. prathama te e jIva padane-nAma sthApanA dravya ane bhAva e cAra nikSepathI vicAra kare. arthAt nAma jIva kene kahevAya? sthApanA jIvanuM svarUpa zuM? dravya tathA bhAva jIvanI kaI vyAkhyA che? e pramANe cAre ya prakAre vicAra karyA bAda nirdeza, svAmitva, sAdhana, adhikaraNa, sthiti ane prakAra e cha dvArethI jIva padArthanI vicAraNA karavI. eTale ke je bIjA diM guNa: rivara pAH ? [ jIva keNa che? zuM dravya che? guNa che? athavA paryAya che?] A pramANe pUchIne pachI tene uttara Ape ke kAjakSane lIdhe drAvaNa [jIva e guNa nathI, jIva e paryAya nathI paraMtu guNa-paryAya sahita jIva e eka dravya che ] A nirdeza dvAra thayuM. tyArabAda jIva jyAre dravya che te tene svAmI kezu? tene jANavAnuM sAdhana zuM? tene AdhAra koNa? tenI sthiti keTalI ane tenA prakAre keTalA? ema anukrame bAkInA svAmitvAdi pAMce ya dvAranuM praznottara-pUrvaka vivecana karavAthI jIvI nAmanA dravyanuM rItasara sArI rIte jJAna prApta thAya che. koIpaNa padArthanA svarUpajJAna mATe satyAdi dvAre * tethI paNa vadhu jijJAsA thAya te sapadAdi nava dvAre je tatvArthasUtra, navatatva pramukha aneka zAstramAM batAvelA che te dvArA punaH AgaLa vicAra kare. jemake jIva nAmanA padArthanI sattA che ke kema? tene nizcaya kare te paheluM satyadadvAra, jyAre jIva nAmane padArtha che te tenuM dravya pramANa arthAt saMkhyA keTalI che? tene nirNaya te bIjuM dravyapramANu dvAra. e jIva dravyanuM kSetra (avagAhanA ) keTaluM? tenI vyAkhyA te trIjuM kSetradvAra, jIva dravyane AkAza pradezanI sparzanA keTalI? tenuM svarUpa te cothuM spazanAdvAra pAMcamA dvAramAM chavadravyane kALa keTale? tene nirNaya, chaThThA dvAramAM jIvadravyanuM aMtara keTaluM? tenI carcA, Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sAtamA dvAramAM jIvadravya leAkanA keTalAmAM bhAge huMya ? te khAkhata, AThamA dvAramAM pAMca athavA cha bhAve paikI jIvadravyane keTalA bhAva hAya ? te viSaya, ane navamA dvAramAM anya padArthonI sAthe temaja jIvanA bhinna prakArAmAM paraspara alpabahutva. saptanaya-saptabhaMgI dvArA padmA tattvanA nirNaya ATalI vicAraNA bAda paNa e jIvapadAnA hajI vizeSa jJAna mATe jijJAsA jAge teA sasanaya-samabha'gI vagere apekSAe jIvapadArthanI vicAraNAmAM dAkhala thAya. naigama-sa graha-nyavahAra-RjIsUtra-zabda-samabhirUDha ane evabhUta e sAte nayAnA svarUpane kharAkhara jANI negamanI apekSAe jIva keAne kahevAya ? yAvat evabhUtanayanI jIvapadArthamAM kayAre ghaTanA thai zake ? vigere svarUpa cintanamAM eka thru bane. eja pramANe sasabhaMgInA je mukhya traNa pade jenA uparathI samabhaMgInI ghaTanA thaI che te asti-nAsti-avaktavyAdri eka eka bhaMganI sAthe punaHjIvanA vicAra karI zakAya che. khAsaDha mANAmAM jIvAdi dvAranI ciMtanA " ATalAthI ja hajI e eka jIvapadanI vicAraNA samApta thatI nathI. je mukhya viSaya upara A granthanI racanA karavAmAM Avela che. te khAsaTha mArgaNAmAM paNa jIvapadArthanI aneka rItie vicAraNA calAvavAnI che. tAtparya e che ke-kAi paNa eka padArthanuM saMpUrNa jANupaNuM te kevalajJAnanI prApti sivAya nathI ja thaI zakatuM te paNa upara jaNAvela bhinna bhinna prakAre jo vivakSita padArthanI yathAyAgya leAcanA karavAmAM Ave te te padArthanuM ghaNuM ja suMdara jANapaNuM prApta thAya che. " AtmalakSI ceAgIzvarA eka ja padArthInA dhyAnamAM divaseAnA divase pasAra kare che. " evuM aneka sthale vAMcavAmAM AvatA khAlavane temAM Azcaya lAge che paNa upara jaNAvelA prakArAthI jo koipaNu bhAvanuM cintana karavAmAM Ave te temAM asakhyAtA kALa pasAra thai jAya temAM jarApaNa Azcaya' pAmavA jevuM nathI. kAIpaNa jIvAjIvAdi padmAnA suMdara svarUpane jaNAvavAmAM sAdhanabhUta pUrve jaNAvelI anupama zailIe syAAdagabhita jaina darzana sivAya kAMI paNa nahi jovAmAM Ave. dhanya hA e jainadarzanane ! keDiTa keTi vaMdana DA e jainadarzanane tathA e jainadarzananA vizvavantha adhipatine! DhASaSTimAgaNA saMgraha e granthanA nAmanI sArthakatA. " prasaMgocita ATaluM jaNAvyA bAda A granthanuM dvASTimAgaNI saMkhraha' evu je abhiyAna rAkhela che te abhidhAna saMbaMdhI vicAra karyAM khAda granthAntargata viSaya sadhI paNa vicAraNA karIe. prathama te " mANA " eTale zu ? ane tenI sakhyA 62 zA mATe? A khAbata sakSepamAM samajavAnI jarUra che. ane e samajAze eTale ' kASaSTimArgaNA sagraha ' e nAma rAkhavatu prayAjana pazu Ape|Apa khyAlamAM AvI jaze. 'mANA ' zabda e srolIMgI zabda che ane mR=nAdau= sArI rIte zeAdhana karavuM e dhAtu uparathI bula De.bhinna bhanna avakSAe bhinna bhanna sthAne vahecAyelA jIva-yoga-upayoga-guNasthAna- lezyA-kama prakRdaMta vagere koipaNa khAmatanuM saMzAdhana-anveSaNa karI tAravaNI karavI tenuM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma mAgaNa. eka motInI mALA truTI jatAM ADAMavaLAM verAI gayelA tenA maNakAonuM jema anveSaNa karavuM paDe che, te pramANe samAna zakti chatAM karmacAge judI judI gatimAM-judI judI jAtimAM-judI judI kAyAmAM, judI judI yegAdi avasthAomAM vaheMcAyelA jIva vigere kaI paNa padArthanuM anaveSaNa karavuM tenuM nAma mArgayuM che. A mArgaNAnA mukhya bheda 14 che. 1 gati, 2 jAti, 3 kAya, 4 ga, 5 veda, 6 kaSAya, 7 jJAna-(ajJAna), 8 saMjama-(dezasaMjaya-avirati) 9 darzana, 10 lezyA, 11 bhavya-(abhavya), 12 samyava-(mizramithyAtva), 13 saMjJi, 14 AhAraka. temAM gati mANAnA paTAda 4, jAtinA pa, kAyanA 6, ganA 3, vedanA 3, kaSAyanA 4, jJAna ane ajJAnanA maLI 8, saMjamanA dezavirati-avirati sAthe 7, darzananA 4,lezyAnA 6, bhavya tathA abhavya 2,samyakatvanA mizra tathA mithyAtva sAthe 6, saMkSi-asaMjJi 2 ane AhAraka-anAhAraka 2. e pramANe dareka mANAnA peTabhedane saravALe karatA kulasaMkhyA 6ra thAya che.A caude mULamArga paikI pratyeka mAgaNa evI che ke tenA peTA bhedamAM saMsArI saI javAno samAveza thaI jAya. jemake gatimAgaNAMnA nAraka, tiryaca. manuSya ane deva ema cAra vibhAga che te sarva saMsArI jIne e cAre gatimAM samAveza thayela che. keI saMsArI che narakarUpe, keI tiryaMcarUpe, kaI manuSyarUpe ane keI devarUpe te te gatimAM avatarelA che. keIpaNa saMsArI jIva A cAra gatithI bAA nathI. e ja pramANe ekendriya, beIndriya, teIndriya, cArindriya ane paMcendriya e jAti mArgaNanA pAMce bhedomAM sarva jIve AvI jAya che. ema yAvat chellI AhAraka mArgaNa mATe paNa samajavuM. keI saMsArI jIvo jeo apAntarAlagatimAM-kevalI samuddaghAtanA trIjA-cothA-pAMcamA samayamAM, tathA agI guNasthAne pahoMcelA che teo anAhAraka che. bAkInA sarva saMsArI ja AhAraka che. A pramANe pratyeka mArgaNAmAM sarva saMsArI jIvenI vaTanA karI levI. A 62 mArgaNAnI apekSAe jIvasthAna, guNasthAna, yoga, upaga Adi aneka dvArenuM vivecana ahiM karavAmAM Avela hovAthI granthanuM je nAma rAkhela che te barAbara che. 62 mAgaNAmAM ghaTAvela chava, guNasthAna vigere dvAre. upara jaNAvela mUla 14 mArgaNa ane peTabhedanI apekSAe 62 mArgaNAo je jaNAvI te mArgaNAomAM jIva, gaja upayoga vigere judA judA dvAranI A granthamAM vicAraNA kara. vAmAM Avela che. jemake jIvanA 563 bheda paikI kaI mAgaNAmAM keTalA bheda ghaTI zake ane te pramANe thavAmAM zuM zuM kAraNe che? te bAbatanuM suMdara nirUpaNa karavAmAM Avela che. karmagrantha vagere zAstromAM jIvanA 14 bheda lakSyamAM rAkhIne mArgaNuonI apekSAe vicAraNA karavAmAM Avela che jyAre A granthamAM pa63 bhedanuM mArga dvAramAM anveSaNa karavAmAM Avela che te vizeSatA che. saMsArI jIvonA 563 bhedanuM anveSaNa karI lIdhA bAda cAda guNasthAnene dara mArgaNAmAM ghaTADavAmAM Avela che. arthAta prathama guNasthAnanuM rItasara varUpa jaNAvyA bAda kaI mArgaNAmAM keTalA guNasthAna hoya tene yaMtra (kaTho) ApyA pachI sAthe ja tene hetuonuM nirUpaNa karavAmAM Avela che, tyArabAda ga-upayoga vigere uparanI praNAlikAthI 62 mANunI sAthe ghaTAvela che. granthakAre AvA dvAre kula 83 A Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (563) (14) granthamAM carcA che. A dvAranA nAmane ulekha A pramANe che, 1 jIdvAra 2 guNasthAna. (12) (15) (5) (25) (6) (4) dvAra, 3 upayoga, 4 cAMga, 5 mithyAtva, 6 avirati, 7 kaSAya, 8 lezyA, 9 gati, 10 jAti, 11 kAya, 12 veda, 13 cAritra, 14-15 bhavya-abhavya, 16 samyakatva, 17-18 saMkSi-asaMjJika RAyakAna, kara anya (2) 19-20 AhArI-aNAhArI, 21 zarIra, ; pti, 23 prANadvAra, 24 dhyAna, 25 (14) (3) (7) (84 lAkha) (1 keDa rAlAkha) jIvasthAna, 26 catuHsaMjJAkAra, trisaMjJAdvAra, 28 samudraghAta, 29 jIvAni , 30 kulakaTi, | (I. 31 saMsthAna, 3ra saMghayaNa, 33 daSTidvAra, 34 bhAradvAra, 35 upazamabhAva, 36 kSAyikabhAva , (18) (3) (26). 37 kSapazamabhAva, : va, pAriNAmikabhAva, 40 sAMnipAtikabhAva, 41 ajIvabheda, (82) (42) (57) 42 punyabaMdhaprakRti, 43 pApaprakRti, 44 Azrava, 45 saMvara, 46 nirjarA, 47 abdha, 48 (9) (24) (5) (3) (4) (5) mAkSa, 49 deDaka, 50 jJAna, 51 ajJAna, 5ra darzana, 53 jJAnAvaraNa, 54 dezanA varaNa, 55 (28) (4) (67) (2) (5) (42) vedanIya, 56 mihanIya, 57 AyuSya, 58 nAmakama, 59 gAtra, 60 aMtarAya , 6 punyAyaprakRti, 6ra jaghanya kAyasthiti, 63 utkRSTAyasthiti, 64 jaghanyabhavasthiti, 5 utkRSTabhavasthiti (53) 66 avagAhanA, 7 nAmakarma sivAya sAta kamanI uttaraprakRtione baMdha, 68 nAmakamanI (57). (122) uttaraprakRtione baMdha, 68 baMdhahetunA uttarabheda, 7, ATheya kamanI uttaraprakRtinI udaya mArgaNA, 71 gati ( AyuSya pUrNa thayA bAda jyAM utpanna thavuM te)72 Agati, 73 pravabaMdhidvAra, 74 adhavabaMdhidvAra, 75 pradayadvAra, 76 adayadvAra, 77 dhruvasattAdvAra, 78 abruvasattA dvAra, 79 sarvaghAtI dvAra, 80 dezaghAtI dvAra, 81 aghAtI dvAra, 82 aparAvartamAna dvAra ane 83 parAvartamAnadvAra pratyeka dvArane varNavavAnI suMdara ane subedhaka zailI. jIva-guNasthAna vigere upara jaNAvela 83 dvAra paikI eka eka dvArane tenA peTabheda sAthe 6ra mArgaNAmAM vicAra karavAthI te te vivakSitadvAra saMbaMdhI aneka prakAranuM jANapaNuM prApta thAya che. aneka zAstrIya granthane mananapUrvaka abhyAsa vAraMvAra karavAmAM Ave tyAre ja AvA viSayo amuka aMze upasthita rahe che. sAmAnyabuddhivALAo athavA a9paparizrama karanArAone AvA gahana viSayamAM gothA ja khAvA paDe che. granthakAre dareka dvAranuM svarUpa zarUAtamAM TUMkuM paNa ghaNuM suMdara Apela che teTaluM ja nahiM paraMtu te te dvAranA bhedaprabhedanI nAnI moTI vyAkhyA sAthe saMkhyAnA AMkaDAo paNa ApelA che. vaLI e dvAranuM je AgamAdi granthamAM varNana hoya te te AgamAdi granthanA nAmone ulalekha paNa sAthe sAthe ghaNuM sthaLee karyo Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 che. dvAranI samaja tathA bhedaprabhedenI saMkhyA ApyA bAda tUja 62 mArgaNAmAM te dvAranA bhedaprabhedanI ghaTanA karela che ane te bAbata koThAthI batAvavAmAM Avela hovAthI abhyAsakene ghaNuM sugamatAnuM sAdhana thayuM che. je mANAmAM vivakSitadvAranA jeTalA jeTalA bhedonI ghaTanA thatI hoya temAM kayA kayA hetuo che? ane je je bhede je mAgaNAmAM nathI ghaTI zakatA temAM kayA kayA kAraNe che? tenI TUMkI noMdha paNa dareka dvAramAM kaThAnI sAthe sAthe ja granthakora ApavAnuM cUkyA nathI. eTale ke IpaNa eka dvAranuM suMdaramAM suMdara jJAna prApta thAya che. granthamAM apAyelA pratyeka dvAro je ke khAsa dhyAna daIne abhyAsamAM mUkavA lAyaka che, chatAM yega-dhyAnasaMvara-nirjarA-bhAva-bhavasthiti-kAyasthiti vigere dvArA te dravyAnuyeganA jijJAsu AtmAone khUba ja vAraMvAra manana karavA lAyaka che. A viSayanA aneka prAcIna grantha paikI keTalAMka viziSTa granthanAM nAme. zrI prajJApanA sUtra, paMcasaMgraha, nRhat saMgrahaNI, catuSaDazItikA karmagrantha, lekaprakAza vigere granthamAM pUjya pravara paramakAruNika AcAryabhagavaMtoe A kArane dura mANAmAM ghaTAvyA che, chatAM prastuta granthanA praNetA munizrIe e sarvamAnya AgamAdi granthamAMthI tAraNa karIne A grantha abhyAsaka varga mATe je taiyAra karyo che, te ghaNuM ja upayogI thayuM che; kAraNa ke vatamAna samayamAM saMskRta prAkRta bhASAnA abhyAsIonI saMkhyA ghaNu alpa jovAya che. ane prajJApanA, paMcasaMgrahadi zAstro saMskRta prAkRta bhASAmAMja racAyela hoI te bhASAne gya abhyAsa hoya te ja te granthanuM paThana-pAThana thaI zake; jyAre A grantha gurjara bhASAmAM taiyAra thayele hovAthI aneka jJAnapipAsu AtmAo tene lAbha laI AtmakalyANane lAbha uThAvI zake tema che. AvA granthAnA abhyAsathI thatI AdhyAtmika pragati. AvA granthanA vAcana-manana temaja vAraMvAra abhyAsathI AtmalakSI mumukSuone AtmavikAsanI pragati saMbaMdhI ghaNe vega maLe che. AvA granthanuM adhyayana cittanI sthiratA sivAya thaI zakatuM ja nathI. eTale e granthanA adhyayana dvArA cittanI sthiratAne lAbha maLe che. ane "jeTalI cittanI vadhu sthiratA teTalI karmanI vadhu nirjarA ' e ApaNA jaina siddhAnta pramANe karmanirjarAne paNa suMdara lAbha prApta thAya che. huM kayA guNasthAnakamAM chuM? athavA keTalA guNasthAnake prApta karI zakAya tevI mArI hada che? kaI gati jAtimAM athavA kayA vega-upAMgamAM kayA jIvane cAra prakAranA dhyAnamAMthI kayuM sthAna hoya? ke jIva kayA kayA sthale keTalA kALa sudhI bhamyA? ane koNa jIva AyuSya pUrNa karIne kaI gatimAM jAya che? vigere anekAneka suMdara vAte AvA granthamAMthI maLI AvavAne aMge adhyAtma dizAmAM paNa Agekadama mAMDI zakAya che. grantha saMkalana karanAra munivaryazrI vizALavijyajI mahArAja A prastuta granthanI saMkalanA e munivarya zrImAna vizAlavijayajI mahArAjane suMdara zAstrabhyAsa ane satata parizramanuM phala che. AgamAdi granthanA satata parizIlana sivAya AvA grantha lakhavAnI zakti AvI zake ja nahiM. ukta munizrIne niraMtara AgamAdi granthone abhyAsa e ja AvA suMdara zArarUpe pariNAma pAmela che. teozrI zAstravizArada suprasidhdha Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAcArya vijyadharmasUrimahArAjanA praziSya che. ane zAntabhUti zrImAna jayaMtavijayajI mahArAjanA ziSya che. lagabhaga 34 varSane temano dIva dIkSA paryAya che, e daramyAna jJAnAbhyAsakiyAruci-aTTAI-aDrama vigere aneka tapasyAo vigere kapAsAdhaka yuganI suMdara sAdhanA karI che ane aneka bhavyAtmAone paNa e mArge joDavA mATe sadupadeza ApI munipaNAnI sArthakatA sAdhI rahyA che. subhASita padyaratnAkara bhAga 1 thI 5 vigere vyAkhyAne pagI granthanI paNa teoe saMkalanA karI sAkSara samAjanA caraNe sAhityane rasathAla samarpaNa karyo che. haju paNa teozrI va-parakalyANa sAdhanAnI satravRttimAM AgaLa vadhI AvA aneka grantha abhyAsaka varga mATe taiyAra kare e ja ApaNe IcchIe chIe prastAvanA lakhavAne suprasaMga prApta thavAno hetu. gata varSe (vi. saM-2001) amadAvAda nAgajI bhUdharanI pALanA upAzraye cAturmAsa pUrNa thayA bAda akhaMDa prauDhaprabhAvazAlI sUrisamrA pU. AcArya zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjazrInA varada haste [vi. saM. 2002 kA. vadi 2] mane upAdhyAya padArpaNa vidhi thayA pachI mahAprabhAvaka zrI zaMkhezvara tIrthanI yAtrA karavAnI bhAvanA thaI. pU. gurudeva AcAryazrI vijayapratApasUrIzvarajI mahArAjanI AjJApUrvaka bIjA cha sAdhuo sAthe ame amadAvAdathI vihAra karI pauSa dazamInA pavitra divase zrI zaMkhezvaratIrtha dhAmanI zItala chAyAmAM pahoMcyA. e mahAprabhAvaka divya mUrtinA darzana karI avarNanIya AhavAda thaye. sAthenA sAdhunI tabIyatanA kAraNe 17 divasa sudhI zaMkhezvarajImAM rahevAne punyaga prApta thatAM kaI vakhata nahiM thayela tapazcaryA sAthe prabhubhakti vigere dvArA anupama Atmika AnaMda anubhave daramyAna eka ja upAzrayamAM birAjamAna zAnabhUti munivaryazrI jayaMtavijayajI mahArAja, tapasvI munivarya zrI vizAlavijayajI mahArAjanA gADha paricayamAM AvavAne lAbha malyA, e ubhaya mahAnubhAvonI prabhuzAsana prati apUrva zradhdhA suvihita zAstro upara zuddha prema ane tenA parizIlana mATeno satata parizrama, vRdhdhAvasthA chatAM pratikramaNa-pratilekhanAdi sAdhu kriyAmAM apramattabhAva tathA temanI tapazcaryA vigere guNethI mAre AtmA vizeSa teo prati guNAnurAgI banyo. e guNAnurAge ja mane A granthanI prastAvanA lakhavAne suprasaMga prApta karAvyA e nimitte AvA eka uttama granthanuM avelekana karavAnuM mane sadbhAgya sAMpaDayuM ane mArI yathAmati A granthanI praratAvanA lakhavAnuM kArya karyuM. e prasaMge e ubhaya munivarenI guNAvalInuM smaraNa karavA sivAya mAre bIjuM zuM karavAnuM hoya? aMtima bhAvanA munizrIe saMkalita karelA A atyuttama granthanuM bhavya-samAja paThana-pAThana karI AtmakalyANamAM pragati sAdhe e aMtima bhAvanA!!! vi. saM. 2003 | pauSa dazamI | upAdhyAya zrI dharmavijaya dhrAMgadhrA ujamabAI jaina upAzraya Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarATa zrImaNibhadro vijayatetarAm / / 105 107 110 viSayAnukramaNikA arpaNa 24. dhyAnadAra prAzakanuM nivedana 25. jIvarasthAnadAra saMpAdakIya vaktavya 2, catuHsaMjJAdAra prastAvanA 27. vikSattAdhAra 28. samudaghAtakAra 1. jIvadAra 29 chavAnihAra 2. guNasthAnadAra 30. kulaTidvAra 3. upayAgadvAra 31, saMsthAnadAra 4. gadvAra 32. saMdhayANakAra 5. mithyAtradvAra 33. daSTiAra 6. avipatidvAra 34, mULabhAvadAra 7. kaSAyadAra 35, upazamabhAvadAra 8. lesyAdvAra 36. kSAyikamAvaThAra 9. gatikAra 37, kSayopazamabhAvadAra 10. jAtikAra 38. darmikabhAvadAra 11. kAyadvAra 39. pariNAmika bhAvaThAra 12, vedAra 40. bhAMgAdvAra 13. cAritradhAra 41. ajIvabhedakAra ke bhava-abhadvAra 42. puNyabaMdha prakRtidvAra 43. pApabaMdha prakRtikAra 16. samyakatvakAra 44. bAzravAra 19 saMjJI ane asaMhAra 45. saMvarabAra 46. nirAdhAra ' harI tathA aNuhArI dhAra 66 47, baMdhAra 21. zarIradhAra 48. mokSadAra 22. paryAsiddhAra 49. daMDakAra 23. prANukAra 50. zAnadAra 112 115 118 121 123 128 14) 131 134 177 141 144 146 148 151 157 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 158 214 219 223 224 - 51, ajJAnadAra 156 para. darzanAra. 53. jJAnAvaraNahAra 160 54. darzanAvaraNadAra 162 55. vedanIyAra 164 56. mohanIyadvAra 57. AyuSAra 169 58. nAmakarmakAra 171 59. gotrahAra 60. aMtarAyadvAra 61. puNyodaya prakRtihAra 62. jaghanya kAyaspitidvAra 63. utkRSTa kAyasthitihAra 185 64, jadhanya bhavasthitihAra 190 65. utkRSTa bhAvasthitihAra 11 66. avagAhanAdhAra 193 67. (nAmakarma sivAya) sAta karmanI uttara prakRti baMdhAra 198 68. baMdhamAM nAmakarmanI uttara prakRtidvAra 201 69. baMdha hetanA uttarabheda sattAvana 205 70. AThe karmanI udayamArgaNAdhAra 209 7. gati (javAnuM) hAra 72. Agati (bAvavAnuM) dvAra 73. zutipatraka (kekanuM) 74. P (lakhANunuM) graMtha-sahAyanI sUca 75. pariziSTa 1 luM 77. dhruvabaMdhIdhAra 74. adhavabaMdhIdhAra 75. dhrudayAra 76. adhure dayadhAra 7. durasattAdhAra 78, adhruvasatAdhAra 79. sarvadharatIkAra 80. dezadhAtIdhAra 81. adhAtIdAra 82. aparAvartamAnadAra 83. parAvarta mAnadvAra 36. pariziSTa 2 juM vizeSa mAhitI ne khulAsA 77, graMthakAraprazasti 225-234 225 225 227 227 230 231 231 183 22 232 234 235 242 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I e ja nA ti I zAnizA-nainAcAryazrIvirANIjo mA te zrIpamALAnaMda [ yaMtra ] 1 jIvadvAra [ jenAmAM cetanA eTale jJAna ane sukha-duHkhAdinI lAgaNI hoya tene jIva kahevAmAM Ave che. cetanA be prakAre cheH darzanacetanA ane jJAnacetanA. sAmAnya avadha te dazanacetanA ane jJAnacetanA eTale vizeSa avadha zrIpravacanasAranA DreyAdhikAra gAthA 31-32 mAM 1 jJAnacetanA, 2 karmacetanA ane 3 karmaphaLacetanA-ema traNa prakAra paNa darzAvyA che. jIvanA jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIya ane upayoga e cha prakAranAM lakSaNe che. jIvanA 563 bheda che. nArakIne 14, tiryaMcanA 48, manuSyanA 303 ane devanA 198 tenI samaja nIce pramANe nAraka-1 ratnaprabhA, 2 zarkaraprabhA, 3 vAlukAprabhA, 4 paMkaprabhA, 5 dhUmaprabhA, 6 tamaprabhA ane cha tamastamaprabhA A sAta paryAptA ane aparyAptA maLI kula 14 bheda, tiryaca-ekedriyanA 22, vikakiyanA 6 ane tiryaMca paMceDhiyanA 20 maLI kula 48 pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya-e cAra sUma, bAdara, paryAptA ane aparyAptA ema cAra-cAra bhede gaNatAM 16, vanaspatikAyanA be bheda che-sAdhAraNa ne pratyeka. sAdhAraNa vanaspatikAya sUma, bAdara, paryAptA ane aparyAptA e cAra tathA pratyeka vanaspatikAya paryA ptA ane aparyAptA be-ema vanaspatikAyanAM cha bheLavatAM eneMdriyanA kula 22 bheda, beidriya, teIdriya ane caudriya-e traNa paryAptA ane aparyAptA gaNatAM vikaseMdriyanA cha bheda tiyaca paMceMdriyanA pAMca prakAra che. jaLacara, sthaLacara, khera, uraparisarpa tathA bhuja parisarpa, e pAMca mUrNima, gabhaMja, paryAptA ane aparyAptA gaNatA 20 bheda thAya. - A pramANe tiryaMcanA sarva maLI 48 bheda thAya. manuSya-pAMca bharata, pAMca eravata, pAMca mahAvideha e 15 karmabhUmi. 5 haimavata, 5 hiraNyavaMta, 5 harivaMza, pa ramyaka, 5 devaku ne 5 uttarakuru-e trIza akarmabhUmi (yugalika kSetra ) tathA pa6 aMtarlIpa (jabUdvIpanA himavaMta tathA zikharI e bane parvatanI cAra-cAra dADhAo lavaNasamudramAM rahelI che, te ephekI dADhAo upara sAta-sAta aMtadvapa Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che-kula 847=16 -A pramANe 101 kSetranA gaja paryAptA tathA garbhaja aparyAptA ane saMmUchima aparyAptA gaNatAM kula 303 bheda thAya. chappana aMtapinA nAma nIce pramANe jANavA- 1 ekoka, 2 AbhAsika, 3 lAMgalika, vaijJAlika, 5 hayaka, 6 gajakarNa, 7 gokarNa, 8 zakulikarNa, 9 gajamukha, 10 vyAghamukha, 11 Adarzamukha, 12 gomukha, 13 azvamukha, 14 hastimukha, 15 siMhamukha, 16 vyAdhramukha, 17 azvakarNa, 18 siMhakaNuM, 19 hastikaNuM, 20 karNaprAvaraNa, 21 ulkAmukha, 22 vidyujihava, 23 meSamukha, 24 vighudanta, 25 ghanadanta, ra6 gUDhadanta, 27 viziSTadana, 28 zuddhadatta. jevI rIte himavAna parvatanI 4 dADhA upara aThThAvIza aMtadvIpa jaNAvyA tevI ja rIte zikharI parvata saMbaMdhI 4 dADhA upara teja nAmanA aThThAvIza jANavA. juo tasvArthabhASya, adhyAya 3, sUtra 15. aMtadvIpanA manuSya vASabhanArA saMghayaNavALA, anukULa vAyunA vegavALA, samacaturasa saMsthAnavALA, 32 prakAranA uttama lakSaNane dhAraNa karanArA, eka divasa gayA pachI AhAra karanArA, zAlI vigere sAkarathI paNa anaMtaguNa mAdhuryavALI tyAMnI mATI che tene temaja kalpavRkSenAM phalene AhAra karanArA, tAva vigere roga tathA yakSa, bhUta, pizAca, graha ane marakInA upadrava rahita, chevaTanA samayamAM eka yugalane janma ApanAra, ogaNaeMzI divasa sudhI te yugalikanuM pAlana karanAra hoya che. tyAM DAMsa, macchara vigere vikaseMdriya jI utpanna thatA nathI. vAgha, siMhAdi catuSpada utpanna thAya che, paNa te manuSyane bAdhA ke pIDA karatA nathI. teo paNa hiMsaka bhAvamAM vartatA nathI. AThase dhanuSa UMcA, sadAmudita (prasanna) manavALA, palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa AyuSavALA, cesaTha pAMsaLIovALA, a5 kaSAyavALA ane thoDA premavALA A manuSyo hoya che. teonuM maraNa bagAsAM, khAMsI ke chIka vigerenI kriyApUrvaka thAya che, paraMtu zarIranI pIDApUrvaka hetuM nathI. A manuSya marIne svarge jAya che. himavaMta ane haraNyavaMtakSetranA manu eka gAu pramANa zarIranI UMcAIvALA, 5 pamanA AyuSyavALA, vARSabhanArA saMghayaNavALA, samacaturansa saMsthAnavALA, cesaTha pAMsa LIvALA, eka divasa vItyA pachI bhejana karanArA, ogaNaeMzI divasa sudhI apatyanuM pAlana karavAvALA hoya che. - harivarSa ane ramyakakSetranA manuSyo be palyopamanA AyuSyavALA, be gAu UcA zarIra thALA, vAjhaSabhanArA saMghayaNavALA, samacatura saMsthAnavALA, be divasa gayA pachI bhojana karanArA, eka se ne aThyAvIza pAMsalIovALA ane 64 divasa sudhI saMtatinuM pAlana karanAra hoya che. devakuru ane uttarakunnA manuSya traNa palyopamanA AyuSyavALA, traNa gAu UMcA zarIravALA, vARSabhanArA saMghayaNavALA, samacaturastra saMsthAnavALA, 256 pAMsalIovALA che. teo suSamA suSamA kALanA prabhAvane anubhavatA ogaNapacAsa divasa sudhI saMtatinuM pAlana kare che, traNa divasane AMtare AhAra le che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samUcchima pace driya manuSyeAnA utpattisthAnA cauda che--manuSya samadhI 1 vaDInIta, 2 laghunIta, 3 zleSma, 4 nAkanA mela, 5 vamana, huM pItta, 7 vIya, 8 rudhira, huM mRtakalevara, 10 nagaranI khALa, 11 kAnanA mela, 12 zukrapuddagalanA parizaTanamAM, 13 strI-puruSanAM sacAgamAM ane 14 sava` azucisthAnamAM, deva--10 bhavanapati-asurakumAra, nAgakumAra, suvarNa kumAra, vidyutsumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dizikumAra, pavanakumAra ane megha(stanita)kumAra. 8 vyaMtara--pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, ki'puruSa, maheAraga ane gadhava. 8 vANubya'tara--aNupatnI, pazupatnI, IsIvAdI, bhUtavAdI, ka'dita, mahAkadita, kaha ane pataMga 10 jyAtiSI--pAMca cara ane pAMca sthira. pAMcanA nAma-caMdra, sUrya,maha, nakSatra ane tArA. 12 devalAka--sudhama, IzAna, sanatkumAra, mAhe, brahmA, lAMtaka, mahAzukra, sahasrAra, ANata, prANata, AraNu ne acyuta. traNa prakAranA kiSmiSiyA DhavA che, je pahelA tathA IjA devalAkanI nIce, trIjA devaleAkanI nIce ane chaThThA devalAkanI nIce anukrame vimAnAmAM rahe che. teo cAMDAla tulya manAya che. 15 paramAdhAmI--akha, 'khariSa, zyAma, zakhala, rUdra, uparUdra, kALa, mahAkALa, asi patra, vana, kuMbhI, vAlukA, vaitaraNI, kharasvara ane mahAghASa nAmanA che. A devA nAraka jIvAte duHkha ApanArA che. 10 tiyA bhaka--mannA bhaka, pAnAM bhaka,vastrajA bhaka, leNu(dhara)jA bhaka,puSpAlaka, phaLajA bhaka, puSpa-phaLA bhaka, zayanA bhaka, vidyA laka ane avyaktA bhaka-A devA tIkSkarazanA cyavana janmAdi prasaMge temanA gharamAM dhana, dhAnyanI bharatI kare che. 9 leAkAMtika--sArasvata, Aditya, vahni, arUNu, gatAya, tRSita, avyAkhAya, marUta ane ariSTa. pAMcamA devaleAkanAM ariSTa nAmanA prataramAMkRSNarAjInA AMtarAmAM temanA vimAnA che. tee ekAvatArI hAya che. A devA tIrthaMkara dIkSA le te pahelAM eka varSe AvIne vArSika dAna devAnu smaraNa karAve che. 9 traiveyaka--sudarzana, suprabuddha, maneArama, sA~bhadra, suvizALa, sumanasa, saumanasa, priya'kara ane na dIkara. 5 anuttara vimAna--vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvAM siddha A pramANe kula 9 prakAranA devA paryAptA ane aparyAptA gaNatA 198 bheTTo thAya che. dhruvA,nArakA tathA asaMkhyAta vanA AyuvALA manuSyA temaja tiya cA peAtAnA AyunA cha mAsa bAkI rahe tyAre parabhavAyunA aMdha kare che. bAkInA nirupakrama AyuvALA tiryaMcA temaja manuSyA pAtAnA AyuSane trIjo bhAga zeSa rahe tyAre parabhavAyunA aMdha kare che. seApakrama AsuvALA peAtAnA AyunA trIjo, navamA ke satyAvIzame-ema triguNa triguNu karatAM chevaTe aMtarmuhUta' bAkI rahe tyAre paNa parabhavAyunA aMdha kare che. ] Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 chavabheda dvArA .naMbaI. manuSya ja vivecana. | 563 bheda. pikI keTalA ? 198 | | | 1 devagati ra manuSya gati tiyacagati nArakI ekendriya eikiya * * teIdriya caurakriya * paMceviya pRthvIkAya * | 198 (1)10 bhavanapati, 16 vyaMtara tathA vANavyaMtara, 15 paramAdhAmI, 10tigUjaka, 10 jatiSI, 3 kibIpIyA, 12 devalokanA, 9 zaiveyakanAM, 9 kAtika, 5 anuttaravimAnanA, | maLI kula 99 paryAptA ane 99 aparyApta. (2) 15 karmabhUmi, 30 akarmabhUmi tathA pa6 aMtaTha5 kula 101 garbhaja paryAptA tathA 101 - paryAptA gaNatAM 22, temAM saMmUrijhama manuSya aparyAptA ja hoya tenA | 101 bheLavatAM kula 307, (3) e. ndriya paryApta tathA aparyApta 22, 198vikadiya paryApta tathA aparyApta 6, | tathA jaLacara, sthaLacara, khecara, uraparisarSa temaja bhujaparisarSa saMmUchima, garbha ja, paryAptA ne aparyA ptA 20 maLI kula 48. (4) ratnaprabhA, zarkarAmabhA, vAlukAprabhA, 5prabhA, dhUmaprabhA, tamaHprabhA, tamastamaprabhAA sAta paryAptA ane sAta apaptA maLI kula 14. A narakanAM nAma ghamA, vaMzA, zelA, aMjaNA, riDhA, | maghA ane mAdhavatI. (5) pRthvI, apU, teu, vAu ane sAdhAraNa vanaspati kAya 5 sUkSma ne 5 bAdara 10 temaja te paryApta ane aparyApta maLI 20, pratyeka vanaspatikAya bAra ja hovAthI tenA paryApta ne aparyApta 1be bheda maLI kula bheda rara. (6) paryA | kha ane aparyApta. (7-8) chaThThA pra202 18 mANe. (9) 563 bheda paikI ekendriya apUkAya * teukAya vAyukAya vanaspatikAya | trasakAya | manoga vacanayoga kAyama puruSaveda veda * Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSya devatA nabara. kAranuM nAma. ,pa3 bheda nAra, pachI keTalA? napusaMkada 193 bhAna 563 mAyA | lobha 563 423 | matijJAna kRtajJAna avadhijJAna mana:paryavajJAna 246 15 kevaLajJAna vivecana cAlu | | nA 22 bheda temaja vikalendriyanA 6 bheda bAda karatAM bAkI 535 lAje. (10) sUkSma ane bAdara temaja paryA48 303 1 ptA ane aparyAptA. (11-12-13) dazamA pramANe. (14) sAdhAraNa vana48 30 3 108 spatikAya sUkSma, bAdara, paryApta ane aparyApta 4 bheda tathA pratyeka vanaspa48 Tha07 108 tikAya paryApta ane aparyApta meLavatAM kula cha bheda. (15) ekendriyanA 22 bheda bAda karatAM 541 lAbhe. vAyukAya temaja teukAyane paNa labdhitrasamAM gaNyA nathI. zrI uttarAdhyayanasatranA 36 mA adhyayanamAM temaja tatvArtha a. 2 vigeremAM te temaja vAune mAtra gatinnasa kathA che. (16) A paryApta avasthAmAM ja hoya, ane te paNa paMcendriyane ja hoya. saMmUchima temaja aparyApta avasthAmAM A jogana heya (1) samUcchama pAMce tiryaMca paMcaMdriya paryAptA temaja paryAptA eI diya, teIdriya ane caurakriya e pramANe AThanI saMkhyA vadhavAthI upara manAgamAM darzAvelA 212 mAM umeratAM kula 220 thAya. (18) sarva chane kAyayoga hoya tethI saMpUrNa bheda lAbha. (19) nArakI, saMmUmi tiryaMca (22+6+10) temaja saMmUrNima manuSyane A veda na heya. tatvArthasUtranA bIjA adhyAyamAM kahyuM cha-nArakasamUcchino napuMsakAni // 50 // (20) trIjA devalokathI mAMDI 12mA 198 | deva sudhInA 10, 2 kibiliyA, | 9 zreyaka, 9 kAMtika ane 5 ane 11 99] nuttara vimAna-e 35 jAtinA devamAM 535 535 224 matiajJAna zrataajJAna vilaMgaNAna sAmAyika cAritra chedepasthApanIya parihAravizuddhi sumasaM5rAya yathAkhyAta 15 20. dezavirati avirati cakSudarzana 41 218 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nabara dvAranuM nAma. acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana kRSNalezyA nIlezyA 459 459 kApatA 40 tejalezyA paDyUlezyA zukalezyA bhavI tAraka tiryaMca anuSya devatA vivecana cAlu . 303 198] devI na hoya, tenA 70 jatAM 128 mAM | lAbha, temaja nAraka, saMpUmi ti ca (24+6+10) ane manuSyamAM (11) na hoya. (23)akarmabhUminA 30 tathA aMtardIpanA 56 manuSyanA maLI | kula 172 temaja devane viSe na hoya, juo tatvArthasUtra adhyayana bIjuM. 429 sevA: 5 11 (22) pUrepUrA lAbha. (23-24-25) bAvIsa pramANe jANavuM. (26) sAtamI nArakIne apa ryApta avasthAmAM samakita na hoya, 313 kemake samakita prApta thayA pahelAM mAnuSyapaNAmAM koI jIve sAtamI narekanuM AyuSya bAMdhyuM hoya te te samakita vamIne sAtamI narakamAM jAya arthAte sAtamImAM samakita laIne na jAya paraMtu sAtamImAM samakita prApta te thAya. saMmUchima 101 manuSyane ane tiryaMcamAM 38 ekendriya, vilekiya ane saMmUcchima tiryaMca paMce. diya ema 38 me na heya. (27) upara pramANe jANavuM. (28) akarma bhUmi tathA aMtardIpanA manuSyo ane 198 nArya hovAthI tyAM avadhijJAna hetuM nathI. dharma, adharma vigere kAMipaNa 400 na hovAthI anArya samajavA. deva kALadharma pAmIne tiryaMcamAM jatI vakhate avadhijJAna mUkIne jAya tethI aparyApta avasthAmAM tene avadhijJAna na hoya. keTalAke ema kahe che ke avadhijJAnI deva garbhaja tiryaMcamAM "563 - 14 jatAM avadhijJAna sAthe laI jAya to temanI mAnyatA pramANe 251 thAya. || 7 | 24 217 99] (ra9) A jJAna te paMca mahAvratadhA abhavI | upazama samakita 54 kSaya pazamasamakita kSAyika samakita sAvAdana mithyAta 535 saMjJI * asaMsI AhArI aNuhArI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha rIne ja heya ane mahAvata te karmabhUminA manuSyane ja hoI zake. (30) paMca mahAvratadhArIne tathA gRhastha liMgamAM bhAvacAritravALAne heya. (31) nava lokAtika tathA 5 anuttara vimAnamAM na hoya, te caudanA paryAptA-aparyApta maLI 28 bAda karavA. te deve samakitI ja heya. ajJAna te mithyAtvIne ja heya. (32) ekatrIza pramANe jANavuM. (33) deva saMbaMdhI hakIkata upara pramANe jANavI30 manuSya ane 10 tiryaMca avadhijJAnanI mAphaka jANavuM. aparyApta manuSya tathA tiryaMca bAda karatAM zeSa 204 lAbha. (34) 15 karmabhUmimAM paryApta manuSyone hAya. (35) pAMca bharata ane pAMca eravatamAM ja hAya, mahAvideha kSetranA manuSyone traNa cAritra ja heya-sAmAyika, sUkSma saMpAya ane yathAkhyAta. (36) pAMtrIza pramANe jANavuM. (37-38) cotrIza pramANe jANavuM. (39) 5 bharata, 5 mahAvideha ane 5 evita kSetranA garbhaja manuSyone paryApta avasthAmAM hoya. temaja garbhaja tiryaMcane paryAptAvasthAmAM atithisaMvibhAga sivAyanA zrAvakanA agiyAra vrata hoi zake. (4) pUrepUrA lAbhe. (41) deva, nArakI ane manuSya paryApta pUrepUrA lAbhe. saMmUrNima tiryaMca paMcendriya paryAptA 5, tathA garbhaja tiryaMca paceMdriya paryAptA 5 temaja caurakriya paryApta 1-kula tiryaMcanA 11 lAbha. (42) pUrepUrA lAbha. (43) akavIza pramANe jAvuM. (44) trIza pramANe jANavuM. (45) pAMcamI, chaThThI tathA sAtamI nArakIne heya. jIvAbhigama sUtra (de. lA. patra 34 ) tathA pannavaNAjImAM kahela che ke dAvatI yojAyo mistrI nI vArtho, vaMdhyo mijA LaraH 12majhadA 10 bhavanapati, 16 aMtara, 15 paramAdhAmI ane 10 tirthagUbhaka-e paNa paryApta ne aparyAptA gaNatAM 102 devone viSe lAbha. (46) trIjI, cothI tathA pAMcamI narakamAM heya. trIjImAM koI ThekANe kApatalesyA heya, bAkI nIlalesyA heya. cothImAM te nIla ja hoya ane pAMcamImAM koI ThekANe nIla hoya, bAkI to kRSNalesyA heya. dezamAM to 10 bhavanapati, 16 vyaMtara ane 10 tiryagajAbhaka-e 36 paryAptA ne aparyAptA gaNatAM 7ra devone viSe lAbha. paMdara paramAdhAmI paryAptA ane aparyAptA gaNatAM 458. (47) pahelI, bIjI tathA trIjI narakamAM heya. pahelI tathA bIjImAM kApata heya paraMtu trachamAM koI ThekANe kApota haya, bAkI to nIla heya. devo saMbadhI upara pramANe jANavuM. paMdara paramAdhAmI paptA ane aparyAptA gaNatAM 459 matAMtare jANavA. (48) 5 gabhaMja tiryaMca paryApta tathA aparyApta e 10, bAdara pRthvI, apu temaja vanaspatikAya paryApta eka, kula tera lAbhe. devano jIva racavIne ekaeNkiyanA te traNa bhedamAM Ave che tethI traNa gaNyAM che. 10 bhavanapati, 16 vyaMtara, 10 tiryagaja bhaka, 10 jotiSI, pahelo tathA bIje devaloka, eka kiribaSi-e ane paryApta tathA aparyApta gaNatAM devanA 98 thAya. juo tasvArtha sUtra a0 4, sUtra 2, 7, 23. (49) garbhaja tiryaMca paceMdriya paryApta tathA aparyApta. 15 karmabhUminA paryApta tathA aparyApta. 9 lokAntika, trIje, cotho tathA pAMcamo devaleka ane eka kiTibaSiya kula 13 paryApta ane aparyAptA maLIne 26 devanA lAbhe, juo tasvArtha sUtra a0 4, sU0 23. (50) tiryaMca tathA manuSya saMbaMdhI upara pramANe jANavuM. 9 caiveyaka, 5 anuttaravimAna, chaThTho, sAtame, AThamo, nava, dazama, agiyAramo tathA bArame devaloka ane eka kibiSiyo kala 22 paryApta ane aparyApta. juo tatvArtha satra a0 4, sU0 23. (51) pUrepUrA lAje. (para) saMmUrNima manuSya aparyApta 101 tathA 15 karmabhUminA paryApta ne aparyApta 30. karatAM kula 11. matAMtare akarmabhUmi tathA aMtardIpane paryAptA aparyApta gaNutA 203. 15 paramAdhAmI, 9 lokAntika ane 5 anuttara vimAnanA 29 paryApta ane aparyAptA maLI 58 choDIne bAkInA 140 ne lAbhe, vaLI paMdara paramAdhAmIne keTalAke abhavI kahe che, tenA mate 170 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbhe, paraMtu A vAta vicAraNIya che, kAraNa ke abhavyakulakanI gAthA bIjImAM kahyuM che keyugalikane 15 paramAdhAmI abhavya hatA ja nathI. (53) sAte nArakI, pAMca garbhaja tiryaMca paceMdriya temaja 101 garbhaja manuSya paryAptAmAM lAbhe. pAMca anuttara vimAna tathA nava lekAMtika cheDIne bAkInA 85 bheda devanA levA, ne pAMca anuttara vimAnanA paNa aparyApta avasthAnA levA kemake agiyAramA guNasthAnakethI paDatAM kALa kare te vakhate aparyAptAvasthAmAM upazama samakita ja heya. 85 mAM A paM bheLavatAM 90 thAya. (54) sAtamI nArakImAM aparyApta avasthAmAM na hoya eTale 13, saMbhUmi 101 manuSyane na heya. tiryaMca garbhaja paryApta ne aparyAptA 10mAM heya, bAkInA 38 mAM na hoya. (55) pahelI, bIjI tathA trIjI narakamAM paryAptA tathA aparyAptA lAbhe, kAraNa ke kSAyika samakita laIne traNe naraka sudhI jAya che. dA. ta. zreNika mahArAjA ane kRSNa-vAsudeva. garbhaja catuSpada tiryaMca yugalika payaptA ne aparyAptA gaNatAM be tiryaMcamAM, 15 karmabhUmi ane 30 akarmabhUmi garbhajaparyAptA tathA aparyAptA gaNatAM 9. (aMtardIpanA manuSyane kSAyika samakita na hoya.) 12 devaloka, 9 kAntika, raiveyaka, 5 anuttara vimAnavAsI-paryApta ne aparyAptA gaNatA 70 devamAM lAbhe. (56) samakita tathA mithyAtvane mizrabhAva. A saMmUmi chane na hoya kAraNa ke tene samakita ja nathI. aparyApta avasthAmAM paNa A mizra samakita na haya, kAraNa ke temAM keI jIva utpanna thato nathI tema ja mizrapaNumAM mRtyu paNa pAmatuM nathI. huM lokAMtika tathA 5 anuttara vimAna sivAyanA bAkInA 85 prakAranA devAmAM lAbhe. (57) sAravAranA nAde na jachatti e niyama pramANe aparyApta avasthA mAM nArakIne sAsvAdana aMgIkata nathI kahyuM. meM garbhaja tiryaMca paryAptA tathA aparyAptA, 5 saMm rima tiryaMca aparyAptA, bAdara pRthvIkAya, apakAya tathA vanaspatikAya aparyAptAvasthA temaja 3 vileMdriya aparyAptAvasthA kula 21. saMpUmi manuSyane na heya. devomAM 9 kAtika ane pAMca anu tara vimAnane bAda karavA. (58) 9 kAtika tathA pAMca anuttaravimAnavAsI devane na heya. (59) saMbhUmi tiryaMca 38 tathA saMbhUmi manuSyane choDI devA. (60) garbhaja temaja aupapAtika (deva temaja nAraka) chone na gaNavA. (1) pUrepUrA lAbha. (ra) sAta aparyApta nAraka, 24 aparyApta niyaMca, 101 saMmaSThima manuSya tathA 101 garbhaja aparyApta manuSya ane 15 karmabhUminA paryApta manuSya kula 217 temaja 99 aparyApta deva aNadhArI heya. tattvArthasUtramAM kahyuM che ke-pUrvabhavathI vikramatie AvatAM mArgamAM tathA utpattinA prathama samaye aNuhArIpaNuM heya. kevaLI bhagavaMtane vaLI samuhUvAta karatI vakhate trIje, cothe ane pAMcame samaye temaja caudamA agI guNasthAnake aNuhArIpaNuM hoya, 2 guNasthAna dvAra [ guNasthAnake co che, tenI samaja nIce pramANe - 1. mithAdaSTi-sarva jIvo pahelAM te mithyAdaSTi eTale ajJAna daSTivALAM hoya che. A pagathiyAthI AgaLa vadhAya che. keTalAke kahe che ke-Ane "guNasthAna" e zabda kema ghaTI zake ? samAdhAnamAM zAstrakAra kahe che ke-dareka jIvomAM kiMcita caitanyamAtrA te avazya ughADI hoya che e apekSAe mithyASTine paNa guNasthAnaka kahyuM che. 2. sAsAdana-samyagadarzanathI paDatI avasthA, samyagadazana prApta thayA pachI paNa je Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM anaMtAnuba`dhI krodhAdi kaSAyAne udaya thAya te samakitathI patita thavAnA prasa'ga Ave. A guNasthAna patita avasthArUpa che paraMtu tenI pUrva' samyagdarzanarUpa amRtanuM pAna thaI gayuM. hAvAthI A guNasthAnavALAne sa'sAbhramaNanI huMda baMdhAi jAya che. 3. mizra-samyaktva ne mithyAtva anenA mizrabhAva. A guNusthAnakavALA satya ane asatya ane para zradhdhAnA bhAva dharAve che. je dezamAM phakta nALiyeranA ja khArAka haiAya ane tethI te dezanA leAkeAne jema anna upara rAga ke dveSa na thAya tema A gurusthAnakavALAne satya tattva para ruci ke vaimanasya udbhavatAM nathI. AthI khIjA guNusthAnakanI mAphaka AnI pUrve samakitarUpa amRtanuM pAna thai gayu. hAvAthI bhavabhramaNanA IMDA niyata thai gayela hAya che. 4. avirati samyagda chuM--virati eTale vrata, te vinAnu` samakita. AnA prabhAvathI ja pUrvanA e gurusthAnavALAenA bhavabhramaNanA kALa niyata thai gayele hAya che. 5. kezavarati-samyagdaSTipUrvaka gRhastha dharmanAM (bAra) tenuM pAlana. deza eTale aMzataH, 6. pramatta-sAdhu jIvananAM mahAvratAne dhAraNa karanAra, parantu pramAdathI pUrNa mukta nahIM thayela, evA munione A guNasthAnaka hoya che. 7. apramatta-pramAdamukta muniene hoya che. 8. apUrNAMkaraNa-meAhanIya kanA upazama yA kSaya karavAnA apUrva (pahelAM prApta nahIM thayelA ) adhyavasAya. 9. anivRtti-8 mA karatAM adhika ujjavaLa AtmapariNAma thAya che ke je vaDe mehanA upazama yA kSaya thavA mAMDe che, 10. sUkSmasa'parAya-badhuM mAhanIya kama upazAntayA kSINu tha jatAM mAtra leAsanA sUkSma aMza avaziSTa rahe che te sthitine sUkSmasa'parAya kahe che. 11. uparAMtamAha-pUrva gurusthAnAmAM mAhanA je upacAMta prArabhyA hatA te sa pUrNa thayA. 12. kSINamAha-pUrva gugusthAnAmAM mehane je kSaya prArabhyA hatA te sapUrNa thayeA. [upazama ane kSaya vaccenA taphAvata samajavA yogya che. agni para pANI nAMkhI tene elavI nAkhavA te kSaya ane rAkha nAkhI DhAMkI devA te upazama. mehunA sathA upazama thayeA hAya chatAM tene punaH prAdurbhAva thai zake che. pANInA vAsaNumAM raja taLiye besI gai hAya che tyAre te svaccha dekhAya che paraMtu pANIne kriyAnI jarA asara lAgavAthI taLiya beThelI rajapunaH pANImAM prasarI jAya che tema upazAMta thayela mehapuja punaH udayamAM AvI zake che, jethI patana paNa thAya che. meha kSaya karanArane punaH patita thavuM paDatu nathI, ] 13 saceAgI kevaLI-kevaLajJAnanA prAdurbhAvathI A gurusthAnakanI zarUAta thAya che. sayeAga eTale cegavALA, keLIne gamanAgamananA vyApAra, dezanA devAneA vyApAra rahe che. A pramANe zArIrika kriyAe hAvAthI zarIradhArI kevaLI sayAgI kahevAya che. 14. yAgI-kevaLI kevaLIbhagavaMte AyuSyanA aMtasamaye parama zukala pariNAmavAt sarva vyApAra rahita thaI jAya che. viziSTa vivecanaH- jIvanA jJAna Adi guNenu sthAna e guNasthAna, eTale emanA svarUpanA ra Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bheda. e bheda emanI zuddhi, azuddhi, prakarSa ane apakarSa-e cAra prakArane lIdhe thAya che. - jinezvarapraNIta tane je mANasa mithyAtvathI viparyasta daSTivaDe jue che te mithyAdaSTi kahevAya ane AvA (asamyagadaSTivALA) mANasanuM sthAna te micya daSTi guNasthAnaka kahevAya. ahiM koI ema paNa kahI zake ke mithyASTione te daSTine vipayosa che, emanI dRSTi vipasita che eTale emanAmAM jJAna Adi guNone saddabhAva ja na hoya, te pachI ene guNasthAnaka kevI rIte kahevAya? samAdhAna-agara je ke jina bhagavAnapraNIta varatuone mithyAdRSTi che viparIta' mAne che te paNa manuSya, pazu Adi vastunA viSaya para te emanI mAnyatA aviparIta che. vaLI manuSya Adi anya prANionI vAta eka bAjue mUke, te paNa nigodanA chAMye avyakata sparzaguNa che ema eo yathAsthita svIkAra kare che, jevI rIte ke gADha vAdaLAthI AcchAdita thayelA sUryanI kaMIka prabhA te anAcchAdita rahe che. je ema na hoya te pachI rAtrImAM ne divasamAM leza paNa bheda rahe nahiM. mithyAtva guNasthAnanA traNa prakAranA kALa che-abhavya jIvone anAdikALathI mithyAtva che ane anAdikAla sudhI rahevAnuM che mATe e bhAMgAnuM nAma anAdi anaMta, bhavya ane anAdikALathI mithyAtva che paraMtu samakita pAmI mokSapadane pAme tyAre mithyAtvane aMta, mATe e bhAMgAnuM nAma anAdisAMta ane je jIve prathama samakita prApta karI tene anubhavI pharIthI mithyAtva pAme tyAre mithyAtvano nAza Adi ane pharIthI mithyAtvane nAza karI samakita prApta mokSapadane pAme tyAre mithyAtvanI Adi ane pharIthI mithyAtvane nAza karI samakita prApta karI mokSapadane pAme tyAre mithyAtvano nAza mATe A bhAMge Adi ne aMtasahita hovAthI A bhAMgAnuM nAma sAdisAMta, Ane kALa jaghanyathI aMta muharta ne utkRSTathI dezanA ardha pagalaparAvarta che. A pramANe prathama guNasthAnanuM svarUpa samajavuM. samakitanA upazama nAmanA Aya eTale lAbhane sAdI eTale harakata pahoMcADe che e sAya sAdana thayuM ane e AsAdanavALe sa+sAdane eTale sAsAdana kahevAya, e sabhya daSTi jIva heya, ane e bIje guNasthAnake haya, te A pramANe -- jaghanyataH pUrvokata upazama samakitanA zeSa (antima) kSaNe (samaya) ane utkRSTata: cha AvaLI zeSa rahe tyAre kaMI paNa prANIne koIpaNa hetune laIne mahAna utpAtanA udaya sadaza anantAnubaMdhI kaSAyane udaya thAya che. e anaMtAnubaMdhI kaSAyane udaya thayA pachI, prANI sAsAdana samyagadaSTi nAmanA guNasthAne pahoMce che athavA te pUrve kahI gayA pramANe upazama samakitane aMte upazama zreNithI patita thayela harakoI prANInuM e guNasthAna hoya. ethI AgalA vadhatAM te prANI avazyameva mithyAtva guNasthAne ja pAcho AvI paDe che, kAraNa ke bIje pagathIethI paDanAro pahele pagathIe ja jAya che. A guNasthAnane sAsvAdana samyagUDhaSTi guNasthAna paNa kahe che. buddhimAna puruSoe e nAma sArthaka paNa kahyuM che kemake samakitanuM vamana thatuM hoya, enA AsvAdanavALuM je guNasthAna te sAsvAdana daSTa guNasthAna, jevI rIte ke vyagra manavALAne khAdhelA annanuM makSikA vagerethI vamana thAya tyAre ene e vamana karelA rasane kaMIka te svAha vartAya che tevI rIte A prANI paNa bhrAntine lIdhe micchAmukha thatAM samakitanuM vamana kare che tyAre ene ene kaMika svAda AvyA vinA raheto nathI. evI ratanuM bIjuM guNasthAnaka che. teno kALa jaghanya eka samaya, utkRSTa 6 AvalI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke agAu traNa puMja kahI gayA chIe emAMnAM eka ardha vizudhdha nAmanA pujene jyAre udaya thAya che tyAre prANIne jinabhASita tatvane viSe adha vizudhdha zraddhA utpanna thAya che ane tyAre te prANI samyaga mithyAdaSTi kahevAya che. ane enuM guNasthAnaka samyagU midaSTi gurathAnaka kahevAya che. e gusthAnakane kAla aMtamuhUttane che. te pachI e prANu avazya mithyAtva athavA samakita prApta kare che. " samyakatvavAna hovA chatAM paNa je prANI sAvadya yogathI virame na hoya tenuM guNasthAna aviratisamyagadaSTi kahevAya, pUrvokta uparAmika samiti prApta thayuM hoya chatAM athavA zuddha pujanA udayane lIdhe lApazamika samati prApta thayuM hoya chatAM athavA darzanasasaka kSaNa thavAthI kSAyikasamakita prApta thayuM hoya chatAM temaja sAvadya virati mekSadAyaka che evI sama-jaNa hoya chatAM apratyAkhyAna nAmanA kaSAyane udaya naDavAthI prANuM dezathI eTale thoDI ghaNuM paNa virati karavAne ke pALavAne samartha thatuM nathI ethuM guNasthAna kahyuM. e sthUla sAvadyathI viramIne je prANI alpa paNa virati aMgIkAra kare che te dezavirati kahevAya che. ane enuM nAma dezavirati guNasthAna kahyuM che. sarva sAvadya viratithI mokSa prApta thAya che ema jANa hoya chatAM paNa pratyAkhyAnarUpa AvaraNe ene aMgIkAra karavAmAM vidmabhUta thAya che. ene kAla dezanA pUrva koDa varSa. e pAMcamuM guNasthAnaka kahyuM. - sarva sAvadya vegathI virape hoya e paNa je saMyamI, kaSAya nidrA vikathA Adi pramAdane laIne pramAdamAM paDe e pramatta saMyata kahevAya che, enuM guNasthAnaka pramatta saMyata guNasthAna kahevAmAM Ave che. A gurusthAnaka pahelAnA pAMce karatAM vizeSa zuddha che ane have kahevAmAM Avaze enA karatAM ochuM zudhdha che. anya guNasthAnamAM paNa AvI ja rIte vizeSatA ne alpatA jANavA. A pramANe cha guNasthAnaka kahyuM. pramatta guNasthAnane kALa jaghanya tathA utakRSTathI aMtamuhartane jANa. chaThThA tathA sAtamA guNasthAnane kAla ekaMdara jaghanyathI aMtamuhUrta ane utkRSTathI dezanA pUrvaDa varSa. vizeSa e che ke dezanA pUrva keDamAM phakta apramatta dazA aMtarmahatta Ave che. chaThTha tathA sAtamuM guNasthAna aMtarmuhane badalAya che. jo ke dezanA pUrva keDa aMdara apramatta guNasthAna ghaNI vakhata prApta thAya che paraMtu aMtamuhUrta ghaNuM nAnuM hovAthI ghaNI vakhate apramatta dazA prApta thAya che chatAM tene kAla utkRSTathI aMtamuhattAne che kemake aMtamuhUrtanA ghaNA bheda che mATe apramatta dazAne aMtamuhUttano kALa kahyo te vAratavika che. che je saMyamI eTale yati nidrA kaSAya vagere pramAdethI rahita hoya enuM apramatta saMyama nAmanuM guNasthAna kahyuM. aMtamuMhatane kAla. sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi, guNasaMkrama ane baMdha-e pAMcenuM je saMyamIne pUrvanI apekSAe apUrvakaraNa heya e saMyamInuM apUrva karaNa evuM nAma kaheluM che : jJAnAvaraNIya vagere karmonI utkRSTa sthitinuM apavartana karIne ghAta-enuM nAma sthiti vAta. apavartana-hInatA ghaTADo kare te. (ethI UlaTuM uddavartana-vRddhi karavI te ) vaLI karma dravyamAM rahelA kaTutA Adi. rasene apavartana karIne vAta e rasa vAta kahevAya che. pUrvanA guNasthAnamAM zudhdhinuM apapaNuM hovAthI saMyamI A baMne prakAranA ghAta alpa pramANamAM kare che. jyAre A guNasthAnamAM zuddhinuM vizeSapaNuM hovAthI e beu vizeSa pramANamAM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 kare che. pUrvanA guNasthAnemAM daLIonI hAnI racanA ne zudhdhanI alpatAne laIne heTI kAla sthitivALI karI hatI ane A guNasthAnamAM maheTI racanAne alpakALa sthitivALI kare che; mATe pUrvanI apekSAe A apUrva kArya kahevAya, vaLI cAlu baMdhAyA karatI zubha prakRtione viSe nahiM baMdhAtI azubha prakRti daLane pratikSaNe asaMkhyagaNe kSepa ke saMkrama-enuM nAma guNasaMkrama ene paNa saMyamI ahiM zuSyinA prakarSa eTale ke vizeSapaNAne laIne apUrva kare. vaLI pUrvanA guNasthAnakamAM azuSyapaNAne laIne saMyamIne e dIrvasthiti bAMdhelI. paNa ahiM te vizuddhine laIne apUrva evI e sthitine e pApamanA asaMkhyAtamA bhAge karIne ghaTADatA jAya che. evAM evAM kAraNothI enuM A guNasthAna apUrvakaraNa nAmanuM kahevAya che. vaLI enAmAM khapAvavAnI ane upazamAvavAnI yogyatA hovAthI enA kSepaka ane upazamaka ema be bheda paDe che. jo ke e khapAvatA nathI ane upazamAvate paNa nathI te rAjAne yogya eka rAjakumAra jema rAjA kahevAya che tema e (kSapaka ane upazamaka) kahevAya che. A antarmuhUrta jeTalI apUrvakaraNa sthitine pahelI ja kSaNe A AThamAM guNasthAne pahoMcelA traNe kALanA prANione apekSIne adhyavasAyanA jaghanyathI utkRSTa parvata asaMkhyasthAne thAya che ane e sthAne lekAkAzanA asaMkhya pradezo jeTalA heya, ane pachI bIjA, trIjA vagere kSaNemAM ethI adhika adhika hoya che. Adya samaye adhyavasAyanuM sthAna jaghanyata: jeTaluM ujavela hoya enA karatAM anaMta guNa ujajavaLa (AdhakSagunuM) utkRSTa hoya. dvitIyakSaNanuM adhyavasAya sthAnaka jaghanyataH Adya kSaNanA karatAM anaMtaguNa ujajavaLa heya. evI rIte anitama kSaNa sudhI pahoMcatAmAM ujajavaLatA anantagaNI vadhatI vadhatI jAya che. vaLI emAMnA ekeka kSaNanA adhyavasAyanA paraspara cha sthAna paDe che. samakAle A guNasthAne pahoMcelA aneka bhavya jIne e (cha rathAnavalaya) paraspara vartatuM hoya che. AvuM a vuM jemanuM svarUpa che evA A adhyavasAya sthAnenI AvRttirUpa lakSaNavALI nivRtti kahevAya che; mATe A guNasthAnane buddhimAne nivRtti guNasthAna paNa kahe che. A pramANe AThamuM guNasthAna samajavuM, tene kAla aMtarmuhUrtAne che. vaLI paraspara adhyavasAya sthAnanI AvRttirUpa lakSaNavALI nivRtti jene nathI e prANI anivRtta kahevAya che. vaLI kiTTIrUpa karelA sUkSmasaM5rAyanI apekSAe jene A kaSAya pUla arthAt bAdara hoya e prANI bAdara saM5rAya kahevAya, anivRtti ane bAdara saMparAya e be pAne karmadhArayA samAsa karIe eTale anivRtti bAdara saM5rAya ema vizeSaNa thayuM. e anivRtta bAdarabhaMparAya prANInuM guNasthAna te anivRtta bAdara saM5rAya guNasthAna kahevAya. aMtamuharta pramANu evA A guNasthAnanAM jeTalA kSaNe-samaye che teTalAM ja enA adhyavasAyanAM sthAna che ema jinezvara bhagavate kahyuM che. kemake samakAle A guNasthAne pahoMcelA aneka prANIonuM adhyavasAya. sthAna eka ja che ema jinezvara prabhue kahyuM che. vaLI A gurusthAnamAM adhyavasAyanuM sthAna pratyeka kSaNe uttarottara ananta-anantagaNuM zuddha thatuM jAya che. vaLI enA kSepaka ane upazamaka evA be bheda che kemake e mehanIya karmane khapAve che athavA upazamAve che A pramANe navamuM guNasthAna kahyuM. Ane kAla aMtamuhUno che. bhakavAyanA udayarUpa lakSaNavALa, kiTTIrUpa karele sUkSmaparAya je prANIne hoya e sUkSma Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMparAthI kahevAya che. enA paNa uparavALAnI jema "kSaka" ane "upazamaka" ema be prakAra che. ane enuM gurusthAna "sUmasaM5rAya ' gurusthAna kahevAya cheA pramANe dasamuM guNasthAna che. jeNe vidyamAna evA paNa kalAne upazamAvyA che ane vipAka ke pradezanA udaya vagerene gya rahevA dIdhA nathI evA, kaSAya rahita-chadyastha vItarAganuM je guNasthAna che te upazAMta mehaguNasthAna kahevAya che A guNasthAne rahela muni upazamazreNinI zarUAtamAM, avirata rahIne ke dezataH 'virata thaIne, pramAdamAM rahIne ke pramAda tyajIne, anaMtAnubaMdhI kaSAne zIdhrapaNe zamAvI daIne pachI zudhdha buddhithI traNe darzana mehanIyane zamAve che. karmagraMthanI vacUri-TIkAmAM te ema kahyuM che ke-apramatta yati ja upazamaNie caDhI zake che. keTalAka AcAryonuM vaLI evuM mAnavuM che ke avirata, dezavirata, pramatta ke apramatta harake yati caDhI zake che. pahelA traNa saMhanana-saMghayaNane dhAraNa karanArA upazamazreNine Azraya kare che; "ardhanArAca' vagere bIjA traNa saMghayaNavALA ene Azraya karatA nathI. vRttimAM paNa kahyuM che ke pahelA traNa, saMghayaNavALA ja u zamazreNie caDhe che. vaLI, eNe pramatta" ane "apramatta nI vacce seMkaDo parivRtti (pherA) karIne, ane pachI "apUrvakaraNa' guNasthAne pahoMcIne, puruSaveda-strIvedanapaMsada ema traNa pada-pratyAkhyAnI, apratyAkhyAnI ane saMvalana ema traNa prakArane krodha-e ja traNa prakAranuM mAna, e ja traNa prakAranI mAyA, bIjA trIjA prakArano lobha, tathA hAsya vagere cha prakRti,-ema sarva maLIne vaza prakRtio navame guNasthAne zamAvelI che ane atyaMta durjaya evA saMjavalana lebhane dazame guNasthAne upazamAvela hoya che eTale tyAM eka samayathI mAMDIne utkRSTa aktamuhUrta sudhI ene kaSA upazAMta rahe che. tyAra pachI tyAMthI niyamita cekasa (gurusthAnI) kALasthiti pUrNa thaye athavA bhavane anna AvyuM e punaH paDe che. emAM paNa je kALa pUrNa thaye paDe che te pazcAnupUvI De cheka "pramatta" guNasthAna sudhI utarate utarate jAya che. vaLI keIka te paDatAM paDatAM e karatAM paNa heThaLanA be guNasthAna sudhI utarI paDe che ane keIka te sAsAdana bhAva pAmIne cheka mithyAtva guNasthAne AvI paDe che. ane evI rIte paDyA pachI kaI jIva taddabhavakSagAmI thato nathI, ke te vaLI ardha pudgalaparAvartathI kaMIka nyUna eTalA vakhata sudhI saMsAramAM rajhaLe che. e saMbaMdhamAM mahAbhAgyamAM kahyuM che keyadyapi kaSAya upazAMta thayA hoya to enA anaMta pratipAta thAya che, mATe leza paNa kaSAya zeSa rahyo hoya tyAM sudhI e vizvAsa egya nathI. have je prANInA bhavano aMta AvyuM paDe che te te pahele ja kSaNe baMdhana Adi sarve karaNa pravartAve che. vaLI badhdhAyu e kaI paNa jyAre zreNi para rahyo rahyo AyuSya pUrNa thaye mRtyu pAme che tyAre e niyamita anuttaravimAnamAM utpanna thAya che. . "bhAgya'nI vRttimAM paNa kahyuM che ke Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jo kAI khadhdhAyu prANI, upazamazreNie pahoMcI athavA e zreNi madhyenA guNasthAnomAM rahyo rahyo athavA 'mehanIya ' upazAMta thaye, mRtyu pAme te e nizcaye anuttara devAne viSe ja utpanna thAya. A guNusthAnanI sthiti jaghanyataH eka kSaNanI che. kemake anuttara dhruvene viSe jatAM prANInA jIvitano kSaya thAya che. eka bhavamAM prANI utkRSTataH be vakhata upazamazraNa kare ane sarva bhavezvamAM maLIne cAra vakhata kare. siddhAMtane mate eka janmamAM 'kSaka' ane ' upazamaka ' e emAMthI eka zreNI thAya paNa kama'graMthanI laghuvRttimAM ema kahyu cheke-eka ' upazamaka ' zreNI jeNe karelI heAya te kSaka te zreNIe jAya paraMtu e bhavamAM upazama zreNIe be vakhata gayA haiAya te kSakazreNi kare nahiM, > A pramANe agiyAramuM guNasthAna samajavuM. tenA aMtarmuhUtta kAla jANavA. kSINa thayA che kaSAya jenA e kSINakaSAya. e chadmastha vItarAga hoya. evuM guNasthAna kSINakaSAya chadmastha vItarAga' nAmanuM che. e jANe kevaLIpaNu rUpI nagarane oLakhAvanArA daravAjo huMya evuM che. zreSTha sadhayaNavALA ane ATha varSa karatAM adhika vayano manuSya apramattapaNe sayAna dhyAvatAM A kSapakazreNie paheoMce che. karma graMthanI laghuvRttimAM kahyuM che ke ' kSapakazreNie paheAMcelA manuSya ATha karatAM vadhAre varSanA hAya; avirata, dezavirata, pramatta, apramatta e cAramAMthI game e eka hAya; atyanta zudhdha pariNAmI heya; uttama . sa'dhayaNuvALA hoya; ' pUtra" nA jJAnavALe haiya; apramatta hoya; ane zukaladhyAne pagata athavA keTalAkane mate dhama dhyAnopagata hAya. vizeSAvazyakavRtti pramANe pUrvadhara ane apramatta saMyamI zukaladhyAnamAM rahIne paNa kSaSakazreNie jAya. bIjAe eTale avirata Adi sayamI dha dhyAnamAM rahIne kSapazreNi prApta kare. ene krama A pramANe-e cAthAthI te sAtamA sudhImAMnA harakoI eka guNasthAne antarmuhUttamAM eka sAthe pUrvanA ( cAra ) anaMtAnubandhI kaSAyAno nAza kare. ane tyAra pachI anukrame mithyAtva, mizra ane samakitamADunIyano nAza kare. Ama sAte naSTa thAya tyAre e kRtakaraNa kahevAya che, vaLI badhdhAyu eTale bAMdhyu che AyuSya jeNe evA koI prANI kSapazreNino Arama karatAM karatAM ana'tAnumantrI kaSAyAno vinAza thayA pachI jIvitanA kSayathI anaMtAnuRndhI kaSAyeAno anya kare kemake enu mithyAtvarUpa khIja adyApi naSTa thayuM nathI. mithyAtva khIja kSINa thAya tA tA pachI e anatAnumandhIono punaH baMdha thatA nathI. khIja maLI gayuM eTale akuro phUTe ja kyAMthI ? azvAyu-kSINasaptaka prANInA pariNAma jo paDe nahIM (ane banyA anyA rahe ) te maraNu pazcAt ni sa Mzaya devatA thAya, paNa jo enA pariNAma paDe arthAt mALA paDe-bhAMgI jAya teA te vakhatenI tenI zudhdhine anumAre te harakoi anya gatimAM utpanna thAya. vaLI kei adhdhAyu tathA akSatAcu jIva kSepaka thaIne mRtyu na pAme te paNa te upayukta samaka (sAta vAnAM kSINa thatAM niyamAt vizrAma pAme che. je sakaLa kSapaka hoya che te prANIno e saptakanA aMta lAvIne Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 svaga, naraka ane tiryaM canA AyuSyano kSaya kare ane te pachI cAra pratyAkhyAnI ane cAra apratyAkhyAnI-ema ATha kaSAyeAno navame guNasthAnake kSaya kare. ane e AThamAMthI adha khI jAya eTale nIce jaNAvelI seLa prakRtie paNa khapI jAya che. tiyaMca, naraka ane sthAvara pratyeka babbe eTale kula cha, udyota ane Atapa e pratyeka nAmakama akeka, tyAnadhdhi trika (traNa ), sAdhAraNa ( nAmakama' ) eka, vikalendriya traNa ane ekendriyA eka-ema sa maLIne seALa. ahI traNa vAnA babbe babbe kahyAM che. tiya cagati ane tiya cAnupUrvI ema e, narakagati ane narakAtupUrvI ema e, sthAvara ane sUkSma nAmakama ema e samajavA jevI rIte agni eka kASTane ardhuM -dugdhaprAya karI anya kASThe pahoMcI ene paNa khALe che tevI rIte kSapaka (muni) paNa AmAM vacce khIjI prakRtie khapAvI de che. vaLI ATha kaSAyeAnA khAkI rahelA (a) bhAgane khapAvIne pachI anukrame napu Msakaveda, veda, hAsya Adika cha ane chelle puruSavedane khapa ve che. e pramANe sUtrAdeza che. khIjAe ema kahe che ke-pahelAM teA te seALa prakRtiene ja khapAvAno AraMbha kare che. kama'graMthanI vRttimAM to vaLI ema kahyuM che ke-vacamAM to kevaLa ATha kaSAyAne ja khapAve ane pachI seALa prakRtine khapAve. A krama jyAre puruSa AraMbhaka haiAya tyAre ja samajavA, jo AraMbhaka strIjana DAya te e napusakaveda, puruSaveda, hAsya Adi cha vAnAM ane pachI chelle veda-e anukrame khapAve che. vaLI Arabhaka ( eTale zreNikanA Arabhaka ) napu Msaka hoya te te prathama strIvedane khapAve. pachI puruSaveDha, hAsyAdi cha ane chelle veda ema anukrame apave, pachI saMjavalana jAtino krodha, mAna ane mAyAnA kSaya kare che. ane te pachI dazame guNasthAne saMjavalana le|bhane anta lAve che. lAbha jaDamUlathI naSTa thayA pachI kSapaka muni mehasAgarane tarI jaI tyAM antamuhUta visAmeA le che. mahAbhASyamAM e viSe kahyuM che ke-sava kaSAye kSINa thaye kSepakamuni mehasAgara tarI jaIne antarmuhUta vizrAma le. jevI rIte samudra tarI jaI kaI puruSa (be ghaDI) vizrAnti le che ema. have (A pramANe) kSINukaSAya nAmanA khAramAM zuzusthAnake pahoMcIne prANI enA aMtane pahele kSaNe nidrA ane pracalAnA nAza kare. ane antima kSaNe pAMca jJAnanA AvaraNe, cAra dananA AvaraNA tathA pAMca a'tarAya-ema kula 14 kane khapAvIne jina thAya. evI rIte je 148 prakRtie sattAmAM hatI temAMthI 46nA kSaya thavAthI 102 prakRtie dazamA gurusthAnakamAM avaziSTa rahI hatI. vaLI temAMthI lAbha prakRtinA kSaya thavAthI kSINumeha nAmanA bAramA gurusthAnanAM be antima kSaNa sudhImAM 101 avaziSTa rahI hatI. temAMthI pazu (nidrA ane pracalAnA nAzathI) kSIjhumehane antimakSaNe 99 avazeSa rahI hatI. temAMthI ukta 14 nA kSaya thavAthI sayeAgI kevaLI guNasthAnamAM 85 sattAmAM rahe che. tyArapachI vaLI ayeAgIguNusthAnamAM chelle e kSaNe 7ra ne kSaya thAya che ane avazeSa je 13 rahI tenA ayAgIne ekadama chelle samaye kSaya thAya che. A mATe bhASyamAM kahyuM che ke-nizcaya nayane mate AvaraNeAnA kSaya samaye ja kevalajJAna utpanna thAya che ane vyavahAranayane mate te pachIne samaye kevalajJAna utpanna thAya che. A pramANe 12 mA gurusthAnaka viSe AtmAnuM vIya-zakti enuM nAma yAga e (yAga) vIryAntarAyanA kSaya ane kSayopazamathI utpanna thayelI amuka prakAranI labdhithI prApta thAya che. A guNusthAnakanA kAla antarmuhUtta, Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e vega "sakaraNa" ane "akaraNa" ema be prakArano kahyo che. emAM kevaLIne, akhila ya ane dazya padArthomAM kevaLajJAna ane kevaLadarzanane upaga karavAthI je amuka prakAra nI apratihata labdhi prApta thAya che enuM nAma " akAraNa ga". ahiM "akaraNa yoga"ne adhikAra nathI, ahiM te sakaraNa ane adhikAra che; ke je mana, vacana ane kAyAnA karaNane hetubhUta che. - A basakaraNa yoga'vALA je kevaLI heya e sagI kevaLI kahevAya che ane emanuM guNasthAna sagI kevaLI guNasthAna kahevAya. evI rIte kevaLIne paNa mana, vacanane ane kAyAne vega hoya che? gamanAgamana vagerene viSe kAyika yoga che, dezanA Adi detAM vacanaga che ane nIce ApelI paristhitine viSe manayoga hoya che. mana:paryava jJAnavALAoe athavA anuttarAdika deve manavaDe pUchelA praznone manavaDe ja uttara Ape e managa" ahiM eTale A terame guNasthAne jina bhagavAnane beMtALIza kama prakRti udayamAM heya, e sivAyanA kevaLIne ekatALIsa karmaprakRtine udaya hoya che. emAMthI dArika aMga ane upAMga, zubha ane azubha ema be AkAza, gati, asthirasthira, azubha-zubha ane pratyeka e pAMca namaka che, cha saMsthAna; agurulaghu-upaghAta-parAghAta ane upavAsa e cAra nAmakarma, varNa, gaMdha, sparza, rasa, nirmANa nAmakama, Agha saMghayaNa, tejasa ane kAmaNa e be deha, asAtA ane sAtavedanIya e bemAMthI eka tathA susvara ane dusvara e be nAmakarma - A pramANenI trIsa karmaprakRtione terame guNasthAnake, udayanI apekSAe, vyavacheda thAya che, - vaLI agI guNasthAnamAM, bhASAnA pudagaLanA vipAkIpaNAne lIdhe. "dusvara' ane susvara nAma karmone udaya hetuM nathI. tathA zarIranA muddagaLanA vipAkIpaNAne lIdhe kAyama heto nathI paNa nIce jaNAvelI prakRtie bhAvathI heya che. yaza, subhaga, Adeya, paryApta, trasa ane bAdara-e cha nAmakarma, paMcendriyanI jAti, manuSyanuM AyuSya tathA gati, jinanAmakarma, uccagetra tathA sAtA ke asAtA vedanIyaema kule bAra prakRtie agI kevaLI guNasthAnanA chellA samaya sudhI udayamAM hoya che. e pramANe teramuM guNasthAna kahyuM, ene kAla dezanA pUrvakroDa varSa. jene vega nathI e agI. evA agI kevaLInuM guNasthAna "ayogI kevaLI ' guNasthAna kahevAya che. te A pramANe che - AyuSya jyAre antarmuhUtta jeTaluM zeSa rahe che tyAre sayogIkevaLI vezyAtIta dhyAnamAM nimagna thavAnI IcchAthI vegone rUMdhe che. temAM prathama sthULa kAyayoga vaDe sthaLa manavacananA yogane rUdhe che, ane pachI sthULa kAyAgane roke che, pachI sUmakriyA anivRtti zukaladhyAnane vibhAvatAM sUmakAyAgavaDe sUkSama manavacananA vegane rU dhe che. pachI pite Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svata: sUkAyegane dhe che, ane e vakhate ene zarIrapradeza tRtIyAMze nyUna thaIne rahe che. tyArapachI samuzcichanakriyApratipAtI zukaladhyAnamAM nimagna rahI, pAMca hava varNonA ucAra jeTalA samayamAM zelezIkaraNa kare che ane ema karatAM, sarva yogavyApAra rahita agI' thaI siddha thAya che. agI kevaLI guNasthAnanA upAMtya samayane viSe devanI gati tathA AnupUrvI, zubha ane azubha vihAyagati (AkAzagati), be gaMdha, ATha sparza, pAMca rasa, pAMca varNa, pAMca (zarIra) aMga, pAMca baMdhana, pAMca saMghAta, cha saMsthAna, cha saMghayaNa, traNa upAMga, nIca gotra, nirmANa, asthira, zubha, azubha, durbhAgya, suvara, duHsvara, anAdeya, apayaza, agurulaghu, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, aparyApta, pratyeka, rithara ane asAtA ke sAtavedanIya eTalAM (17) nAmakarma,-ema ekaMdara tera prakRtiene kSaya thAya che. ane anya samaye manuSyanI gati, AyuSya ane AnupUrvI e traNa, UMcagotra, asAtA ane sAtavedanIyamAMnuM eka, paMcendriyanI jAti, ane trasa, bAdara, paryApta, yaza, Adeya, subhaga ane jina-eTalAM (7) nAmakama-ema ekaMdara -tera prakRtio apAve che. Ama sarva kalmaSa nirmULa thaye, agI kevaLI siddha thAya che. . keTalAkane evo mata che ke "AtupUrvI ne upAjya kSaNamAM khapAve che, eTale upAjyamAM charane badale 73, ane anyamAM 13ne badale 12 khapAve che. A pramANe caudamuM guNasthAnaka kahyuM. paheluM, bIjuM ane cothuM guNasthAna parelekamAM prANInI pAchaLa-sAthe jAya che ane (mizra, dezavirati Adi) bAkInAM agiyAra guNasthAnakane, paraleka jato prANu ahiM ja mUkI jAya che. - vaLI mizraguNasthAnake rahIne prANI mRtyu pAmate ja nathI. ane "dezavirati Adi guNasthAne te cheka jIvita paryata hoya che, kemake jema (trIjA) mizraguNasthAnamAM rahIne prANuM mRtyu pAmatuM nathI tema bAramAM ane teramAmAM rahIne paNa mRtyu pAmatAM nathI. matalaba ke e traNa sivAyanA zeSa agyAra guNasthAne rahIne ja prANa mRtyu pAme che. pahelA mithyAtva guNasthAnane sthitikALa anAdisAMta, ane anAdi anaMta paNa che; paraMtu sAdianaMta saMbhava nathI. pUrve jemane samakita prApta thayuM nathI evA bhanA e guNasthAnane pahele eTale anAdisAMta sthitikALa che. samakti pAmIne puna: mithyAtve utarI gayA hoya emanA guNasthAnane ritikALa bIjo eTale sAdisAMta che. hamezAM mithyAtvamAM ja vartatA abhavya jIvonA guNasthAnane sthitikALa trIje eTale anAdi anaMta che. "sAdi' ne anantapaNAne asaMbhava "hAvAthI sAdiananta' e cothe prakAra saMbhava nathI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 khIjA 'sAsvAdana' gurusthAnanA kALa che 'AvaLI ' jeTalA che. e pUrve kahela' che. cAthA gurUsthAnanA tetrIza sAgaropamathI kaiMka adhika che, kemake e ( cAthA gurusthAnavALA prANI ) sarvAsiSTha devatvane viSe tetrIza sAgaropama sudhI rahI avirata samyakatva pAmI tyAMthI punaH ahiM paNa Ave che ane jayAM sudhI ahi' pazu vitI pAmatA nathI tyAM sudhI te cAthe guNasthAnake rahe che. pAMcamu ane teramuM--e beu guNasthAnakano sthitikALa kroDa pUrvathI Azare nava va nyUna che. antima guNasthAnanA sthitikALa vilaMba karyAM vinA tema utAvaLa karyA vinA rDa, a, Nu, na, ma e pAMca akSareza khelatAM jeTale samaya lAge teTale che. zeSa ATha rahyAM emane sthitikALa-'antarmuhUtta' jeTalA che. keTalAka vaLI A AThe mAMhelA e-chaThThA ane sAtamAMnA kALa, koDa pUrvathI kaika nyUna che ema kahe che. e saMbadhamAM bhagavatI sUtramAM ema kahyu che ke 6 pramatta ' ane ' apramatta 'mAM vaMtA sa yamI-sAdhuonA sarvAM pramattakALa keTaleA hAya ? uttara--De maDiyA ! eka jIvane AzrayIne 'javanya' eka samaya ane 'utkRSTa ' kreDa pUrvathI kaika nyUna; ane nAnA jIvAnI apekSAe sa`kALa.' A upara TIkA che te A pramANe ahi' jaghanya eka samayanA kALa kema kahyo ? uttara--pramatta saMyama 'gIkAra karIne anya samaye ja maraNa pAmavAthI, prazna--pUrva phroDathI kaMika nyUna, ema kahyu' e zI rIte ? uttara--pramatta ane apramatta-e pratyeka guNasthAnanI sthiti antarmuhUtta'nI ja che, ane emanA paryAya ekatra karIe eTale utkRtaH kaika nyUna koDa pUrva thAya che, emAM paNa ' apramatta 'nI apekSAe ' pramatta 'nA antarmuhUrto moTAM kalapyA che. eTale antarmuhUttanI sthitivALA pramatta guNasthAnanA sarvakALa ekatra karIe tA kroDa pUrva'thI kaIka nyUna thAya che. keTalAkanA vaLI evA mata che ke ' pramatta 'neA sthitikALa utkRSTa * phroDa pUrvathI ATha varSa nyUna ' che. ' apramatta 'nA saMbaMdhamAM paNa ema ja samajavuM, phera eTale ke ' apramattakALa 'nI aMdara rahenAranu aAmu hUrtanI aMdara mRtyu thatuM nathI. vaLI 'cUrNikAranA tA evA mata che ke pramatta sajamI vinA khIjA sarva sarvavirati apramatta' kahevAya che; kemake emane pramAdanA abhAva che-pramAda heAtA ja nathI. AvA sa'yamI vaLI upazamazreNine prApta karIne antarmuhUrtanI aMdara mRtyu pAmavAthI jadhanyakALa pamAya che, ' kaiMka cUna ke|Da pUrva ' kahyo e kALa tA kevaLIne AzrayIne kahyo che. ahi' jinezvara prabhue je eka jIvanI apekSAe kahyu` che, te prAptirUpane tyajIne kahyuM che. have A guNasthAnAnA antara viSe kaMIka varNana karIe. ' sAsvAdana 'nuM antara jaghanyataH eka patyeApamanA asakhyAtamA bhAga jeTaluM che; ane zeSa teramAMhanA daza guNasthAnAnuM antara antarmuhUttanuM che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva guNasthAnanuM attara utkRSTatAH eka se batrIza sAgarepamathI kaMIka adhika ahiM A pramANe bhAvanA che kaI prANI samyakRtvanI utkRSTa sthiti anubhavIne tathA pachI antarmuhUrta sudhI mizra guNasthAnaka anubhavIne punaH chAsaTha sAgaropamanI samakitanI utkRSTa sthiti pUrNa karIne jyAre mithyAtva guNasthAne utarI paDe tyAre uparakahyuM e mithyAtvanuM utkRSTa aMtara thAya che. bIjAthI mAMDIne daza (arthAta agiyAramA sudhInA) guNasthAnenuM attara utkRSTa adha pugaLaparAvartathI kaIka nyUna che. AhamA, navamA ane dazamA guNasthAnamAM kSaya thayelAne leza paNa attara nathI; temaja eka ja vAra prApta thatAM hovAthI "kSINameha' vagere traNa guNasthAnamAM, eTale ke bAramAM, teramA ane caudamA guNasthAnamAM paNa antara nathI. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. guNasthAna dvAra naMbara. dvAranuM nAma. 1 14 paikI keTalA bheda vivecana. devagati manuSyagati 14 tiryaMcagati narakamati ekendriya beIndriya teIndriya caurindriya paMcendriya pRthvIkAya (1) pahelA cAra heya. devo avirati hevAthI pahelA cAra ja hoya. kahyuM che ke-munargNuM dRoti vatari | (2) pUrepUrA hoya. () pahelAM 5ca hoya. zrIjinezvara bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLIne tiyo pAMcamuM dezavirati gusthAna aMgIkAra kare che. tiuig gAi jaMga | jAtismarala jJAnathI paNa pUrvabhava dekhIne tiryo pAMcamuM dezavirati guNasthAnaka prApta kare che. (4) devanI mAphaka jaNavuM. (5) paheluM tathA bIjuM hoya, jIva sAsvAdana guNasthAnaka sAthe laIne Ave tyAre aparyApta avasthAmAM heya. (6-7-8) ekendriya pramANe jANavuM. (9) pUrepUrI lAbha. (10-11) ekendriya pramANe jANavuM (12-13) paheluM mithyAtva ja heya. (14) eke ndriya pramANe jANavuM. (15) pUrepUra lAbha. (16) caudamuM guNa sthAnA na hoya, kAraNake manAyeganuM saMdhAna karyA bAda ja caumuM guNasthAna prApta thaI zake che. (17) caudamuM guNasthAnaka na hoya, kAraNake vacanaganuM saMdhAna karyA bAda ja codamuM prApta thaI zake che. (18) pahelethI 13 guNasthAna heya. 14 me guNasthAne samakAthathAga heya, paraMtu ahiM mA vikSA karI nathI. (19) pahelA nava hAya, navamAM guNasthAnakanA aMte to puruSavedano nAza thAya che mATe 10 thI 14 sudhInAM na hoya, khAkRti mAtra hoya. (20) pahelethI nava paryata heya, navamAnA aMte strI vedane nAza thAya che. (21) pahelethI navapata hoya, navamAnA aMte napuMsakane nAza thAya che. (22) pahelethI nava parvata hoya, navamAnA aMte krodhano nAza thAya che. (2) pahelethI nava paryata heya, navamAnA aMte mAnane nAza thAya che. (23) pahelethI nava paryata heya, navamAnA aMte mAyAne nAza thAya che. (25) pahelA daza heya, dazamAM guNaThANe sama se bha hoya che. (26) graMthanA mata pramANe 4 thA guNa rathAnathI prAraMbhI 12 mA sudhI hAya, siddhAntakAranA mata pramANe te bIjAthI prAraMbhI 12mA sudhI hoya. (27) matijJAna pramANe samajavuM. (28) cothAthI laine 12 guNasthAna sudhI heya, zriguNasthAne keTalAka adhijJAna mAne che. (29) chAstha munine cha guNarathAnathI prAraMbhI 12 mA sudhI heya, sAtame prApta thAya paNa pachI have Ave tyAre paNa heya. (30) teramuM tathA codayuM hoya, (1) pahelA be athavA traNa heya. be guNasthAne te anaMtAna apUkAya teukAya vAyukAya vanaspatikAya trasakAya manAma 17 | vacana na | kAyayoga puruSa 20 | jIveda Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sI vivecana cAlu naMbara. dvAranuM nAma. napuMsakaveda mAyA lobha matijJAna zratajJAna avadhijJAna mana:paryavajJAna kevaLajJAne baMdhIne udaya hoya tyAM ajJAna hoya paraMtu mizaguNasthAne athavA traNa kalA che. paNa mithyAtvane khaMza vizeSa hoya te ajJAna heya mATe che. (3-35) upara pramANe jANavuM. (34-35) cha, sAta, ATha ne nava-e cAra guNaThANuM heya. (36) cha ane sAtamuM. (37) 10 muM heya. (38) 11, 12, 13, tathA 14 bAbhe. (8) pAMcamuM eka ja heya. (40) pahelAM cAra. (41) pahelethI bAra heya. teramuM gaNela nathI kAraNake kevaLajJAna thayA pachI cakSune kaMI khapa paDatuM nathI, (42) pahelethI bAra heya. indriyenA upayoganI jarUra na hovAthI teramuM gaNela nathI. (43) cethAthI mAMDIne bAramA sudhI hoya, paraMtu bhagavatI sUtra vigeremAM virbhAgajJAnIne paNa avadhidarzana mAneluM che, te abhiprAthe ekathI bAra guNasthAna hoya. (44) teramuM tathA caudamuM hoya. (45-46-47) pahelethI cha hAya, sakhyAdi prApta karavAne ava. sare je ke kRSNAdi azubhalezyA na hoya paraMtu samyaphavAdi prApta karyA bAda (pratipannabhAve) heI zake. maMda azubhasyAthI samyakatvA: dine vinAza na thAya, prathamanI traNa azubhalezyA mATe trIjA karma. graMthamAM guNasthAna cAra kahyA che, jethI karmagraMthamAM cha kahyA che, (48-49) pahelA sAta guNusthAnaka hAya. (50) pahelethI tera hoya. jyAM sudhI yoga hoya tyAM sudhI lesyA hoya. (51) pUrepUrA heya. (52) paheluM ja hoya. (53) cethAthI agiyAramA sudhI hAya. pahelA traNamAM mithyAtvAdi hoya ane 12, 13 tathA 14 mA guNa sthAnakamAM to kSAyika ja heya. (54) cothAthI sAtamA sudhI hoya. AThamAthI zreNI mADe eTale upazama ke kSAyika ja hoya. (55) cothAthI prAraMbhI cauda sudhI heya. (56) trIju ja hoya. (57) bIju ja heya. (58) paheluM ja hoya. (59) pUrepUrA hAya. (10) paheluM tathA bIjuM hAya. (61) caudamAM guNasthAnakamAM AhArano abhAva hovAthI tera ja hoya. (62) paheluM, bIju, cothuM, teramuM ane caudamuM guNarathAnaka haya, pahelA traNamAM vikramatimAM aNuhArI hoya. terame kevaLI samudaghAtamAM hoya ane caudame te ANAhArI ja hAya. matiajJAna che ja zrutajJAna virbhAgajJAna | sAmAyika che chedepasthApanIya parihAravizuddhi samasaM5raya yathAkhyAta dezavirati avirati | cakSudarzana Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara hAranuM nAma. 14 paikI keTalA bheda naMbara. dvAranuM nAma. 14 paikI keTalA bheda | 12 | upazamasamakti acakSudarzana | avadhidarzana kevaLadarzana 54 kSapamasamati kSAyakasamakti mizrasamakita kRSNalesyA sAsvAdana nIlalesyA kApelesyA tejovezyA mizrAva saMsI pAlezyA asaMzI zukalezyA AhArI bhavI aNuhArI abhavI 3. upayogadvAra upayujyate vastuparicchedaM prati vyApAryate jIvo'nenetyupayogaH // AtmA jenAvaDe padArtha jJAna pratye joDAya te upayoga. AtmAnA jJAna, guNa ane darzanaguNamAM upayoga e ja mULa kAraNa che, kAraNa ke vizeSa upayoga te jJAna ane sAmAnya upayoga te darzana. e banemAM upayoga sAdhAraNa kAraNa che. upagane kAla chavAsthane laIne aMtamuhUrta ane kevalIne laIne eka samayane jANave. matijJAna, zratajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna-e pAMca jJAna, matiajJAna, zrutajJAna ane vibhaMgAna-e traNa ajJAna temaja cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana ana kevaLadarzana e cAra darzana-e pramANe kula bAra upayoga che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. upayogadvAra naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA ? vivecana. devagati 2 { manuSyati 3tiryaMcagati narakagati ekendriya beda kriya Indriya candriya paMcendriya 12 pRthvIkAya (1) mati, kRta ane avadhi e traNa jJAna, cakSudarzana, acakSu darzana ane avadhidarzana e traNa darzana tema ja matijJAna, zrataajJAna ane virAgajJAna e pramANe 9, juo panna | sUtra egaputrIzamuM pada (2) pUre pUrA eTale ke pace jJAna, traNa ajJAna ane cAra darzana, (3) samyagUDhaSTi tiyAne mata tathA zrutajJAna hoya che. koIkane guNapratyaki avadhijJAna heya, kAraNa ke tiryo 5NuM vrata, tapazcaryAdi guNathI avadhijJAna prApta karI zake che. micchAdaSTi tiryaMcone mati tathA zrata ajJAna hoya che ane keAIkane ajJAna kaSTathI bhiMgajJAna paNa udbhave che. cakSu temaja acakSudarzana heya che. ane jayAre avadhijJAna hoya che tyAre avadhidarzana hoya che. virbhAgajJAnamAM avadhidarzana karyuM nathI paraMtu pannavaNuM pada 18 mAM tathA bIjA paNa siddhAntamAM viMbhamajJAnIne avadhidarzana karyuM che. (4) devanI mAphaka jANavuM. (5) mati tathA zruta ajJAna heya. vaLI ekendriyone mAtra sparzendriya dvArA sAmAnya jJAna hevAthI sparzendriya saMbaMdhI cakSudarzana heya, vizeSAvazyaka gAthA 13 nA bhASAMtaramAM tathA lokaprakAzamAM ajJAna jaNAvela che. (6) . beindriyone aparyApta pazumAM apakALa sAmAdana samakti hovAthI karmamaMthanA mata mujaba mati temaja zrata ajJAna he . acakSu darzana te sparzendriya ne rasendriyanA sAmAnya bedharUpa che. AvA bhigama sUtra 28 mAM to mati tathA zrutajJAna ane mati tathA zrataajJAna tema ja acakSudarzana ema pAMca jaNAvela che. (7) beindriya pramANe jANI levuM. (8) beIndriyamAM jaNAvyA uparAMta cakSadarzana vizeSa hoya (9) pUrepUrA heya. (1-11-12-17) karmagraMthanA mate kAIka pRthvIkAya jIvane aparyApta avasthAmAM aMta. muMdUd kALa sudhI (deza UNa 6 UvalikA utkRSTa kALa sudhI) sAravAdana, be ajJAna ane eka cakSudarzana ema trasu haya, jo ke ekendriyamAM karmagraMthanA abhiprAye karaNaaparyApta avasthAmAM pRthvI, aY ane pratyeka vanaspatikAyane be guNasthAna mAnelA che, paraMtu malina pariNAma hevAthI ajJAnI hoya, pRthvIkAya vigere bAdara akaya teukAya vAukAya vanaspatika ya trasakAya manayoga | vacana kAyaye ga ja ja sArA puruSaveda strIveda * vikalendriya mAgaNamAM be jJAna kahyA kema ke daMDaka gAthA 20 mAM be jJAna ne be ajJAna kahyA che. pannavaNuM sUtra para 29 mAM paNa tema ja kahela che, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara dvAranuM nAma. | keTalA? napuMsakaveda vivecana cAlu mAna | mAya lAbha matijJAna zrutajJAna avadhijJAna manaH5vajJAna kevaLajJAna matiajJAna samajavA. pannavaNa satramAM traNa upaga kahyA che, pRthvIkAyathI laine vanaspatikAya sudhI. (14) upara pramANe jANavuM vizeSa e ke sAdhAraNa vanaspatikAya temaja pratyeka vanaspatikAya baMne mATe jANavuM. (15-16-17-18) pUrepUrA hAya. (1-20) puSavedano udaya 9 mA gurathAna sudhI hovAthI kevaladi vinA 10 lAbhe ane kevaline dravyaviMga gaNIe te 12 lAbha. ahiMA kevalimAM 12 upayoga liMgAkAra mAtra jANavA. (21) svAbhAvika napuMsakane kevaLajJAna tathA kevaLadarzana na haya, kRtrima napuMsakane baMne hAya, A apekSa e daza ne bAra samajavA. (22-23-24-25) jyAM sudhI kaSAyano udaya hoya tyAM sudhI kevaLajJAna tathA kevaLadarzananI prApti nathI, kemake kaSAyane udaya 9 tathA 10 mAM guNasthAna sudhI hoya che, tebhanI apekSAe 10 muM. (26-27-28-29) mati, zruta, avadhi ane mana:paryava-e cAra jJAna tathA cakSu, atyakSa ane avadhi-e traNa darzana hoya. zrI tAvArtha sUtranA pahelA adhyAyamAM kahyuM che ke-eka sAthe cAra jJAna tathA traNa darzana heya, paraMtu kevaLajJAna ne kevaLadarzana na hoya; jJAna hoya tyAM ajJAna kayAMthI hoI zake? (20) kevaLajJAna tathA kevaLadarzana heAya. kevaLI bhagavAnanI cakSu vigere indriyo pitAne viSaya grahaNa karI zake tema che, paraMtu jema brahmacArIne potAnI zrI nirupayogI che tema kevaLajJAnIne AtmA temAM pravartate nahIM hovAthI indriya nirupayegI che. (31-32-33) traNa ajJAna tathA cakSu, ane acakSudarzana, jayAM ajJAna hoya tyAM jJAna kayAMthI hAI zake? vibhaMjJAnanI sAthe avadhidarzana hovAno saMbha gaNIe to prakArAMtare cha bheda samajavA. (34-35-36-37) mati, kRta, avadhi tathA mana:paryavajJAna ane cakSu, acakuM tathA avadhi. darzana heAya, sAmAyika cAritra 6, 7, 8 ane 9 guNasthAnaka sudhI hoya che tethI kevaLajJAna ane kevaLadarzana na hoya. kevaLajJAna to teramA gurathAna prApta thAya che, vaLI yathA khyAta cAritra prApta karyA pachI ja kevaLajJAna ne kevaLadarzana prApta thAya che. yathAkhyAta cAritra 11 mA guNasthAnake prApta thAya che. (38) - ajJAna cheDIne bAkI badhAM hAya. (5 jJAna ne 4 darzana) chaghastha yathA khyAtane cAra jJAna ane traNe darzana, kevaLI yathAkhyAtamAM kevalardika kula yathAkhyAtamAM nava. (39) mati, zruta ne avadhijJAna, akSadarzana virbhAgajJAna sAmAyika hedapasthApanIya parihAravizuddhi sabasaM5rAya yathAkhyAta dezavirati, khavirati cakSudarzana Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavI naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA? vivecana cAluM acakSudarzana 10 cakSudarzana tathA avadhidarzana heya. ajJAna te heya ja nahIM, mana paryava jJAna te munirAjane ja hoya tethI dezavirativALAne na hoya, avadhidarzana temaja kevaLajJAna ane kevaLadarzana to bhAva cAritravALAne ja hoya. kevaLadarzana (40) mana:paryava tathA kevaLajJAna tema ja kevaLadarzana sivAyanA bAkInAM hoya. 3 ajJAna, 3 jJAna, 3 darzana. (41-42) kevaLa kRSNalezyA jJAna tathA kevaLadarzanIne na hoya kAraNa ke temane Idriya nira payogI che. 3 ajJAna, 4 jJAna, 3 darzana. (47) avadhijJAna pramANe nIlalekSA jANavuM. (44) kevaLajJAna pramANe jANavuM. (45-46-47-48-49) kApatalezyA kevaLajJAna tathA kevaLadarzana sivAya hAya. (5) pUrepUrA hAya, kemake 10 mAM guNarathAna sudhI zukalalesyA hoya che tethI sarva upatejasthA ghama ghaTe (51) pUrepUrA heya. (52) samakitane abhAva hevAthI tene matijJAna, zrutajJAna, virbhAgajJAna tema ja cakSu, acakSu paDyUlezyA ane avadhidarzana hoya. avadhidarzana na gaNe to prakArAMtare pAMca thalalezyA paNa kahyA che. (53-54) mati, zrata, avadhi tathA mana:paryava-e cAra jJAna temaja cakSu, acakSu ane avadhi e traNa darzana heya. (55) traNa ajJAna sivAya bAkInAM heya, kemake kSAyika samakita abhAvI kelIne heya, (56) traNa jJAna tathA traNa darzana. jo ke ahIM keAI ThekANe jJAna ke ajJAnamAMthI koInA paNa aMzanI bahulatA saMbhave upazama samakita che, athavA kavacita ubhayAMzanuM samapaNuM paNa saMbhave che, tathApi nAzanI bahulatAnI apekSAe vijJapuruSoe ahIM guNIbhUta kSapazamasamakita mizra guNasthAnake traNa jJAna kahela che. juo bhAvo prakAza sa 36. kSAyaka samiti (57) mati, zruta ane avadhi e traNa ajJAna tathA cakSu acakSu darzana gaNatAM pAMca, matAMtare avadhidarzana gaNatAM cha heya che. (58) mizra jJAna te heya ja nahIM. traNa ajJAna tathA cakSu, acalsa ane sAsvAdana avadhi e traNa darzana hAya matAMtare avadhi na gaNatAM pAMca samajavA. (59) pUrepUrA hoya. kevaLajJAnI ne kevaLadarzanIne amuka mithyAtva apekSAe mana na mAne te daza samajavA. (60) mati tathA zrata ajJAna temaja cahyuM ane atyakSa darzana. karmagraMthakAra temaja jIvAsaMgI bhigamano mata A pramANe che, jyAre hitakAra sAravAdana bhAve asaMjJI mati tathA thatajJAna kahe che, tethI temanA mate cha thAya. (1) pUrepurA heya. (2) mana:paryava jJAna ane cakSudarzana sivAya bAkInAM badhAM bAhArI 12 heya. mana paryava jJAna chathI bAramA guNasthAnA sudhI hoya che, aNahArI jyAre aNahArI pada te pahele, bIje, cothe, terame ane caudamAM | guNasthAnake hoya che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. yogadvAra yujyate saMbaddhayate dhAvanavalganAdikriyAsu jIvo'neneti yogaH // je ke mana, vacana ane kAyAnA pudagalenA avalaMbanathI utpanna thayela je vIrya vyApAra te yuga kahevAya che, chatAM ahiM je pudagale viya-vyApAramAM kAraNa che te mana, vacana ane kAyAnA pudagalamAM ja kAryane Aropa karIne te pudagalene yoga zabda viva che. ene mATe jene vizeSa jevuM hoya temaNe paMcasaMgraha prathama khaMDa gAthA 4 nI TIkA jevI. dArika, odArikamizra, vaikriya, vaikriyamitra, AhAraka, AhArakamizra ane kAmaNa e sAta kAyayoga, satya, asatya, mijha (satyAsatya) ane asatyAmRSA (vyavahAra) e cAra vacana ane e pramANe ja cAra managa-kula 15 ga jANavA. kAya-gavaDe sarva bolanArAo zabda-dravyanuM grahaNa kare che ane vacanagavaDe visarjana kare che. zarIranA audyArika vigere pAMca prakAro hovAthI kAya-ganA paNa pAMca prakAro paDe che, paraMtu temAM kAya-gathI audArika, vaikiya ane AhAraka e traNa ja samajavAnA che. vacana-ganA saMbaMdhamAM be vikalpa che. vaktAe mUkela bhASA-dravyanA samUharUpa vAcA te "vacanaga' e bhASAdravyanA samUhane mUkavAmAM kAraNabhUta kAyAne vyApAra te vacanaga che. gane artha zarIra ane jIvane vyApAra thAya che. bhASA kaMI jIvanA vyApArarUpa nathI, e te rasa, gaMdha vagerenI peThe pahagalanA pariNAmarUpa che. jyAre jIvanA vyApArarUpa ga te pudagalanAM pariNAmarUpa nathI. vaLI bhASAvaDe kaMI mUkAtuM nathI, UlaTI e jAte mUkAya che. je karma hoya te karaNa na thAya, ahIM bhASA mUkAya che, mATe bhASA ja kama che; tethI karIne bhASAne vacana-ga tarIke svIkArI zakAya tema nathI, paraMtu tenuM samAdhAna e che kekAyAnA vyavahAra vize ja mane-vega ane vacana-ga nathI, kemake dehadhArI jIvane kaI paNa avasthAmAM kAya-gane abhAva nathI, sarva avarathAomAM tene saddabhAva ja che. Ane uttara e che ke-sarva sthaLomAM kAya-vega anugata che, te paNa jenA vaDe vacanadrAnuM grahaNa karAya che te vacana-vega kahevAya che. je kAya-gavaDe mane-dravyane cintanamAM upayoga karAya che, manana karAya che te manega che. vastugatyA te sarvatra kAya-ga ja che. kAya-gavaDe ja te te vacana ane manane gya pudgala dravya grahaNa karAtAM hovAthI zvAsocchavAsanI peThe mane vega ane vacana-ga paNa kAya-ga ja che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. gadvAra nabara. hAranuM nAma. zA | devagati da manuSya gati 2 tiya cagati naragati ekendriya - 2 beIndriya 4 - 8 tendriya cauridriya paMcendriya pRthvIkAya Ta vivecana. (1) AhArakanA be yoga caudapUrvI munirAjane hoya, te tema ja audArikanA be pega manuSya ane tiryaMcane ja heya tethI te 4 sivAyanA 11 heya. (2) pure purA hAya. (3), AhAraka ane AhArakamizra e baMne tiryaMcane na heya kAraNa ke te cauda pUrva munirAjane ja hoya che (4) devagatinI mAphaka jANavuM. (5) audArika, audArikamizra tathA kAmaNa e traNe ga dareka ekendriya jIvone hoya. keTalAka labdhi paryApta vAyukAyanA jIvone vaikriya tathA vaikriyamizra heAya tethI kula pAMca kahyA che. mULa yogamAM phakata kAyayoga ja hoya. (6) audArika kAyoga, audArika mizakAyayoga, kAmaNa kAyaga ane asatyAmRSA vacanaga hoya. A jIvonI aspaSTa bhASA hevAthI varNapaMktirUpa bhASA nathI eTale asatyAmRSA kahela che. mULa yugamAM kAyayoga tathA vacana dhoga heya. (7-8) upara pramANe. (9) pUrepUrA hoya. (11-11-1ra) audArika, audArikamizra ane kAmaNa e traNa hoya che. mULa yogamAM kAyama heya. (13) pRthvIkAyamAM jaNAvelA 3 ne vaikriya, vaikriyamizra vaLIne 5. (14) pRthvIkAya pramAze. (15) pUrepUrA hAya (16) maneyogI jIva bhava pratyayika paryAddhio vaDe prApta thayela hoya che, jethI cAra manoyoga, cAra vacanayoga, audArika kAyama, kriyaddhika AhAra kaThika kula tera heya. audArikamizra kAyayoga tathA kAmaM Na kAyayoga kevaLI bhagavAnane samRghAta karatI vakhate hoya che. (17) upara pramANe. (18-19) pUrepUrA lAbhe. (20) Ahiraka ane AhArakamitra sivAyanA badhA hoya che. strIo cauda pUrvI na hovAthI AhAralabdhi tene hetI nathI, AhAraka tathA AhArakamizra cauda pUrvadhArIne ja hoI zake. (21-22-23-24-25-26-27) pUrepUrA heya. (28) sarva cogamAM avadhinAna hoya che. deva athavA nAraka bhavamathI sAthe lAvela avadhijJAnavALA manuSya tathA tiyacane audArika mizrayoga tathA kAmaNaga heya ane deva tathA nArakane paNa bhAnA prathama samayathI avadhi A ba apUkAya teukAya vAukAya vanaspatikAya trasakAya mane yoga vacanAma kAyAga puraSada strIveda Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 'ba. dAranuM nAma. . ] napuM kada o | 15 o mAna hao cha bhAyA leba cha matijJAna cha ha zrutajJAna ha avadhijJAna manaH paryAvajJAna ha kevaLajJAna ba matijJAna - vivecana cAlu. athavA vilaMgajJAna heya che; mATe priya mitroga paNa heya che. (ra9) audArikamitra tathA kAmaNaga vinAnA bakInA tera yoga hoya che kAraNa ke e baMne vega manuSya tathA tiryaMcane aparyAptAvasthAmAM ane kevaLI bhagavaM. tane samudghati karatI vakhate hoya. A baMne manaHpava jJAnamAM na hoya. paMcasaMgraha tathA caturtha karmagraMthamAM 13 batAvelA che. (30) satya ma ga, asatyAmRSA manema, satya vacanayoga, asatyAmRSA vacana, dA rika mizra kAyama, audArika kAyayoga ane kArmayoga hAya. anuttara vimAnavAsI deve manadvArA pUchelA praznano uttara manadvArA ApatAM mane yoga, dezanA vigere ApatI vakhate vacanaga, ane gamanAgamanAdi kriyAmAM dArika kAyayoga, samudavAta karatI vakhate bIje, che ane sAtame samaye audArika mizrayoga tema ja trIje, cothe ane pAMcame samaye kAmaNaga heya che. zeSa AhAraka vigere ATha ema labdhinA prayoganA abhAve na heya, kAraNa ke kevaLI bhagavaMtane labdhi pheravavAnuM nathI. sajIpaNuM hevAthI asatya ane mitravacanaga tathA maga nathI. (31-32-33) milAdaSTipaNuM havAthI cauda pUrvanA abhyAsanA abhAve AhArakanAM be paga na heya kAraNa ke mizya daSTi 9 saMpUrNa ane 10 mA pUrvane the ja bhAga bhaNI zake. (34-35) dArika mizra ane kAmaNAma vinA zeSa hAya. (36-37) cAra mananA, cAra vacana tA ane eka audArika kAyayoga hoya. A cAritravALAe uttarakriyA zarIranI racanA karatA nathI, tema ja cauda pUrvanA abhAve AhAraka labdhi paNa letI nathI. caudapavI A cAritra svIkAratA nathI. (38) vikriyadika, bAhAradika vinA agiyAra lAbhe, temAM chadmastha yathA khyAtamAM mananA cAra, vacananA cAra ane orika kAya. ema nava hoya ane kevaLI AzrIne manano tatha vacanane pahelo ane cothe bheda tathA baudArika, audArimizra ane kAmaNa ema sAta heya, kula agiyAra yathAkhyAtamAM ghaTe. (29) AhAraddhi, baudArikamiza ane kArmaNa vinA zeSa hoya, (40) AhAradikavinA zeSa sarva ba ba zrata khAna virbhAgajJAna sAmAyika ba ba chede pasthApanIya ba parihAravizuddhi cha sUmasaM parAya cha yathAkhyAta - cha dezavirata avirati cakSudarzana cha cha Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara ga naMbara dvAranuM nAma, zi kara acakSudarzana avadhidarzana 0 | 0 kevaLadarzana 0 0 kRSNalezyA nIlalesyA kAtavezyA tejasvecchA 0 0 49 | pAghezyA 0 zukalezyA 0 bhavI 0 vivecana cAlu. hoya. khA khA hAradika to sarvavirativALA muni mahArAjane hoI zake. (41) Indriya paryApta chadmastha jIvane cakSudarzana heya tethI audArikamizra ane kAmaNaga na heya. (42) pUrepurA heya. (43) avadhijJAnanI mAphaka jANavuM. (44) kevaLajJAnanI mAphaka jAvuM. (45-46-47-4849-50-51) pUrepUrA haiya, (52) bhAva cAritrane abhAva hovAthI AhAraddhika na hoya. (57) AhAraddhika vinA zeSa heya. anAdi mithyAvI prathama upazamasamakti pAme tyAre caudapUrvIpaNAno abhAva hovAthI ane caudapUrva paNa upazamazreNI prAraMbhatAM ja upazama samata pAme te vakhate apramattapaNuM hovAthI athavA vizuddha pariNAma hovAthI ahAranI racanA athavA racAyelA AhArakano saMbhava cheto nathI. paNa audArikamizra, vaikriyamika ane kAmaNa e traNa paga ghaTe nahIM; zeSa daza ja ghaTe je mATe upazama samyakatvavaMta tha tha mare nahIM tyAre e traNa yoga kema heya? kadAcita matAMtare upazamaNue upazama samyakatvI marI anuttara vimAne jAya to vayimizra ane kAmaNa kAyavega pAmIe paNa dArikamizra kaya. yoganuM kAma te kyAMya lAdhe nahIM e vicAravA ye ... che. juo karmagraMtha ce.tho, vizeSa carcA paMcasaMgrahanA pahelA dvAramAMthI jANavA. (54-55) pUrepUrA heya. (56) mitra guNaThANe mRtyuno abhAva hovAthI rikamizra, vaikriyamizra ane kAryo ke je aparyApta avasthAmAM hoya te traNe ahIM hotA nathI, tema ja cAritranA abhAve AhArakanA baMne yogo paNa na hoya eTale zeSa daza hoya. ahiM A kriya zarIra navuM paNa na kare. (57-58) AhArakadi na heya. (59) pUrepUrA heya. (60) asaM. rIne 6 heya. audArika-audArikamitra-kAmaNagaasatyAmRSA-vaikriyaddhika-ema cha heya. ahiMyA vaikrirdika kahyuM te vAyukAya AzrIne jANavuM. mULa yoga re heya-kAyAga ane vacanoga. (61) pUrepUrA hAya. (62) mULamAM eka kAga heya. uttaramamAM paNa eka kArmaNaga ja heya. 5ra | abhavI 0 0 ' upazama samaktiA kSapazamasamakti kSAyika samakti 0 0 sAravAdana 0 mithyAtva saMgI 0 0 AhArI aNAhArI - Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAra. 1 | devagati 2 | manuSyati tiya ca 4 | nararakagati 5 | ekendriya 6 | eindriya 3 tendriya 8 | caurindriya 9 | pa`cendriya pRthvIkAya asUkAya teukAya 13 vAukAya 14 | vanaspatikAya 7 10 11 12 dvAranuM nAma. keTalA? * 15 trasaphAya 16 maneyAga 17 | vacanayeAga 18 | grAmayAga 19 puruSaveda veda 20 5 5 5 5 ' 1 1 1 5 1 1 1 1 1 5 Y 5 5 5 5 0 5. mithyAtva tattvabhUta jIvAdi padArthonI azraddhA, AtmAnA svarUpanA ayathArtha jJAnarUpa mithyAtva pAMca prakAre che. te A pramANemAzigrahika, anAbhig2ahika, AbhiniveSika, sAMziyaka ane anAbhAgika. vaMzapara'parAthI pAte je dhama mAnatA AvyA che te ja dhama sAcA che, khIjA sAcA nathI, e pramANe eka asatya dharmane taRSTie grahaNa karavArUpa mithyAtva te Abhi grAhika, A mithyAtvanA vathI meTrikAdi digabarAdi asatya dharmamAMthI kAI paNa eka dharma grahaNa kare che ane ene ja satya mAne che. (1) tenAthI viparIta je mithyAtva te anAbhigrahika eTale koI pazu eka dhamanuM grahaNa jenI aMdara na hAya te. A mithyAtvanA vazathI saghaLA dharma sArA che, kAI kharAma nathI. A pramANe sAcA-khoTAnI parIkSA vinA kAca ane maNimAM bheda nahi samajanAranI jema kAMika madhyastha vRttine dhAraNa kare che. (ra) prabhu mahAvIre kahela padAtha ne uvekhI nAkhavArUpa abhinivezavaDe thayela mithyAtma te abhi niveSaka. A mithyAtvanA vazathI geSThAmAhilanI jema sarvajJe kahela padArthone uvekhI peAtAnA mAnelA arthAne sthApana kare che. (3) sa'zayavaDe thayeluM mithyAtva te sAMyika jenA vazathI bhagavAna arihate hela jIvAdi tattvAmAM saMzaya thAya che. (4) ari te kahela dharmAstikAyAdi satya che ke nahi ? jenI aMdara viziSTa vicArazaktinA abhAve satyAsatyanA vicAra ja na hoya te anAlAgika mithyAtva. (5) vivecana. (1-2-3-4) pUrepUrA heAya. (5-6-7-8) anAbhogika heya. (9) pUrepUrA DhAya. (1011-12-13-14) anAbhogika DhAya, (15-16 -17-18-19-20-21-22-23-i4-25) pUrepUrA DhAya. (26-27-28-29-30) mithyAtva aAya ja nahi. (31-32-33) pUrepUrA hAya (74-35-36-3,7-38-29) mithya! hAya ja nahi. (40-41-42) pUrepUrA hAya. (43-44) na heAya. (45-46-4748-49-50-51-52) pUrepUrA hAya. (53-54-55-56-57) na hAya. (58-19) pUrepUrA heya. (60) anAmetrika DAya. (61) pUrepUrA DhAya. (62) nAika anAmegika eka ja jaNuAve che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara. dvAranuM nAma. | TalA? dvAranuM nAma, | keTalA? napuMsakaveda 42 acakSudarzana ko | avadhidarzana mAna kevaLadarzana | mAyA | | kRSNalesyA lobha matijJAna zrutajJAna avadhijJAna nIlalesyA kapilezyA tezyA | padmazyA | zukalahezyA bhavI mana:paryAvajJAna kevaLajJAna matinajJAna I !' khabhavI zrataajJAna vibhaMjJAna upazamasamakita pazamasamakti kSAyaka samiti | mizra sAmAyika chedapasthApanIya parihAravizuddhi sAsvAdana sUmasaM5rAyA mithyAva saMjJA yathAkhyAta dezavirati asaMjJI avirati AhArI 41 cakSudarzana | aNuhArI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6avirati, naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA?| 1 devagati 12 2 ( manuSyati | 12 | tiryaMcagati | narakagati ekendriya pRpI, apU, tela, vAyu, vanaspati ane trasa e prakAre cha kAyanI hiMsA karavI tathA pitAnA viSayamAM yathecchapaNe pravanaMtI mana ane zrota Adi pAMca Indriyane kAbumAM na rAkhavI e pramANe tIrthakara tathA gaNadharoe 12 prakAre avirati kahI che. bendriya teIndriya caundriya paMcendriya pRthvIkAya apUkAya teukAya vivecana, (1-2-3-4) pUrepUrA hoya. (5) cha kAyatI ane paniyatI avirati. (6)ekendriyanI karatAM sendriyanI avirati vadhe. (7) e. ndriya karatAM sendriya temaja dhrANendriyanI avirati vadhe. (8) eke ndriya karatAM sendriya, ghrANendriya ane cakSurindriyanI avirati vadhe. (9) pUrepUrI heya. (10-11-12-13-14) ekandriya pramANe. (1516-17-18-1920-21-ra-ra3-24-25-26-27-28) pUrepUrI heya. (29-30) na heya. (31-32-33) pUrepUrI heya. (34-35-36-37-38) na heya. (39) trasanI virala dezathakI, bAkI 11 avirati. (40-41-42-43) pUrepUrI heya (44) na heya. (45-46-47-48-49-50-5-5-53-54-55-5657-58-59) pUrepUrI heya. (6) mananI avirati sivAya zeSa heya. (1) pUrepUrI heya. (2) cha kAyanI avirati, vAukAya vanaspatikAya trasakAya manoga vacaga kAyAga puruSada strIveda . * Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAranuM nAma. pala ! napuMsaka naMbara. dvAranuM nAma. | mA ? | acakSudarzana avadhidarzana koSa mAne kevaLadarzana kRSNalezyA 25 | lobha nIlaleyA matijJAna yutajJAna 1 vavajJAna mana:paryAvajJAna kevaLajJAna kAtilesyA telerI paghalezyA phalale bhavI khabhavI upazamaNamati | upazamasamati kSAyaka samiti matiajJAna, zrutajJAna | virbhAgajJAna | sAmAyika de pathApanIya parihAravizuddhi mizra sAravAda semasaM5rAya zciAta thayAkhyAta saMjJA dezavirati 60 | khasaMgI | avirati | AhArI 41 { cakSudarzana ANAhArI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. kaSAyadvAra kRSanti vilikhaMti, karmarUpaM kSetraM sukhaduHkhazasyotpAdanAyeti kaSAyAH athavA kaluSayanti zuddhasvabhAvaM saMtaM karma malinaM kunti jIvamiti kapAyAH // seLa kaSAya ane nava kaSAya maLI 25 kaSAya che. kodha, mAna, mAyA ane lebha e cAre kaSAye anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana ema cAra-cAra bhede gaNatAM 16. hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA, puraSada, strIveda ane napuMsakavedae nava naSAya kahevAya che. kaSAnI sAthe sarvadA avyabhicArapaNe (jAthakanA anukULa sabaMdhathI) rahenArA hAsyA. dine nava nokaSAya evuM nAma Apela che. - jene lIdhe manuSyane "ka" eTale "saMsArATavImAM ya eTale 'AvAgamana karavuM paDe bhaTakavuM paDe-janma maraNanA pherA khAvA paDe, enuM nAma kaSaAya, kaSAya cAra che. (1) ke, (2) mAna, (3 mAyA ane (4) lAbha. emAM ke dha ni nehAtmaka che. eTale ke kedha thAya eTale sneha-prema ja rahe che. anyanI ISA karavI ane pitAno utkarSa batAve e mAnanuM lakSaNa che. anya janone chetaravA enuM nAma mAyA ane tRSNAnI atizayatA e lebha. e cAre kaSAyo cheSa ane rAga-e be kaSAmAM samAveza karAya che. pahelA bene zreSamAM, chellA bene "rA'mAM. keTalAke pitAne viSe pakSapAta e ja mAna, ema karI mAnane paNa "rAga'mAM antargata kare che. ane te parathI mAna, mAyA, ane lebhanI tripuTIne rAga kahe che, phakta kaMdhane ja 'draSamAM gaNe che. e cAre kavAyanA vaLI cAra cAra bheda che. anItAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMvalana-emanA lakSaNo zrIhemaca dra sUri mahArAje A pramANe batAvela che saMjavalana kaSAya) eka pakSa-pakhavADIyA sudhI rahe. pratyAkhyAnI cAra mAsa paryanta rahe. apratyAkhyAnI eka varSa sudhI rahe. anatAnubadhI vAvAjIva sudhI rahe pahele vItarAga paNAne, bIje sAdhupaNAne, trIje zrAvakapaNAne, cothe samyakatvane nAza kare che. vaLI e cAre anukrame devatva, manuSatva, tiryacapaNuM ane narakAvAsane ApanAra che. (1) pannavaNa sUtra pada 14 mAM 188 mA sUtranI vRttimAM A pramANe kahyuM che ke-kodha vagere cAre kaSAye prANIne "anaMta janma" eka pachI eka baMdhAve che; mATe ananta-anubadhi, anantAnubadhi nAma paDayuM. "anAnubadhine badale 'sajana" evuM bIjuM nAma paNa che; kAraNa ke e jIvane ananta janma-bho sAthe saMyeje che-joDe che, mATe emane sajanatA che athavA anantAnubandhitA paNa che. (2) bIjo prakAra 'apratyAkhyAnI eTalA parathI paDayuM ke emanA udayathI A jagatamAM leza paNa pratyAkhyAna udabhavatuM nathI. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35. (3) sarva prakAranA aniSTa-siMdha-paMpamaya kAryothI viramavuM-aTakI javuM, enuM nAma pratyAkhyAna" evuM pratyAkhyAna' karAve e trIje prakAra-pratyAkhyAnI. (4) keTalAka kaSAye vaLI sava" pApakAthI virakta saMvina munine paNa "sam' eTale sArI rIte jALave che uttejita kare che. evA kaSAyane prakAra te "saMjavalana' kahevAya che. anyatra paNa kahyuM che ke-zabda vagere viSayane je vAraMvAra saMjalita uddIpta kare che evA cothA prakAranA kaSAyane "saMjavalana' kahe che. jevI rIte koI ziSTa mANasa paNa kadAcita krodhane laIne aniSTa duSTa thaI jAya che, tevI rIte saMjavalana kaSAya) paNa kaI vakhate anAnubandhi thaI jAya che. e pramANe sarva kaSA viSe samajavuM. ane ema hovAthI ja, anatAnubadhi kSINa thaI gayelAM che jenAM evA kRSNa vagerenI anatAnubadhi je thanAro durgati ghaTI zake che. bAhubali munine bAra bAra mAsa paryana mAnI rahyuM te paNa chevaTe ene kevaLajJAna prApta thayuM, e paNa saMjavalana'nI evI ucitatAne laIne samajavuM. karmagraMthamAM udAharaNa sahita kaSAne samajAvyA che. prajJApanA sUtramAM 14 mA padamAM cAre kaSAyanA bIjI rIte cAra , prakAra kahyA che-A) svapratiSThita, (2) anya pratiSThita, (3) ubhayapratiSThita ane (4) apratiSThita. cAra kaSAyomAMthI eka ke dha'nI vAta karIe te - (1) eka mANasa pitAno deSa jANI duHkha pAmI pitAnI jAta para krodha kare e pratiSThita kodha. (2) A vicAra kanaigamanaya'nI apekSAe che, kAraNa ke ke te ApaNane thaye che paNa enuM kAraNa "anya jana che tethI mAtra anya viSayatAne laIne ene anya pratiSThita' kahyo che. (3) evA ja deSanA saMbaMdhamAM mANasane para pratye temaja pitA pratye krodha utpanna thAya e "ubhayapratiSThita' ke dha. (4) anya jananA Akroza vinA tema ja pitAne paNa kaMI doSa na hovA chatAM-ema AlaMbana vinA ja, keIne krodha caDhe te "apratiSThita' kola. ave ke koIne koI mehanIyamanA udayathI ane koIne anya kAraNe paNa thAya che Ama hovAthI ja pUrvAcAryoe prajJApanA sUtramAM trIjA padamAM kahyuM che ke-AyuSya jema sepakamI" ane "nirupakramI' che tema kamaphaLavipAka paNa "sApekSa tema ja "nirapekSa' che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. kaSAyadvArA beinidrA paMcendriya naMbara nuM nAma | TalA | vivecana, 1 | devagati (1) napuMsakaveda na hoya. tasvArtha sUtra adhyAya 2 na levAH (2-3) pUrepUrA heya. (4) strIveda tathA puruSaveda na hoya, manuSyati tannArtha sUtra 51. (5-6-7-8) ekendriyane mAtra napuMsakaveda che, | timati paNa te avyakata hovAthI spaSTa upalabdha thato nathI. vaLI ekendriyane viSayAbhilASA che, tenA lakSaNe graMthamAM mAlUma paDe che. kahyuM che naramati -raNannupUrazaMgAracArulolekSaNAmukhAt / nirgatsugaMdhimadirAMgaDUSAdeSa pussyti|| ekendriya arthAta-raNakAra karatAM jhAMjharanA zRMgAravALI strInA mukhamAMthI nikaLatA sugaMdhI madirA(dhara)ne keLAthI A (bakula vRkSa) puSita thAya che. vaLI laukika graMthamAM paNa gumAvara vi0 vaca nothI kabaka vRkSamAM viSayAbhilASapaNuM darzAvyuM che. tathA kRpamAMthI tendriya pAre strIne dekhIne uchaLIne bahAra Ave che, evI paNa prasiddhi | cauridriya che. AthI mAlUma paDe che ke-ekendriyamAM avyakta viSayAbhilASa heya che. (9) pUrepUrA heya. (10-11-1ra-13-14) puruSaveda tathA strIveda na ha ya (15-16-17-18) pUrepUrA hAya. (19) strIveda tathA napuMsakaveda na hAya. (20) puruSada tathA napu sakaveda na hAya (21). pRthvIkAya puruSaveda tathA strIveda na heya. (22) krodhanA udaya vakhate dareka kaSA. amukAya yanA mAna, mAyA ane lobha na hoya tethI 12 na hoya, pa1 krodhI jIvane sattAmAMthI kaSAyo gayA nathI tethI pacavIza. (23) mAnanA teukAya udaya vakhate dareka kaSAyanA krodha, mAyA ane tema na hoya, tethI vAyukAya 12 na hoya, paNa mAnI jIvane sattAmAMthI kaSAya gayA nathI tethI pacavIza, (24) mAyAnA udaya vakhate dareka kaSAyanA krodha, mAna ane 14 | vanaspatikAya le bha na hoya tethI 12 na hoya, paNa mArI jIvane sattAmathI kaSAyo gayA nathI tethI pacavIza. (25) lobhana udaya vakhate krodha, mAna trasakAya ane mAyA na hoya tethI 12 na hoya, paNa le bhI jI ne sattAmAMthI manoma kayo gayA + thI tethI pacavIza (26-17 anaMtAnubaMdhIne anu. daya thAya tyAre ja same te prApta thAya. vaLI siddhAtamAM 16 kapAyA vacanayoga gaNAya, kAraNa ke sAsvAda na anaMtAnubaMdhIno udaya avazya hAya. kAyama 4 mAM sarve dvAra samUdaSTi thI apekSAe jANavA, kAraNa ke daSTinuM jJAna te ajJAna che. samaSTinuM sana te jJAnarUpa gaNAya puraSada che. vaLI samyagraSTipaNuM te (jJAnane aMge) caturthAdi guNasthAnavALuM jANavuM arthAta upazama, kSayo pazama ane kSAyika samakitavALo 20| trIveda jIva samagUdaSTi jA, paNa sAva dana ane mizra samakitavALe 23 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. dvAranuM nAma. 21 napuMmakaveda 22 | krodha 23 24 mAyA 25 | sezabha 26 | matijJAna 27 | zrutajJAna 28 29 30 devaLajJAna 31 | matiajJAna 32 33 34 mAna 37 avadhijJana mana:parya jJAna 35 iMdepasthApanIya 36 parihAravizuddhi samama parya 40 zrutaajJAna vibha'gajJAna sAmAyika 38 yayAkhyAta 79 | derAvirati virita 41 cakSu'na keTalA? 23 13 25 13 25 13 25 13 |z>z_ja 13 hai 25 25 25 13 13 12 1 17 25 25 wn vivecana cAlu te 71 nIM evA kagraMthanA abhiprAya che. (28) anaMtAnuRdhI ceAkaDI vinA. (29) nava nAkaSAya ane saMjavalana kaSAyanI cAkaDI heAya. (30) dazamA guNasthAnake kaSAyanA nAza thAya che. (31-3233) pUrepUrA heAya. (34-35) sa'jvalananI cAkaDI ane nava ka SAya. ane tAnubaMdhI samakita, apratyAkhyAnI dezaviratine pratyAkhyAnI sarvaviratine roke che, mATe 12 vinA 13 DhAya (36) sa'jvalana ce kaDI ane strIveda sivAyanA ATha kaSAya hAya, kAraNa ke strIne A cAritra hetuM nathI. (77) saMjvalana lAbha haiAya; khAkInA na hai|ya. (38) aMzamAtra paNa krAya hAya tyAM sudhI yathAkhyAta cAritra hAtu nathI, prathama krama-graMtha gAthA 18. (39) anaMta'nu. badhI tathA aprayAkhyAnanI ceAkaDInA ATha kAya na heAya, prathama kagraMtha gAthA 18. (40-41-42) pUrepUrA hAya. (43) vadhi jJAAnI mAka jANuvuM. (44) kaeNvaLajJAnanI mAphaka jANuvu'. (45-4647-48-49-50-51-1ra) pUrepUrA hAya. (13-54-55-56) anaMtAnubaMdhI cekaDI na heAya. (57-58-59) pUrepUrA heAya. ana tAnubaMdhIte| udaya thatA heAvAthI. (:) veda tathA napuMsakaveda na hAya. (61-62) pUrepUrA heya. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara dvAranuM nAma. ! keTalA? acakSudarzana khavadhArzana kevaLa rzana naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA? 53 upazamasakti 54 kSapamasamakti kSayakasamakti kRSNalesyA mizrasamakita nIleyA sAsvAdana kApelesyA mithAva tejasthA saMsI padmazyA 6| ama nI zuklezyA AhArI dara | aNakArI 51 | bhalI para | abhAvI 8. glezyAdvAra lizyate zliSyate AtmA karmaNA saha anayeti lezyA / 2 1 mAmA manA sAthe lepAya te levA. 1 kRSNalezyA, 2 nolalezyA, 3 kAtilezyA, 4 telezyA, pa padhalezyA ane chaThThI zakahe che. prathamanI traNa azubha che; pAchaLanI traNa zubha che. 1 kRSNale-khaMjana pakSI aMjana (masI), megha, bhramara, kekala ane hathiNInA raMganI che. 2 nIlezyA-popaTa ane cASa pakSInA pIcha, mayUra ane kapitanA kaMTha tathA nola kamaLavananA raMganI che. 3 kAtilezyA-khadira vRkSane sAra, zaNanA puSpa ane vRntAkanA puSpanA raMganI che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 tejalezya-padmarAgamaNi, UgatA sUrya, ya, caNeThIne ardhabhAga ane paravALAnA raMganI che. 5 palekSa-suvarNa, yuthikApupa, kareNanA puSpa ane cappAnA raMganI che. 6 zulalezyA -gAyanA dUdha, dahIM, samudraNa ane zarada RtunA vAdaLAnA varNanI che. have e lekSAe "rasa' para kevI che te kahe che. 1 kRSNalezyA rasamAM, lIMbaDo, kaDavI trapuSI, kaDavI tuMbaDI ane lIMbaDAnI chAla tathA lIMboLI jevI che. 2 nIlezyA rasamAM pIpara, Adu, maracAM, rAjikA tathA gajapIpara jevI che. 3 kAtilezyA rasamAM kAcAM bIjorAM, ka pittha, bora, phaNasa ane AMbaLAM jevI che. 4 tejalezyA rasamAM varNagandharasa yukta AmraphaLa jevI che. 5 pAlezyA rasamAM drAkSa, khajura, mahuDA vagerenA Asava ane candraprabhA Adi madirA jevI che. 6 zulalethA rasamAM sAkara, goLa, khAMDa, zeraDI vagere ati madhura stuo jevI che. have e chaenAM madha ane zuM paratvenuM varNana-pahelI traNa leyAo ati dudhathI bharelI, aprazasta ane malina che. emane sparza zIta ane rukSa che. te kaleza karAvanArI ane durgatimAM laI janArI che. chellI traNa atyanta suvAsita, prazasta ane nirmaLa che, emane sparza niSpaSya che te zAti pamADanArI ane sagatie laI janArI che. jenA mate kaSAyanA niSadarUpa le che tenA mate kaSAya mohanIyanA udayathI utpanna thayelI cha lezyAo che. jenA mate aSTa karmanA pariNAmarUpa lehyA che tenA mate asidhatvanI jema aSTakarmodayajanya lezyA samajavI ane jenA mate yoga pariNa, marUpa lehyA che tenA mate triI janaka karmanA udayathI uddabhavelI vezyA samajavI A pramANe karmagraMtha vRttino abhiprAya che. tasvArtha vRttimAM ma ganA pariNAmarUpa lezyA kahI che. te A pramANe- ziSya prazna kare che ke kamaprakRtinA 122 bhedanI prasiddha AmnAya pramANe gaNanA karatAM temAM vezyA AvatI nathI to tame manoganA pariNAmarUpa tene kema kahe che tene uttaraAgaLa nAmakarmamAM mana paryApita kahevAze, te paryApti karaNa vizeSa che, ke je karaNavaDe manoegya pudgalone grahaNa karI ciMtavana karAya che. te manarUpa thayelA pudagala sahakArI kAraNa hevAthI maga kahevAya che. temanA paganA pariNAmarUpa lehyA che ema samajavuM. upara pramANe traNa matamAM yathAyogyapaNe vezyAno aMtabhAva samaje. A traNa matamAM chello mata ThIka che. (tattva kevaLI gaye) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8, 9zya dvAra ra naMbara dvAranuM nAma keTalA ? | devamati manuSyamati ticagati naragati ekendriya be ya Brakriya paMcendriya pRthvIkAya vivecana. (1) bhavanapati, vyaMtara ne niyaMkajuMbhakane pahelI cAra, tenI devIone paNa cAra. tithI tathA pelA bIjA devalokamAM tejalezyA, pahelA bIjAnI nIce vasanAra kibiSaka tathA devIne paNa tejalezyA hoya.3, 4, 5 devalokane tenI nIcenA hibakIne, nava le kAtikane padmazyA, 6 thI anuttara vimAna sudhI zukaladhezyA heya. paramAdhAmIne kRSNa kahe che, paraMtu vicArasAramAM pahelI traNa kahela che. juo pajavaNuM sUtra uddezo 2 tathA braDatasaMgrahaNI. (2-3) jue pannavaNA sUtra uddezo bIje. yugalika manuSyo te prathamanI cAra lesyAo heya. juo drazloka prakAza saga 7garbhajane e heya. saMmUchimane pahelI traNa. (4) pelI, bIkamAM kAti, tromAM kApata ane nIla, 4 thImAM nIla, 5 mImAM nIla ne kRSNa, chaThThI sAtamIma ka syA . (5) pahelI cAra haya, bAdara pRthvIkAya, badira pUkAya ane pratyeka vanaspatimAM cAra heya. bAkInAmAM traNa ja he ya, juo pajavaNuM sUtra 2 jo uddezo. kAraNa ke devatAo bAdara papto ane vanaspatimAM IzAna devaloka sudhInA devatAo maraNa pAmI, bhAmAM utpanna thAya tyAre karaNa aparyApta avasthAmAM saMbhave che. (6-7-8) pahelI traNa haya, juo pannavaNuM sUtra, udeza bI. (9) pUreparI hoya. (10) ekendriya pramANe, (11) pRthvIkAya pramANe jAvuM. (12) koI deva teukAyamAM upajato nathI eTale traNa lesyA heya. (13) koI deva vAukAyamAM upajato nathI eTale traNa leyA heya. (14) pRthvIkAyanI mAphaka jANavuM. (15-16-17-18-19-ra21-22-23-24-25-26) pUrepUrI lAbha. (27) zukalabesyA ja hAya. (28-29-30-31-32-33) pUrepUrI heya, (34-35-36) cAritra prApta karatI vakhate traNuM zubha lezyA tathA apramattatA hoya paraMtu cAritraprApti bAda chae vezyA ane pramattadazA hoya. (37-38) eka zukalezyA ja hoya. (39-40-41-42-43) pUrepUrI hAya. (44) kevaLajJAnanI mAphaka eka zukalezmA ja hoya. (45-46-47-48-49-50) eka ja lAbhe, bAkInI na hoya. potapotAnI leyA bhAmaNamAM samajI levI. (51-52-53-5455-56-57-58-59) pUrepUrI hoya, (60) tejasthAvaMta de pRthavI, apU ane pratyeka vanaspatimAM upaje tyAre A paNAmAM tejoyA hoya. pachI zeSAkALe traNa ja hoya. pa8 ne zukala na hoya, (61-62) pUrepUrI heya. apUkAya teukAya vAukAya vanaspanika ya trasakAya manayoga vaca yoga kAyaye ga puraSada strIveda Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalI ? naMbara.. dvAranuM nAma. napuMsakeda naMbara. dvAranuM nAma. | keTalI ? | acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana kRSNa nIleza mAna mAyA leba kApatalesyA tejolesyA. matijJAna zrutajJAna avadhijJAna manaH paryAvajJAna padmazya. phalA kevaLajJAna bhavI matiajJAna abhAvI zrutatAna vibhajJAna sAmAyika chedo pasthApanIya parihAravizuddhi 37 samasaparAya upazama samakita pazamasamakita lAyaka samakita mitra sa, vAdana mitra yathAkhyAta saMgI khAMsI | dezavirati 40 avirati 41 cakSudarzana khAhArI aNuhArI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 gatidvAra gamana karA-devAdi paryAya prApta karAve tenuM nAma gati kahevAya. devagati, manuSyagati, tiryaMcagati ane narakagati e 4 gati che. A gatine lagatuM vizeSa vivecana dazamA jAtidvAramAM ApeluM che tethI tyAMthI jANI levuM vivecana, naMbara. dvAranuM nAma. | kayI? | devagati manuSyati tiyaca narakagati endriya beIndriya teIndriya caundriya 9. pacendriya pRthvIkAya kha5ka ya teukAya ukAya | (5) devagati. (ra) manuSyamati. (3) tiryaMcagati. 4) narakamati. (5-6-7-8) tiryaMcagati. (9) cAre gati. (10-11-1213-14) tiryaMcagati, (15-16-17-18) cAre gati. (19) nArIne puraSada na hoya tethI traNa mati. saMchima aparyApta manuSya ane saMmUchima tiryaMcane paNa A bheda na hoya. (20) nArakImAM strIveda na hoya. (2) devamAM napuMsakaveda na hoya. (2223-24-25) cAre gati. (26-27-28) cAra gati tiryaMcamAMthI endriya vajevA kAraNa ke tene karmagraMtha tathA jIvAbhagamamAM ajJAnI ja kahyA che. (2) A jJAna munirAjane ja hoya tethI manuSya gatimAM ja lAbha. (30 khA jJAna paNa manuSyapaNAmAM ja utpanna thAya che. (31) cAre gati paNa devamAMthI 9 lokAMtika tathA pAMca anuttara vimAnavAsI dene varjavA kAraNa ke teo samakitI che ane samakitIne ajJAna na heya. (32-3) matijJAna pramANe jANavuM, (34-35-36-37-38) khA cAritra manuSya bhavamAM ja hoya. (39) garbhaja manuSya ane garbhaja tiya"cane hoya. marbhaja tirtha"cane bAramA atithisaMvibhAga sivAya A zrAvAnA 11 vrata hAya, (40) cAre gati (41) cAre gati. vizeSa e ke-cAre gatinA aparyApta cha tathA ekendriya, beindriya, Indriya paryApta ne aparyApta ne cakSudarzana hetuM nathI paMcasaMgraha dvAra paheluM, gAthA AThanI TIkAmAM kahyuM che ke-caurindriya, asaMjJI tathA saMjJI ne aparyAptAvasthAmAM cakSudarzana heya, paraMtu A aparyAptapaNe karaNaaparyAptapaNuM samajavuM. cakSudarzana Indriya paryApta pUrNa thaye heya (42) cAre gati. (43) avadhijJAna pramANe jANavuM. (44) kevaLajJAna pramANe jANavuM (45) cAra gati, paNa nArakImAM 5, 6, 7 momAM ja heya. pAMca vanarapatikAya trasakAya mane vacana.. koma puruSaveda Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Y naMbara. dvAranuM nAma. | kayA? 21 napuMsada 22 | krodha mAna vivecana cAlu bhImAM keTalAka ThekANe nIlaze paNa gaNAvI che. (46) cAra gati, paNuM nArakInA 3, 4, 5 mI mAM 4 hoya, trIjImAM kaIka sthaLe kApatasyAM paNa jaNAvI che. (47) cAra gati, paNa nArakImAM 1, 2, 3, mAM ja hoya. tra chamAM koIka sthaLe ja che, bAkI 1, 2, mAM te kApata ja heya. (48-49-50) nArakI sivAya traNa gatimAM hoya. A dravyalesAnI apekSa e samajavuM (51-52-53-5455-56-57-58-59) cAre gati. (6) nArakI temaja deva asaMjJI na hoya; manuSya tathA tiya heya. (61-62) cAre gati. mAyA | lebha matijJAna zrutajJAna avadhijJAna mana:paryAvajJAna kevaLajJAna matiajJAna ajJAna visaMgajJAna sAmAyika depasthApanIya parihAravizuddhi saka saM5rAya yathAkhyAta dezapiti atirati cakSudarzana Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'ara 42 | acakSuda'na viSadana 43 dvAranu' nAma. 44 kevaLadana 45 kRSNakSezyA 46 | nIlakremyA 47 kApAtaAsyA 48 teemessA 49 padmazreyA 50 | zulalesyA 51 bhavI para asatI thI ? 4 1 4 * 4 3 3 3 * 4 st nakhara dvAranuM nAma. upazama samakti 53 54 kSaye|pazamasamakti 55 kSayika samakti 56 mizrasamakita 57 sAsvAdana 58 mithyAtva 59 sI } asa'nI 61 | AhArI kara | aNuAhArI kI? 4 * 4 Wan 12 jAtidvAra ekendriyAdi jAtinI sa'jJA prApta kare te jAti kahevAya. 1 ekendriya, r eindraya, - tendriya, 4 caurindriya ane 5 paMcendriya, ekendriyanA pAMca prakAre che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAukAya ane vanaspatikAya, vanaspatikAyanA sAdhAraNa ne pratyeka evA be bheda che. pratyeka vanaspatika.. sivAya zeSanAM sUkSma ane bAdara evA khacce bhedA che. bAdara pRthvIkAyanA laGga ane khara evA be bheda che. kALI, bhUrI, rAtI, pILI, sapheda, pAMDu ane panaka mATI lakSNa (mRdu) pRthvIkAya gaNAya che, jyAre retI, pASANa, mIThuM, lekhaMDa, trAMbuM, seAnu, pArA, paravALAM, gerU, ratnA, maNie vigere. khara (kaNa) pRthvIkAya che. mAdara akAya-jhAkaLa, dhumasa, karA, khAruM' jaLa vigere, khAdara teukAya-taNakhA, vALA, 'gArA, vIjaLI vigere. khAdara vAukAya-jhaMjhAvAta, utkramaka, utkalika, vaTALIe vigere, sAdhAraNa vanaspatika'ya eka zarIramAM anaMta jIvA hoya te. mULa, kaMda, aMkurA, sevALa, nIla Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 phUla-vigere. pratyeka vanaspatikAya-vRkSa, phUla, phaLa, tRNu, chAla, kASTha, pAMdaDAM vigere. A ekendri cIne phakta sparzendriya hoya che. eindriya--spa ane rasendriyavALA jIvA-za'kha, kADA, jaLA, lALIyA, karamIyA, purA vigere. teindriya--sparza', rasa ane ghrANendriyavALA jIvA-kAnakhajurA, mAMkaDa, rR, kIDI, makADA, sAvA, ghImela, iyaLa, dhaneDA vigere. caurindriya--spa, rasa, ghrANu ane netrandriyavALA jIvA-vIMchI, bhamarA, tIDa, mAkhI, DAMsa, macchara, kALiyA, khaDamAMkaDI vigere. paMcendriya- sparza, rasa, ghrANu, netra ane zrotrendriya te cAra prakAranA che. naraka, tiryaMca, manuSya ne deva. 1 narakagati--azubhatara athavA azubhatama lezyAdi pariNAmavALA narakagatirUpa nAma karmanA udayathI hAya che. naraka zabdanI vyutpatti e che ke-zIta, uSNu temaja azAtAveda nIcanA uDDayathI AvI paDela pIDAthI jIvene je khUma paDAve che te naraka kahevAya che athavA atizaya duHkhasthAnamAM jIvAne lai javAya che te naraka kahevAya che. tenI sAthe saMbadha zakhanArA javA nArakA'kahevAya che. nArakAne kSetrajanya, parasparajanya ane paramAdhAmIkRta ema traNa prakAranI vedanA bheAgavavI paDe che. narakA sAta che. ratnaprabhA, zarkarAprabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tamaHprabhA ane mahAtamaHprabhA, e bRhatsagraNI gAthA 206. meruparvatanI samabhUtalA pRthvInI nIcenA navase| ceAjana pachInA bhAga, jenA AkAra UMdhA karelA zakArA jevA eTale nIce nIce vastI jeve che tevA adheleAkamAM te AvelI che. te dareka narakA eka khIjAthI nIce nIce che, ane lakhAi paheALAimAM paNa eka ekathI vizeSa che. vaLI dareka eka bIjAne sparzIne rahela nathI, paraMntu eka bIjI vacce vizALa aMtara che ane te aMtaramAM ghaneSi, ghanavAta, tanavAta ane AkAza hAya che. narakabhUminA nAmeA sahetuka che. pahelImAM ratnanI adhikatA hovAthI ratnaprabhA kahevAya che. evI ra te kAMkarAnI pradhAnatAne laIne zarkarAprabhA. e ja krame retI, kAdava, dhUmADA, adhakAra ane ghAra aMdhakAranI pracuratAne laine vAlukAprabhA vigere nA kahevAya che. sAte narakanI utkRSTa AyumaryAdA anukrame 1, 3, 7, 10, 17, 22 ane 33 sAgare pamanI che, jayAre jadhanya sthiti anukrame daza hajAra varSa, 1, 3, 7, 10, 17 ane rara sAgaropamanI che, 2 tiya cagati-- tiryaMcagati nAmakama'nA udayane tiya sragati kahevAya che. ekendriyathI carindriya sudhInA badhA tiya cA kahevAya temaja pa Mcendriya tiyacamAM tenA jaLacara, sthaLa cara ne khecara evA traNa bhede che. jaLacaramAM matsya, kAco, grAha, magara vigerenA samAveza thAya che. sthaLacaramAM catuSpada ( gAya, bheMsa, azva, UMTa, mRga, hAthI vagere ) parisapa (sarpa ajagara) ane bhujarasapa ( nALIe, uMdara, ghA, dara vigere) evA bhedo che, Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 khecaramAM paNa ca pakSI (cAmaDAnI pAMkhavALA-vAgeALa, cAmAcIDIyu, bhAra'Da vigere), leAmapakSI (rUvAnI pAMkhavALA-kukaDA, TabUtara, pArevu, cakAra, sArasa, huMsa, kAyala, samaLI vigere) samudgapakSI (UDatI vakhate paNa jenI pAMkha bIDAyeTTI hAya) ane vitatapakSI (enDru hAya tyAre 56 jenI pAMkha vistarelI hAya) A cAra prakAra che. chellA be prakAra aDhIdvIpanI bahAra che. A sanA AyuSya sabaMdhI vizeSa vRttAMta jANavA mATe jIvavicArAdi graMthaiA tapAsavA. 3 manuSyagati- manuSyagati nAmakamanA udaya manuSya-gati kahevAya che. 15 kama bhUmi, 30 akama*bhUmi ane 56 aMtarzIpamAM rahenArA che. sa'mUrcchima ane gabha`ja evA e prakAranA manuSyeA hAya che, je cauda sthAnakamAM upaje te samUmi ane je mAtA-pitAnA yAga bAda gadvArA janma pAme te gabha'ja, samUcchi`ma manuSyeAnI tema ja aparyApta yugalikenI jadhanya tema ja utkRSTa bhavasthiti aMtarmuhUta'nI che, jayAre garbhaja manuSyanuM Ayu utkRSTa traNa palyeApamanu ane jaghanya atarmuhUtanuM hoya che. akarmabhUmimAM ane tadvIpamAM rahe nArA yugalikA kahevAya che. 4 devagati--zubhatarAdika lezyArUpa pariNAmavALA devagatirUpa nAmakarmanA udayane devagati kahevAya che. tenA cAra prakAra che. 1 bhavanapati, 2 vyaMtara ane vANavyaMtara, 3 jayAtiSI ane 4 vaimAnika, bhavanamAM rahenArA te bhavanapati. tenA daza bhede che. 5'dara paramAdhAmIne paNa A nikAcamAM samAveza karyo che. meruparyaMtanI nIce enA dakSiNa ane uttara bhAgamAM ti aneka koTAkoTi lakSa ceAjana sudhI bhavanapatie rahe che. asurakumAra mATA bhAge AvAsamAM ane kavacit bhavanamAM rahe che; jyAre nAgakumAra vigere mATe bhAge bhavaneAmAM ja rahe che. vyatarA traNe lekamAM bhavanA ane AvAsemAM vase che. vividha jAtanA pava tAmAM, guphA emAM tema ja vanAnA AMtaramAM tee vase che tethI vyaMtara kahevAya che, tenA pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiMpuruSa, maheAraga ne gAMdhava e ATha mukhya prakAra che. jyAtiSInA sUrya, caMdra, graha, nakSatra ane tArA ema pAMca bhede che. te cara ane sthira ema be prakAre che. eTale tenA daza bheda thAya che. A devAnuM sthAna ticchAlakamAM che. vaimAnika devAnA kalpApapanna ane kalpatIta evA be bhede che kalpa (AcAra)mAM rahe te kalpe papanna ane te sivAyanA kalpAtIta. teo IMdra jevA hovAthI 'ahamidra' kahevAya che. kalpAtIta deve peAtAnuM sthAna cheDIne kayAMya jatA nathI. samavasaraNa vakhate ke bhagavaMtanA kalpANakAdika prasage je deve Ave che te kapeApanna che. khAra devaleAka paryaMtanA devA kalpApapanna kahevAya che ane traiveyaka tathA anuttara vimAnavAsI devA kalpAtIta kahevAya che. saiAdhama, izAna, sanatkumAra, mAhendra, brahmaleAka, lAMtaka, mahAzukra, sahasrAra, Anata, prANata, AraNu ne acyuta e khAra devale ka kalpapapanna che. jyAtiScakranI upara asa'khyAta yAjana caDhyA bAda merunA dakSiNa bhAgathI upalakSita AkAza-pradezamAM sAdhama devalAka Ave che. enI upara paraMtu enI uttara dizAmAM izAna devalAka che. saudharmathI asa Mkhya yeAjana UMce samadreNImAM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanakumAra ane IzAnanI UMce samazreNImAM mahendra kapa che. A benI vacce paraMtu e baMnethI UMce brahmaleka che. enA upara eka ekathI UMce lAMtaka, mahAzuka ane sahastrAra e traNa deva leka che. enI upara saMdharma tathA IzAnanI mAphaka Anata ne prANata, enI upara samazreNImAM sanakumAra ne mahendranI jema AraNa ne azruta devaleka AvelA che. saudharma tathA izAnanI nIce pahelA prakAranA, sanaskumAra ane mahendranI nIce bIjA prakAranA ane lAMtakanI nIce trIjA prakAranA kibiSaka de vase che tene aspRzya jevA gaNavAmAM Ave che - pAMcamA brahmalekanI cAre dizA, cAre vidizA ne madhyabhAgamAM nava prakAranA lokAMtika de vase che. temanA nAma-sArasvata, Aditya, vA, aruNu, gAya, tuSita, avyAbAdha, maruta ne ariSTa. A deve viSaya-ratithI vimukha che tethI temane devarSi' tarIke sadhavAmAM Ave che. jinezvaranA niSkramaNa samaye eTale gRhano tyAga karI dIkSA aMgIkAra kare te samaye temanI pAse AvI "yusara yuksA" evA zabdo uccAre che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. jAtidvAra naMbara. dvAranuM nAma. | kaI? | vivecana. 1 devagati (1-2) paMcendriya. (3) pAMce. (4) paMcendriya. (5) ekendriya. (6) bebI draya. (7) Indriya. (8) cauriyi. 9) paMcendriya, 2 manuSyati (10-11-12-13-14) ekendriya. (15) ekendriya sivAyanA cAra, tiryaMcagati (16) paMcendriya, kAraNa ke mana paMcendriyane ja hoya che. (10) ekendriya sivAyanA cAra, (18) ci. (19-20) paMcendriya, (21-22-23naragati 24-25) pAMce. (26-27) karmagraMthanA mate mata tathA zratajJAna paMcendriyane ja hoya, kAraNa ke teo ja samyagRSTi hoya che, ekendriya siddhAMtanA mate ekendriya sivAyanA bIjA ane sAravAdana hovAthI beIndriya mati tathA zrutajJAna hoya che. juo daMDaka gAthA 20. (28) paMcendriya. (29-30) paMcendriyamAM paNa munirAjane ja heya. teindriya (31-72) pAMce. (33) saMjJI vyi daSTa paMcendriyane heya. carakriya (34-35-36-37-38) paMcendriyamAM sarvavirati cAritravALA manuSyane heya. (39) paMcendriyamAM garbhaja manuSyane garbhaja tiryaMcane heya. paMcendriya (40) pAMce. (41) caurindriya tathA paMcendriyane ja heya. (42) pAMce. (43) paMcendriya. (44) cAritravALane heya. (45-46-47) pAMce. pRthvIkAya (48)paMcendriya tathA ekendriya. ekendriyamAM labdhi paryApta pRthvI apUkAya apu, ane pratyeka vanaspatine aparyApta dazAmAM hoya, (49-50) paMce yi. (51-52) pAMce. (53-54-55-56) paMcendriya. (57-58) te zekAya pAce. ekendriyane sAravAdana guNaThANuM mAnyuM che. juo karmagraMtha vAukAya cethe, gAyA 19. (59) paMcendriya. (60-61-62) pAMce. vanarapatikAya trasakAya mane yoga vacanoma kAyayoga puraSada strIveda . Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara dvAranuM nAma, | kaI? | napuMsakaveda 4 krodha 3 mAna 2 naMbara. dvAranuM nAma. | kaI acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana kRSNalezyA nIlaleyA kapilezyA tejalezyA mAyA 2 lAbha 4 matijJAna zrutajJAna - - - - - avadhijJAna paghalezyA manaHparyAvajJAna - zukalezyA - kevaLajJAna bhavI 8 abhavI - upazayasamakita kSapazamasamakita - matiajJAna zrutajJAna | vilaMgaNAna sAmAyika chedapasthApanIya parihAravizuddhi - kSAyaka samakita mizrasamakita - sAsvAdana - sukSmasaM5rAya mithyAva - yathAkhyAta saMnI - saMjJA - dezavirati avirati AhArI - 41 cakSudarzana - ANAhArI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. kAyadvAra naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA? vivecana. devagati , | manuSyati vIse rUti jAyA | pudgalanA maLavA-vikharavAvaDe je apa-apacapa dharmane prApta kare te kAya kahevAya. te nIce pramANe che prakAre che. 1 pR mIkAya, 2 apUkAya, 3 teu. kAya, 4 vAukAya, 5 vanaspatikAya ane 6 trasakAya. A che kAryone samAveza jAtimAM thaI jAya che eTale AnA vivaraNa mATe naM. 10nuM jAti dvAranuM vivecana vAMcavuM che tiryaMcagati narakagati ekendriya ja 8 bedriya * Indriya & caridraya ^ paMcendriya % pRthvIkAya 8 (1-2) trasakAya. (3) chae kAya, pRthI, apa, te, vAu, vanaspati ane trasakAya. (4) trasakAya. (5) pRthvI, apU, te, vAu ane vanaspatikAya. (6-7-8-9) trasakAya. (10) pRthvIkAya, (11) apUkAya. (12) teukAya. (13) vAukAya. (14) vanaspatikAya. (15-16-17) trasakAya. (18) chae kAyane heya. (19-20) trakAya. (21-22-23-24-25) chae kAyane hAya (26-27-2829-3 ) trasakAya (31-32) chae kAyane heya (33-34-3536-7-38 39) trasakAya. (49) chae kAyane heya. (41) traNa kAyamAM caurindriya tathA paMcendriya jIne heya. (42) e kAyane heya. (43-44) trakaDAyane. (45-46-47) chae kAya heya. (48) pRthvI, apa, vanaspati ane trasakAyamAM pacendriyane ja heya. (49-50) trasakAya. (11-1ra) chae kAyamAM heya. (53-54-1papada) trasakAya. (57) teukAya tathA vAukAyane na heya (58) che kAya heya. (59) trasakAya (60-61-62) cha e kAya heya. apUkAya 4 teukAya vAukAya 2 vanaspatikAya 2 trasakAya 2 4 6 manoga vacanaga kAyathega puruSaveda veda 18 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. dvAranuM nAma. 21 | napuMsakaveka 22 | krAva 23 24 mAyA 25 mAja 26 matijJAna mAna 27 zrutajJAna 28 28 avadhijJana mana: vajJAna 3. devaLajJAna 31 | matiajJAna 32 zrutaajJAna 33 | vibha'gajJAna 34 | sAmAyika 35 IMdApasthApanIya 36 parihAravizuddhi 37 sUkSmasa parAya 38 yAkhyAta 79 dezavirati 40 avirati 41 cakSudarzana keTalA? t | } t 1 1 ' 1 ' t 6 1 1 1 1 1 1 1 } . pa nakhara. 42 acakSudaza na biMda na 44 kevaLadana 43 45 kRSNulekSyA 46 nImalesyA 47 58 48 tejodrezyA 49 padmalezyA 50 zulakSezyA 51 bhavI para abhavI 53 | upazamasamakti 54 kSaye|pazamasamakti 55 kSAyakasamakti 56 - mizrasamakita 57 sAravAdana mithyAva sasI asa'nI AhArI aAhArI 59 * dvAranuM nAma. 1 6ra *peAtakSezyA keTalA? 1 6 1 ' t t 4 ' . } 1 1 1 1 4 } 1 } } Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 12. vedadvAra veza rati peTA ! je anubhavAya te veda, veda viSaya saMbaMdhI abhilASArUpa che. te traNa prakAre che. 1 puruSaveda, 2 strIvera, 3 napuMsake. "veda" kahe, "jAti kahe ke liMga' kahe e badhuM ekAI ja che, kemake veda, jAti ItyAdi liMganA paryAya che. A liMga yAne veda, dravya ane bhAva ema ubhaya rUpI che, temAM dravyavedane artha amuka paugalika AkRti che. tenA upara mujabanA 3 prakAra che. jethI puruSane strInA saMsarga-sukhanI icchA thAya te puruSa-veda', jethI strIne puruSanA saMsarga-sukhanI abhilASA thAya te "strI-veda', jethI puruSa ane strI e baMnenA saMsargasukhanI kAmanA thAya te "napuMsakaveda' traNa bhAva-vede tRNagni, gemiyAgni, nagaradAtAgni sadaza jANavA. kahevAno matalaba e che ke puruSa vedane vikAra sauthI ochA samaya sudhI rahe che. strI-vedane vikAra enAthI vizeSa kALa sudhI ane napusaka vedane vikAra enAthI paNa vadhAre samaya sudhI rahe che, je vAta A traNa daSTAMtathI darzAvAya che. jema ghAsa jI saLagI zake che, tema te olavAI paNa jadI jAya che, tevI rIte puruSa-vedane vikAra tenI viziSTa zarIraracanAne laIne satvara prakaTa thAya che tema ja satvara zAMta paDI jAya che. strI-vedane vikAra chANAnA agni jevuM che, jenI viziSTa racanAne lIdhe te jI prakaTa dekhAtuM nathI tema jaladI zAMta paNa thate jovAmAM AvatuM nathI. napuMsaka-vedano vikAra nagara baLatuM hoya tenA jevuM che, je deha bahu ja samaya pachI zAMta thAya che. napuMsakanA cha lakSaNe che - (1) nArInA je svabhAva, (2) svara ane varNamAM bhinnatA, (3) atizaya moha (4) mIThI vANuM, (5) zabda sahita mUtra tathA (6) phINa rahita mUtra. sthAnAMga sUtranI vRttimAM traNe vedanA lakSaNe A rIte kahyA che : "nazivatI strI pAt, zekazA puruSa amRta: | ubhayorantaraM yacca, tadabhAve napuMsakam // " Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 12. vedadvAra keTalA?| vivecana naMbara dvAranuM nAma. 1 devagati manuSyagati tirtha camati narakamati ekendriya beindriya teindriya caurindriya paMcendriya pRthvIkAya (1) puruSaveda tathA strIveda. (2-) traNe veda. 4-5--78) napuMsakaveda tattvArtha sUtramAM kahyuM che ke-"narwAsaMkUttino najarIna " jIvAbhigama bhAga 1 jue sUva ka25-33. (9) traNa veda. (10-11-12-13-14) napuMsakaveda. (15-16-1718) traNe veda. (19) puruSada. (20) trIveda. (21) napuMsakaveda (22-23-24-25-26-27-28-29) traNe veda. (30) A jJAna terame ane caudame guNasthAne hoya che, ane 9 mA guNasthAnake vedano kSaya thAya che tethI ekeya veda na heya. (31) traNe veda, (32-33-34-35) traNe vedamAM heya. (36) strIone A cAritra hotuM nathI. (37-38) bhAveda eke na hoya, kAraNa ke 8me guNa sthAne teno kSaya athavA upazama thayela hoya che. dravya veda traNe hoya. (39-40-41-42-43) traNe hAya. (44) kevaLajJAnanI mAphakra jANavuM. (45-46-47-48-49-50-51-52-53-54-55-5657-58-59) traNe vedamAM hoya, (60) napuMsakaveda hoya. liMgAkAra AzrIne asaMgI jIvone paNa traNa veda mAne che. juo karmagraMtha tho, gAthA 18, (61-62) traNe hoya. amukAyA teukAya vAyukAya vanaspatikAya trasakAya manoma vacanoga kAyayoga puruSaveda strIveda Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA ? naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA ? napuMsakaveda acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana kRSNalezyA nIlalekSA matijJAna kAlezyA tejolesyA zrutajJAna avadhijJAna padmalezyA zakUlalezyA manaH paryAvajJAna kevaLajJAna bhavI matiajJAna abhavI mutatAna upazamasamakita kSo pazamasamakita kSAyaka samakita virbhAgajJAna sAmAyika chedopathApanIya parihAravizuddhi mizrasamakita sa. svAdana sUkSmasaM5rAya mikA yathAkhyAta dezavirati avirati asaMjJA bAhArI cakSudarzana khaNAhArI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa 13. cAritradvAra saMyamanaM saMyamaH samyaguparamaH cAritramityarthaH / sayama eTale tyAga. sabhyaprakAre viramavuM. zradhdhA ane jJAnapUrvaka sathA pApApAranA tyAga karavA te saMyama athavA cAritra kahevAya che. 1 sAmAyika, 2 chedepasthApanIya, 3 parihAravizudhdhi, 4 sUkSmasa'parAya, 5 yAkhyAta, 6 dezivarati ane 7 avirati-A sAta cAritra che. ( 1 sAmAyika--jenAthI samabhAvanA lAbha thAya te. hiM'sAdi sAvadya ( azubha ) yAganA tyAga karIne ahiMsAdi mahAvratane svIkAra karavA ane tenuM pAlana karavuM' te sAmAyika cAritra. tenA be bheda che. (6) ittara ane (2) yAvakathika, prathama ane carama tIrthaMkaranA tImAM pahelu' sAmAyika cAritra theADA kALane mATe hAya che, kAraNa ke prathama dIkSA-sAmAyika cAritra aMgIkAra karyA pachI zasra-parijJAdi adhyayana pUrAM thayA bAda cheopasthApanIya cA ratrarUpa vaDI dIkSA ApavAmAM Ave che tyAMsudhI izvarakAlika sAmAyika cAritra kahevAya ane pachI tenI sAmAyika cAritra evI saMjJA rahetI nathI. madhyanA khAvIza tItharanA tImAM prathamathI ja yAvajIva sAmAyika cAritra hAya che, kAraNa ke teone pUrvanA dIkSAparyAya cheda karavAne nahIM hAvAthI chedepasthApanIya cAritra hatuM ja nathI. A bIjI yAvakathika sAmAyika cAritra kahevAya che. 2 che|pasthApanIya--pUrvanA sAmAyika cAritranA sa ASa ke nirdoSa paryAyanA cheda karI upasthApana-punaH dIkSA levI, vizuddha mahAvratAne aMgIkAra karavA te chedepasthApanIya kahevAya che. tenA sAticAra ane niraticAra e be prakAra che. jeNe mULathI mahAvratAnA bhaMga karyo heya tene puna: mahAnatA ApavAmAM Ave te sAticAra ane prathama dIkSita sAdhu jyAre zastraparijJA adhyayana bhaNyA pachI punaH dIkSA graDhaNa kare athavA madhyanA tIrthaMkaranA tInA sAdhu chellA tItha karanA tIthamAM AvI, cAra mahAvratarUpa dharmane choDI pAMca mahAvratarUpa dharmane svIkAre te niraticAra 3 parihAravizuddhi-tapavizeSavaDe je vizuddhi thAya te, tenA krama A pramANe che A cAritrane aMgIkAra karanArA 9 sAdhuenA eka gaccha heAya che. temAM cAra tapa karanArA, cAra vaiyAvRtya ( sevA ) karanArA ane eka vAcanAcA hoya che. tapa karanArA sAdhue grAmakALamAM jaghanya catu bhakta ( eka upavAsa ), madhyama bhakta ( e upavAsa ) ane utkRSTa aTTamabhakta ( traNa upavAsa ) kare, zizira RtumAM jadhanya SaSTabhakta, madhyama aSTamabhakta ane utkRSTa dazamabhakta cAra upavAsa ) ane varSARtumAM jaghanya aSTamabhakta, madhyama dazamabhakta ane utkRSTa dvAdazabhakta (pAMca upavAsa ) kare ane pAraNAne divase AyaMkhila kare. vaiyAvRtya karanArA temaja vAcanAcAryuM paNa hamezAM AyaMbila kare. A pramANe tapazcaryA karanArA cha mAsa sudhI tapa kare, tyArabAda te vaiyAvRtya kare ane yAvRtya karanArA paNu pUrva kahyA pramANe cha mAsa paryaMnta tapa kare, tyArabAda vAcanAcAya paNu cha mAsa sudhI tapa kare ane Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAMne kaI paNa eka vAcanAcArya thAya. bAkInA sAta sAdhue tapa karanAra tema ja vAcanA. cAryanI vaiyAvRtya kare. A pramANe aDhAra mAsane ka95 paripUrNa karIne keTalAeka te ja parihAravazuddhine punaH savIkAra kare che, keTalAeka jinakalpane svIkAre che ane keTalAeka gacchamAM pAchA Ave che. tarataja jinakalpa svIkAranArA yAvaskathika parihAravizuddhivALA kahevAya che. jayAre bIjA itvarakathika kahevAya che. parihAravizudhdhi cAritranA be prakAra che. nivimAnaka ane nirvikAyika, jeo tapa kare che te nirvizamAnaka ane jeo tapa karIne vaiyAvaca kare che te nirvikAyika. A cAritra tIrthaMkara pAse ke temanI pAse jemaNe A cAritra grahaNa karela che tenI pAse grahaNa karI zakAya che. bIjA pAse grahaNa karI zakAtuM nathI, kAraNa ke A cAritra grahaNa karanAra pahelAM ane chellA tIrthakaranA tIrthane viSe ja hoya che. - 4 sukSmasaMparAya-je cAritrane viSe mAtra sUkSama atyaMta svalpa e saMparAya lebha kaSAyane udaya che te. A cAritramAM vartanAra sAdhune sUkSma lebha sivAyanA bAkInA sarva kaSAyane kSaya athavA upazama hoya che. temAM upazamazreNImAM navamA guNasthAnake vatate lebhanA ghaNA aMzo upazamAve ane kSapakazreNImAM kSaya kare. jyAre tene sUkSama aMza bAkI rahe tyAre te sUkSmasaM5rAya guNasthAnake Ave che ane tenA sUkSama aMze karI tene kSaya kare che athavA tene upazamAve che. sUmasaMparA cAritranA saMkilazyamAna ane vizudhdhamAna nAmanA be bheda che. upazamazreNIthI paDatAM saMkilayamAna ane kSapakazreNu tathA upazamazraNa para caDhatAM vizudhyamAna hoya che. 5 yathAkhyAta-kaSAyane sarvathA upazama athavA kSaya. tenA chAghasthika ane kaivalika ema be bheda che upazAnsameha ane kSINameha e be guNasthAnake chAthika yathAkhyAta ane saMgIkevaLI tathA agIkevaLI e be guNasthAnake kaivalika yathAkhyAta cAritra heya che. 6 dezavirati-deza eTale a5aMze virati eTale vrata-niyamavALuM caritra. tenuM bIjuM nAma saMyamasaMyama che. A cAritra aNuvratarUpa che, jyAre sAmAyikAdi cAritre pAMca mahAvratarUpa che. tenI apekSAe dezavirati cAritra saMpUNa cAritra nathI. A cAritra zrAvakene jaghanyathI eka vrata ane utkRSTathI bAra vratanA aMgIkArarUpa hoya che. = cAritramAM sthAvaraekendriya jIvonI hiMsAne tyAga nahIM paNa yatanA heya che ane trasa jIvonI hiMsAne te prAyaH anumati sivAya sarvathA tyAga ja hoya che. 7 avirati-vata-niyamAdine abhAva athavA vrata-niyamAdina saddabhAva heya paraMtu samyaka zradhdhA rahita (mithyAtva yukta) heya. Ane cAritra evI saMjJA ApavAmAM AvI che tenuM kAraNa e che ke-cAritra mArgaNAmAM sarva saMsAra ne samAveza karela che. ; Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara.. dvAranuM nAma. 1 | devagati manuSyati tiya "ca narakata ekendriya } eindriya 7 | teindriya 8 | caurindriya 9 | paMcendriya 10 pRthvIkAya akAya teukAya 13 vAukAya 14 | vanaspatikAya 15 trasakAya 16 | manayAga 17 | vacanayeAga 2 3 4 5 11 12 kAyeAga 19 | puruSaveda 20 zrIveda 18 . keTalA ? 1 7 2 ' 1 1 1 1 7 1 1 ' 1 1 7 7 na 7 9 => 2 deg \ degdeg 57 13, cAritradvAra vivecana. or (1) aviratirUpa eka ja cAritra hoya, temane bhava svabhAvane 'ge vrata-niyama karavAnI ruci ja thAya nahIM. (ra) sAte cAritra haiAya. (3) avirati tathA dezavirati hAya. aeTalAka garbhaja tiryaM'cAne dezivarati heAya che, svayaMbhUramaNu samudra vigeremAM parima'Dala(valaya)nA AkAra sarvAyanA strI, puruSa, hastI, vRkSa, pratimA vigere sava AkAranA matsyA haiAya che te paikI jinapratimA ane muni samAna matsyane joine pUrve dharmanA athavA cAritranA abhyAsI matsyAne jAtismaraNa jJAna udbhave che ane tenA pariNuAme tee atithisa vibhAga sismAyanA zrAvakanA agiyAre te svIkAre che. (4-5-6-7-8) avirati ja heAya. (9) sAte haiAya. (1011-12-13-14) avirati ja haeNAya. (15-16-17-18) sAte he.ya (19) bhAva puruSavedatrALAne sUmasa parAya tathA yathAkhyAta na DrAya kAraNa ke navamA guThANuM veda nAza pAme che. dravya puruSa- vedavALAne teA sAthe hAya. (20) one parihAravizuddhi hetu nathI ane sAsaparAya tathA yathAkhyAta bhAva strIvedane na haiya; kAraNa ke navame guThANuM veda nAza pAme che. dravya zrIne parihAravizuddhi sivAya cha hoya. (21) bhAva napu'sakaveda-nALAne yathAkhyAta tathA sUmasa'parAya na heAya. drazyane te sAte haiAya. A kRtrima napu saka mATe samajavuM. (22) sUkumasa'parAya tathA yathAkhyAta sivAyanA heAya, kAraNu A baMne cAritra akaSAyI bhAvavALA che. (23-24) krodhanI mAphaka jANuvu. (25) yathAkhyAta sivAyanA heAya. sama saparAyamAM sUkSma lAbhanA udaya heAvAthI gaNela che. (26-27-28) sAte hAya, ceAthA guThANuthI 12 mA sudhI mati vigere nA che ane tethI sa cAritranI prApti thAya. (29) A jJAna munirAjane ja heAya tethI dezivarita ane virita na heAya. (30) yathAkhyAta ja heya. (31-3233) avirati. (34-35-36) sAmAyikanI sAthe dedepasthAnIya ane parihAravizuddhi eka sAthe ja pahelA tathA chellA tIthaMkaranA samayamAM heya che. (37-38-39-40) eka ja heAya. (41-42-43) sAte hAya. (44) yathAkhyAta. (45 thI 49) sukSmasa'parAya ane yathAkhyAta sivAyanA DhAya. (50-51) sAte hAya. (para) virati (53) parihAravizuddhi na heAya. (54) samasa'parAya ane yathAkhyAta na heAya, kAraNa ke A samakita ceAthA kruNasthAnathI sAtamA sudhI ja hoya che, (55) sAte haiAya. (56-57-58) avirati. (59) pUrepUrA (60) avirati. (1) pUrepUrA. (62) yathApthAta te avirati hoya. para bhavamAM avirati ane caudame gurusthAno yathAkhyAta cAritra DAya. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. dvAranuM Ama. 21 napuMsakaveda 22 krodha 23 24 mAyA 25 kSezabha 26 | matijJAna 27 | zrutajJAna 28 29 manaH5 vajJAna 30 kevaLajJAna mAna avadhijJAna 31 | matijJAna : 32 zrutaajJAna 37 33 34 | sAmAyika vibhagajJAta 35 heTrApasthApanIya 36 | siMhAvizuddhi samasa parAya 38 yathAkhyAta 39 | dezivarati 40 avirata 41 cakSudaza na keTalA? 5 5 5 1 7 7 7 5 1 3 3 1 1 1 1 7 paTa nakhara 42 | acakSudana 43 | avadhidarzIna 44 | kevaLadana 45 kRSNulezyA 46 | nIlakezyA 47 kApeAtaHsmA 48 tejomezyA 49 padmazreyA dvAranuM nAma. 50 51 - navI para abhI 53 upazama samakti 54 kSaye|pazamasamakti 55 kSayiSu samakti 56 mizrasamakita } zulalesyA 17 sAsvAdana 58 | mithyAtva pahe sanI 61 dara khasa'nI AhArI aNuAhArI keTalA 7 19 1 5 5 5 5 5 U 7 1 5 7 1 1 1 7 ' B ra Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14-15. bhavI ane abhavIdvAra naMbara. dvAranuM nAma. | kayA? | 1 devagati manuSya gati tiryaMcagati narakagati ekendriya beIndriya teindriya caurindriya paMcendriya vivecana. [deva guru ane dharmanI sAmagrI maLe chate kamamukta thaI ekSapada pAmavAnI yogyatAvALA je bhavI kahevAya che ane magamAM kAMgaDuM jevA alpasaMkhyaka che evA hoya che ke jeo pUrvokta saMpUrNa sAmagrI prApta thayA chatAM paNa mokSapadane prApta karI zakatA nathI, teo abhavI kahevAya che. bhavyatva tema ja abhavyatva jIvane anAdi svabhAva che, paraMtu sAmagrInA baLathI na vabhAva utpanna thatuM nathI. abhavya jInI saMkhyA ATAmAM lUNa jeTalI che, jyAre bhavya che tethI anaMtaguNuM che. bhavyajImAM paNa evA gharA jIve che ke jeo kaMI paNa kALe avyavahArarAzimAMthI nIkaLavAnA ja nathI paraMtu sUkSma ekendriyamAM ja anAdi anaMtakALa sudhI janma-maraNa karyA karaze. teo jAtibhavya kahevAya che. abhavya mekSapada pAmatA nathI eTaluM ja nahIM. parantu nIce jaNAvelA ucca bhAve paNa prApta karI zakatA nathI-iMdrapaNuM, anuttara devapaNuM, cakavatatva, vAsudevapaNuM, baLa devapaNuM, ativAsudevapaNuM, nAradapaNuM, kevaLI ke gaNadharanA haste dIkSA, zAsanadeva ke devIpaNuM, lekanika devapaNuM, yugalika manuSyapaNuM, trAyazciMzata devapaNuM, paramAdhAmIpaNuM-A uparAMta pUrvadhara, AhAraka, pulAka, saMbhinnazrotasa, cAraNa, madhusapi, kSIrAzava, akSaNamahAna sAdi labdhio, jinapratimAne gya pRthvIkAyAdipaNuM, jinezvaranA mAtA-pitA paNuM, yugapradhAnapaNuM, zukalapakSIpaNuM vigere vigere.] * pRthvIkAya apUkAya teukAya vAukAya vanaspatikAya trasakAya nAga vacanAma kAya. (1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-1516-17-18-19-20-21-22-23-24-25) bhavI ane abhavI baMne heya. 9 lekatika, anuttaravAsI devo ane paramAdhAma devone keTalAka bhavyatva mAne che. (26-27-28-29-30) bhavI hAya. (3132-33) baMne heya. (34-35-36-37-38-39) bhavI ja hoya. (40-41-42) baMne deya. (43-44) bhavIne ja hAya. (45-4647-48-49-59) baMne hAya. (51) bhavI ja hAya. (52) abhAvI heya. (53-54-55-56-57) bhavIne ja heya. (58-59- 6 - 61-62) baMnene heya. puruSaveda strIveda Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. dvAranuM nAma. 21 | napuMsakaveda 22 | krodha 23 24 25 mAla 26 | matijJAna 27 | zrutajJAna 28 | avadhijJAna 29 | mana:paryavajJAna 30 mAna devaLajJAna 31 | matiajJAna 32 33 mAyA 37 zrutaajJAna vibha'gajJAna 34 | sAmAyika 35 haidApasthApanIya 36 | parihAravizuddhi sUkSmasa parAya 38 yAkhyAta 39 | dezivarati ro avirati 41 | cakSuda-na krayA? 2 R ra ra 1 1 1 1 1 2 ra ra 1 1 1 1 1 ra 2 .. nakhara. 42 | acakSudana avadhidarzana 43 dvAranuM nAma. 44 dhruvaLadana 45 kRSNulesyA nIlalezyA 4 47 kaMpe tajJezyA 48 tejosephsA 49 padmalezyA 50 zulakSezyA 51 bhavI para abhavI 53 | upazamasamakita 54 55 56 mizrasamakita kSaye pazamasamakita kSAyaka samakita 57 sAsvAdana 58 | yyiAva 59 | sanI 60 khasanI 1 | AhArI dara | aAhArI kayA ? ra 1 ' ra ra ra ra 2 2 1 1 1 1 1 1 ra 2 ra 2 ra Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za 16, samyaktvakAra mukhya-zabda praza'sA athavA aviruddha amAM che. samyag jIvAnA bhAva-pariNAma te samyaktva eTale ke prazasta athavA meAkSane avidhI AtmAnA je bhAvavizeSa te samyaktva kahevAya che 1 upazama, 2 kSayApazcama, 3 kSAyika, 4 mizra, 5 sAsvAdana ane 6 mithyAtva e cha samakita che. 1 upazama--anaMtAnubaMdhI cAkaDI tathA samyaktva mehanaya, mizrameAhanIya ane mithyAtva mAhanIya-e traNa darzanamehanIya eTale e sAta kamaprakRtionI aMtarmuhUta sudhI taddana upazAMti thavAthI je samyaktvabhAva pragaTa thAya te upazama samyaktva. te vakhate AtmA sAthe sAte prakRti hAya che, paraMtu bhArelA agninI mAphaka zAMta hevAthI tenA vipAka udaya hatA nathI. A samakita eka bhavamAM be vAra ane samagra bhacakramAM pAMca vAra prApta thai zake che. aMtarmuhUta'thI vizeSa samaya A samyaktva TakatuM nathI, 2 kSayApazama--upara vavI te sAta paikI samakita mehanIya kamaprakRti sivAya chanI upazAMti haiAya che. phakta samyakRtva meAhanIya karmanA udaya thai kSaya thatA hoya che tethI kSaya ane upazama yukta samakita te kSaye pazama. AnA utkRSTa 66 sAgare pamathI adhika kALa che. zaMkA, AkAMkSA vigere aticAra nA teTalA pUratA sabhatra AmAM hoya che, 3 kkSAyaka--upara jaNAvI te srAte kama prakRtine saMpUrNa kSaya thavAthI A samyaktva prApta thAya che. AnA kALa sAdianaMta che ane te paNa niraticAra hAya che. 4 mima--upara kahelI sAtamAMthI mizramehanIyanI prakRti udayamAM ane zeSa cha upazAMta hAya, te vakhate aMtarmuhUta sudhI samakita-mithyArUpa bhAva mizra samyaktva. A samakitanA ceAge jainadhama para na rAga upaje ke na dveSa thAya. 5 sAsvAdana--upara jaNAvelA aMtarmuhUtanA vakhatavALA upazama samakitathI paDIne mithyAtve pahAMcatA pahelAM eka samayathI mAMDI cha AvalikA sudhI samyaktvanA yatkiMcita svAdarUpa A samakita hoya che. dA. ta. kSIranu bhajana karatAM kAi paNa kAraNe vamana thai jAya chatAM tene jema kSIranA kaika paNa svAda gaLAmAM Ave che te pramANe A samakita jANavuM. 6 mithyAtva--anaMtAnubaMdhI kaSAya cAkaDI ane mithyAtva mAhanIyanA udbhayathI A mithyAtva hAya che. Wan Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. samyakatvadvAra vivecana. naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA? 1 | devagati manuSagati 3 tiryaMcagati 4 narakagati ekendriya beindriya teIndriya caurindriya paMcendriya pRthvIkAya mn m`Sr bh mr mr (1-2) pUrepUrA. (3) pUrepUrA, asaMkhyAtA varSanA yulikaticane AzrIne 6 samakita dhaTe, paraMtu bIjA tiryaMcone kSa Sika vinA pAMca samakita ghaTe. (4) pUrepUrA. (5-6-7-8) mithyAtva ja hoya paraMtu kAka chava upazamathI patita thatAM mRtyu pAmI pRthvI, apu ane pratyeka vanaspatimAM labdhi paryAptapaNe udbhave te tene baMdhanA prAraMbhamAM apakaLa sAravAdana heya, evo karmagraMthane mata che. (9) pUrepUrA. (10-11) ekendriyanI mAphaka jANavuM karmagra kArane tevo mata che, paraMtu siddhA tAra to phakta eka mithyAtva ja kahe che. (12-13) ekaluM mithyAtva ja heya. (14) endriyanI mAphaka jANavuM. (1516-17-18-19-20-21-22-23-24-25) pUrepUrA hoya, (26-27-28) karma granthakAranA mate upazama, kSayopazama ane kSAyika hoya. sihAntakAranA mate mithyAta sivAyanA pAMce hoya. (28) e jJAna pAMca mahAvratavALAne ja hoya tethI zarUAtanA upazama, kSapazama ane kSayaka e traNa hoya; pAchaLanA traNa na hoya. (30) kSayika ja hoya. (31-32-33) ajJAnIne mithyAtva guThANuM ja heya tethI eka ane sAsvAdana tathA mizrama ajJAna mAnavAnI apekSAe traNa. (34-35) upazama, kSayopazama ne kSASika heya. (6-37) kSApazama ne kSayika hoya, anAdi micchAdaSTine prApta thanAruM upazama samakita na hoya. chellA traNa paNa na heya. (3738) upazama ne kSAyika heya. (39) upazama, kSaya pazama ane kSAyika samakita hAya. (40-41-42) pUrepUrA (43) avadhijJAnanI mAphaka jANavuM (44) kSAyika heya. (45-46-47-48-49-5051) pUrepUrA, (para) mithyA. (53) upazama. (54) kSayapazama. (55) kSAyaka. (56) mizra. (57) sAsvAdana. (58) mithyAtva (59) pUrepUrA. (60) miththava tathA sAsvAdana. (61) pUrepUra. (2) vakragatimAM ane prathama samayamAM kSayapazama, kSAyika, sAsvAdana ane mithyAtva heAya, paraMtu mizra tathA upazama samakuva parabhavamAM jAya nahi tema kevalIne paNa na hoya, athavA anuttara devanI apekSa e mArgamAM matAntare upazama sampakava paNa heya mATe pAMca samyakatva hoya, juo karmagrantha ce, gAthA 14 nuM vivecana, amukAya teukAya vAyukA vanaspatikAya mr b` mh trasa kAya manayoga vacanoga kAyAga puruSaveda veda Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA che ayakSadarzana naMbara. hAranuM nAma. | keTalA? 21 napuMsada 22 krodha mAna 24 mAyA * * avadhidarzana kevaLadarzana kRSNavezyA nIlezyA kApohyA 25 | lebha. ta * matijJAna teolezyA zrutajJAna avadhijJAna ba 8) ba da | padmazyA zukalezyA mana:paryavajJAna kevaLajJAna bhavI matiajJAna - - - taajJAna - virbhAgajJAna ba sAmAyika | depasthApanAya parihAravizuddhi abhavI upazamasamati kSa pazamasamakita kSA eka samakita mizramati sAvAdana miththava ba sUkSmasaMparAya = * yathAkhyAta saMjJA dezavirati ba asaMjJI avirati - AhArI 41 | cakSudarzana - aNu hArI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17-18. saMphI ane asazIdvArA naMbara. dvAranuM nAma. ! keTalA? devamati >> 2 { manuSyamati tiryaMcagati ba vivecana. mana:paryApti athavA dIrghakAlikI saMjJAthI viziSTa manovijJAnavALA cha saMjJI kahevAya che. ane tethI rahita te asaMjJI che. jIvanI cetanA jethI jANI zakAya te saMjJA. te be prakAranI che. matijJAna Adi ATha jJAna te jJAna-saMjJA ane mehanIyAdi karmanA udayathI athavA kSapazamathI utpanna thayela anubhava-saMjJA. A AhArAdi anubhavajJA 4, 6, 10 ane 16 prakAranI che. (juo daMDaka prakaraNa 4thuM dvAra) jIva je saMsI athavA asaMsI kahevAya che te A anubhavasaMjJAothI nahIM paNa AgaLa varNana karavAmAM Avaze te dAuM kAlikI (dvAra 26) saMjJAthI kahevAya che. - narakagati 8 - 0 bedriya teindriya carakriya paMcendriya 0 0 0 pRthvIkAya da apUkAya ha teukAya vi.ukAya vanaspatikAya (1) sarva devo saMjJI ja heya. (2-3) sI tathA asaMsI baMne heya. (4) saMsI. (5-6-7-8) asaMsI heya, kAraNa ke hetu padezikI, dIrdhakAlikI tema ja daSTivAdIkI saMjJA hetI nathI. AhA. rAdi saMjJAthI saMjJIpaNAnI vivakSA thai zakatI nathI. dIrdhakAlikI manuSyane hoya che, dRSTivAdikI caudapUrvIne hoya che. hetu padezikA paNa na hoya. heta padezikI saMjJA hovAthI vilendriya khasaMgI kahevAya. (9) baMne heya. devo tathA nArakomAM asaMjJA na hoya, paraMtu manu dhyamAM saMskima manuSya ane tiryaMcamAM saMmUchima jaLacara, sthaLacara, becara, ura parisarSa ane bhuja parisarSe asaMtI. (1011-12-13-14) dIrghakAlikI saMjJA na hovAthI asaMsI che. (15) baMne heya. vikalendriya, saMmU7ima tiryaMca paMcendriya ane saMchima manuSya e asaMzI che, bAkInA gabhaMja tiryaMca ane manuSya tathA deva ane nArake saMjJI che. (16) saMgIpaNuM ja hoya. (17) trasakAyanI mAphaka (18) baMne hAya, (19-20) saMjJI. (2122-23-24-25) asaMjJI ne saMjJI. (26-27-28-29-30) saMsI (31) saMto ane asaMjJI. (32) baMnene heya. (33) saMjJIne ja hAya. (34-35-46-37-3839) saMjJI. (4041-42) baMnene hAya. (43-44) saMsIne heya, (45-46-47-48) baMnene hoya. (49-50) saMjJone ja heya. 51-para) baMnene heya. (53-54-55-56) saMsI. (57-58) baMnene (59) sI (9) asaMjJI. (61-62) baMne. ? trasakAya ka manayoga 8 vacanaga kAyayoga ra puruSane 20 ove Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. dvAranuM nAma. 21 | napuMsakaveda 22 | krAdha .23 24 mAyA 25| AAja 26 | matijJAna 27 | zrutajJAna 28 | adhijJAna 29 | manaHvajJAna 30 devaLajJAna 31 matiajJAna R 32 | zrutajJAna vibha'gajJAna mAta 33 34 | sAmAyika 35 chaMdApasthApanIya 36 | parihAravizuddhi 39 | samasa'parAya 1536 yAkhyAta 39 | dezivarati 40 avirata 41 cakSudra'na . kayA ? ra 1 ' 1 z 2 ra 1 1 1 1 1 1 1 ra ra kaMpa naMbara. 42 acakSudana 43 avadhidarzIna 44 kevaLadarzIna 45 kRSNelesyA 46 nIlalesyA 47 48 krApe talesyA tejoDhezyA padmalezyA 50 zulakSezyAM 51 bhavI para abhavI 53 | upazamasamakti 54 kSayApazamasamakti '55 kSAyakasamakti 56 | mizrasamakita toto T dvAranuM nAma. ra 57 sAsvAdana 58 | mithyAva 59 sI 6 asanI 61 AhArI 62 aNuAhArI kaya ? 2 1 1 2 ra 2 2 1 1 2 ra 1 1 1 1 2 ra 1 1 ra 2 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haka naMbara. dvAranuM nAma, 1 devagati manuSyagati tiryaMcagati narakagati ekendriya beindriya teindriya | carindriya paMcendriya pRthvIkAya 18-20. AhArI tathA aNAhArIdvAra vivecana. kayA? [avadhAraNIya zarIrane lAyaka eja, lema ane kavala e traNa prakAra paikI yathAsaMbhava AhAravALA te AhArI ane e traNe prakAranA AhAra rahita te aNahArI. A aNuhArI sthiti vigrahagatimAM, kevaLI samudraghAtanA trIjA, cothA ne pAMcamA e traNa samayamAM, cAdamAM guNasthAnaka ane sidhdhAvasthAmAM hoya che. utpattine pahele samaye taijasa ane kAmaNa zarIravaMDe grahaNa karAya te jAhAra. dArika zarIravaDe romarAjadvArA grahaNa karAya te tathA deva ane nAraka che vaikiya zarIra dvArA grahaNa kare te mAhAra, mukhadvArA levAte AhAra te kAlAhAra.] (1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15) AhArI tathA aNuhArI baMne hAya. (16-17) ahArI ja hoya. kevaLI samudaghAtanA trIjA, cethA ane pAMcamA samayamAM tema ja ayogI avasthA ane vigrahagatimAM anAhArIpaNuM hoya che, je vakhate manAma leto nathI. (18) kevaLI samudavAtanA trIje, cothe ane pAMcame samaye anAhArIpaNuM hoya, baMne hAya, (19-20-21-2223-24-25-26-27 28) ahArI tathA aNuhArI baMne heya. (29) mana:paryavajJAnavALA AhArI ja hoya, kAraNa ke te jJAna para bhavamAM sAthe jatuM na hovAthI vakragati saMbaMdhI, kevaLI samuddaghAta saMbaMdhI tema ja agIpaNAnuM anAhArapaNuM hotuM nathI. Aja vigere AhAranA bhede paikI lema ane kavaLAhAra heya; kAraNa e ja AhAra te aparyAptapaNamAM hoya, je vakhate mana:paryava na na hoya, (30) baMne hAya. kevaLI samudaghAta vakhate ane aAgI, guNasthAnamAM anAhArI heya. bAkI sarva kALa AhAra grahaNa kare. (31-72-73) baMne heya. (34-35-36-37) AhArI heya. (38) bane heya. kevaLI samudhAta samaye aNuhArIpaNuM hAya. (39) AhArI heya. (40) baMne hAya. (41) AhArI heya. nirAhArIpaNuM to vakragatimAM, kevaLI samudaghAtamAM ane ayoga avarathAmAM hoya che, je samaye cakSudarzanane saMbhava nathI. (42-43) baMne heya. (44) kevaLajJAnanI mAphaka jANavuM. (4pa thI para) baMne heya. (53) A samikti paryApta avasthAmAM ja hoya che, tethI AhArI heya, anuttara vimAnamAM jatI vakhate vAgatie upazama samakita hoya che te vakhate anAhArIpaNuM heya. A matAMtara jANavuM. (54-5) baMne hAya, (56) AhArI ja hoya, (57 thI 60) baMne hAya. (1) AhArI heya, (62) aNuhArI ja hoya, apAya teukAya vAya, vanaspatikAya trasakAya manoma vacanayoga kAyoga puruSaveda 20 | zrI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara. dvAranuM nAma. | kayA? napuMsaka naMbara. dvAranuM nAma, | kayA? 42 acakSudarzana | avadhidarzana 44 | kevaLadarzana kRSNasyA | mAna bhAyo lobha nIlalekSA matijJAna kAlezyA tejalezyA zrutajJAne avadhijJAna ra9 mana:paryavasAna 5ghalezyA kevaLajJAna matiajJAna zratatAna vibhaMgAna zAlalesyA bhavI abhavI upazamasamakti kSapamasamakita lAyaka samakita mikasamakita sAsvAdana mithyAtva | sAmAyika chedepasthApanIya | parihAravizahi | sUmasaM5rAya yathAkhyAta saMjJI dezavirati khasaMjJI avirati bAhArI cakSudarzana | aNAhArI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra 21. zarIradvAra zIryate taccharIraM / pratikSaNe pugaLane upacaya, apacaya karIne vadhela, te zarIra kahIe. zIrSate tarI iti vyutpatteH // audArika, vaiSkriya, AhAraka, tejasa ane kANu-e pAMca prakAranAM zarIra che. 1 audArika--udAra eTale sthULa athavA mekSaprAptimAM sAdhanarUpa hAvAthI udArapradhAna zarIra te audArika zarIra. A zarIra manuSya tathA tiryaMcAne hAya che, 2 vaikriya--trikriyA (vividha prakAranI kriyA) karavAne samartha zarIra te vaikriya zarIra. audArika zarIrathI sUkSma ane vaikriya vAnuM aneluM che. A zarIra va| tathA nArakIne DAya che. A zarIra deva ane nArakAne bhanimittaka hoya che ane manuSya tathA pacendriya tiyacane guNanimittaka hAya che. te sivAya khAdara paryApta vAyukAyane pazu vaikriya zarIra hAya che. 3 AhAraka--vaikriya vagaNAthI sUkSma ane anaMtajINu adhika paramANu-niSpanna AhAraka vaNAthI baMnetR', vizuddha ane vyAghAta rahita A zarIra hAya che. A zarIra mAtra caudapUrva dhara AhAraka labdhivALA munine hAya che. jyAre te munine koi paNa prakAranA saMzaya utpanna thAya tyAre tene dUra karavA anya kSetramAM rahela bhagava'ta ke kevaLajJAnInI pAse javA mATe AhAraka labdhivaDe hastapramANu tejasvI AhAraka zarIra dhAraNa kare che ane te dvArA tIrthaMkaranI pAse jaine saMzaya dUra kare che. A zarIra mAtra aMtarmuhUta rahe che. 4 tejasa--grahaNa karelA khArAkane pAcana karanAra tema ja tejalezyA ane zItalezyAnA kAraNabhUta A zarIra che. teolezyA ane zItalezyA taijasa labdhivALA munione hAya che ane teo tenA upayAga kaiAinA apakAra ke upakAra karavA nimitte kare che. tejovezyA apakAra karavA mATe ane zItalezyA upakAra karavA mATe karavAmAM Ave che. 5 kA Na--kanA vikAra-pariNAma te kAmaNuM, te ATha prakAranA vividha kathI banelu che. karmonA samUha e ja kANu zarIra. audArika zarIrathakI vaikriya zarIra sUkSma, vaikriyathakI AhAsa sUkSma, AhArakathakI tejasa, taijasathakI kArmAMNu zarIra ati sUkSma hAya che. jIe tattvArtha bhASya, dvitIya adhyAya, sUtra 38. audArika zarIranA pradezathakI vaikriya zarIranA pradeza asakhyaguNA hoya che, ane vaikriya zarIranA pradezathakI AhAraka zarIranA pradezA asabhyeyaguNA DAya che, jue tattvArtha bhASya, dvitIya adhyAya, sUtra 39. AhAraka zarIranA pradezathakI tejasanA pradeze anaMtaguNA, tejasa zarIranA pradezathakI kAmaNu zarIranA pradeza anataguNA DAya che. jue tattvAbhASya, dvitIya adhyAya, sUtra 40. Wan Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. dvAranuM nAma. 1 devagati 2 | manuSyagati 3 tiya cagati 4 narakragati 5 ekendriya 6 | eindriya tendriya 8 | caurindriya 7 9 5'cendriya 10 pRthvIkAya 11 aAya teukAya 17 vAukAya 14 vanaspatikAya 1ra 15 trasakAya 14 | manayAma 17 - vacanayoga 18 krAyayAga 19 | puruSaveda 20 zrIveda keTalA? 3 pa Y 3 3 4 3 3 3 5 3 3 3 8 5 5 5 5 * 69 21. zarIradvAra vivecana. (1) vaikriya, tejasa ane kANu hAya, mAhAraka zarIra caudapUrvI munirAjane hAya ane khodArika tAtiya"ca tathA manuSyate hAya. juo ta. bhA. ddi. sU. 47, (2) pAMce DAya. vaikriya, taijasa, krANu, AhAra te audArika, eka jIva AzrayI eka sAthe cAra hAya, kAraNa ke AhAraka DhAya tyAM vakriya na hAya, vaikriya haiya tyAM AhAraka na haiAya. (3) AhAraka na heAya. (4) vaikriya, tejasa ane kANu heAya. (5) audArika, tejasa ane kAmaNu DhAya, keTalAeka labdhiparyApta bhAdara vAyukAyane vaikriya zarIra hovAthI cAra pazu hAya. jIe daMDaka gAthA pa. (-7-8) audArika, tejasa ane kAma zu DhAya. jue jIvAbhigama sUtra 28. (9) gaCja manuSyane pAMce DhAya. (10-11-12) audArika, tejasa ane kAmaNu hoya. vaikriya tathA AhAraka na heAya. mavazyamAvata vataSazUnyavAta jIvAbhimama sUtra 145. (13) ekrendriya pramANe. (14) audArika, tejasa ane kANu. (15-16-17-18-19) pUrepUrA. (20) mahAraka zarIra na heAya. AhAraka zarIra caudapUrvIne ja hAya ane strI cauHpUrvI thai zakatI nathI. (21-22-23-24-25-26-27-28-29) pUrepUrA haiAya. (30) labdhi prayAjavAne abhAve AhAraka tathA vaikriya na hAya; zeSa traNa hAya. (31-32-33) AhAraka na heAya. (34- 35) pUrepUrA. (36) parihAravizuddhivALA caudapUrvI na heAya tethI AhAraka na hoya tema ja cAritrane tathAvidha AcAra hovAthI uttaravaikriya paNa na heAya; zeSa traNa haiAya. (77-78) audArika, tejasa ane kA`Nu. (39-40) AhAraka na heAya. (41-42-43) pUrepUrA. (44) kevaLajJAna pramANe jANavu'. (45-46-47-4849-50-51) pUrepUrA. (para) AhAraka na heAya. (53) upazamasamakitavALA AhAraka zarIra na banAve e kAraNathI cAra hAya. (54-55) pUrepUrA. (56-57-58) mAhAraka na heAya. (59) pUrepUrA, (60) AhAraka na heAya. (1) pUrepUrA. (ra) krAi matavALA ekalA kAmaNu zarIrane mAne che, khIjA badhA taijasa tathA kAmaNu khate mAne che. 5 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haru naMbara. hAranuM nAma. | dazA | napuMsakaveda kaSa mAna mAyA lobha dvAranuM nAma. | keTalA? acakSudarzana | avadhidarzana 44 kevaLadarzana kRSNalesyA nilalezyA kAtiyA te vezyA | pasyA zubhecchA bhavI matijJAna zrutajJAna avadhijJAna mana:paryavajJAna kevaLajJAna matiajJAna abhalI zruta ajJAna visaMgajJAna upazama samakti | kSayopazamasamakti kSAyika samakti mizrasamakti sAmAyika dopathApanIya parihAravizuddhi sAsvAdana samasa parAya mithyAtva saMjJI khasI yathAkhyAta dezavirati, avirati cakSudarzana AhArI 62 | aNAhArI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 22. paryAptidvAra saMsArI jIvane zarIradhArI tarIke jIvavAnI zakti te paryApti. jo ke kAi paNa jAtanuM zarIra dhAraNa karIne AtmAmAM jIvavAnI zakti che, parantu e zakti pudgala paramANu enI madada vinA pragaTatI nathI. AhAra vinA zarIra baMdhAya nahIM, zarIra dhAraNa karyA vinA saMsArIpaNuM jIvI zakAya nahIM, zarIra dhAraNa karavA chatAM indriyA vinA jIvI zakAya nahIM tethI indriyA AMdhavI paDe, zvAsocchvAsa vinA paNa zarIradhArI jIva jIvI zake nahIM ane vadhAre zaktivALA jIvane khelavAnI tathA vicAravAnI zaktinI jarUra paDe che, eTale badhA sa`sArI jIvAnI apekSAe chae paryAptinI jarUra che. peAtAne cAgya paryApta pUrNa kare te paryApta ane pUrNa karyA vinA mRtyu pAme te aparyAptA jIva kahevAya. je jIva svayAgya paryAptie pUrI na ja karavAnA hoya te labdhi paryApta ane pUrNa karavAnA ja hAya te labdhipatA kahevAya. zarUAtanI traNa athavA svayegya paryAptie je je pUrI kare teTalA pUratA te karaNaparyAptA ane te pramANe na karyuM hoya te karaNaaparyAptA jANavA AhAra, zarIra, indriya, zvAse zrvAsa, bhASA ane mana e cha paryAptio che. 1 AhAra--utpattisthAne rahela AhArane jIva je zaktivaDe graNa kare ane grahaNa karIne mala tathA rasane cAgya banAve, mala eTale maLamUtrAdi asAra pugaLA ane rasa eTale zarIrAdi racanAmAM upayogI pudgale. A paryApta prathama samaye pUrNa thAya che. ra zarIra-- rasane ceAgya puddagalAne je zaktivaDe jIva zarIrarUpe (sAta dhAturUpe) parazumAve. 3 indriya-- rasarUpe pariNumAvela pudgaleAmAMthI paNa indriya ceAgya puddagale grahaNa karI indriyapaNe para chumAvavAnI zakti. 4 zvAsA zvAsa--zvAsocchvAsa ceAgya vagaNuAnAM puddagaleA grahaNa karI zvAseAAsarUpe pariNamAvI avalakhIne visarjana karavAnI zakti. 5 bhASA--bhASA yAgya pudgalA zradguNa karI bhASApaNe pariNumAvI valakhIne visarjana karavAnI zakti. mana--mana; prAceAgya puddagalA grahaNa karI manapaNe pariNumAvI avalakhIne visarjana karavAnI zakti jIva utpatti sthAne AvyA bAda svAcya paryAptinA prAraMbha samakALe kare che, parantu samApti anukrame thAya che. audyArika zarIranA cha paryAptinA kALa-AhAra paryApti utpattinA pahelA samaye, bIjI paryAptinA kALa aMtarmuhUtanA, badhI paryAptinA kALa eka eka aMtarmuhUta, dareka pAptinA kALa bhegA karIe teA paNa aMtarmuhUta che, parantu eka eka paryAptinA aMtarmuhUta kALa che, tenA karatAM cha paryAptinA bhegA kALanuM a Mtarmu'dhRta' meDhu samajavu; kemake aMtarmuhUtanA asa`khya prakAra che, kemake jadhanya aMtarmuhUta 9 samaya, utkRSTa aMtamuhUta' e ghaDImAM eka samaya eche ane madhyama aMtarmuhUrtanA vacalA samaya samajavA, vaikriya tathA AhAraka zarIranI paryAptanA kAla-pahelI paryApti eka samaya, khIjI paryApti 'tamuhUta', bAkInI paryAnA eka eka samaya samajavA. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara rara, paryAptidvAra vivecana naMbara. kAranuM nAma. | kaI | (1-2-3-4) AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA 1 devagati ane manaparyApti e e paryAptio heya (5) bhASA tathA mana manuSyamati e be paryAdita na hoya. juo chavAbhigama sUtra 17. (6-7-8) manaparyApti sivAyanI zeSa pAMca heya. (9) badhI heya, (10tiryaMcagati 11-12-13-14) bhASA ane manapathIpti sivAya zeSa cAra hAya. naragati (15-16-17-18-19-20-21-22-23-24-25-2-1728 29-70-71-72-73-34-35-36-37-38-39-40-41-42. ekendriya 43-44-45-46-47-48-49-50-51-52-53-54-55-56beIndriya 57-58-59) pUrepUrA hAya. (60) manaparyApti sivAyanI pAMca hoya. (61) pUrepUrI hAya. (12) kevalIne AzrayI samajavI, teIndriya kAraNa ke kevalI bhagavAna kevalI samuddhAtanA trIjA, ce.thA, pAMcamA samaye anAhArI hoya che, tethI chae paryApti athAhArI mAne caurindriya 1. zumAM hAya. 9 paMcendriya pRthvIkAya 12 apUkAya upAya vAukAya vanarapatikAya trasakAya manayoga vacanoga 18 kAyayoga puruSa Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAra. 21 22 23 24 27 dva mAyA 25 lAbha ra6 | matijJAna 28 29 dvAranuM nAma. 32 napuMsakaveda krodha che. mAna 33 30 kevaLajJAna 21 | matiajJAna zrutajJAna adhijJAna mana:parya vajJAna zrutaajJAna vibha'gajJAna 34 | sAmAyika 31 heTTApasthApanIya 36 parihAravizuddhi 7 sUkSmasa'parAya 38 vyAkhyAta 39 | dezivarita Yo avirati 41 cakSudAna 10 kai ? OM } } } 6 $ } 6 OM $ ; OM E OM nakhara.. dvAranuM nAma. 42 | acakSudana avadhidarzona 43 44 kevaLa na 45 kRSNulesyA 4 nIlalezyA kapAtakSezyA tejosesyA re padmA 5 zukSezyA 51 bhavI 47 42 para abhavI 53 upazamasakrita 54 - kSaye pazamasamakita kSAyaka sakita 55 56 mizrasamakita 57 sAvAdana mithyAva 58 59 | sa'nI to asI 1 AhArI ra aNuAhArI 32 i 6 t du OM t du ka 6 5 } E Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23, prANadvAra naMbara dvAranuM nAma. ! keTalA? devagati 2 3 manuSyagati 10 tiryaMcagati narakagati ekendriya be draya 7 | tendriya carikriya paMcendriya pRthvIkAya - vivecana. jenA vege AtmAne zarIra sAthe saMbaMdha TakI rahe ane jenA vize maraNa thAya te dravyaprANa kahevAya che. bhAvaprANa te jJAnAdi che. dravyaprANanA mukhya cAra bheda che. indriya, yoga, zvAse chUvAsa ane AyuSya. Indriya pAMca che ane roga traNa che. paramezvaryapaNAnA yogathI Indra jIva kahevAya che, kAraNa ke AvaraNane abhAva thavAthI tene sarva vastu jaNAya che. paramezvarya vAna vegathI Indra jIva kahevAya che. IndranuM cihna te Indriya. | sparza ne jANanAra sparzendriya, rasane jANanAra sendriya(jihuvA), gaMdhane jANanAra ghaNendriya (nAsikA), rUpane jANa nAra cakSurindriya netra) ane zabdane jANanAra zrotrendriya (kAna). yoga eTale zakti athavA sAmarthyate mana, vacana ane kAya dvArA pravarte che mATe tene managa, vacanaga ane kAya ga evA traNa prakAra che. zvAsocchavAsa levAnI zakti e navo prANa ane jenA saMbaMdhathI manuSyAdi gatimAM jIvana TakI zake te dazame AyuSya prANa, (1-2-3-4) pAMca indriya, traNa bega, zvAsocchavAsa ane AyuSya e daza prANa kahevAya che. cArane badhA lAbha. (5) zvAsocchavAsa, AyuSya, sparzendriya ane kAyabaLa heya. (6) zvAse chuvAsa, AyuSya, sparzendriya, rasendriya, kAyavega ane vacanayoga heya. (7) bendriya karatAM dhrANendriya vadhAre samajavI. (8) beIndriya karatAM dhrANendriya ane cakSurindriya vadhAre samajavI. (9) pUrepUrA heya. (10 thI 14) ekendriya pramANe (15 thI 59) pUrepUrA haiya, (6) manaH paryAptinA abhAve manayoga na hoya, saMmUchima tiryaMca pacendriyane nava hoya che, jyAre asI saMmU7ima manuSyane bhASA ane mana sivAyanA ATha prANa hoya che. (61) pUrepUrA hoya. (2) banArI jIva cAra sthAne hoya, vakragati, kevalI samuddhAtanA 3-4-5 samaya ane caudamuM gujarAna ane siddhanA cho aNuhArI hoya che. 318 gAthAvALI bRhata saMgrahaNa gAthA 186 mAM jue. vakragatimAM eka AyuSyaprANa heya ne kevalI samudaghAtamAM 3-4-5 samaye apekSAbhe traNa mabala ane zvAsecchavAsa tathA AyuSya ema pAMca prANu gaNAya, paraMtu indriya prANa na hoya, kAraNa ke te zarIraparyAti pUrNa thayA pachI chastha jIvone hoya che. apUkAya teukAya vAukAya vanaspatikAya trasakAya manAya vacane yoga kAyayoga puruSaveda 20 | veda Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara. dvAranuM nAma. keTalA? naMbara. hAranuM nAma, keTalA ? | napuMsaka 8 ja. acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana kRSNavezyA kAna mAyA 0 labha 9 nIlezya 8 kApata dezyA tejalezyA da matijJAna zrutajJAna avadhijJAna mana:paryavajJAna pAmyA da kevaLajJAna = matiajJAna da - - 6 1 1 : : : : : : 9 0 0 0 0 0 0 0 0 | zrataajJAna | zukalezyA 51 bharI bhavI 53 upazamasamakita pazamasamati kSAyika samiti mizrasamakita : virbhAgajJAna 6 sAmAyika : che doSasthApanIya 8 : sAsvAdana da mithyAtva 6 saMgI parihAravizuddhi | sUmasaMparAya yathAkhyAta | dezavirati avirati 41 cakSudarzana asaMzI AhArI aNahArI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. dhyAna dvAra ganI ekAgratA ke gane nirodha kare te dhyAna. uttamasaMhanana (vajavaMbhanArAca, vaja. nArAya, nArAca ane ardhanArAca e cAra saMghayaNa)vALA ne ekAgrapaNe ciMtAne rAdha te yAna jANavuM. juo taravArtha sUtra a. 9. sUtra 27. ArtadhyAna, raudradhAna, dharmasthAna ane zukaladhyAna-e cAra prakAranAM sthAna che. te dareka dhyAnanA cAra-cAra bheda che eTale seLa prakAranAM dhyAna che. AdhyAnanA cAra prakAra A pramANe- 1 viyoga-svajanAdi INa varatune viga thavAthI ciMtA, zoka thAya te. 2 aniSTasAga-aniSTa vastunI prApti thatAM A vastune vinAza kayAre thAya tevA prakAranI ciMtA karavI te. 3 regaciMtA-zarIra roga thavAthI je ciMtA thAya te. 4 agrazaca-bhaviSyanA sukhaduHkhanI ciMtA karavI. A AdhyAna avirati, dezavirati ane pramatta saMyatene hoya che. (mAgaprApti pachI A vAta samajavI.), rodradhyAnanA cAra prakAra A pramANe - 1 hiMsAnubadhI tIvra TheSa ke savArthane aMge prANIonI hiMsA karavA saMbaMdhI je satata vicAraNA karavI te. 2 mRSAnubaMdhI-asatya bolavA mATe niraMtaranI je vicAraNA karavI te. 3 rateyAnubaMdhI-cerI karavI tema ja pArakAnuM dravya haraNa karI levA saMbaMdhI vicA. raNa karavI te.. 4 saMrakSaNanubaMdhI-dhanAdika je parigraha ApaNI pAse hoya tenuM saMrakSaNa karavAnI satata vicAraNA. A dhyAna avirati ane dezaviratine hoya che, dharmadhyAnanAM cAra prakAra A pramANe 1 AjJAvicaya-jinezvara sarvajJa ane rAga-dveSa rahita che, mATe temanI AjJA pramANabhUta che, tevI vicAraNA 2 apAyavicaya-rAga-dveSAdivaDe utpanna thatAM kaSTa-apAye-khene vAstavika vicAra 3 vipAkavicaya-"sarva prakAranuM sukha athavA duHkha kamanuM phaLa che, ka prANIone vicitra prakAranAM phaLa Ape che." AvI rIte kamanAM phaLane pratikSaNa vicAra karyo kare che. 4 saMsthALavicaya-anAdi anaMta paDu dravyAtmaka lekanA svarUpane vicAra kare. A dhyAna apamatta saMyata temaja upazAMtakaSAya ane kSINakaSAya guNasthAnakavALAne hoya che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 zuklayAnanA cAra prakAra A pramANe-- 1 pRthavitaka vicAra--pUrva zrutane anusAre eka dravyane viSe aneka paryAyAnA artha, vyaMjana ane yAganA sa'krama-parivartanayukata ci Mtana. pUdhara muni pUrva zrutane anusAre ane itara muni sAmAnya zrutane anusAra paramANu Adi eka dravyanA utpAda sthiti ane nAza ityAdi vividha paryAcAnu artha, vyaMjana ane yogAntarane viSe sa'kramayukata ciMtana kare te. dravyanA vicAra karatA tene cheDI paryAyanA vicAra kare te asa'krAMti, zrutavacananA vicAra karatA tene cheDI anya zrutavacanane! vicAra kare te vyaMjanasa'krAMti, kAyayeAgamAM sthiratA karatA hatA tene cheDI kAyayeAgathI maneAyeLamAM ke vacanayeAgamAM sakramaNa kare ane vacana yeAgathI maneyAgamAM ke kAyayegamAM saMkramaNa karavuM te. 2 ekavitaka' avicAra--pUrva zrutane anusAre eka dravyanA eka paryAya saMbadhI adha, vyaMjana ane cegane viSe sakrama rahita vicAra karavA te. eka dravyanA eka ja paryA yanA eka ja zrutavacanane AzrayI koi paNa eka caitramAM sthiratA karavApUrvaka ciMtana. A dhyAnamAM nirvAta (vAyu vinAnA) sthAnamAM rahela dIvAnI peThe citta sthira ane nizrcaLa rahe che. 3 sUkSmakriyAapratipAtI--kevaLajJAnIne mekSagamana samaye manAyega, vacanayoga ke bAdara kAyayeAganA rAdha karavAthI mAtra ucchvAsa-ni:zvAsAdi sUkSmakAyika kriyA hoya evu ane sUkSma kAyayeAga sivAyanA bAkInA yuganA nirAdha karavArUpa kAya. 4 byucchinnakriyAnivRtti--sava ceganA rAdha karavAthI parvatanI peThe niSNakampa evA kevaLajJAnIne vyuparata kriyA-anivRtti zukladhyAna che. mana, vacana ane kAyAnI kriyA nyuparatakhAMdha paDelI hAvAthI anivRtti-apratipAtI evuM dhyAna hAya che. zukladhyAnanA pahelA bheda traNa cegavALAne, khIjo bheda traNa yAgamAMthI kAi paNa eka cegavALAne, trIjo bheda sUkSma kAyayeAgavALAne ane ceAtheA bheda ayAgIne hAya che. cAre dhyAnane pratyekanA kALa a MtarmuhRta pramANa hoya che. chajJasthika dhyAna yAganI ekAgratA ( cittanI sthiratA rUpa hAya che, jayAre kailika agara teA jinanu dhyAna yAganA nirodharUpa hoya che. Ban Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana. naMbara. dvAranuM nAma. - keTalA? 1| devagati manuSyati tiyaca narakagati ekendriya beIndriya teIndriya alonlonlonloala caurindriya pacendriya pRthvIkAya (1) Arta tathA raudra dhyAnanA cAra-cAra pAyA heya. dharma, dhyAna ane zukaladhyAna to apramAdi munine heya. zrI tatvArtha sUtranA navamA adhyayanamAM sUtra 38 mAM kahyuM che ke-AjJAzA vivAdasaMthAravivAra dhamakarasaMvatarA" eTale devane dharma tathA zukala bane pAna na hoya. zubhaciMtA ane zubha bhAvanA hoI zake. matatare dharmadhyAnano pahelo pAye AjJAvicaya gaNAvyo che. (2) Ad, raudra, dharma ane zukuladhyAnanA cAra-cAra pAyA badhA hoya eTale soLa. paMcendriyamAM garbhaja manuSyane seLa thAna heya che. A ne raudranA ATha bheda to badhAne heya. che. dharmapAna apramattAdi munine ja hoya ane zukUladhyAna apUrvakaraNAdi guNasthAna vartA jIvaTa hoya che. (3) khAtuM tathA raudranA pATha bheda ane dhamakAnanA prathama be bheda khajJAvicaya ane apAyavicaya heAya che. saMmUchima tiyone mana na hovAthI dhyAnamAM eke bheda hoto nathI. (4) deva. gatinI mAphaka jANavuM. (5-6-7-8) ekendriya, bendriya, indriyo, cauriddhine mana nahIM hovAthI eka paNa dhyAna na hoya. koI kAInA mate ArtadhyAna ane raudradhyAna mAne che, tenA mate ATha bheda lAbha. zrI devacaMdrajIkRta vicArasAra granthamAM ekendriyAdi asaMjJI chane viziSTa mana nahIM hovAthI dhyAna mAnyuM nathI. (9) badhA dayAna hAya. (1011-1ra-13-14) ekendriyanI mAphaka jANavuM. (15) pUrepUrA hoya. (16) Ad, raudra tathA dharmadhyAnanA cAra-cAra pAyA hoya, ane phaladhyAnanA pahelA be pAyA heya. yoga niSedhakALe vartate trIje pAyo ane agImAM vartanAro e pAye ahIM prApta thatuM nathI tethI zulapAnanA prathamanA be pAyA levA. (17) mane yoga pramANe jANavuM. zukaladhyAnano trIjo pApo yoganirodha Avasare saMyogIpaNumAM kevaLI bhagavaMte mana, vacana rokayA bAda kAya yogamAM vartatAM hoya che ane tyArabAda ayogIpaNAmAM cothe pAyo hoya che, eTale te baMne vakhate vacanayoga na hovAthI cauda bheda lAbha. (18) zalayAnane e pAyo ayogIpaNAma vartata hevAthI te sivAyanA 15 be lAbha. (19-20-21) Ara, raudra ane dharmadhyAnanA cA-cAra gaNatAM bAra ane zuklane prathama pA ja hoya. kula 13. zukaladhyAnano bIjo, trIjo ane e pAye to kSINamehAdi guNasthAne hoya che, tethI te traNa pAyA na hoya. khapukAyA 1 0 1 1 1/1 teukAya vAukAya vanaspatikAya trasakAya 16 | manayoga vacanAma kAga puruSaveda aveda 13 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara. dvAranuM nAma. | kayA? vivecana cAlu. 21 napuMsakaveda mAna | mAyA 25 leba matijJAna zrutajJAna avadhijJAna manaHparyAvajJAna kevaLajJAna matiajJAna (22) Atta', raudra ane dharmadhyAnanA cAra-cAra pAyA ane zukula dhyAnano pahelo pAyo hoya. krodha navamA guNasthAnaka sudhI hoya ane zukaladhyAna bIje pAye bAramAM guNaThANe, trIjo pAyA terame guNasthAnake ane e pAyo caudame guNasthAnake hoya che. (23-24-25) upara pramANe jANavuM. (26) kevaLajJAnamAM thanArA chellA be zaphaladhyAnanA pAyA sivAya zeSa 14 yAna heya. matijJAna cothA guNaTha NathI prAraMbhI bAramA guNarathAnaka sudhI hoya che. cethA tathA pAMcamA guNaThANuvALAne A tathA raudradhyAna heya che. sAtamAM guguThANe apramatta saMyamIne dharmayAna hoya ane e ThamAMthI abhayAra sudhI zavano pahele bheda hoya ane bArame zakalano bIjo bheda hoya. (27-28) upara pramANe jANavuM. (29) agrazoca (nidAna) sivAyanA ArtadhyAnanA traNa pAyA, dharmadhyAnanA cAra pAyA, ane suphalabAnanA prathamanA be pAyA maLI kula nava prakAranAM dhyAna heya. matAMtare ArtA detAyanA traNa bheda na gaNIe to cha hAya, (30) phaladhyAnanA chellA be pAyA hoya. zrI tatvArtha satranA adhyAya 9, sUtra 40 mAM kahyuM che ke-je vIjhana . (31) mithyASTi hovAthI tene Atta tathA raudra dhyAnanA cAra-cAra pAyA heya. (3ra33) matiajJAna pramANe jANavuM, (34) acazoca (nidAna) sivA yanAM ArtadhyAnanA traNa pAyA, dharmadhyAnanA cAra ane zukladhyAnane pahele 5.yo hoya che. zukaladhyAnane pahelo pAyo AThamAthI agiyAramAM guNasthAnaka sudhI hoya che, ane sAmAyika cAritra paNa 6 thI prAraMbhI 9 mA guNasthAna sudhI hoya che. matAMtare ArtadhyAnanA traNa bheda na maNue te pAMca. (35) upara pramANe jANavuM (36) acazoca (nidAna) sivAyanAM ArtadhyAnanAM traNa pAyA ane dharmadhyAnanA cAra maLI kula sAta dhyAna hoya. A cAritra cheke ane sAtame guNasthAnake hoya che tethI zukuladhyAnanA pAyA na hoya. matAMtare Ad byAnamAM traNa bheda na gaNue te cAra lAbhe. (37) zreNIgata hovAthI zukuladhyAnane prathama pAye heya. AnaMkhAnanA traNa pAyA pramatta munine hoya ane dhadhyAnanA cAra pAyA amamatta munine hoya. pramatta che ane apramatta sAtame guNaThANe hoya; jyAre samasaparAya to dazamuM guNasthAnaka che, tethI zukuladhyAnane prathama pAyo lAbha. (38) zula dhyAnamAM cAre pAyA hoya, kAraNa ke 8 mAthI 11 mA guNasthAnaka sudhI pahele pAye, bArame bIje. terame guNasthAnake samAga vakhate trIjo pAyo ane caudame guNa zrutajJAna - vibhajJAna sAmAyika ; chedepasthApanIya parihAravizuddhi | sUmasaM5rAya yathAkhyAta 39 dezavirati avirati 41 cakSudarzana 14. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana cAlu. naMbara. dvAranuM nAma. | kayA? 42 acakSudarzana 14 avadhidarzana kevaLadarzana kRSNasyA nIlalerA kApatalezyA tejalezyA padmavezyA lalesyA bhavI | abhAvI sthAnake cothe pA heya che. (39) Atta tathA raudranA cAra-cAra pAyA jAva. dharmadhyAna te madhyama hoya che, yAna tarIke dharmapAna na hoya; kAraNa ke ekAgrapaNe ciMtAne rodha kare tene dhyAna kahela che. zrI tavArtha sUtranA adhyAya 9, sUtra 27 mAM kahyuM che ke sAmAnarthadAjhanittanirodho dhyAnam " matAMtara dharmadhyAnanA be bheda gaNatAM daza. (40) Atta tathA raudra dhyAnanA cAra-cAra pAyA jANavA. dharmadhyAnane pahelo bheda gaNatAM, matAMtare nava lAbhe, (41-42) zukladhyAnanA chellA be bheda na hoya, kAraNa ke zukaladhyAnane bIje pAye kevaLadarzana thAya che. (47) avadhijJAnanI mAphaka jANavuM. (44) kevaLajJAnanI mAphaka jANavuM. (45) khAtta tathA raudranA cAra-cAra pAyA heya. A leyA chaThThA guNasthAna sudhI hoya che ane dharmadhyAna ke sAtame guguThANe thatuM hovAthI matAMtare bAra bheda paNa lAbha. (46-47) upara pramANe. (48) zukladhyAnanA cAra pAyA sivAyanAM zeSa bAra sthAna hAya. A vezyA sAtamA gurusthAnaka sudhI hoya che. sAtamuM guNasthAnaka apramatta munine hoya che ane apramatta munine dharmadhyAnanAM cAra pAyA hoya che. (49) upara pramANe. (50) zukuladhyAnanA chellA pAyA sivAyanA zeSa paMdara yAna heya. zubhecchAvALAne pahelethI tera guNasthAnaka hoya che, jyAre phala dhyAnano pAyo te caudame guNasthAna hoya che. (51) pUrepUrA heya. (52) atta tathA rauddha dhyAnanA cAra-cAra pAyA hoya, (5) khArtA, raudra tathA dharmAne cAra-cAra pAyA. zukaladhyAnane prathama pAyo maLI kula 13 dhyAna hoya, phaladhyAnanA chellA traNa pAyA te kSIrumahAdi bArame, terame ane caudame guNasthAnake hAya che. (54) zukaladhyAnanA cAra pAyA na hoya. A samakita cArathI sAtama guNasthAnaka sudhI hoya che, jyAre zukaladhyAna to AThamA guNasthAnakathI thAya che. (55) pUrepUrA hoya. kevaLIbhagavaMta kSAyika samakitI hoya che ane temane zuddhasthAnanA cAra pAyA hoya che. (56-57-58) Arta tathA raudranA cAra-cAra pAyA heya. (59) purepurA heya. kevaLajJAna pAmyA pachI dravya mana thatuM nathI, eTale zukladhyAnanA chellA be bheda na gaNatAM cauda lAbha. (60) bAna manavALAne heya ane asaMjJI te manarahita hoya che, mATe eka paNa dhyAna na heya. (61) agI guNasthAnavata zukaladhyAnanA cothA pAyA sivAyanA sarva mAna hoya. (62) agIpaNAne prasaMge zukaladhyAnane cothe pAya heya. 12 upazamasamakita popazamasamakita lAyaka samakita mithasamakita sAsvAdana mithyAtva saMjJI khasanI bAhArI aNahArI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalA ? naMbara. dvAranuM nAma. 1 devagati manuSya gati tiryaMcagati naragati 25, jIvasthAna dvAra paricaya. aupathamika, audayika, kSAyika, zApathamika ane pAriNAmaka bhavaDe yukta je dravya te jIva kahevAya che. eTale A bhAvamAMthI be, traNa, cAra ke pAMca bhAve jenI aMdara hoya che te jIva ke AtmA kahevAya che. juo pacasaMgraha bIjuM baMdhanadvAra, gAthA bIjInI TIkA. tathA tatvArtha sUtra, dvitIya adhyAya. sUkSma ekedriya, bAdara ekendriya, beIdriya, teIndriya, caurindriya, saMjJI paMcendriya, asaMjJI paMcendriya-A sAta paryAptA ne aparyAptA gaNatA cauda jIvasthAna thAya che. jene mana hoya te saMjJI ane mana vinAnA te asaMjJI jANavA. svagya paryAptio pUrNa kare te paryAptA jIva ane karyA sivAya maraNa pAme te aparyAptA jANavA. paryAptanuM varNana bAvIzamAM dvAramAM AvI gayuM che ane ekendriyAdi javanuM svarUpa prathama chavabheda dvAramAM varNavAI gayuM che, eTale ahIM punakita karela nathI. ekendriya beIndriya tendriya caurindriya paMcendriya pRthvIkAya amukAya teukAya vAukAya | vanaspatikAya trasakAya vivecana. . (1) saMzI paryAptA ane saMjJA aparyAptA. te labdhi khapa. ryAptA to hoya ja nahi, karaNa aparyAptA heya. (2) saMjJI (garbhaja) paryAptA, saMsI (garbhaja) aparyAptA tathA asaMjJI (saMcchima) aparyAptA. saMchima aparyAptAvasthAmAM mRtyu pAme che. (3) sama ekendriya, bAdara kendriya, beindriya, teIndriya, caurindriya, saMjJI paMcendriya ane asaMjJI paMcendriya-A sAta paryAptA ane apardhatA. (4) saMnI paryAptA ane saMsI aparyAptA. devanI mAphaka karaNa aparyApta hoya; labdhi aparyApta na hoya. (5) sakama ekendriya tathA bAdara kendriya paryApta ne aparyAptA. (6-7-8) beIdriya, teIndriya, caurindriya paryApta tathA aparyAptA. (8) saMjJI ane asaMgI paryApta ne aparyAptA. (10-11-12-13-. 14) ekanidraya pramANe. (15) ekendriyanA cAra bheda sivAyanA zeSa daza hAya. (16) saMsI paryAptA ja heya. (17) beindriya paryAptA, teindriya paryAptA, caurindriya paryAptA, saMjJI paMcendriya paryAptA ane asaMjJI paMcendriya paryAptA. (18) pUrepUrA heya. (19) saMparyApta tathA aparyAptA.eka abhiprAya e che ke-asaMsI 16 manoga T T. vacanoga kAyama 14 puruSa praveda Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e - * - vivecana cAlu. naMbara. kAranuM nAma. | TakA? napuMsaka kodha 14 mAyA lobha matijJAna zrutajJAna avadhijJAna | mana:paryavajJAna kevaLajJAna matijJAna paMcendriya tirtha"ca jevo AkArathI puruSa-strI-napuMsaka AkAranA heya che, tethI puruSadamAM paNuM saMzI paryApta, saMjJI aparyApta, asaMsI paryApta, asaMsI aparyApta ema cAra bheda lAbhe. juo karmagranya 4, gAthA 18. (20) upara pramANe. (21-22-23-2425) pUrepUrA heya. (26-27) karmagranyakAranA mate saMjJI paMcendriya paryAptA ane aparyAptA samajavA. siddhAntakAranA mate bAdara ekendriya aparyApta, beIdriya, teindriya ane caurindriya aparyApta, saMnI paMcendriya paryApta, saM 1ii paMcendriya aparyApta ane khasa nI paMcendriya aparyApta. A sAta karaNa aparyApta samajavA. khAM sAta sthAnamAM matijJAna batAvyuM che. teno abhiprAya e che ke-koI upazama samakite vartate jIva kALa karI A sAta jIbhedamAM utpanna thAya tyAre aparyApta avarathAmAM vadhumAM 6 AvalikA sudhI sAsvAdana samakitI hoya che, tethI matijJAna maLyuM che. (28) saMjJA paMcendriya paryAptA ane aparyAptA. (29-30) saMta paMcendriya paryAptA, (31-32) pUrepUrA hAya. (33) saMnI paryAptA ane apapaptA. (34-35-6-37-38-39) saMsI paryAptA, (40) pUre pUrA heya. (41) caturindriya paryAptA, saMjJI paryAptA ane asaMsI paryAptA-A traNene aparyAptAvasthAmAM paNa cakSu hoya tethI cha gaNI zAya. juo karmajhanya ce, gAthA 17. (42) pUrepUrA hAya. (43) avadhijJAna pramANe. (44) kevaLajJAna pramANe, (45-46-47) pUrepUrA hoya. (48) bAdara ekendriya karaNa baparyApta, saMsI pacendriya paryApta ne aparyAptA, ahIMyA kacha teje sthAe vartate deva kAla karI bAdara paryAptA pRthvI, ba, vana spatikAyamAM utpanna thAya tyAre bapapta avasthAmAM tejolesyA hoya te abhiprAye bAdara ekendriya karaNa aparyApta prahaNa karyA che. (49-50) saMsI paryApta ane aparyAptA. (51-52) pUrepUrA heya, (57) saMsI paryApta, lokAntika tathA anusAra vimAnavAsI devone upazama samakita nathI maLyuM kAraNa ke anAdi mitvane tyAga karavA mATe upazamazreNI prAraMbhIne upazama samapita prApta karavuM joie. A baMne prakAranA dene tevuM kAraNa nathI. matAMtare be kahela che tenuM kAranuM e che ke-upazamazreNIthI kALa karIne upazama samakita sahita anuttara deva thAya ema mAnIe te saMjJI aparyApta, juo karmajhanya ca, gAthA 14. (54) saMjJI paryAptA ane aparyAptA. (55) ahIMyA samakitanA saMbaMdhamAM jyAM saMjJI paMce zrutajJAna vinaMganAna sAmAyika chedapasthApanIya parihAravihi salamasaM5rAya yathAkhyAta dezavirati avirati cakSudAna 14 4 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 vivecana cAlu. naMbara dvAranuM nAma. | keTalA? acakSudarzana 14 | avadhidarzana kevaLadarzana kRSNalesyA nIlaleyA kApatasthA ndriya aparyApta prahaNa karyuM che te karaNaaparyApta samaja. (56) saMsI paryAptA. (57) bAdara ekendriya aparyApta, beindri, teIndriya, caurindriya aparyApta, saMjJI paMcendriya paryAptA, saMsI paMcendriya aparyApta ane saMjJI paMcendriya aparyAptA, dare karaNa aparyApta levA. (58) pUrepUrA heya. (59) sI paryAptA ane aparyAptA. (60) saMjJInA be bheda sivAyanA zeSa bAra bheda heya. (61) pUrepUrA heya. (62) ekedriya sama tathA bAdara aparyApta, bendriya, teIndriya, cauridriya aparyAptA, saMjJI paMcendriya aparyApta ane asaMjJI paMcendriya aparyAptA ane saMjJI paMcendriya paryAptA. kevalI bhagavaMta samughAta kare tyAre trIje, ethe ane pAMcame samaye kAmaNa kAyayege vartatA anAhArI hoya te abhiprAya saMjJI paryApta chavabheda anAhArI mAgaNA gaNAya. juo karma, grantha cothe, gAthA 18. tejasyA padmazyA zukalezyA abhavI upazama samakti 54 kSopazama makti kSAyika samakti 56 mikasamakita subhASita padya ratnAkara - bhA. 2-3-4 racayitA munirAja vizAlavijayajI dareka bhAganI kiMmata rUA. 1-4-0 cAlu jamAnAne anusaratA seMkaDe game dhArmika-vyavahArika viSayothI bharapUra alabhya graMtha che. dareka bhAge judA jadA che. eka bIjA sAthe khAsa anusaMdhAna nathI. prathama tathA pAMcamo bhAga khalAsa che. A bhAge paNa thoDA samaya pachI maLI zakaze nahi mATe ApanAM saMgrahamAM jadI vasAvo. lakhe -sekreTarI zrI yazevijaya jaina graMthamALA (kAThIyAvADa) bhAvanagara sAsvAdana mithyAtva saMsI AhArI - 62 | aSAhArI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26, catusaMgAdvAra paricaya bhUtabhavadbhAvibhAvasvabhAvaparyAlocanaM sA vidyate yeSAM te saMjhinaH viziSTasmaraNAdimanovijJAnabhAja ityrthH| athavA-saMjJAyate-samyakaparicchidyate pUrvopalabdho vartamAno bhAvI ca padArtho yathA sA saMjJA / AhAra, bhaya, mithuna ane parigraha-e cAra saMjJA che. jJAnarUpa ane anubhavarUpa ema be prakAranI saMjJA che. pahelI jJAnarUpa-e pAMca prakAranA jJAnarUpa che. bIjI anubhavarUpa-e asAtavedanIya Adi karmonA udayathI utpanna thayelI che ane AhAra vigere bhinna bhinnarUpe pariNamavAne lIdhe enA cAra prakAra thAya che. sthAnAMga sUtra uddeza 4, sUtra 356, Agodaya samiti bhAga 1, patra 277mAM kahyuM che ke-AhArasaMjJA, bhayasaMjJA, maithuna saMjJA, parigrasaMjJA ema prANI mAtrane cAra saMjJAo che. - sudhA lAgavAthI jIvane AhAranI abhilASA thAya e AhAra saMjJA. zeSa saMjJAo meha nAyakamane laIne thAya che. trAsarUpa bhayane anubhava thAya e bhayasaMjJA, vedayane lIdhe prANIo mAtrane svAbhAvika e je havasa tene laIne maithunanI IcchA thAya e mithunasaMjJA. lenA udayathI utpanna thAya e parigrahasaMjJA. A saMjJA ekendriya prANIomAM upabhegarahitapaNe apragaTa rUpe hoya che. zrI bhagavatI sUtra sAtamA zatakanA AThamA uddezAmAM sUtra 296, Agamedaya samitivALuM patra 314. sarva jIvone AhAra, bhaya, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, leka ane evA ema daza saMjJAo kahelI che. saMjJA ekendriya jIvomAM paNa hoya che, ema vRkSone dAna ApIne siddha karyuM che. (1) A pramANe vRkSone jalAdhAra che. (2) vRne bhaya hoya che, kemake eo paNa pAme che, e bhaya vinA heya nahi. (3) latAo, velAo taMtuo vaDe vRkSane vIMTI vaLe che, e parigraha saMjJA nahi te bIjuM zuM? (4) vaLI strI AliMgana de che eTale kurabaka vRkSa phaLe che. eTale vRkSamAM mithuna saMjJA paNa prasiddha thAya che. (5) kekanada eTale rakta jalakamaLa huMkAra zada kare che. e mAM krodhasaMjJA che ema pUravAra kare che. (6) rUdaMtI nAmanI velI jhare che. e mAna sUcave che. (7) latAe pitAnA phaLa DhAMkI rAkhe che, e mAyA. (8) pRthvImAM kaI sthaLe nidhi hoya che enI upara bilapalAza vRkSa pitAnAM mULa ghAle che e enAmAM lebha prakRti che ema dekhADI Ape che. (9) rAtri paDe che tyAre badhA kamala pukhe sakecAI jAya che. enuM kAraNa lekasaMjJAne sadabhAva ane (10) velAo mArga zodhatAM vRkSa para caDhe che e emanAmAM eusaMjJA pUravAra kare che saMjJA mATe pannavaNuM sUtra AThamuM pada, tathA AcArAMga sUtra prathama udeze vAMcavA. A pachInA sattAvIzamA dvAramAM jaNAvAtI dIrdhakAlikI vigere saMjJA AthI bhinna jANavI. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. ' devagati 2 | manuSyati tiya cagati narakagati ekendriya 6 eindriya tendriya 8 | caurindriya pacendriya pRthvIkAya 3 4 5 7 & 10 11 1ra 13 14 15 1} 17 dvAranuM nAma trasahAya manayAga vacanayAga krAyayeAga 19 puruSaveda strIveda * 20 aAya teukAya vAukAya vanaspitakrAya * keTalI? | khara. dvAranuM nAma. 21 | napuMsakaveda 22 krA 4 4 to 4 4 4 to 4 * * Y 4 4 4 4 4 Y 23 24 25 2 28 29 30 31 27 zrutajJAna 32 33 34 ra6. catuHsagAdvAra 34 85 mAna mAyA 40 lezabha matijJAna avadhijJAna manaH vajJAna kevaLajJAna matiajJAna heTTApasthApanIya 36 parihAravizuddhi 39 sUkSmasa'parAya zrutajJAnu vibha'gajJAna sAmAyika 38 yAkhyAta 39 | dezavirati avirata 41 cakSudrana oNTalI ? nAra. 42 4 * 4 4 4 4 4 4 ' 4 4 to 4 4 ra 1 4 4 khacakSudaza na viSadana kevaLadana 41 kRSNulesyA nIzalesyA kApAtalezyA tejovezyA padmalezyA zulalezyA bhavI abhavI 43 4 Y Y9 42 re 50 51 paMra 53 upazamasamakti 54 kSayapazamasamakti 55 pa dvAranuM nAma. 56. sAsvAdana 58 mithyAtva 59 sasI 1 kSAyakasamakti mizrasamakita {. asa'nI AhArI aNuAhArI 62 keTalI ? 4 1 x Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana--(1-2-3-4-5-6-7-8-9-10 -11-12-13-14-15-16-17-18-19-2021-22-23-24-25-26-27-28-29) AhAra, ne parigraha-e cAra saMjJA hoya, (30) azAtAnIya karmanA udayavALI phakta eka AhAra saMjJA heya. mohanIya karmane utha na hovAthI bhaya, mithuna ane parigraha e traNe saMjJA na hoya. (11-1ra-33-34-35-36) badhI heya. (37) AhAra ane parigraha e be saMjJA heya. (38) AhArasaMzA heya. (39-40-41-42-43) badhI heya. (44) kevaLajJAna pramANe jANavuM. (45-46-47-48-49-5-11-para-53-54-5556-57-58-59-60-61) badhI heya. (62) aNuhArI zabda AhAra saMjJAne niSedha darzAve che, eTale bAkInI traNa vigraha gatimAM lAbha. ra7. triraMgAdvAra paricaya jIvanI cetanA jethI jANI zakAya te saMjJA. saMjJA te manayAcaM vIva pati saMjJA-panna vaNA sUtra AThamuM saMjJApada dIva kAlikI, hetuvAdezikI ane daSTivAdezikI e traNa prakAranI saMjJA che. zuM thaI gayuM ane zuM thaze? zuM karavuM? e pramANe ati lAMbA bhUta ane bhaviSyakALa saMbaMdhI jevaDe cittavana thAya tene dIrghakAlikI saMjJA kahevAmAM Ave che. jJAnAvaraNa karmane pazamathakI mane labdhi yukata te kAlikI saMjJAvALo chava che ne te manogya anatA be grahaNa karIne temane manapaNe pariNamAvIne cittanIya varatunuM) cittavana kare che. tene ja saMjJA kahevAya che A dIrghakAlikI saMjJAvALA gabhaMja tiryaMca tathA manuSya, deva ane nArakI hoya che. juo, jinabhadragaNi kSamAzramaNakRta ane malladhArI hemacandrasUri vRtti sahita vizeSa Avazyaka sUtra gAthA 598-509 pitAnA zarIranA pAlana mATe vicArIne IchAnika viSayamAM prAyaH sAMprata kAle ja (atIta anAgatAvelI hoya, paNa ati dIrghakAlakI nahI) pravate' ane nivate te (bendriyAti) jI hetuvAdopadezaka saMjJAthI saMjJI che, ane (pRthvI Adi) niceSTa te hetuvAda saMjJAnI apekSAe asaMzI che. juo vizeSAvazyaka sUtra gAthA 515-516. daSTivAdepadeza saMjJAvaDe lApazamika jJAnamAM vartanAra samyagadaSTi (viziSTa saMjJAyukta hovAthI) saMjJI che ane mithyAdaSTi te (viparItANAthI) asaMjJI che. vizeSAvazyaka gAthA 517. pahelI dIva kAlikI, pachI hetupadezikI, pachI daSTivAdezikI, anukrame batAvela che te * mATe nadI sUca, sUtra 39 mAM jue. vizeSa mATe nIsUtra, vizeSAvazyaka sUtra tathA vyaka prakAza saga 3, dvAra 21 mAM juo. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7. trisaMnnAdvAra keTalI?Hbara. kAranuM nAma. keTalI? niMbara. napuMsakaveda naMbara. dvAranuM nAma. 1 | devagati manuSya gati tiryaMca narakagati hAranuM nAma. | TalI ? acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana * mAna * mAyA * kRSNavezyA le.bha endriya * * matijJAna bendriya * zrutajJAna nIzyA kApatazyA tejalezyA padmayA zukalezyA * teIndriya cauridriya paMcendriya pIya avadhijJAna mana paryAvajJAna * kevaLajJAna * bhavI * 5ra | bhavI amukAya * teukAya matiajJAna zrutajJAna visaMgajJAna sAmAyika * * vAukAya vanaspatikAya upazamasamakita che. zamasamakita kSA samiti mitrasamakita sAdana che parasthA5nIya * 15 | trasakAya parihAravizuddhi * | manoga sUkSmasaM parAya * mita vacanayoga * yathAkhyAta saMsI kAyayoga * puveda dezavirati avirati ba khasI - AhArI vaNAhArI veda cakSudarzana << Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana-1) dIrdhakAlikI ane dRSTiAdikI e be saMjJA heya. pazamathI devAmAM daSTivAdapadezikI saMjJA heya, paraMtu dAkamAM nathI gaNAvI tenuM kAraNa e che ke-viziSTa prutajJA nA kSapazamane abhAva hovAthI gaNela nathI. (2) upara pramANe be saMjJA heya. saMchima manuSyane hetUpadezikI saMjJA heya. juo vizeSa Avazyaka gAthA 523-24 tathA dravya lokaprakAza saga 7 temaja mahesANAmAM chapAyela daMDaka prakaraNa. (3) traNe hoya. vikalenidrayane hetupadezikI heya. mithAdaSTi tiya ene dIrdhakAlikI, samakitadaSTine dRSTivAdopadezikI saMjJA heya. kAraNa ke vizeSa Avaka ane dravya lokaprakAzamAM hAtha samarakatadaSTi ne daSTivAdopadezikI saMjJA kahI che. (4) dIrghakAlikI ane daSTivAdikI e be saMjJA hoya' (5) eka paNa saMjJA na hoya. (6-7-8) hetUpadezikI saMjJA heya. (9) traNe hAya. he daizikI saMchima paMcendrione, dIrdhakAlikI saMjJI paMcendrione ane dRSTivAdikI samagadaSTi sarva paMcenidrayane heya. (10-11-1ra-13-14) eka paNa saMjJA na heya. (15) vilendriyane hetUpazikI, manavALAne darghakAlikI ane samakitIne daSTivAdezikI hoya che. (16) hetUpadezikI dIkriyAdi asaro jene hevAthI mane yogIne be ja hoya. (17-18) traNe saMjJA heya. vinsendriya heya mATe. (19-26) dIrdhakAlikI ane daSTivAdikI. (21) traNe heya. vilendriya tathA asaMsI paMcendriyane hatUpadezikI, saMtI napuMsakane-garbhaja paMceniyane dIrghakAlikI ane samyagUda cha napuMsakane daSTivAdopadezikI ane dIrdhakAlikI baMne hAya-evI rIte aneka jIvonI apekSa e traNa hoya, (ra 23-24-25) traNe heya. (26-27) karmagraMthane anusare che. siddhAntakAranA mate traNa daMDaka prakaraNa gAthA ra0 mAM kahyuM che ke-vikavendriyane mati ane kRta be jJAna kahyA che, te abhiprAya atijJAna bhANAmAM saMjJAnI apekSAe be saMjJA ane vikalendriyamAM matijJAna gaNela hevAthI traNa saM paNa lAbha. (28-29) dIrdhakAlikI ane dRSTivAdikI, (30) saMjJA rahita che, juo vizeSa khAvazyaka mAthA para madAraviNacaMtA na ta nA tu devattiLo . dIrdhakAlikI ane tapazikI saMjJA heya. matijJAna sarva diSTine heya mATe. (32-33) dIrdhakAlikI ane hetepadezaka saMjJA. (34-35-36-37) dIgha kAlikI ane daSTivAdikI saMsA. (38) baMne hAtha, chadmastha thayAkhyAta bane saMjJA heya paNa kevalI yathAkhyAta sattA rahita. (39) dIrdhakAlikI ane daSTivAdIkI be heya. (40) traNa saMDA heya. vikendriya tathA saMmarichama paMceyane detavAdopadezikI saMjJA ane cAre gatinA cAvIne dIrdhakAlikI saMjJA, samakitadaSTi jIvone daSTivA dopadezikI saMjJA hoya. (41-42) traNe heya. (43) dIrdhakAlikI ane dRSTivAdikI. (44) saMjJA rahita kevaLajJAnavata, (45-46-47) traNe heya. (48-49-50) dIrghakAlikI ane dRSTivAdopadezikI. (51) traNe che.ya. (52) dIrghakAlikI ane padezikI heya. samakitane abhAva hovAthI daSTivAdopadezikI na hoya. (53-54-55) dIrdhakAlikI ane dRSTiva padezikI heya. (56) dIrghakAlikI heya. (57) dIrdhakAlikI ane vikalendriyane sAsvAdana guNasthAna hevAthI hetupadezikI saMjJA heya. (58) hetupadezikI ane dIrghakAlikI. (59) dIrdhakAlikI ane dRSTivAde 5zakI heya. (60) tAdezikI heya. (1) traNe heya. (2) eka na hoya. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 28. saMmuddhAtadvAra paricaya jItra samuddhAta ane ajIva samuddhAta ema be prakAranA samudlAta che, kevaLI samud ghAtanI rIta pramANe anata paramANunA khaneleA ana tapradezI smudha tathAdhi vizvasA pariNAmavaDe ( svAbhAvika rIte ja ) cAra samayamAM sa'pUrNa leAkAkAzamAM vyApta thai puna: khIjA cAra samayamAM anukrame sahurAI mULa avasthAvALA eTale a'gulanA asakhyAtamA bhAgapramANanA thaI jAya che-A ajIva samuddAta gaNAya. sam-ekI sAthe, 3TU-jorathI, vAta-karmanA nAza je prayatnathI thAya te samuddhAta arthAt khaLAtkAre Atmapradeza ekAeka bahAra kADhI, vadhAre paDatAM jUnAM karmInI udIraNA karIbhagavI tenA nAza karavAnA prayatna samuddAta kahevAya che, te sAta prakAranA che, te nIce pramANe 1 veDhanA samRdghAta-(azAtAvedanIyanI) tIvra vedanAvaDe vyAkuLa thayela AtmA je prasa`ge peAtAnA keTalAka Atmapradeze| bahAra kADhI, uttara vigerenA pAlANu bhAgA pUrI tathA khabhA vigerenA AMtarA pUrI, zarIranI UMcAi ane jADAi jeTaleA eka sarakho dAMDAkAre thAya che, ane te vakhate prakhaLa udIraNAkaraNuvaDe azAtAvedanIya karmAMnA ghaNA kamapradezA udayAlikAmAM nAMkhI, udayamAM ANI, vinAza karIne azAtAvedanIya navA kama na bAMdhe. 2 kaSAya samudghAta-kaSAyavaDe vyAkuLa thayela AtmA (vedanA samuddhAtamAM kahyA pramANe) je vakhate iMDAkAre thai, pramaLa udIraNAvaDe kaSAya meAhanIya karmAMnA ghaNAM karyAM puk gale udayAvalikAmAM nAMkhI, udayamAM lAvI vinAza kare che ane navA ghaNA ka`pradezA khAMdhe che te kaSAya samuddhAta. 3 maraNu samuthAta--maraNAnta samaye vyAkuLa thayeleA AtmA maraNuthI atarmuhUta' pahelAM peAtAnA keTalAka AtmapradezAne zarIranI bahAra kADhI, jyAM utpanna thavAnA che te sthAna sudhI svadehapramANa jADA IDanA AkAre, jaghanyathI a'gulane asa khyAtamA bhAga ane utkRSTathI asa`khya caiAjana sudhI lakhAvI, aMtarmuhUta sudhI tevI ja avasthAe rahI maraNu pAme che. A prakAranI IMDAvasthAmAM AyuSyakanA ghaNA puddagalAne prathama udIraNAvaDe udayAlikAmAM dAkhala karI, udayamAM lAvI khapAve che. ahIM A sthitimAM navIna kama grahaNu thatu nathI. keTalAka jIvA pahelI vAra maraNusamudlAta karI punaH zarIramAM praveza kare che ane khIjI vAra maraNusamudghAta pAme che. jIe bhagavatIsUtra, zataka 6, uddeza 6, sUtra 245. 4 vaikriya samudghAta--vaikriya labdhivALA AtmA peAtAnA Atmapradezezane zarIra bahAra kADhI, utkRSTathI sakhyAta yAjana dI ane svazarIrapramANu jADA AtmAnA iMDAkAra racI pUrvapArjita vaikriya zarIra nAmakarmAMnA ghaNA pradezAne udIraNAva3 udayamAM lAgI, vinAza karavA sAthe racavA dhArelA vaikriya zarIra cAgya vaikriya pudgale grahaNa karI vaikriya zarIra banAve che te vaikriya samudUdhAta, 5 tejasa samrudghAta-tejolezyAnI labdhivALA AtmA peAtAnA Atmapradezane zarIra 12 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 bahAra kAta, utkRSTathI sakhyAta ceAjana dIdha ane svadehapramANu jADA dauMDAkAra racI, pUrvapArjita tejasa nAmakarmanA pradezone pramaLa udIraNAvaDe uddayamAM lAvI, niravA sAthe taijasa pudgalene grahaNa karI teolezyA athavA zItalezyA mUke che te prasaMge A samuddAta hoya che. 6 AhAra samudlAta-AhAraka labdhivALA cauda pUrvadhara muni mahAtmA zrI jine zvaranA samavasaraNAdi Rddhi, dana athavA zrutajJAnamAM upajela sUkSma sa MdehanuM nivAraNa vigere kAraNeAthI peAtAnA AtmapradezeA bahAra kADhI, utkRSTathI sakhyAta ceAjana dI ane svadehapramANa sthULa daMDAkAra racI, pUrvapArjita AhArakanAmakamanA pudgaleA pramaLa udIraNAvaDe uddayamAM lAvI niravA sAthe AhAraka rArI cegya pudgaleA grahaNa karI AhAraka zarIra banAvavAnA prasaMge A samudlAta kare che. 7 kevaLI samrudhdhAta--je kevaLI bhagavaMtane nAma, geAtra ane vedanIya e traNa karmanI sthiti jo peAtAnA AyuSya karmInI sthitithI adhika bhegavavI khAkI rahe tema hoya, te te traNe kanI sthitione cAlu kamanI jeTalI sthitivALI manAvavA petAnA AtmapradezAne zarIra bahAra kADhI, pahele samaye lekanA nIcenA cheDAthI uparanA cheDA sudhI cAda rajI pramANa UMcA ane svadehapramANa jADA AtmapradezanA daMDAkAra racI, khIje samaye uttarathI dakSiNa (athavA pUrva'thI pazcima) leAkAnta sudhI kAMTa AkAra banAvI, trIje samaye pUrvathI pazcima ( athavA uttarathI dakSiNa ) khIjo kapATa AkAra banAvavAthI mathAna AkAra ( cAra pAMkhaDAvALA ravaiyAne AkAra) banAvI, ceAthe samaye cAra AMtarA pUrI ( te kevaLIbhagavaMtane AtmA) saMpUrNa leAkAkAzamAM vyApta thai jAya che. tyArabAda pAMcame samaye AMtarAnA AtmapradezeA sadgurI, chaThThuM samaye mathAnanI be pAMkhanA Atmapradeze| sa MturI, sAtame samaye kapATa sadgurI, AThame samaye krUDa saMturI, pUrvavat saMpUrNa dehastha thAya, te kevaLI samuddAta kahevAya, emAM kta traNa karmonA prakhaLa ( jIraNa dvArA nahi paNa parvatanAdvArA ghaNA vinAza thaI jAya che. A ATha samayamAM pahele ne chelle samaye audArika kAyayeAga hAya che, khIje, chaThThuM ane sAtame samaye audArikamizna krAyayeAga hAya che, jyAre trIje, ceAthe ane pAMcame krANu kAyayeAga hAya che, ane te traNa samaye AtmA aNuAhArI hoya che. cha mAsa ane ethI adhika AyuSya rahyuM hAya tyAre je kevaLajJAna pAme che te samud ghAta kare che. bIjAo kare athavA na paNu kare. jIe guNusthAnakrama raha. vaLI e graMtha ( gurusthAna*mAreha)nI vRttimAM A pramANe zabdo che-cha mAsa AyuSya bAkI rahe te vakhate jeone kevaLajJAna utpanna thAya che e jJAnIe nizcaye kevI samuddhAta kare che. mAkInAe mATe samuddhAtanI bhajanA jANavI. A kennIsamuddAta AyuSyanA a MtarmuhUta'kAla bAkI hAya tyAre kevalI bhagavaMta kare che vizeSa mATe jIe pannatraNA sUtra padma 76muM tathA dravyaleAkaprakAza sarga 3, zla4 214. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana. (1) AhAraka ane kevaLI samudhAta sivAya zeSa pAMca heya. 1 vedanA, 2 kaSAya, maraNa, 4 vikriya ane 5 taijasa samAghAta-A pAMca hoya. juo paMcasaMgraha 2 ju baMdhaka dhAra, gAthA. 27, bahAra samAdhAta cauda pUrvIne hoya ane kevalI sa0 kevaLI bhagavaMta kare. jayAre khAyu a85 bAkI rahe tyAre zeSa karma apAvavA mATe kevaLI samRghAta karavo paDe che. (2) purepurA hoya. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikriya taijasa, AhAraka ane kevaLI samudadhAta. juo. paMcasaMgraha, bIjuM baMdhaka dhAra, gAthA 27 (3) AhAraka ane kevaLI samadudhAta to manuSyone hoya paraMtu tiryaMcone saMyamano abhAva hovAthI AhAraka ane kevalI samudaghAta na hoya. ahiMyA sarvavirati saMyamano abhAva tiryaMcamAM samajo. vrata tapazcaryAdikanA prabhAvathI tiryaMcane tejalezyA pragaTe che ane tethI tejasa samuddhAta heya che. (4) tejasa, AhAraka ane vaLI samuddhAta na heya. (5) sarva ekendriyone vedanA, kaSAya ane maraNa samuddhAta heya che. vAyukAyane vaikriya samudhAta che. juo paMcasaMgraha bIju baMdhaka dvAra, gAthA 27, jIvAbhigama satra 26. kula cAra heya. (6-7-8) vedanA, kaSAya ane maraNa samuddAta heya; bAkInA tevI labdhinA abhAve na hoya. (9) sAte heya. pacaMdriya garbhaja manuSyane sAte heya, kAraNa ke AhAraka tathA kevaLI samuddhAta sivAya anyane na hoya. (10-11-12) vedanA, kaSAya ane maraNa samughAta hoya. (13) vedanA, kaSAya ane maraNa uparAMta vaikriya samudaghAta vadhAre heya, kAraNa ke vaikriyalabdhivALA vAyukAyane veda | vaikriya samudyAta haya, juo paMcasaMgraha 2 ju baMdhaka dvAra, gAthA 27, (14) vedanA, kaSAya ane maraNa samudhAta hAya (15) manuSyanI apekSAe trasakAyamAM sAte samudyAta hAya. (16) kevaLI amadadhAta vakhate manoyoga na hoya tethI cha hAya, vicArasAra graMthanI TIkAma traNe thAmamAM sAte samudraghAta darzAvyAM che, je vicAraNIya che. (17) vacanayogamAM kevaLI samughAta na hAya kAraNuM ke samudaghAta vakhate te audArikamizra, audArika ane kAmaMNa e yoga ja heyaH mana vacana yoga na hoya. vicArasAra graMthanI apekSAe sAta gaNAya. (18) sAte hAya. (19) kevaLI samudaghAta na hoya. kevaLo samuddhAta caudame gusthAnake thAya che ane puruSaveda to navamA guNarathanaka paryata ja udayamAM hoya che. (20) AhAraka ane kevaLI samuddaghAta na hoya. strIo caudapUrvI hotI nathI tethI AhAraka na heya ane strIvedano udaya navamAM sudhI ja hoya tethI kevaLIsamudgha ta paNa na hoya. (21) puraSa vedanI mAphaka jANavuM. (22-23-24-25) kevaLI samuddhAta na hoya. krodha, mAna ane mAyA 9 me guThANe ane lobha dazame guNaThANe nAza pAme che. (26-27-28) kevaLI samudyAta na hAya kAraNa ke A jJAna cethAthI bAramA guNasthAnaka sudhI hoya che. (29) kevaLI samuddhAta na hoya. A vijJAna chaTTAthI bAramAM guNasthAnaka sudhI hoya che. (30) eka kevaLI amughAta ja hoya. kevaLI bhagavaMtane vedanA heya paraMtu tIvra vedanAnA abhAve vedanAsamudaghAta na hoya. (31) AhAraka ane kevaLI samughAta na hoya. (32-33) AhAraka tathA kevaLI samudaddAta sivAyanA bAkInA pAMca hoya. saMyamanA abhAve. (34-35) kevaLI samudaghAta na hAya, kAraNa ke 6thI 8mAM guNasthAnaka sudhI ja nA cAritra hoya che. (36) zrI vicArasAra graMthamAM vedanA ane kaSAya e be ja samudraghAta darzAvyA che, parihAravizuddhimAgaMNamAM cAra manayoga, cAra vacanoga ane audyArika kAyayoga A nava yoga cothA karmagraMthanI gAthA 2mAM kahelA hovAthI bIjA samudhAte na hoya. (37) vedanA, kaSAya ane maraNa samuhUvAta hoya. zeSa cAra na hoya kAraNa ke te labdhi patyaya che, AhAraka labdhiva LA chaThThA tathA sAtame guNasthAne hoya, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 sukSmasaMpAya te dazamuM guNaThANuM che, tejasa ane vaikriya paNa na heya. AThamAthI prAraMbhI pachInA guNaThANAvALA labdhino upayoga karatA nathI. kSapakazreNImAM vartatA jIvone labdhi phoravavAnuM kArya hetuM nathI. teomAM zakti che, dhAre te pheravI zake paNa teno upayoga karatA nathI. kevaLI samuddaghAta to 13mAM guNasthAnake ja hoya. athavA kaSAya vinA be paNa hoya. bIjo mata yathAkhyAtamAM batAvela mata pramANe be samuddhAta jaNAve che. (38) vedana, maraNa ane kevaLI samuddhAta hAya. dazame guNaThANe kaSAyane nAza thAya che ane A cAritra to 11 thI 14 guNaThANa sudhI hoya tethI kaSAya samudaghAta na hoya. vikriya, tejasa ane AhAraka paNa na heya. apramattAdi guNasthAnavartI jIvone dhyAnArUDhapaNuM hevAthI samughAta na heya ema keTalAka AcAryone abhiprAya che. paraMtu zrIvicArasAramAM seleDu mAmi e sUtrathI eka maraNa samudaghAta kahela che mATe upazama yathAkhyAtacAritrIne maraNa samRdudhAta ane kSAyika yathA khyAta cAritramAM eka kevalI samuddhAta hAya. (39-40)AhAraka ane kevalIyamuddaghAta na hoya, bAkInA pAMca heya. dezavirati e pAMcamuM guNasthAnaka che, jayAre AhAraka te cha sAtame ane kevaLIsama ta caudame gagAno hoya che. (41-42-47) kevaLI samudhAta na hoya. (44) phakta eka kevaLI samududhAta ja heya. kevaLajJAnanI mAphaka jANavuM. (45-46-47) kevaLIsamughalata na hoya. A vezyA cha guNasthAnaka sudhI hoya che. (48-49) keraLI samuddaghAta na hoya. A vezyA sAtamA guNasthAnaka sudhI hoya che. (50) sAte heya. A lesyA teramAM guNaThANa sudhI hoya che. (51) pUrepUrA heya. (52) AhAraka tathA kevaLI samudyAta na haya, kAraNa ke tene paheluM guNasthAnaka che. (53) vedanA ane maraNa e be samuddAta heya. AnuM kAraNa e che ke kevaLajJAnanA abhAve kevaLI samudaghAta na hoya temaja vizuddha pariNAma levAthI vaikriyAdi samughAta paNa na hoya. (54) kevaLa samudaghAta na hAya, kAraNa ke A cArathI prAraMbhI sAtamAM guNasthAna sudhI hoya che. (55) pUreparA heya. cothAthI prAraMbhI caudamAM guNasthAnaka sudhI A samakita hoya che. (56) vedanA, kaSAya khAM be samudra : ghAta hAya. vaiSi ane tejasa samududhAta mizra gusthAne na hoya tenuM kAraNa e che ke trIje guNa sthAne rahelo khAtmA kriyAyogavALe heka che paraMtu tyAM vaikriya zarIra na banAve kemake cothA kama. graMthamAM mizradaSTine yoga 10 kahyA che, te A pramANe-manane cAre, vacananA cAra, vaikriyakAyama ane audArikakAyo. tethI A samakitane vaikriya tathA tejasa samuddhAta saMbhava nathI ane maraNa samuddhAta trIje guNasthAne na hoya tethI mare nahI, mATe AhAraka samudhAta chachuM guNa rathAne ane kevalI samAghAta 17me gurusthAne hovAthI khA be paNa samadagha ta na hoya. paMcataMgrahakadAra gAthA 12mAM 10 coga kahyA che. (57-58) AhAraka tathA kevalI samRghAta na hoya, matAMtare vaikriya ane tejasa na mAnatA traNa gaNuAya, (59) pUrepUrA lAme, kAraNa ke saMdIne 12 guNasthAnaka hoya che. vilIne saMnI na gaNIe te apekSAe kevalI samudaghAta vinA 6. kevalIne 13 mAM guNarathAne saMjJI mAnI e te sAte ghaTe. (60) bAhAraka, tejasa ane kelI samughAta na hoya. (61) purepurA hAya. (62) eka ja kevalI samudaghAta heya vicArasa graMthamAM vedanA, kaSAya, maraNa ane kriya samudaghAta kahyA che te vicAravA yogya che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara nuM nAma 28. samudaghAtadvAra keTalA naMbara. dvAranuM nAma. keTalA? nabara. dvAranuM nAma. | keTalA? napuMsakaveda acakSudarzana avadhidarzana 42 devagati mAna kevaLadarzana - manuSyagati tiryaMcagati naramati mAyA kRSNasyA - lobha nIleza * ekendriya matijJAna kApelesyA - beIndriya tejalezyA - zrutajJAna avadhijJAna padmazya - Indriya | caurindriya paMcendriya pRthvIkAya mana:paryavajJAna zuklezyA 8 kevaLajJAna | bhavI 0 matiajJAna 8 akAya 0 zrutajJAna teukAya virbhAgajJAna abhavI 5 upazamasamati kSa pazamasamakita lAyaka samakti || mikasamakita vAyukAya sAmAyika 8 vanaspatikAya 0 chedapasthApanIya trasakAya parihAravizuddhi sAsvAdana manoma s olmalmo a sUmaparAya mithAtva 9 - 0.8 % 8 vacanoga yathAkhyAta saMzI kAyayoga dezavirati asaMzI - puruSaveda avirati khAhArI 9 strIveda cakSudarzana aNuhArI - Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra9, chavAyenidvAra paricaya yuvanti taijasakArmaNazarIravaMtaH saMtaH audArikAdizarIraprAyogyapudgalaskandha samudAyena mizrIbhavantyasyamiti yoniH utpattisthAnaM / tejasa zarIravALA ane kAzmaNa zarIravALA jatuo dArika Adi zarIrane evA ska vaDe jyAM joDAya che te sthAnane ni kahe che. A ni vyakti paratve asaMkhyAta bhedevAnI heI enI saMkhyA baMdhAI zake nahi, paraMtu samAna varNa AdinI jAtine laIne enI gaNatrI thaI zake che. prajJApanA sUtranI vRtti TIkAmAM kahyuM che keviziSTa varNa AdithI yukta hovAthI nio, nijasthAnamAM vyaktibhedane laIne asaM. khyAta kahevAya che paraMtu jAtinI apekSAe eka ja ni gaNAya che. vizeSa mATe dravyaprakAza sarga 3. leka 43 jue. vivecana (1) devane cAra lAkha heya che, AcArAMga sUtranI vRtti-a. 1, uddeza 1-5-24 (2) manuSyone cauda lAkha heya che. AcArAMgasUtranI vRtti 1 a, uddeza 1, 5, 24 (3) 7 lAkha pRthvI, 7 lAkha a5, 7 lAkha teu, 7 lAkha vAu, 10 lAkha pratyeka vanaspati, 14 lAkha sAdhAraNa vanaspati, be lAkha beIdriya, be lAkha teIdriya, be lAkha caureMdriya ane cAra lAkha tiryaMca paMcedriya. kula bAsaTha lAkha (4) nArakIne cAra lAkha heAya che, (5) 7 lAkha pRthvI, 7 lAkha ay, 7 lAkha tee, 7 lAkha vAu, 10 lAkha pratyeka vanaspati, 14 lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya kula bAvana lAkha. (6-7-8) beidriya, teIyi ne cIraMdriya ne be lAkha heAya che. juo khAcArAma sUtra vRtti a. 1, udeza 1 (9) 14 lAkha manuSya, cAra lAkha devatA, cAra lAkha nArakI ane cAra lAkha tiryaMca paMceMdriya kula chavIza lAkha. (10-11-12-13) pRthvIkAya, apUkAya, teukAya ne va ukAyane sAta sAta lAkha heAya che juo bacArAMgasUtra vRtti a. 1 uddeza1 (14) daza lAkha pratyeka vanarapatikAya ane cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya. juo AcarAga sUtra vRtti a. 1 udeza 1(15) ekeMdriyanA bAvana lAkha cheDIne bAkInA batrIsa lAkha (16) paMcendriya pramANe jANavA. (17) trasakAya pramANe jANavA, (18) kAyathega sarva jIvone heya tethI corAzI lAkha, (19) cauda lAkha manuSya, cAra lAkha deva Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane cAra lAkha tiryaMca paMceMdriya. (20) upara pramANe jANavuM (21) cAra lAkha dene choDIne bAkInA eMzI lAkha hoya. (22-23-24-25) sarva jIvone hAya. tethI corAzI lAkha. (26-27) paceMdriyanI mAphaka jANavuM. jIvAbhagama sUtranA mate vika kriyajIvone paNa gaNutA cha lAkha vadhe eTale batrIsa lAkha, daMDaka gAthA 20 mAM vikaseMdriya jIvone aparyAptAvasthAmAM mati tathA zratajJAna jaNAvela che. (28) paMceMdriya pramANe jANavuM. (29-30) A jJAna manuSyane ja heya tethI cauda lAkha. (31) dareka jIvone heya tethI corAzI lAkha. (32) dareka jIvone hoya tethI corAzI lAkha. (33) paMcendriyanI mAphaka jANavuM. (34-35-36-37-38) A cAritra manuSyane ja hoya tethI cauda lAkha, (39) manuSya uparAMta tiryaMca paMcedriyane paNa hoya tethI 18 lAkha. (40) dareka jIvane avirati hoI zake tethI pUrepUrA 84 lAkha. (41) paMcaMdriyanA 26 lAkha tathA be lAkha cauraMdriyanA (42) pUrepUrI yoni lAbhe (43) paMceMdriya pramANe jANavuM. (44) nA darzana kevaLa manuSyone ja hoya tethI cauda lAkha (45-46-47) pUrepUrI ni lAbha. (48) 14 lAkha manu 05, 4 lAkha deva, 7 lAkha pRthvIkAya, 7 lAkha apUkAya, 10 lAkha pratyeka vanaspatikAya ane 4 lAkha tiryaMca 5caMdriya. (49) 14 lAkha manuSya, 4 lAkha deva, cAra lAkha tiryaMca paMceMdriya (50) upara pramANe (51-52) pUrepUrI ni lAbhe (53-54) paMcendriya pramANe jANavuM (55-56) ahiMyA - 26 lAkhamAM tiryaMce gaNAvyA che te tiryaMce asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA samajavA kAraNa ke kSAvika samakita pUrvabaddhAyuSyavALo eTa kSAyika samakita pAmyA pahelA asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA tiryaMcanuM AyuSya ochuM thayuM hoya ane pachI kSAyika samakita prApta te cha marIne asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA yugaliyA tiyacamAM unna thAya te apekSAe kSayika samakita mAgaMNAe tiyaM, conI ni grahaNa karI che, juo chaThThA karmagraMthanI vRtti. (57) 7 lAkha teukAya, 7 lAkha vAu. kAya ane 14 lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya-e aThThAvIsa lAkhane na heya. (59) pUrepUrI yoni lAbha. (59) paMcendriya pramANe jaNavuM. (60) cAra lAkha deva ane cAra lAkha nArakI sivAyanA sara - samajavA. (61-62) pUrepUrI ni lAbhe. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara In49000 bha N? - beIdriya kutajJAna ODOC ra6 29 chavAyonidvAra. dvAranuM nAma. | keTalI? | "ra dvAranuM nAma, TalI ? naMbara dvAranuM nAma. | keTalI? napuMsakaveda | 80 0000042 cakSudarzana 8400000 devagati 8400 00 43 avadhidarzana 2600000 manuSyati mAne 880000 44 kevaLadarzana 1400000 tiryaMcagati mAyA (40 0 0 0 45 kRSNalesyA. 8400000 narakagati 84000000 nIlalesyA 8401000 ekendriya 26 8000 matijJAna kAtilesyA \84 0000 320:0000 2600008 tejasthA. teIndriya 32000 09. avadhijJAna 26 0000 0| padmavezyA 2200000 candriya mana:paryavasAna 1400001 zubhecchA 2200000 paMcendriya kevaLajJAna 1800 000 51 8400000 pRthvIkAya matiajJAna 8400000, 5ra | khabhavI | |8400000apUkAya muajJAna || 840000 53 ] upazamasamati 2600000 teukAya vibhaMjJAna | 2680000 kSapazamasamakti 2 600000 vAukAya sAmAyika 140000 5 | kSAyaka samakita 2600000 vanapatikAya 35 depasthApana ya 1400000 mizrasamakita 2600000 trasakAya 320 900 parihAravizuddhi 1400000 sAsvAdana 5600000 | manayoga sUkSmasaM5rAya 140000 | mithyAtva 8400000 vacanayoga 320880 yathAkhyAta 1400000] 19 saMjJI 26 00000 kAyathAga 840000 dezavirati 1800 000 khasanI puruSada avirati 840000 61 AhArI 8400000 praveda cakSudarzana 280000 62 aAhArI 400000 bhavI 70 0 78 0 0 0 UC CCO 1990 rara hao Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 kularidvAra paricaya ni eTale utpattisthAna-arthAt tejasa ane kAmaNa zarIra yukta jI oDhArika vigere pudgala vaDe je sthAne joDAya te sthAnanuM nAma ni kahevAya che. jo ke vyaktibhede te nio asaMkhya prakAranI thaI jAya che, kAraNa ke sarva jInAM zarIranI saMkhyA keTalI che ane pratyeka vyaktigata gaNatAM vaNudi bhedathI teTalI thAya ja; paraMtu ahiyA vyaktibhede gaNatrI gaNavAnI nathI. temaja te rIte gaNatrI paNa azakaya che tethI samAna varNa, gaMdha, rasa, sparzavALI savaninI ekatra eka jAti thaI kahevAya ane e pramANe karIe te ja prati jIvarAzimAM 84 lAkhanI saMkhyAe thatI ninI gaNatrI maLI raheze. yoni saMbaMdhI vyAkhyA kahIne have kaI javanikAyamAM keTalI kalakeTI che te kahe che. kalakeTI eTale zuM? jeonI utpatti nimAM thAya te kula kahevAya, aneka prakAranAM jInI eka ja yonimAM paNa bahu kale utpanna thAya che. dAkhalA tarIke eka ja chANanA pIMDanI aMdara kRmI, vIMchI, kIDA vigere aneka prakAranAM kSudra prANIonA aneka kule hoya che. kulakeTinI saMkhyA eka karoDane sADI sattANuM lAkhanI che. vivecana (1-2) juo bRhatasaMgrahaNI gAthA 322 (3) pRthvIkAya 12 lAkha, apUkAya sAta lAkha, teukAya traNa lAkha, vAukAya sAta lAkha, vanaspatikAya 28 lAkha, beindriyanI sAta lAkha, teIndriyanI 8 lAkha, caurendriyanI 9 lAkha, jalacara 12 lAkha, catupada 10 lAkha, uraparisarpa 10 lAkha, bhuja parisarSanI 9 lAkha, becara pakSIonI 12 lAkha-A sarva jIva tiryaMca gatimAM hovAthI kula eka koDa sADItarIza lAkha (5-6) jue bahAsaMgrahaNI gAthA 322 (7-8) juo AcAragi sa tathA bUData saMgrahaNI (9-14) paMcendriya mArgaNAe ekendriyanI 57 lAkha, vikandriyanI 24 lAkha ema kula 81 lAkha vaIne eka koDa 16 lAkha kulaTi heya (15) ekendriyanI 57 lAkha vane bAkInI badhI lAbha (16) paMcendriyavata (17) trasakAyata vilendriya jIvemAM vacanayoga hAya mATe (18) pUrepUrI (19-20) nArakInI 25 lAkha vajIne paMcendriyavata, (21) devatAnI 26 lAkha vajIne (22-25) pUrepUrI (26) paMcendriyavata pannavaNuM sUtra paMcama paryAyapada patra 193mAM juo. siddhAntanA mate vikalendriya aparyApta avasthAmAM sAravArane guNasthAna mAnyuM che te abhiprAye matijJAnamAM vikasendriyanI 24 lAkha grahaNa karIe to eka koDa sADI cAlIsa 13 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 lAkha thAya (27) matijJAnavat (28) paMcendriyavat (29-30) manuSyavat (31-32) pUrepUrI (33) 5'cendriyavat (34-38) manuSyavatu, A pAMce cAritra manuSyamAM hAya mATe. (39) jalacara 12/ lAkha, khecara 12 lAkha, catuSpad 10 lAkha, uraparisarpa 10 lAkha, bhUjaparisapa` 9 lAkha, manuSya 12 lAkha (40) pUrepUrI (41) pa Mcendriyavat paraMtu caurendriyanI 9 lAkha gaNutA eka kroDa 255 lAkha lAle (42) pUrepUrI (43) 5'cendriyavat (44) manuSyataMta (45-46-47) pUrepUrI (48) pRthvIkAyanI 12 lAkha, akAyanI 7 lAkha, vanaspatinI 28 lAkha, paMcendriyamAMthI eka phroDa 16!! lAkha mAMthI nArakInI 25 lAkha bAda karatA 91 lAkha caiAni sAthe. kula eka kroDa 38aaaa lAkha lAje (49-50) nArakI varjIte pa Mcendriyavat (51-para) pUrepUrI (13-54) paMcendriyavat (55) eka phroDa ne 17aaaa lAkha lakhyuM' te barAbara khesatuM nathI paraMtu vicAra karatAM ema jaNAya che ke catuSpad 10 lAkha, manuSyanI 12 lAkha, devatA 26 lAkha, nArakI 25 lAkha, 73 lAkha kulaEATImAM kSAyika samyakatva sabhave che kAraNa ke kAlalAka prakAza sa` 29mAM sakhyAtA vaSa~nA AyuSyavAlA tiya "cAne kSAyaka samakita kahyuM che te abhiprAye titha"camAM catuSpada grahaNa karyAM che. vaLI dravyoAkaprakAzamAM devatAone kula oNATI 32 lAkha pazu kahI che, tatva tA kuvalIgamya che (56) paMcendriyavat (57) teukAya tathA vAukAyane varjIne bAkInI kula kATI grahaNa karavI. (58) pUrepUrI (59) paMcendriyavata (60) devatA ane nArakane varjIte grahaNa karavI (61-62) pUrepUrI lAbhe Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 30. kulakeTidvAra. keTalI? te bara, dvAranuM nAma. | keTalI ? nabara dvAranuM nAma. | keTalI? naMbara dvAranuM nAma. napuMsakada 171 50 0 0 42 acakSudarzana 19750000 200000 krodha 197 000 43 | avadhidarzana 16pa0 0 00 1 | devagati manuSya gati tiryaMcagati 12 00000 27 | mAna 19750000 44 kevaLadarzana 1200000 45000 mAya 197 0 0 0 0 45 | kRSNasyA 19710000 narakagati lAbha 19750000/46 nIleyA 19 50000 ekendriya 57.0000 matijJAna 116500 00 18750000 beinidraya zrutajJAna 11650000 kApelesyA teleryA. paDyUlezyA 38 500 00 avadhijJAna 1165000 49 9150000 teIndriya carindriya paMcendriya 90000 0 manaH5vajJAna 12000 zukalezyA (15000 kevaLajJAna | 120000 bhavI 19750000 pRthvIkAya 1200000 19750 apUkAya teukAya vAukAya matiajJAna khabhavI 19750000 zrutaajJAna upazamasamakita 116pa0 000 vibha'gajJAna 11650000| 54 kSayopazamasamakita 1:6 50000 sAmAyika 120000 55 kSAyaka samakita 11750000 55 | doSasthApanIya 12 0000 56 | 56 mizrasamakita 116 50 000 parihAravizuddhi sAsvAdana 18750000 sUkSmasaM5rAya | 120000 58 mithyAva 1975000 0 vanaspatikAya 280008 | trasakAya 140 5008 | manayoga OCC yathAvAta 1200000 pa ] saMjJI 16 108 00 vacanoga kAyathega puraSada 59 0 08 dezavirati 6550 00 60. khasaMjJI 146 50 000 91 10 000 1975000 61 AhArI 19750000 veda 9150 000) avirati cakSudarzana 12 55000 62 aNuhArI 19750000 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 31. saMsthAna dvAra paricaya saMtiSThante prANino'nena AhAravizeSeNeti saMsthAnam / je AkAravizeSathI prANio sArI rIte rahI zake che tene saMsthAna kahevAya che. te che. prakAranA che. 1. samacaturastra saMsthAna-zarIranA sarva avaye pramANasara hoya. garbhaja manuSyane aMge vicArIe te paryakAsane (padmAsana vALIne) beThelA manuSyanA DAbA DhIMcaNathI jamaNe kha, jamaNA DhIMcaNathI DAbe khabhe, DAbA DhIMcaNathI jamo hIMcaNa ane paryakAsananA madhya bhAgathI nAsikAne agra bhAga-A cAre prakAranA mApasarakhA hoya te samacatura kahevAya. 2, nyadhaparimaMDala-vaDavRkSanI mAphaka uparathI maMDaLAkAre athaoNta nAbhithI uparanA avaye pramANu yukta hoya ane nAbhithI nIcenA avaye vaDanA thaDanI peThe pramANa rahita hoya. 3. sAdi-paganA taLiyAthI nAbhi sudhIne bhAga pramANu yukta hoya ane uparane ardhabhAga pramANa rahita hoya. A saMsthAnane keTalAka sAcI-zAhamali vRkSanA AkAravALuM paNa kahe che. 4. vAmana-mastaka, Deka, hAtha ane paga-e cAra pramANu yukta hoya ane zeSa pITha, udara, chAtI vigere pramANa vinAnAM heya. 5. ku vAmanathI viparIta A saMsthAna che. eTale ke mataka, Deka vigere pramANa rahita hoya ane zeSa pramANu yukta hoya. . 6. huDaka-prAyaH sarva avayave pramANu rahita hoya. vivecana (1) samacaturasta saMsthAna heya. daMDakanI bAramI gAthAmAM kahyuM che ke-rannA na tu ja (2) samacatustra, nyodhaparimaMDaLa, sAdi, vAmana, kuja ane huMka daMDaka mAthA bAramAM kahyuM che ke-tiri saMkALA ! (3) upara pramANe jANavuM. (4) huMDaka ja haya, nAraka jIvanuM zarIra ati bIbhatsa ane lakSaNa rahita hoya che. (pa-8) huDaka saMsthAna hoya. (9) A paMcaMdriyamAM garbhaja manuSyane cha saMsthAna haya, deva ane yugalone samatu stra saMsthAna hoya, nAraka tathA saMmUcchi'mane huMka samajavuM. (10) huMDaka heya, masuranI dALa tathA caMdranI jevo AkAra heya. (11) huDaka haya, pANInA parapoTA jevo AkAra (12) huMDaka haya, seyanA AkAra jevo (13) huMDaka hoya, vajAnA AkAra jevo (14) huMDaka hoya, aneka prakAranA AkAro (15) tiya"ca ane manuSyane AzrayI bhinna bhinna jIvanI apekSAe cha saMsthAne hoya. (16-59) pUrepUrA heya. (10) phakta huMDaka ja hoya (11) purepUrA (62) vaLI bhagavAna kevaLI samuddhAtanA trIje, ethe ne pAMcame samaye anAhArI hoya eTale kevaLI bhagavAnane 6 saMsthAna hovA chatAM te samaye eka paNa saMsthAnano udaya hoto nathI, chaThThA karmagraMthamAM kahyuM che ke-kevaLI bhagatane kAmaNa kAyogane vartata ne vIzano udaya kahyo che tathA tIrthaMkarane 21 ne udaya kahyo che, paraMtu saMthAnano udaya grahaNa karyo nathI. vaLI vakragatimAM paNa eka paNa saMsthAnane udaya kahyo nathI ane caudame guNasthAne paNa eka paNa saMsthAnano udaya kahyo nathI, tethI aAhArI bhANAe eka paNa saMsthAnano udaya hAya nahIM. juo karmagraMtha gAthA 6, gAthA. 28 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 naMbara. tAnuM nAma devagati manuSagati tiryaMcagati narakagati ekendriya matijJAna beindriya tenidraya caridriya 31. sasthAnadvAra keTalI nabara. dvAranuM nAma. keTalA? bara. dvAranuM nAma. keTalA? napuMsakaveda acakSudarzana avadhidarzana mAna kevaLadarzana mAyA kRSNalesyA lobha nIlezyA kApatolesyA zrutajJAna tejovezyA avadhijJAna palekSA manaHparyAvajJAna | zukle zyA kevaLajJAna matiajJAna abhavI zrata ajJAna upazamasamakti | virbhAgajJAna kSapazamasamakti sAmAyika lAyakasamakti chede pasthApanIya mizraNamati parihAravizuddhi sAsvAdana sasaMparAya mithyAva paMcendriya bhavI pRthvIkAya 11 amukAya apakAya teukAya 'vAukAya vanaspatikAya - trasakAya manama vacanoga yathAkhyAta saMsI kAyayoga dezavirati asI puruSaveda avirati AhArI strIveda cakSudarzana aNuhArI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 32. sa'dhayaNakAra paricaya saMhanyate saMhati vizeSaM prApyante zarIrAsthnyavathavA yaistAni saMhananAni / je vaDe zarIranA avayavA temaja hADakAo vizeSa majabUta thAya te saMdhayaNu kahevAya. te cha prakAranAM che-- 1 vajraRSabhanArAca-vA eTale khIlIrUpa hADa, RSabha eTale pATArUpa hADa ane nArAca eTale mane khAjI maka Taba dharUpa hArDa arthAt ma`Tabadha para pATo bAMdhI, tenI ArapAra khIlI mAratAM jevI majabUtI thAya tenA jevA hADakAnA khAMdhe te vajraRSabhanArAca saghayaNuM. 2 RSabhanArAca-markaTakhadha upara pATo heAya tevI majabUtAivALe khAMdhe. A saMghayaNamAM vA(khIlI) na heAya. 3. nArAca-mane bAju markaTamadhanI majabUtI jevA hADakAnA mAMdhA. 4. adhanArAca-eka mAjI maTamadha jevA hADakAnA mAMdhA. 5 kIlikA-maTakhadhanA pATA vagaranA e sAMdhAnI vacce ArapAra khIlI mArela hAya tenA jevI majabUtAIvALA AMdhA. 6. sevAnta-sAmasAmA e hADakA sparzIne rahyA hoya tevu'. aMtima chevaTTA saMghayaNavALA jIvA vadhAremAM vadhAre bhuvanapatithI mAMDIne saudharmAdi prathamanA cAra kalle sudhImAM ja utpanna thaI zake che; kAraNu ke vartamAna kALamAM huDaka saMsthAna hovAthI jIvAnu` vadhumAM vadhu cAra devalAka sudhI utpanna thavApaNuM hAya che. kIlikA saMghayaNavALA jIvA brahma yAvata lAMtaka sudhImAM ja utpanna thai zake che. adha nArAca saghayaNavALA zukra ne sahasrAra sudhI, RSabhanArAcavALA AraNu acyuta sudhI, vajraRSabha nArAcavALA game te gatimAM anuttarathI yAvat siddhisthAne paNa upajI zake che. jIe bRhatasa`grahaNI gAthA 162. 5 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 vivecana (1) hADakAMne abhAva hovAthI saMghayaNa na hoya. keTalAka AcAryo zaktine saMdhANurUpa mAnatA hAvAthI vajaRSabhanArAca mAne che. (2-7) 1, vajIrUSabhanArAca, 2, jamanArAya, 7, nArAca, 4, ardhanArAya, 5, kilikA ane 6. sevAd. manuSyanuM pudgala asthimaya levAthI chae heya. (4) hADakAMne abhAva hovAthI na hoya. juo jIvAbhigama sUtra 32. keTalAka AcAryo cheTaluM sevAta saMghayaNa kahe che. (5) hADakAMne abhAva hovAthI na hoya. (6-8) sevA saMdhayaNa hAya. (9) chae saMghaSaNa hoya. (10-14) ekaeNkiya pramANe. (15-29) cha e saMghayaNa heya. (30) vaja rUSabhanArAca nAmanuM eka ja saMghayaNa heya. pAMca saMghayaNavALe jIva kSapakazreNI na mAMDI zake to valaprApti to kayAMthI thAya ? upazamazreNImAM prathamanA traNa ane kSapakazreNImAM eka saMdhayaNa heya che. (3-35) pUrepUrA heya. (36) e saMghayaNa heya. (37) A cAritravALAne phakta eka varaSabhanArAya saMdhayaNa heAya ema keTalAka AcAryo kahe che. matAMtare chae heya. (38) pahelA traNa hoya. upazamazreNI mAMDanArane chellA traNa saMghayaNa na heya. kSapakazreNI AzrayIne eka agiyAramA guNaThANe yayAkhyAta cAritra gaNeluM hevAthI pahelA traNa heya. (39-43) chae saMdhayaNa heya. (44) kevaLa jJAna pramANe jANavuM. (45-54) chae saMdhayaNa heya. (55) vajIrUSabhanArA saMdhayaNa hoya. matAMtare chae hAya. (56-59) chae saMghayaNa hoya. (60) sevA vikandriyane tathA asaMzI tine sevArtA saMdhayaNa heya. (61) chae heya. (62) chaThTha karmagraMthamAM gAyA 28 mAM kevaLI samuddhAtanA trIjA, cothA, pAMcamA samaye vartatA kevaLI bhagavaMtane kArpaNa kAyama heAya tyAM anAhArIpaNuM paNa hoya, paraMtu saMdhayaNane udaya na haya, kAraNa ke tyAM vIza prakRtine udaya kahyo che. tIrthakarane AzrayIne 21 ne kahela che, paraMtu saMghayaNane utha grahaNa karyo nathI. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 3ra, saMghayaNadvAra naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA?|vbara dvAranuM nAma. | keTalA? naMbara. dvAranuM nAma. | TalA? devagati napuMsakaveda 4ra | acakSudarzana - --|- | che, avadhidarzana manuSyagati tica | 23 | mAna 44 - narakagati ekendriya beindriya - - - - matijJAna kevaLadarzana kRSNasyA nIlappA kApatAM zyA tejalezyA patralezyA zukalaspA zrutajJAna - indriya caurindriya avadhijJAna - mana:paryavajJAna paMcendriya - kevaLajJAna bhavI pRthvIkAya - abhavI apakAya - teukAya matiajJAna zrutajJAna virbhAgajJAna sAmAyika - vAukAya upazamasamakita | kSapazamasamakita kSAyika samiti mizrasamakita - vanaspatikAya - iMdepasthApanIya trasakAya - parihAravizuddhi sArasadana - sUkSmasaM5rAya mithyA manayoga vacanoga kAyayoga - yathAkhyAta saMsI - asaMzI puruSada | dezavirati avirati - AhArI jIveda - cakSudarzana | khaNAhArI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 33. dRSTidvAra paricaya dRzyate yayA sA dRssttiH| jenA vaDe padArthonuM satya athavA asatya varUpa dekhAya te daSTi kahevAya. te traNa prakAranI che. 1. mithyAdaSTi-varatu hoya tenA karatAM beThe AbhAsa-khyAla. madirA pIdhelA prANI unmatta thaIne mAtAne strI jANe ane strIne mAtA jANe tema mithyAtvarUpI madirAthI vAsita thayela prANu satane asat ane asatune sat temaja dharmane adharma ane adharmane dharma jANe che. - 2. samyagadaSTi-kharo khyAla mithyAtva mehanIya vigere sAta prakRtinA upazamathI, kSapazamathI ke kSayathI A daSTi pragaTe che. sata, asata, adharma, dharma vigere padArtho jevA rUpamAM hoya tene tevA rUpamAM samaje. - 3. mizradaSTi-kAMIka sAco ane kAMIka khoTe khyAla. mitra mehanIyanA udayathI varatutatva samajavAmAM madhyama rahe. sarvajJa bhagavaMte kahelA tatva pratye ruci nahI, tema acipaNa nahIM. mizradaSTi mATe zataka bahacUrNimAM kahyuM che ke-jema nAliyara dvIpane rahevAsI manuSya sudhAvALo hoya te paNa ahiMA Avela te manuSyane edana vigere Apa te tene te AhAra upara rUcI na thAya arthAta sAro paNa lAgatuM nathI tema arUcI paNa thatI nathI kAraNa ke evo AhAra eNe dekhe nathI tema sAMbhaLyo nathI. e pramANe samyamithyASTi jIne paNa chavAdi padArtho upara rUcI thatI nathI tema arUcI paNa thatI nathI. vivecana (1-4) samyagadaSTa, mithya daSTi ne mizradaSTi traNe heya. juo pannavaNA sUtra 19 pada samyavAda (5) micchAdaSTi hoya. pRthvI, apa ane vanaspatikathamAM samyagadaSTi mAnI che, kAraNa ke te sAsvAdana guThANe khAve che. A matAMtare baMne ddaSTi heya. juo kamamaM mAthA 19mAM pRthvI, apa ane vanapatine sAsvAdane guNasthAna karyuM che. (6-8) pannavaNe sUtramAM 19 5 samyakatva padamAM bendriyamAM samyagadaSTi tathA mithyAdiSTa bane kahyA che. mithyAdraSTi ane sAravAdananI apekSa e samyagRSTi che. (9) traNe daSTi hoya paraMtu saMmami manane mithyAtva cha tathA saMmUrNima ti"ca paMcendriyane mithyAtva tathA samagadaSTi baMne he.ya. (10-11) mizva dRSTi hoya. matAMtare sAsvAdana guNaThANe samyagRSTi. jue. pajavaNa sUtra pada 19 muM (12-13) mithyadaSTi heya (14) miSTa heya, matatire sAvAna guNaThANe sama gaddaSTi (15) abheja saMjJone traNe daSTi heya. mUcchima manuSya sivAya asaMsI kIndriyAtine sabhya ane mithyArdiSTi e be ja heya. (16-25) traNe dRSTi hepa (26-30) samyagudaSTi heya kAraNa ke samyagadRSTi hoya te ja atyAdijJAna thAya (1-33) midaSTi hAya. (34-39) samyagadaSTa hAya. (40-42) traNe dISTa hoya, (43-44) sa ddaSTi hAya. (45-51) traNe daSTi hoya (5) midaSTi heya (57-55) samyagadaSTi hoya (56) mizradaSTi hAya (57) samyam dRSTi (58) micchAdaSTi (59) traNe dRSTi (60) midaSTi. sAsvAdana guNasthAnaka gaNI e te samyagadaSTi vadhatI be daSTi hoya kemake karmagraMtha 3, gAthA 24mAM asaMsI ne prathamanA be guNa sthAnaka kahyA te abhiprAye be daMSTa saMbhave; kAraNa ke asaMsIne kaNa aparyApta avasthAmAM sAravAdana paNuM heya. koi samakita laIne jIva utpanna thatAM hoya te saMbhave. A samakita u5sama samajavuM () traNe daSTi heya, (62) samyagadaSTi ne mithyAdaSTi heya. mizradaSTi anAhArI mANAmAM na hama, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara sh nh || mAne bh leba matina 33. daSTidvAra dvAranuM nAma ! keTalI ? niMbara. dvAranuM nAma. keTalI? naMbara. dvAranuM nAma. | keTalI? 21 napuMsakaveda 42 acakSudarzana devagati avadhidarzane manuSya gati kevaLadarzana tiryaMcagati mAyA kRSNalezyA narakagati nIlalekSA ekendriya kAtilezyA beindriya zrutajJAna tejalezyA indriya avadhijJAna paghalezyA caurindriya mane paryAvajJAna thalalesyA paMcendriya kevaLajJAna bhavI pRthvIkAya matimajJAna abhavI zrutajJAna upazamasamati teukAyA virbhAgajJAna kSapazamasamakita vAyukAya sAmAyika kSAyaka samiti vanaspatikAya chede pasthApanIya mitrasamakita trasakAya parihAravizuddhi sAsvAdana manayoga samasaparAya mithyAtva vacanayoga yathAkhyAta saMsI kAyayoga dezavirati asaMgI bh myh myh hy mynh bh srnh myh ekeya mr mr mr h h h mh bh puruSa mh avirati khAhArI strI bh cakSudarzana kaNAhArI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 34. mULabhAvakAra paricaya viziSTahetubhiH svato vA jIvAnAM tadtadrUpatayA bhavanAni bhavanti ebhiH upazamAdibhiH paryAyairiti vA bhAvAH // viziSTa kAraNeAne aMge athavA peAtAnI meLe venu' te te rUpe thavu te bhAva kahevAya che arthAt upazama vigere payAyethI je thAya te bhAva kahevAya che. A bhAva pAMca prakAranA che. 1. aupazamika-meAhanIya karmInA upazama thavAthI-tene rokI rAkhavAthI utpanna thatA bhAva. 2 kSAyika-jJAnAvaraNI vigere cAra ghAtI karmono kSaya thavAthI utpanna thatA bhAva athavA karmInA AtyaMtika uccheda te kSaya, Ane paNu kSAyika bhAva kahevAya che. 3. kSAcAparAmika ( mizra )-sava dyAtI pAmAMnA je spardhA uddayamAM AvyA hoya tenA kSaya karyA pachI ane je udayamAM na AvyA hAya, jene upazamAvI daI sattAmAM rAkhI mUkayA bAda dezaghAtI spardhAnA udaya thatAM A bhAva utpanna thAya che. pradeza ( vedanarUpa) udayanI AvirbhUta dazAmAM arthAt amuka koMnA pradeza udaya thatAM vipAka( vedanarUpa ) udaya daramyAna je spa kA udayamAM AvyA hoya tenA nAza karavAthI ane je uddayamAM na AvyA hoya tene rokI rAkhavAthI je bhAva utpanna thAya te kSAye pamika bhAva kahevAya che. A bhAva cAra ghAtI kamanA hAya che. 4 audayika-bhAva-karmInA vipAkeAdayathI je anubhava karavA te arthAt kama` vipAkanA AvirbhAva karavAmAM eTale ke kamane vipAka dazAmAM khALavAmAM je bhAva kAraNabhUta hAya tene auyika bhAva kahevAmAM Ave che. A bhAva AThe kamanA hoya che. 5. pAriNAmika bhAva-jIvAdi padArthonA svarUpanA anubhava karAvavAmAM je bhAva abhisukha hoya te. A pAMce bhAve paikI prathamanAM traNa kramanA upazama, kSaya ane kSaye pazama thavAthI pragaTe che. ceAtheA bhAva pAte upArjana karelA kamanA udayathI udbhave che. pAMcamA bhAva nimitta vinAne che. A bhAve| uparAMta keTalAka velpha nAmanA chaThTho bhAva mAne che, jenu lakSaNa A pramANeanaMtAnubaMdhI kaSAya, mithyAta mehanIya ane mizra mADunIyanA punA nAza thayA pachI samyaktva meAhanIyanA pujanA kSayarUpa kAryaCnA aMtima samayamAM A pujamAMthI te samaye bAkI rahelA pudgalenA je vedanarUpa anubhava te vedakabhAva che. keTalAke A bhAvanA kSAye pa mika bhAvamAM ja samAveza kare che. keTalAka graMthakAro vekane badale sAMnipAtika bhAvane chaThThA tarIke jaNAve che. tenu lakSaNa A pramANe-audayikAdi bhAvA paikI e traNa ityAdi bhAvAnA meLApa sayAgane sAMnipAtika kahevAya, A sAMce gika bhAva hAvAthI keTalAka AcArye tenI mULa bhAvamAM gaNatrI karatA nathI. ER Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 - vivecana ( 14 ) aupazamika, kSAyika, kSayApazamika, baudayika ane pAraNAmika A pAMca bhAva hAya che. (5) kSAyeApazimaka, auyika ane pAriAmika hAya. upazama samakitamAM krApta jIva mRtyu pAmatA nathI, tethI eka dviyamAM Ave nahi ane ereMdriyamAM upazama samakita thAya nahIM eTale te na heAya. vaLI kSAyikabhAva pazu na hoya. kraCma thakAra e driyane aparyAptAvasthAmAM theADA kALa sAsvAdana mAne che tethI kSayaeNApazamabhAva haiAya. (6-8) kSAyeApazamaka, auyika ane pAriNAMmika. (9) pAMce bhAva heya. (10-11) e driya pramANe jAvu.. (12) teukAyane kSaSeApazamabhAve atiajJAna ane zrutaajJAna hoya tethI tene traNa bhAva hAya. (13-14) ekendriya pramANe jANavu'. (15-29) pAMce aAya. (30) kSAyika, auyika ane pAriNAmika DhAya. (31) kSAye:pazamika, auyika ane pAriAmika haiAya. (32-33) kSayApazamika, audayika ane pAriNAmika haiAya. (34-35) pUrepUrA hAya. (36) upazamabhAvanu cAritra te samakita ane na heAvAthI upazamabhAva na hoya. zeSa cAra bhAva samajavA. (37-43) pUrepUrA. (44) kevaLajJAna pramANe. (45-51) pUrepUrA. (12) kSAye|. pakSamika, auyika ane pariNAmika heAya. (13) pUrepUrA DhAya. (54) kSAyeApamika, auyika ane pAriNAmika heya. (55) pUrepUrA hAya. (16-58) kSAyeApazamika, audayaka ane pAriNAmi* hAya. (59) pUrepurA hAya. (60) kSAyeApazamika, auyika ane pAriAmika heya. (61) pAMce hAya. (2) aupazcamika vinAnA cAre bhAve hAma, krIbhagavaMtane A bhAva na heAya temaja A bhAva parabhavamAM paNa sAthe jate| nathI. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1e || mAna 34. sUdhIbhAvAra naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA naMbara dvAranuM nAma. | keTalA naMbara dvAranuM nAma. | TalA ? 1 devamati 21 | napuMsakaveda ' acakSudarzana manuSyagati avadhidarzana tiryaMcagati kevaLadarzana mAyA narakagati kRNavezyA labha nIlezyA endriya matijJAna kApatAyA beinDiyA zrutajJAna te jelekSA tendriya avadhijJAna pAsezyA caurindriya mana:paryavajJAna zukalalesyA cendriya kevaLajJAna pRthvIkAya matiajJAna khapUkAya zrata ajJAna upazamasamakita teukAya vibhaMganAna kSa pazamasamakti vAukAya sAmAyika hAyika samiti vanaspatimaya chede pasthApanIya mizraNamati rasakAya parihAravizuddhi sAsvAdana managa sUkSmasaM parAya mithyAtva vacana yathAkhyAta saMsI kAyama dezavirati asaMsI puruSaveda khavirati AhArI bhavI abhavI mIda cakSudarzana baNAhArI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 35 upazamabhAva dvAra paricaya [ aupazamika bhAvanA be bheda cheH 1 opazamika samyakatva ane 2. opazamika cAritra. mithyAtva mehanIya ane anaMtAnubaMdhI karmonA pradezadaya temaja vipAkedayane zekI rAkhanAra bhAva pathamika samyaktva kahevAya che. nArakanA jIvane temane janma thayA pachI aMtamuhUrta kALa vyatIta thayA bAda A samyaktva prApta thaI zake che. pUrvabhavenuM smaraNa, devarUpI mitranuM Agamana ane teNe Apelo upadeza temaja tIvra vedanAne anubhava-A traNa kAraNe pahelI traNa naraka sudhInA jIvane samyaktva utpanna thavAnA bAhya kAraNe che. jyAre cAra narakanA jIvane paheluM tathA trIju kAraNa hetubhUta thAya che. tiyAne AvuM samyaktva saMbhavI zake che ane jAtismaraNajJAna, upadeza ke tIrthaMkarAdikanI mUrtinuM darzana bAhya hetuo che. devene paNa nArakInI mAphaka janma pachI aMtamuhUrta kALa vItyA pachI A samyakatva prApta thAya che. aparyApta avasthAmAM upazama samakita prApta thatuM nathI. temAM nArakamAM traNa kAraNe jaNAvyA te uparAMta e deva saMbaMdhI divya zaktinuM darzana-e zuM kAraNa samajavuM. A hakIkata bAramA devaleka paryata ghaTI zake che. raiveyakavAsI devAmAM te smaraNa ane upadeza e be ja kAraNe jANavA. cAritra mohanIya kamanA upazamathI utpanna thate bhAva aupazamika cAritra" che. A cAritra upazamazreNI mAMDe tyAre ja prApta thAya che. UR vivecana (1) upazama samakita ha5. upazama cAritra na haya, kAraNa ke cAritra te manuSyabhavamAM ja heya. (2) upazama samakita ane upazama cAritra bane heya (3-) upazama samakita. (pa-8) banemAMthI . eka paNa na hoya. (9) baMne heya. (10-14) kAMI na heya. (15-29) baMne heya. (30-33) na hoya. (34-35) baMne hAya. (36) na hoya. (17-38) baMne hoya. (3) upazama samakita hoya, upazama cAritra na hoya, kAraNa ke te navathI agiyArame guNaThANe hoya che. khA. te pAMcamuM guNasthAnaka che. (40) upazama samakita heya. (4-43) baMne heya. (44) kevaLajJAnanI mAphaka jANavuM. (45-49) upazama samakita heya. (50-51) baMne heya. (52) na heya. (53) baMne heya. (54) na heya. (55-58) upazamabhAvanuM cAritra heya. (59) baMne heya. (9) na hoya, (41) baMne heya. (2) na heya. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 h * 1 h - h * mAyo h - thobha - h h - h - tendriya h - - h - 35, upazamabhAvaddhAra naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA? bira. dvAranuM nAma. keTalA? naMbara dvAranuM nAma. | keTalA? 1 | devagati napuMsakaveda | acakSudarzana manuSya gati avadhidarzana niyaMcagati mAna kevaLadarzana kRSNalesyA narakagati nIlesyA ekendriya matijJAna kapilezyA beIndriya zrutajJAna te jovezyA avadhijJAna paghaleyA. caurindriya manaH paryAvajJAna zukulasyA pacendriya kevaLajJAna bhavI . | pRthvIkAya matiajJAna abhavI apUkAya zrataajJAna upazamasamakti virbhAgajJAna kSapamasamiti vAukAya sAmAyika kSAyakasamakti vanaspatikAya chede sthApanIya mizrasamakita sAsvAdana parihAravizuddhi trasakAya manama sarmasaMpAya mithyAva vacanoga yathAkhyAta saMsI kAya dezavirati - asazI puruSaveda avirati AhArI 20| zrIveda cakSudarzana | aNAhArI h h 0 h 0 teukAya h 0 0 h h 0 h 0 h 0 0 h h 0 h 0 h 0 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 36 kSAyikabhAva-dvAra, zika bhAvanA nava bheda che. (1) samyakRtya, (2) cAritra, (3) jJAna, (4) darzana, (5) dAna, (6) lAbha, (7) bhega, (8) upaga, (9) vIrya. - 1 kSAyika saphavacAra anaMtAnubaMdhI kaSA ane traNe prakAranA dazanAmahanIya (samyaphava, mithyAtva ane mizra )- e sAtanA kSayathI utpanna thatA bhAva, 2 kSAvika cAritra-cAritramehanIya karmane sarvaze kSaya thavAthI utpanna thate bhAva. A cAritrane yathAkhyAta cAritra" kahevAmAM Ave che. 3 kSAyika jJAna-samasta ya ( jANavA lAyaka) padArthone grahaNa karanArA temaja sakala jJAnAvaraNIya karmanA kSayathI utpanna thatA bhAva. AnuM bIjuM nAma "kevaLajJAna' che. 4 bhAyika darzana-samasta darzanAvaraNIya kamane kSaya thatAM utpanna thatA bhAya. AnuM bIjuM nAma " kevaLadarzana' che. 5. kSayika dAna eka ja tRNanA agrabhAga mAtrathI tribhuvanane vismaya pamADe tevI pAcakajanane saMteSa pamADavAnI zakti, 6. kSArthika lAbha-lAbhAMtarAya kamane saMpUrNataH nAza thatAM je aciMtya mAhAsya (vibhUti ) utpanna thAya che tenA AvibhAvene "kSAyika lAbha" kahevAmAM Ave che. 7. kSAyika bhega-samarata bhegAMtarAya karmane kSaya thavAthI je yatheccha sukhane anubhava thAya te kSAyika bhega jANa. tIrthaMkaranA saMbaMdhamAM puSpavRSTi ItyAdi prAtihAryonA kAraNabhUta A kSAyikaga jANa. 8. kSAyika upabhoga-upabhogAMtarAya karmanA kSayathI utpanna thanAra ane viSaya saMpattinI vidyamAna dazAmAM paNa uttaraguNanA prakarSathI lettara saMpattine je upabhogarUpa anubhava thAya te kSAyika upaga kahevAya che. ha, kSAyika viyaMvatarAya karmanA nAzathI udabhavatI apratihata zakti te kSAyika viya. . Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 vivecana (1) kSayika samakita ya; bAkInA khAi na hoya. (2) 1 kevaLajJAna, 2 kevaLadarzana, 3 jAna, 4 lAbha, 5 bhAga, 6 upabhoga, 7 vaya, 8 kSAyaka samakita ane 9 kSaya, cAritra heya. (3-4) kSAyaka samakita. (pa-8) navamAMthI eka paNa bheda na hoya. (9) nave bheda heya. (10-14) eke na hAya. (15) pUre purA hoya.(16-18)pUrepUrA heya. kevalIbhagavAnane dravya mana vacanAdi hoya.(1925)kSAyaka samakita ja hoya, kSAyaka bhAvanA cAritrIne vedodaya mAnela na hovAthI zeSa na hoya (26-29)kSAyaka cAritra ane kSa eka samakita heya. matijJAna tathA zrutajJAna 12 me guNasthAnaka sudhI hAya mATe kSAyika cAritra heya. ( 30 ) pUrepUrA heya. ( 31-33 ) eke na heya. ( 34-37 ) kSAyaka samakita hoya, (38) pUrepUrA heya. (39-40) kSAyaka samakita. (41-43) kSAyaka cAritra tathA kSAyaka samiti heya. guNasthAna 1 thI 12 hAya mATe kSAyika bhAvanuM cAritra hoya. (4) pUrepUrA heya. (45-49) kSAyaka samiti heya. (50-51) pUrepUrA heya (para-54) e ke na hoya. (55) pUrepUrA heya. (56-58) eke na heya. (59) pUrepUrA heya. (60) eke na heya. (1) purepurA hoya. (62) pUrepUrA hoya. kevaLI samudaghAta kare tyAre ane come gujarathAne temaja vamati mAM koI jIva kSAyaka samakita sAthe laI jAya te apekSAe eka. zrI dharmamahodaya navayuga pravartaka zAavizArada jainAcArya zrI vijayadharma sUrIzvarajI mahArAjanuM pavitra jIvanacaritra saMskRta bhASAmAM temanA ziSyaratna svagIyazrI ratnavijayajI mahArAjanI kRti che. kAvya padhdhatinA aneka judA judA dAmAM suMdara rIte kavana karAeluM che. avazya eka vakhata maMgAvI abhyAsa karavA lAyaka graMtha che. ki. 0-4-0 lakhe-yazovijaya jaina graMthamALA herIsareDa, bhAvanagara, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. dvAranuM nAma. 1 devagati 2 3 4 | narakagati 5 ekendriya 6 eindriya 7 tendriya 8 | caurindriya 9 pAMcendriya pRthvIkAya amUkAya 10 11 manuSyagati tiya 'cagati 12 teukAya 13 vAukAya 14 vanaspatikAya 15 trasaya 16 matayeAga 17 vacanacAga 18 kAyayeAga 19 puruSaveda 20 zrIveda 1. keTalI na'khara. dvAranuM nAma. 21 | napuMsakaveda krodha T 1 1 C . ' . . . 9 9 huM 1 22 23 mAna 28 24 mAyA 25 | AAbha 26 | matijJAna 27 zrutajJAna 29 30 31 3ra 33 114 36. sAyakabhAvadvAra 40 41 avadhijJAna mana:paryavajJAna kevaLajJAna matiajJAna 34 | sAmAyika 35 | IMdApasthA5nIya 36 parihAravizuddhi 37 samasa parAya zrutajJAna vibha'gajJAna 3.4 yayAkhyAta 39 dezivarati avirati cakSudarzana keTalA ? khara, 1 1 1 1 1 ra 2 2 ra ' 0 47 48 tejoDhezyA 42 padmakSezyA 50 zuklalesyA 51 bhI para abhavI 53 upazamasamukti 54 kSayApazamasamakti 55 kSAyakasamakti 1 56 | mizrasamakita * 1 1 9 1 1 42 acakSu na adhidaza na 43 re * dvAranuM nAma. 1 | 17 sAvAdana 58 mithyAtva 59 sI R* asa'nI 1 AhArI ra | aNuAhArI 44 devaLadana 45 kRSNulezyA 46 | nIlakSezyA kApe talesyA eNTalA? ra huM 1 . 9 9/1 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 37. pazamabhAvadvAra paricaya kSApazamika bhAvanA aDhAra bheda che.-1-4 matijJAna, zratajJAna, avadhijJAna ane mana:paryavajJAna 5-7 matiejJAna, zrataajJAna ane vibhAgana. 8-10 cakSudarzana, acakSudarzana ane avadhidarzana. 11-15 dAnalabdhi, lAbhalabdhi, bhAgalabdhi, upabhogalabdhi ane vIrya labdhi. 16 lApazamika samyaktva, 17 kSApazamika cAritra ane 18 dezavirati, 1-4 matijJAnAvaraNIya, zratajJAnAvaraNIya, avadhijJAnAvaraNIya, mana:paryavajJAnAvaraNIya karmanA kSapazamathI matijJAnAdika kSAyopathamika jJAna pragaTe che. * 5-7 jJAnathI viparIta ane ajJAna. matijJAnathI viparIta matiajJAna, atajJAnathI viparIta zrutajJAna ane avadhijJAnathI viparIta virbhAgajJAna kahevAya che. AnI utpatti paNa matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnAvaraNIya ane avadhijJAnAvaraNIyanA kSapazamathI ja thAya che, paraMtu tenA svAmI jIvo mithyAtvayukta hevAthI ane tene amuka prakAranuM viparIta bhAsana paNuM thatuM hovAthI ajJAna kahevAya che. - 8-10 cakSuHzana, acakSudarzana ane avadhidarzana-e traNa darzane darzanAvaraNIya karmanA kSayapazamathI thAya che tethI te kSApazamika darzana che. (kevaLajJAna ne darzana kSAyaka hovAthI tene ahIM gaNAvyA nathI.) 11-15 pAMca prakAranA aMtarAya karmanA kSapazama dvArA pAMce labdhi pragaTe che. ( 16. kSApazamika samyakRtva-anaMtAnubaMdhI kaSAya ane mithyAtva e baMnenAM sarvaghAtI spardhakomAMnAM je spardhako udayamAM AvyA hoya tene kSaya karIne ane udayamAM na AvyAM hoya tene upazama karIne dezaghAtI spardhakanA udaya daramyAna padArthane viSe je zradhdhA utpanna thAya che tene kSApathamika samyaktva kahevAya che. 17. anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI ane pratyAkhyAnI cokaDIe bAra prakAranA kaSAyamAMthI je kaI kaSAya udayamAM AvyA hoya tene nAza karyA pachI ane je uyamAM na AvyA hoya tene upazamAvIne saMjavalana kaSAya temaja nava nakaSAya emAMnAM keIne paNa yathAyogya udaya rahete chate sAvadya gomAMthI sarvathA nivRtta rahevArUpa pariNAmane kSAyopathamika cAritra kahevAmAM Ave che. 18 dezavirati-anaMtAnubaMdhI ane apratyAkhyAnI kodhAdi kaSAyarUpa ATha kaSAyanAM sarva ghAtI spardhakamAMthI je spardhake udayamAM AvyA hoya tene nAza karIne ane je spardhA udayamAM na AvyAM hoya tene rekI rAkhIne arthAta upazamAvIne pratyAkhyAnAdika dezaghAtI spardhakemAMnAM keIpaNa udayamAM vartatA hoya te dizAmAM dezathI viratirUpa pariNAmane dezavirati athavA gRhasthadharma kahevAmAM Ave che. SS Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivecana (1) mana:parya va, dezivarita ane savirati sivAyanA zeSa pa'dara hoya. (2) matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, matijJAna, zrutaajJAna, vibha'JajJAna, cakSudaCna, acakSudana, addiztana, dAna, lAbha, bega, upabhAga, vIya, kSaye pazama samakita, kSaye pazama cAritra ane dezavirati-aDhAre hoya. (7) kSayeApazama cAritra tathA mataHpayava sivAya zeSa DhAya. (4) devanI mArka navu`. (5-7) ti ajJAna, zrutaajJAna, dAna, lAbha, bhAga, upabhega, vIya ane acakSuna DhAya. khAkInAM daza bheda na hoya.(8)e driya karatAM cakSuda'na vadhu heAya (9)pUrepUrA hoya. (10-14)eY='driya pramANe jANavA, (15-25) pUrepUrA hAya. (26-28) matijJAna, zrutakhajJAna tathA vibha'gajJAna-Se traNa ajJAna sivAyanAM zeSa padara hAya. (29) traNa ajJAna ane dezavirati sivAyanA zeSa cauda hAya. (70) eka pa na heAya. (31) traNu ajJAna, cakSuddana, acakSudaCna temaja dAna, lAbha, bhega, upale!ga ane vIya e pAMca labdhi. kula daza heAya. (32-33) matiajJAna pramANe jANavu'. (34-36) traNa ajJAna ane dezavirati sivAyanAM cauda heAya (37)traNa anuAna, dezivarita ane kSayApazama samakita na heAya; zeSa hAya. (38)traNa ajJAna, dezavirati, kSayaeNApazama cAritra ane samakita na heAya.(39)traNu khajJAna, manaH5vajJAta, kSaye|pazama cAritra sivAyanA zeSa hAya.(40)kSayApazama cAritra, dezavirati ane mana:paryavajJAna sivAyanAM DhAya. (41-4ra) pUrepUrA hoya. (43) traNa ajJAna na heAya; zeSa pa'dara heAya.(44) eka paNa na DrAya. (45-51) pUrepUrA hAya. (para) traNa ajJAna, dAna, lAbha, bhAga, upabheAma, vIya, e pAMca labdhi, cakSudarzana tathA AcakSudarzana-daza hoya. (53) traNa ajJAna, kSaye|pazama sakata sivAyanAM zeSa cauda haiya. (54) traNa ajJAna sivAya bharyAM haiAya. (55) traNa ajJAna tathA kSaye pazama samakrita sivAyanAM zeSa DhAya. (56) khAra bheda lAze. dAnAdi pAMca labdhi, mizrasamakita, keLa vinA traNu darzana, jJAna ane ajJAnathI mizra evA traNa jJAna. mahimA kAi vakhate nAnA aMza vadhu phreya che te| krAi vakhate ajJAnanI vizeSatA haiAya che. krAi vakhate jJAna ajJAna samAna heAya che, A pramANe 12 bhAva hAya tathApi jJAnAMzanI bahulatAnI apekSa e vittu puruSAe ahiM cuNAzrayIbhUta mizra guNusthAne jJAna traya kahela che. A mizragurusthAne je danatraya kahela che te saddhAMtika mata nI apekSAe (vibhaMga jJAnamAM vRddhidarzana mAnelu' hAvAthI ) samajavuM. jIe bhAvazekaprakAza sa` 3} leAka 170 thI. (57-58) traNu ajJAna, avadhidarzana vinA e na, pAMca labdhie. jIe| bhAvaleAka prakAza sa 3} (59) pUrepUrA hAma. (60) ajJAna che, e darzana ne pAMca labdhi, (61) pUrepUrA. (2) mana:paryavajJAna, cakSudarzana, kSApazama cAritra ne dezaviratapaNuM' na heAya; zeSa cauda hAya, Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. 1 | devagati 2 | manuSyagati tiya "cati narakagati 5 endriya eindriya tendriya 8 | caurindriya 9 | pAMcendriya pRthvIkAya 3 4 OM 7 10 11 12 13 14 15 dvAranuM nAma. trasakAya manayAga vacanayAga 18 phrAyeAga 19 | puruMSaveda 20 veda 16 17 aya teukAya vAukAya vanaspatikAya keTalA naMbara. 15 18 16 15 . 8 ' T re 8 x 8 8 ' 18 18 18 18 18 117 37. kSacApazamabhAvadvAra kAranuM nAma. 15 21 | napuMsakaveda krodha 22 ma 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 37 40 mAna 41 mAyA lebha matijJAna zrutajJAna avadhijJAna mana:parya vajJAna devaLajJAna matijJAna zrutajJAna vibha'gajJAna sAmAyika 38 yathAkhyAta 39 | dezavirati virita cakSudana ddepasthApatIya parihAravizuddhi sukSmasa parAya keTalA? na'khara. 18 18 18 18 18 15 '' 15 14 . 17 10 10 14 14 14 13 12 13 15 18 42 acakSudazana aviSadana 43 44 devaLadarzIna 45 kRSNazesyA 4 nImesyA kApAtAM zyA tejoNezyA 49 padmavezyA 50 | zukalalesyA 51 bhavI 47 48 para 53 upazamasamakita 54 kSaye paza samakita 55 kSAyika samakita 5 mizrasamakita dvAranuM nAma. 57 18 sAdina thyiAta sanI asa nI 1 hArI dara | aNuAhArI 59 abhavI huM keTalA ? 18 15 . 18 18 18 18 18 18 18 1 14 15 14 ja z 10 18 18 14 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 38. audayikamAvakAra paricaya audayikabhAvanAM ekavIza bheda che-4 gati, 4 kaSAya, 3 veda, mithyAtva, ajJAna, asidhyapaNuM, asaMyatApaNuM ane cha vezyA gatinAmakarmanA udayane lIdhe amuka bhavathI bhavAMtaramAM javAnI je gyatA prApta thAya tene gati' kahevAmAM Ave che. cAritra mihanIya karmanA udayathI utpanna thatAM kaluSita bhAva kaSAya' kahevAya che. ' veda-mehanIya karmanA udayathI utpanna thatI viSayasevananI icchA te di' samaja. atattamAM tatvabuddhi te mithyAta agara mithyAdarzana che. mithyAtva mehanIyanA udayane lIdhe utpanna thatAM atatvajJAnane ajJAna' kahevAmAM Ave che. kamane udaya jyAM sudhI hoya tyAM sudhI asidhdhapaNuM samajavuM. apratyAkhyAnAvaraNIya vigere kaSAyanA udaya daramyAna utpanna thatA ane sAvadya vegathI nivRtta nahIM thanArA bhAvane "asaMyata kahevAya che. mAnasika vyApArathI utpanna thatAM pariNAma-adhyavasAyane vezyA' kahevAya che. jeTalI kamaprakRtio jIvane udayamAM vartatI hoya te badhI dayika bhAvajanya sama'javI, paraMtu ahIM tenA saMkSepamAM ekavIza bheda darzAvyA che gati, kaSAya, veda, mithyAtva, ajJAna ane legyA saMbaMdhI vizeSa vivecana mATe anukeme juo dvAra ne, 9, 7, 12, 5, 5 ane 8 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 vivecana (1) manuSya, tiryaMca, nArakagati ane napuMsakaveda sivAyanAM 17 heya. (2) deva, tiyaca ane nAraka sivAyanAM zeSa aDhAra heya. (3) manuSya, deva ane nAraka sivAyanAM zera aDhAra heya. (4) tejalezyA, padmaghezyA,zukaladhezyA, deva, manuSya, tiya ca, puruSada tathA strIveda na hoya; zeSa 13 bheda heya.(5)deva, manuSya, nArakagati, purUSada, strIveda, padma, teja ne zubhecchA hoya. (6-8deva, manuSya, nArakagati, puruSa, strI, padma, teje ane zukalezyA na hoya. (9) cAra gati, cAra kaSAya, traNa veda, cha leyA, ajJAna, asihatva, asaMyata ane mithyAtva-kula ekavIza heya. (10-11) e kaM. priya pramANe jAhavuM.(12-13)beIdriya pramANe jANavuM.(14)e keMdriya pramANe jANavuM. (15-18) pUrepUrA heya. paceMdriya pramANe (19) nArakamati, strIveda ane napuMsakabhAva na heya(20)narakagati, purUSada ane napusakabhAva na hoya. (21)devagati, puruSo ane strIveda na hoya.(22)mAna, mAyA ane lobhe na heya (23)koi, mAyA ane lobha na hoya.(24 krodha, mAna ane lobha na hoya (25)krodha, mAna, mAyA na hoya, (26-28) ajJAna tathA mithyAtva sivAya bIjAM badhAM heya (29) deva, tiya ca, narakagati, mithyAtva, ajJAna ane asaMyama sivAyanAM paMdara bheda lAbhe (30) manuSya gati, zukalezyA ane khasiddhatva A traNa ja heya. (31-33) pUrepUrA heAya. (34-35) deva, tiryaMca, nArakagati, mithyAtva, asaMyata ane ajJAna sivAyanA zeSa lAbhe (6) upara jaNAvyA uparAMta bIla bAda karavuM. (37) manuSya, zukalezyA, lobha ane siddhava-A cAra hAya. (38) manuSya, zubhecchA ane asihatva heya. (39) deva, naraka, mithyAtva ane ajJAna sivAyanA heya. (40) pUrepUrA heya. (41-42) pUrepUrA heya. (43) avadhijJAna pramANe jAvuM. (44) kevaLajJAna pramANe jANavuM. (45) kRSNalesyA sivAyanI bIjI pAMca leyA na heya. (46) nIlezyA sivAyanI bIjI pAMca lesyA . ne heya. (47) kApatazyA sivAyanI bIjI pAMca lehyA na heya. (48) tejolesyA sivAyanI pAMca lesyA ane naragati na heya. (49) padmazyA sivAyanI pAMca besyA ane narakamati na heya. (10) zukalayA sivAyanI pAMca leyA ane narakagati na he.ya. (11-1ra) pUrepUrA heya. (53-57) mithyAtva ane ajJAna e be na hoya. (58-59) pUrepUrA heya. (60) naraka, devagati, veda, puruSaveda, patA" tathA zudhezyA na heya; zeSa paMdara bheda hoya, (61-62) purepurA heya, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara 120 68. audayikabhAva dvArA dvAranuM nAma. | TalA naMbara. dvAranuM nAma. keTalA ? 21 napuMsakaveda devagati manuSya gati tiryaMcagati narakamati & dvAranuM nAma. | keTalA? | acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana kRSNabhecchA nIle A mAne 4 mAyA Dha ekendriya Da matijJAna kApatalezyA bendri ja zrutajJAna tejalezyA da tendriya carindriya paMcendriya ra avadhijJAna mana:paryavajJAna palezyA zaphUlasthA ra bhavI pRthvIya ra kevaLajJAna matiajJAna amukAya zrutajJAna teukAya ra abhavI upazamasa makti pazamasamakita lAyaka samakti mikasamiti vAyukAya da vanaspatikAya virbhAgajJAna sAmAyika chedo pasthApanIya parihAravizuti ra trasakAya Da sAsvAdana Da sUsaMparAya | mithyAva manAma vacanaga kAyAga Da yathAkhyAta 59 | saMgI ka dezavirati puraSada da avirati kharI bAhArI aNAhArI strIveda 6 cakSudarzana Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 39. pAriAmika bhAvadrAra paricaya pAriNAmika bhAvanA (1) jIvAva (2) bhavyatva ane (3) abhavya va ema traNa prakArA paDe che. 1 jIva upayAga e jIvatuM lakSaNa che, A sabadhI vivecana ApaNe jIvadvAramAM karI gayA chIe. 2 bhavya-mekSe javAnI vaizyatA je jIvAmAM DAya te bhagna kahevAya. 3 abhaya-je jIvAmAM mekSe javAnI lAyakAta nathI te abhavya kahevAya che. vivecana (1-25, jIvata, bhavya ane azagRta. (26-29) jIvAva tathA bhagyatva. abhaova na hAya kANu ke eka ja mithyAtva guNasthAna heAvAthI ajJAna che. (30) jIvatra tathA bhavyatva keTalAka AcAryo ke haLIne bhavyata mAnatA nathI tethI matAMtare eka. (31-33) jIvata, bhavyatva tathA abha vyatva (34-38) jIvata tathA bhavyatva kAraNa ke A cAritra bhAvathI cha gurusthAne heAya che (39) chAva tathA bhavya, dezivarata pAMcame guNusthAne che. mATe (40-4ra) jIvata, bhavyata ane abha vyatva, (43) jIvata, bhavya, atijJAnavat (44) jIvata, bhavyata, kevalajJa!navat (45-50) jIva, bhata ane abhatra. (51) jIvata tathA bhavyatva (para) abhavyatva tathA jIva. (53-57) jItava, bhavya, (58-62) jIvava, bhavyatva ane bhavya. 16 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 naMbara dvAranuM nAma. | devagati manuSyagati tiryaMcagati 0 39 pArimika bhAvaDhAra TalA ? nabara dvAranuM nAma. | keTalA naMbara dvAranuM nAma. (malA ? 21 | napuMsakada | 4ra | acakSudarzana avadhidarzana 0 mAna kevaLadarzana 0 mAyA narakagati kRSNavezyA 0 labha nIlezyA 0 matijJAna 0 zrutajJAna ekendriya beindriya teIndriya caurindriya paMcendriya 0 avadhijJAna kApatasyA tejalezyA pAlezyA zukalezyA bhavI 0 mana:paryavajJAna 0 kevaLajJAna pRthvIkAya 0 matiajJAna abhavI apUkAya 0 teukAya 0 vAukAya 0 vanaspatikAya vilaMgaNAna sAmAyika che pasthApanIya parihAravizuddhi upazamasamakita kSa:pazamasamakita kSAyika samiti mizrasamakita sAsvAdana mithyAtva 0 trasakAya 0 0 | sUkSmasaMparAya manayoga vacanoga kAyoga 0 | saMtI 0 yathAkhyAta dezavirati avirati cakSudarzana asaMjJI AhArI puruSada jIve baNAhArI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 40 bhAMgAdvAra paricaya. brikasaMyogI daza bhAMga trikasaMgI daza bhAMga 1. aupazamika kSAyika 1. opazamika kSAyika kSApazamika 2. opazamika mizra 2. aupathamika kSAyika audayika 3, opazamika audayika 3 pazamika kSAyika pariNAmika 3. opazamika pariNAmika 4. aupathamika mizra audayika 5. kSAyika mizra 5. aupazamika mizra pAriNAmika 6. kSAyika audayika 6. aupazamika audayika pariNAmika 7. kSAyika pariNAmika 7. kSAyika mizra audayika 8. mi. audayika 8. kSAyika mizra pariNAmika 9 mizra parimika 9. kSAyaka audAyaka pAriNAmika 10 audayika pAriNAmika 10. mitra auyika pArimika caturaMgI bhAMgA pAMca 1. aupazamika kSAyika kSApazamika audayika 2. aupazamika kSAyika kSApazAmaka pariNAmika 3. aupathamika kSAyika audayika pariNAmika 4. aupazamika mizra oyika pariNAmika 5. kSAyaka - mizra audayika pariNAmika paMcama yogI eka sage aupathamika kSayika kSApathamika audayika pariNAmika sAMniyAtikanA pAMca bhAMgA 1. brikasaMgI sAtamo bhAMga kSAyika pariNAmika sidhdhamAM hoya. 2. trikasaMgI navamo bhAMge kSAyika audayika pariNAmaka bhavastha kevaLIne viSe 13-14 guNasthAnake hAya. 3. trikasaMgI dazamo bhAMge lApazamikI audayika pAriNAmikI cAre gatimAM hoya 4. catuHsaMyegIne cUMtho bhAMge aupazamika mizra audayika pAriNAmika upazama samyagRSTi cAre gatinA jIvane heya 5. catu sagI pAMcame bhAMge kSAyika mitra kayika pAriNAmika kSAyika sabhya daSTi cAre gatinA jIvane heya. 6. paMcagIne eka bhAgo opazamika kSayika mitra audayika pariNAmika upazamazreNIe vartatAM kSAyaka samyagadaSTi manuSyane 9-10-11 guNasthAne hoya. sAMnipAtika cha bhAMgAnA paMdara bheda kSApazamika 1. oyika 2, pAriNamika 3, e trikasaMgI bhAMga nAraka, deva, tiryaMca tathA manuSyane hAya. e trika saMyegInA bhAMga cAra ( kSAyika samyaktva 1, mitra 2, audayika 3, pariNAmika 4-e cAra bhAva sAthe cAre gatimAM che eTale tenA cAra. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 pazamika 1, mitra 2, audayika 3, pAriNamika ja-e cAra bhAva cAra gatine saMjJA pacaMdriyane hoya eTale tene cAra kSAyika 1, audayika ra, pAriNAmika 3, e trika sagI bhAMgo 13-14 guNasthAne kevalI bhagavaMtane hoya eTale eka kSAyika 1, pArigrAmika 2, e tikasaMgI bhAge sidhdhanA ne heya eTale eka pazamika 1, mizra 2, kSAyika , odayika , pariNAmika 5-e paMcaraMgI bhAMge kSAyika samakitI upazamazreNI mAMDe tyAre 9-10-11 e traNa guNasthAnake hoya eTale eka ekaMdara e rIte paMdara bheda thayA. gR vivecana (1) mizra, auyika, pariNAmika, trikasaMgI, upazama mitra udayika pArizAmika catuHsaMgI, kSAyaka mitra dayika pariNAmika catuHsaMyamI, siyogI sAtamo bhAga siddhane ja hevAthI ahIM na haya, trikasaMcamo navamo bhAMge keraLI te ja heya, paMcaraMgI pahela bAMge upazamazreNIvALA lAyaka samakitI manuSyane ATha mAthI agiyAramA guNaThANu sudhI heya. (2) kSAyaka oyika pariNAmika trikasaMgI, mizra gaudayika pAriNami trikasaMgI, upazama mizra audayika pAriSyAmika catuHsaMyegI, kSAyaka mizra audaSika pAriNAmika catuHsaMyogI, upazama kSAyaka mizra oyika pariNAmika paMcasaMghogo (-) devanI mAphaka jANavuM. (pa-8) mizra audapika pariNAmika trika saMgI, (9) dvisaMgI vinA tamAma bhAMgA heya. trisaMgane navamo bhAMgo kevaLI Azrayo, dazamo cAra gati AzrayI, catuHsaMyogIna the tathA pAMcamo bhAge cAre gati AzrayI ane pacacogIne pahelo bhAga upazamazreNImAM vartatA manuSyane heya. (10-14) ekendriya pramANe jANavuM. (15-18) paMcendriya pramANe jANavuM. (19) mizra auyika pAriNAmika trisaMyogI dazamo bhAga, khaupathamika mizra audayika pariNAmika catusaMdhogI ce bhAMga, kSAyika mizra auyika pariNAmika catuHsaMgI pAMcamo bhAga, aupazamika kSayaka kSayapazamika oyika pAriNumi paMcaraMgI prathama bhAMge. (20) catuHsaMyogIne pacame bhAMge naraka, tiryaMca ane devane na hoya; bAkInuM upara pramANe samajavuM. (21) catuHsaMcagIno pAMcame bhAMga deva tathA tiryaMca e baMnene na hoya; zeSa upara pramANe samajavuM. (22-27) trikasaMgIne dazamo bhAMge tyAre gati AzrayI jANavo. catuHsaMyogIne cotha tathA pAMcamo bhAMge tyAre gati AzrayI jANa. paMca saMgIno prathama bhAgo upazamazreNImAM vartatA hoya. disaMgI sAtame bhAge siddhane ane trikasaMgI navama bhAMge kevaLIne ja heya tethI ahIM na hoya. (28) krodhamAM batAvelA tera bhagAma catuHsaMyogInA pAMcamA bhAMgAmAM traNa gati ja hovI-deva, manuSya ane naraka. tiryaMca yugalane kSAyaka samiti, avadhijJAna ane avadhidarzana nathI tethI tiryaMca gari na levI. (ra9) mizra auyika pariNAmika triraMgogIne 10 me bhagi, catuHsaMyogIne cotho tathA pAMcamo, paMcasaMyogIno prathama bhAMge. (30) kSAyika pariNAmi dvisaMyamIne sAtamo bhage siha AzrayI jA. kSayika audayika pArithamika trika saMyamIne navamo bhAMge manuSya AzrayI jANa. (31-33) mizra audayika pAriNAmika triraMgI bhAMge dazame cAre gati AzrayI jANa. (34-35) mana:paryAva jJAna pramANe jANavuM. (36) mizra pauyika pariNAmika trikonI dazame bhAge manuSya AzrayI, kSAyaka mizra auyika pariNAmika catuHsaMye nI 5cama baMge manuSya AzrayI, je upazama Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 samakti gaNavAmAM Ave to catu: yogIne cothA bhedano eka bhAga labhe tethI traNa thAya. (37) upazama athavA kSAyika zreNIe vartatAM hoya tethI catuHsaMyogIne cethA ane pAMcamo bhAga heya. paMcataMgIne pahelo bhAga pathamika kSayika kSApazamika bauyika pariNAmika heya. A traNe bhAMgo manuSya AzrayI jANavA. (38) kSAyika pariNAmika ThikasaMgI bhAMgo sAtamo siddha AzrayI jAzo. trikamathomI navamo bhAMga devaLA Azrayo jA. catuHsaMyogI cotho tathA pAMcamo ane paMcasaMgI paDyo bhAMge manuSya khAzrayI jANavo. (39) trikonI dazamo bhAMgo manuSya tathA tiryaMca AzrayI jANo. catuHsaMyogI cotho bhAMge manuSya tathA tica Azrayo jANa. catuH saMyogI pacamo bhAMgo manuSya mAtrathI ja jANo, dezavirati saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA tiryaMcane heya teone kSAyika mamakita na hAya mATe catuHsaMyogI pAMcamo bhAgo tiya"camAM na hoya mATe manuSya AzrayI eka bhAMge grahaNa karyo che. (40) matijJAnamAM batAvelA tera bhAMgAmAM paMcasaMyogIne eka bhAga bAda karIne zeSa 2 levA. (41-42 ) matijJAna pramANe jANavuM. (43) avadhijJAna pramANe jANavuM. (4) kevaLajJAna pramANe jANavuM. (45) trikasa yogI dazamo lAge tyAre gati bAzrayI, catuHsaMyogI e the bhago paNa cAre gati khAzrayI, catuH. saMye bI pAMcamo bhAga tiya"ca tathA manuSya A prayI jA . (46-47) trikasaMthomAM dazamo bhAMgo ane catuHsaMyogI cothe bhAge cAre gati AzrayI jAva. catuHsaMyo bI pIcamo bhAge deva vinA traNa gati khAzrayI jANavo. (48) triraMgo dazamo bAMgo, catuHsaMyogI cothe bhAMge tathA pAMcamo bhAMgo naraka gati vinA traNa-traNa gati Ayo jAve. ahiMnA yunika tiryaMca tathA manuSyane prathamanI cAre lespA kahI che. juo draloka prakAza sarma 7 ka107 (49) trikasaMgI dazame bhAge tathA catuHsaMyogI ce. bhAMge. naraka vinA traNa traNa gati AzramI ane catuHSagI pAMcamo bhAMgo manuSya tathA deva AzrayI jANavo. (50) trika saMvegI navamo bhAMge manuSya AzrayI, trikasaMgI dazamo bhAMge namra vinA zeSa traNa gati khAtrayI, catuHsaMyogI the bhAMge naraka vitA traNa gati thAzrayI ane caturaMgI pAMcamo mAMge manuSya tathA de AzrayI ane paMcaraMgI pahelo bhAga manuSya AzrayI. (51) paMcendriya pramANe jANavuM. trisaMyogI navamo bhago kevaLI AzrayI gaNe te tera. (52) mA dayika pAriNAmika trikasaMgI dazamo bhAMge cAre gati AzrayI jANavo. (53) pazamika mizra oyika pAriNamika catuHsaMyogI cothe bhAMge cAre gati AzrayI jANo. (54) trika saMyogo dazamo bhAMge tyAre gati AzrayI jANo. (55) dika saMghogI sAtamo bhAMgo siddha AzrayI, trikasa yogI navamo bhAMge kevaLI aAzrayI, catuHsaMyogI pAMcamo bhAMge tyAre gati AzrayI ane paMcasonI pahelo bhAMgo upaza zreNI e manuSyane heya. (56-58) trikasa - dazamo bhAMge tyAre ati AzrayI jAvo. (59) paMcendriya pramANe jANavuM, (60) trikasaMgo dasamo bhAMge manuSya tathA tivaca azriyI jAvo. (61) paMcendriya pramANe jANavuM. (2) kisa yogI sAtamo bhagi siddha mAyI, trikasa mI navama bhAMge kevaLI samudaghAtano trIjo, ethe, pAMcame samaya tathA ame gI guNasthAna ( A vakhate jIva panAhArI hoya ) khAyI, trikasaMgI dazamo bhage tyAre gati AmathI jANo. catuHsaMgI cothe bhAMgo upazama samakitI phakata upazama samakitI koI jIva marIne anuttara deva thAya temane devapaNe upajatA pahelAM bhavAntakAbe aNa hArIpaNuM hoya tethI eka bhAMgo kahyo. bIje kyAya upazamasa makitI paze mRtyu na thAya tethI ce.thA bhedanA bIjI mati tA bhAgI na hoya. catuHsaMyogI pAMcamo bhaga cAre gati khAzrayI jANu. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 | devagati 2 | manuSyagati 3 | tiya cagati 4 | nara4rgAta tripa 6 | ekriya 7 | taiindriya 7 huM 10 11 12 caDDarindriya paMcendriya pRthvIkAya amUkAya teukAya 13 vAyukAya 14 | vanaspatikAya 15 trasakAya 16 | manayAga 17 | vacanayAtra 1tb l[cl kpf_lee_leeR] trikama yAgA bhAge zamA trima gAgo 5 15 4 a les ncvt thehle}* }C/le + :De _c1*_netweb 6] h*!? #pre 1/ Zhi 'e 4 Wan bhAga = " p ||4| Uni 4| 1024| 3 clo mULa p - r - " - 126 18 19 20 21 22 23 24 25 26 ja kAmyAga purUSaveda strIveda napusakaveda krodha matijJAna 27 | zrutajJAna 31 mAna mAya 34 lebha 28 29 mata: vajJana vizvajJAna Piklok{ | 02 matianu na 32 zratamannAna 33 | vibha'JajJAna sAma yaka kpfe_llgle leel 0 | . | 7 | . bhAgA navamA trikama paigA 1|_| Fe!h lg} ek_c_lee.ekk) ||, Fe PJhsJ* :Pe lo | ja p * d x m p p Zhi Zhi 32 // 4 x . d 15 bhAgA paDeze mAMgA pAMcama'cAgo .. d . bn Zhi Zhi mULa khAMgA huM y P You UUU ja x Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tejasthA kApatalezyA | nIlezyA kRSNalezyA keraLadarzana | avadhidarzana | sudarzana | avirata dezaviti yathA khyAta parihAravizu|i 35 | depasthApana ya 1 1 * || samasaM5rAya ! | | - 1| | | | | 51 0 << ja % 0 : 4 & 0 - * - 4 % - 4 < - << < - " - - - - - * - - - - * | | | |1| | | raNAhArI * 1 | 61 nAhArI 0 : di kathAgI bhAgo sAtamA | trikasa cagI bhAge navamA trikasa thegI bhAga me - | tusa vAgI bhAga 2 thI | tu: ma AgI bhIgI pIcamAM - | parama yegI bhAMgI pahelA K | manapAta, bhAMgA 15 4 | mULa jagA . - 'I h | II & J, - 8 | | | | 60 |khanI * | | | | 58 madhyatva 127 3 59 sinI kAsvAdana | papa yakamamati || 54 lApazama ja makti para upazamasamati mI para navI 50 zukalalesyA 49] ghaleyA - | | 0 0 0 0 0 | | | | 4 raja | | | | | 5 J. _ 44 3 kasaMcAgI bhAgA sAtame trikasa cAgI bhAga navame. trikasa cAgI bha ga dasamA catuHsaMyogI mAMge e the catuHsaMgI bhAga pAMcame paMcasa gegI bhAMga paTela sakripatika bhA mAM 15 ! mULa bhAga che | | | 2 4 0 | | | | I I Ai JA | JA | | 1 A | | - - - - - - = = 5 * = Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 41, ajIva bheda dvAra paricaya hAthomAyarAmIkA DhakSaNaH upayoga athavA cetanAthI rahita padArthane ajIva kahevAmAM Ave che. catanya lakSaNa rahita hoya ane sukhaduHkhane anubhava jene na hoya te jaDa lakSaNavALuM ajIvatattva kahevAya che. pitAnI mukhya artha kiyAmAM pravartatuM na hoya paraMtu have pachI te athaMkiyAmAM pravartAze tevuM kAraNarUpI ajIva dravya te dravyajIva ane pitAnI mukhya arthakiyAmAM pravartatuM hoya te bhAvathI ajIva daye che athavA pagalAdi dravya te dravya ajIva ane varNadi pariNAma te bhAva ajIva. ajIma padArthanA rUpI ane arUpI e be vibhAga pADavAmAM AvyA che. jene varNa, gaMdha, rasa ane sparza hoya te rUpI kahevAya. paDadravyamAM eka pudagalAritakAya ja rUpI che, zeSa pAMca arUpI che. arUpImAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa e cArano samAveza karyo che tyAre pudagalAstikAya rUpI che. ajIvanA kula cauda bhede A pramANe jANavA-ma-3 dharmAstikAyanA sakaMdha, deza ane pradeza, 4-6 adhamastikAyanA skaMdha, deza ane pradeza, 7-9 AkAzAstikAyanA skaMdha, deza ane pradeza tathA 10-13 muddagalAstikAyanAM skadha, deza, pradeza ane paramANu tathA 14 kALa dharmAstikAyaH-gamana kriyAmAM paraNata [pravRtta thayelA jIva ane pudagala dravyane sahAya karanAra dravya. jIva ane pudagala dravyamAM svAbhAvika gamanazakti rahelI che-te dravya jyAre gamana karavAmAM pravRtta thAya che tyAre tema karavAmAM tene anya dravyanI sahAyanI jarUra che, jemAM mAchalAmAM gamanazakti che paNa tene gamana karavAmAM pANInI sahAyanI jarUra paDe che, pANI sivAya te cAlI zakatA nathI tevI rIte gamana karavAmAM pravRtta thayelA jIva ane pudgala dravyane gamana karavAmAM sahAya ApanAra dhamastikAya nAmanA dravyanI jarUra che, te lakavyApI che. ati-pradezano, kAya-samUha, je dravyanA ghaNA pradeza hoya tene "astikAya" kahe che. dhamastikAyAdi akhaMDa dravya che, avayanA banelA nathI, tethI temAM deza ane pradeza na hoI zake te paNa te lekavyApI hovAthI tenA avayanI kalpanA thaI zake che arthAta tenA ka5ta avayavo che. dhamastikAyanA traNa bheda jANavA. 1 dha, 2 deza ane 3 pradeza. adharmAstikAya-sthiti pariNAmane prApta thayelA jIva ane pudgala dravyane sthitimAM kAraNabhUta che. jema vIsAme levA mATe besavAnI IcchAvALA musApharone vRkSarithatinuM kAraNa thAya che tema sthiti pariNAmane prApta thayelA jIva ane pudgala dravyane adhamakAya sahA. yaka che. tenA paNa dhamAM takAyanI mAphaka traNa prakAra jANavA. * A kAzAstikAya- pudgala ane jIvane avakAza-Azraya ApavAmAM kAraNabhUta AkAza dravya che, tenA paNa pUrvokta traNa prakAra che. kALa-navIna vastune jIrNa kare te kALa, bhUtakALane nAza thayela hovAthI ane bhaviSyakALanI utpatti nahi thayelI hovAthI kALa dravya vartamAna eka samayarUpa che tethI tene skaMdha, deza ne pravezarUpa prakAre thatA nathI, ane pradezo na hovAthI astikAya paNa nathI, Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 kALa e vatanA, pariNAma, kriyA ane parAparatvamAM kAraNabhUta che. vatanA-sava dravyeAnI sAdi sAntAdi bhedavaDe cAra prakAranI sthitimAM koipaNu prakAre vana rahevu' te vartInA, pariNAma-petAnI jAtine tyAga karyA khriAya dravyenu pariNamanarUpAMtara te pariNAma. tenA traNa prakAra che: 1 jIvanA prayAga(vyApAra)thI thayela zarIrAdinA pariNAmarUpa te prayAgapariNAma, 2 keLa ajIva dravyathI thayela pariNAma te visrasArpAraNAma dA, ta iMdradhanuSya, vAdaLAM 3 prayega ane vignasAvaDe jIvana prayAga sahita acetana dravyanA pariNAmarUpa mizrapariNAma dA. ta. ku Mbha, staMbha tri. kriyA-padArthIno bhUta, vartamAna ane bhaviSya gati, sthiti vigere ceSTA, parAparava "A pUrvabhAvI [pUrve utpanna thayelu] che" ane A pazcAdbhAvI dravya che" eve je vyavahAra jenAthI thAya te parAparatva. puddagalAstikAya-paraspara maLavA ane galana judA thavAnA svabhAvavALuM paramANu ane skaMdharUpa pudagalAstikAya drazya che. tenA skaMdha, deza, pradeza ane paramANu-evA cAra bheda che, - dha-ke ipaNa dravyanA avyavavALA ke pradezavALA akha'Da-paripUrNa bhAga te kadha. dezaskadhanI sAthe saMbaMdhavALA je aMza bhAga te deza, pradeza-kAipaNa vastune atyaMta sUkSma avayava ke jenA sarvajJanI budhdhithI paNa vibhAga na thai zake te pradeza. paramANu-skaMdhAthI chUTA paDelA atyaMta sUkSma aNu te paramANu pradeza ane paramANu ane parimANamAM sarakhA che te paNa pradezanA skadhanI sAthe niyata saMbadha che ane paramANunA nathI. paramANu e pugalAstikAyane ja cAthe bheTa che paNa dharmAM stakAyAdi traNanA nathI, kAraNa ke dharmAstikAyAdi dravyo akhaMDa rUpa hovAthI tenA pradeze chUTA paDatA ja nathI. A pramANe dharmAstikAyanA 3, adharmAstikAyanA 3, AkAzAstikAyanA 3 ane pudgalAstikAyanA 4 ane kALanA eka maLI ajItranA cauda bheda thAya che. Jie vivecana (1-29) dharmAstikAyanA rakadha, adharmAstikAyanA rakadha tathA AkAzAstikAyane rakadha na hoya; zeSa agiyAra DhAya, (30) 11 heAya, paraMtu kevalI bhagavAna kevalI samuddhAta kare tyAre ceAthe samaye sabyApI Atmapradeze| thAya che tyAre dharmAritakAya ane adharmAstikAyaneA samagra 'dha krevazI bhagava'tane rapaza thAya che te apekSa e 13 bheda lAkhe paraMtu ka zAstikAyane teA deza ja lAbhe, kAraNu ke AkAza lekamAM paNa rahyo che mATe AkAzAstikAyane kadha bAda karIne 13 bheda lAbhe. (31-37) dharmAritakAnA skaMdha, dharmAstikAyane kadha tathA AkAzAritakAyanA skaMdha na hoya. (38) chadmathane 11 ane kevalI bhagavantane kevalI samuddhatanA cothA samaye 13 bheda lAge te apekSAe yathAkhyAtamAM 11 athavA 13 lAkhe. (39-43) dharmAstikAyatA ska Mdha, adharmAstikAyane kadha tathA AkAzAstikAyatA rakadha na DhAya; zeSa agiyAra DrAya. (44) kevaLajJAna pramANe (45-49) dharmAstikAyanA rakadha, adharmAstikAyane kadha tathA AkAzAstikAyanA kadha na heAya. (50) dhruvaLI bhagavaMtane smAzrayIne tera pazu lAge. (51-54) dharmAstikAyA skaMdha, dharmAstikAyanA rakadha tathA AkAzAritakrAyaneA kadha na hoya; zeSa agiyAra hAya. (55) daLIbhagavaMtane cyAzrayIne tera paNa lAge. (pU6-61) dharmAstikAyanA saMdha, adharmAstikAyanA rakadha tathA AkAzAtikAyanA raka'dha na heAya; zeSa agiyAra DAya. (62) dharmAstikAyanA rasadha, adharmAstikAyane! skaMdha, AkAzAtikAyaneA skaMdha na heAya; zeSa 11 DhAya. devaLI samuddhAta kare tyAre AkAzAtikAya vinA tera hAya, Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 41. ajIbhedadvAra keTalA? |Hbara. dvAranuM nAma. | keTalA naMbara dvAranuM nAma 21 napuMsaka 42 | acakSudarzana naMbara. dvAranuM nAma, 1 | devagati ra manuSagati ra | madhadarzana mAne ra tiryaMcagati narakagati mAyA ra kevaLadarzana kRSNalesya nIlezyA lAbha ra ekendriya matijJAna kApelesyA ra beIndriya teIdriya zrutajJAna ra tejovezyA avadhijJAna | paghalezyA ra caurindriya mana:paryAvajJAna zubhecyA paMcendriya ra dA kevaLajJAna bhavI pRthvIkAya matiajJAna abhavI ra akAya ra teukAya ra zrutajJAna vibhaMgAna sAmAyika chede pasthApanIya parihAravizuddhi upazamasamakti kSapamasamakti kSAyakasamakti, mizrasamakita vAukAya ra vanaspatikAya ra 15 trasakAya sAsvAdana ra manAma sUkSmaparAya ra mithyAtva vacanAma thayAkhyAta saMsI kAyayoga dezavirati ra ra asaMgI puruSaveda khavirati da prIveda 11 | AhArI | 11 |ra aNAhArI masudana 11/13 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42. puNyabaMdha prakRtidvAra paricaya. junAti eTale (jIvane) pavitra kare te puNya athavA pujJAti-jhumIyoti zubha kare te puNya, jenA udayathI sukhane anubhava thAya tevA zubha karmanAM pudgalA te puNya. 131 nava prakAravaDe puNya khetALIza prakAre aMdhAya che ane khetAlIza prakAre legavAya che. puNyadhanA nava kAraNeA nIce pramANe che: 1 pAtrane anna ApavAthI. 2 pAtrane pANI Apava thI. 3 pAtrane sthAna ApavAthI. 4 pAtrane zayana ApavAthI. 5 pAtrane vajra ApavAthI. 6 pAtrane Asana ApavAthI. 7 9 mananA zubha sauMkalparUpa vyApArathI. vacananA zubha vyApArathI. kAyAnA zubha vyApArathI, devagurune namaskArAdi karavAthI. ( pAtra eTale kAipaNa jIva ). puNyanI 42 prakRtinAM nAma nIce pramANe cheH--zAtAvedanIya, ucca getra, manuSyaddhika, devadvika, paMcendriya jAti, pAMca zarIra, audyArika-vaikriya-AhAraka upAMga, prathama saghayaNu, prathama saMsthAna, vaNu catuSka, agurulaghu, parAghAta, uzvAsa, Atapa, udyota, zubhaviDhAyeAgati, nirmANunAmaka, trasane dasakA, devAyu, manuSyAyuSya, tiryaMcAyuSya, tIrthaMkaranAmaka 5 vivecana. (1) devAyuSa, devagati, devatAnupUrvI, vaikriya zarIra, vaikriya aMgopAMga, AhAraka zarIra ane AhAraka aMgopAMga-mA sAtanA baMdha na heAya; zeSa pAMtrIzanA baMdha thAya. (ra) pUrepUrA baMdha thAya-1 sAtAvedanIya, 2 uccageAtra, 3-5 manuSyatrika, 6-8 devatrika, hR pacendriya jAti, 10-14 pAMce zarIra, 15-17 audArika, vaikriya ane AhAraka aMgopAMga, 18 vaRSabhanArAca saMdhayaNu, 19 samacaturasa saMsthAna, 20-23 vacatuSka, 24 anulaghu, 25 parAdhAta nAmakama, 26 zvAseAzrvAsa nAmakama, 27 Atapa, 28 udyota, 29 zubha vidyAyeAti, 30 nirmANunAmaka, 31-40 trasadazaka, 41 tiya McAyu, 42 tIrtha"karanAmakrama. (3) AhAraka zarIra, AdAraka aMgeApaga, tathA jinanAmakamaM-A traNane baMdha na DhAya. (4) devAyuSya, devagati, devatanupUrvI, vaikriya zarIra ane aMgeApAMga, AhAraka zarIra ane AhAraka aMgApoMga, temaja tapanAmakama-A ATha sivAya zeSa cetrIza sya. (5-8) devagatimAM batAvela sAta uparAMta tIrthaMkaranAmakama' na heAya. (9) pUrepUrA baMdha Deya. (10-11) ekedriya pramANe 12-13) devagatimAM batAvela sAta uparAMta manuSyagati, manuSyAyu, manuSyAnupUrvI, uccageAtra tathA tIrthaMkaranA makama - khAra na heAya; zeSa trIza heAya. (14) ekrendriya pramANe. (15-25) pUrepUrA baMdha haiAya. (26-28) tiya "cAyu, udyota, tapa,-A traNu sivAya zeSa ogaNacAlIzane baMdha paDe. (29) manuSyagati, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 manuSpAyu, manuSyAnupUrvI, audArika zarIra ne aMge pAMga, vajaRSabhanArA saMdhayaNa, Atapa ane udyotanAmakarma temaja tiryaMcAyu sivAya zeSa 33 heya. (30) sAtavedanIya sivAya 41 ne baMdha na hoya. (31) tiryaMcagati pramANe jANavuM. (32-33) tiryaMcagati pramANe jANavuM. (34-36) mana:paryavajJAna pramANe jANavuM. (37) yazanAmaka, ucca gotra, ane sAtA vedanIya-A traNane baMdha heya. (38) sAtAvinayane baMdha heya. (39) manuSpAyu, manuSagati, manuSyAnapUrvI, AhAraka zarIra ne aMgopAMga, audArika zarIra ne agapAMga, vajaSanArAya saMdhayaNa, Apa ne udyotanAmakarma, tiryaMca yu-A agiyAra sivAya zeSa ekatrIzane baMdha heya. (40) AhAraka zarIra ne aMge paga sivAya zeSa cAlIzane baMdha heya. (41-42) pUrepUrA. (43) matijJAna pramANe jANavuM. (4) kevaLajJAna pramANe jANavuM (45-47) AhAraka zarIra ne aMgopAMgo baMdha na hoya. (48) pUrepUrA. (49) Atapa na hoya; zeSa 4 heya (50) matijJAna pramANe jAvuM. (51) pUrepUrA. (52) AhAradika, jinanAma sivAya 39 ne baMdha heya. (57) manuSpAyu, devAyu, tiryaMcAyu, udyota tathA Apa nAmakama sivAyane baMdha hoya, (54-55) matijJAna pramANe jANavuM. (56) tiryaMcAyu, manuSAyu, devAyu, tIrthakara nAmakama, AhAraka zarIra ne aMge pAMga, Atapa ne udyota nAmakarma- A ATha na hoya. (57) tIrtha karanAmakama, AhAraka zarIra ne aMgopAMga, tathA Apa nAmakarma na heya. (58) AdhArakaThi, jinanA sivAya ogaLacALIzane baMdha hoya, (59) pUrepUrA. (60) AhAradika, jinanAma sivAya 39 ne baMdha hAya. (1) pUrepUrA, (62) manuSpAyu, tiryaMcAyu, devAyu tathA AhAraka zarIra ne aMgopAMga na hoya. hAlamAM bahAra paDela suMdara prakAzana AbUnA sidhdhahasta lekhakanI navI suMdara kRti acaLagaDha (sacitra) lekhaka-munirAjazrI jayaMtavijayajI mahArAja ItihAsa ne pravAsanI mAhitI sAthe jagavikhyAta maMdirane saMpUrNa vRttAMta kiMmata savA rUpIo citra Alabama kiMmata phakata pAMca AnA zrI yazevijayajI jaina graMthamALA gadhIka, bhAvanagara (kAThiyAvADa) Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 42. puNyabaMdha prakRtidvAra dvAranuM nAma. | TalI naMbara. dvAranuM nAma. keTalI? naMbara. dvAranuM nAma. | keTalI ? naMbara. | napuMsakaveda devagati mAne acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana kRSNalesyA nIlalekSa mAyA | manuSyagati tiryaMcagati narakagati ekendriya beindriya teindriya caurindriya | paMcendriya matijJAna kApelesyA tejalezyA zrutajJAna avadhijJAna paghalezyA mana:paryavasAna | phUlelesyA kevaLajJAna bhavI pRthvIkAya matiajJAna abhAvI akAya zrata ane teukAya virbhAgajJAna vAyukAya upazamasamakita kSapazamasamakita 39 kSAyaka samakita mitrasamakita vanaspatikAya sAmAyika chedo pasthApanIya parihAravidhi trasakAya sAsvAdana manoga sUmasaM5rAya mithyAtva vacanaga yayAkhyAta saMjJI kAyoga dezavirati asaMsI puruSaveda avirati khAhArI zrI cakSudarzana aNuhArI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 43. pApabaMdha prakRtidvAra. paricaya vAtAta rAzipu eTale nakAdi durgatimAM pADe athavA viAti aDhiAti gIragiri . eTale jIvane malina na kare te pApa athavA rAti eTale zULIti arthAt AtmAne bAMdhe ne Avare te pApa kahevAya che. jenA udayathI duHkhano anubhava thAya tevA azubha karmanAM pudagale te pApa. te vAzI prakAre bhagavAya che te A pramANe-pAMca jJAnAvaraNIya, 9 darzanAvaraNIya. azAtavedanIya, 16 kaSAya, 9 kaSAya, mithyAtvamehanIya, narakAyuSya, sthAvarane dasake, narakaddhika, tiyacakika, cAra jAti, azubhavihAgati, upaghAta, aprazasta varNacatuSka, pahelA vinAnAM pAMca saMghayaNa, pahelA vinAnA pAMca saMsthAna, nIcagetra ane pAMca aMtarAya. vizeSa vivecana navatatvamAMthI joI levuM. graMthavistAranA bhayathI atre Apela nathI. vivecana (1) nararika, sametrika, vilendriyatrika e nava na hoya; zeSa tetara hoya. (2-3) pUrepUrA. 1-5 AvaraNa, 6-10 aMtazaya, 11-19 darzanAvaraNanI nava prakRtie, 20 nIca gotra, 21 azAtAvedanIya, 22 miyA mohanIya, 23-32 sthAvaradazaka, 33-35 narakatrika, 36-60 pacIza kaSAya, 6-6ra tiryaMcagati ane tiryaMcAnupUrvI, 63 ekendriya, 64 bendriya, pa Idriya, 6 cauridriya, 67 azubhavihAgati, 68 upaghAta, 69-7ra azubha varNacatuSka, 73-77 pahelA sivAyanA pAMca saMghayaNa, 78-2 pahelA sivAyanA pAMca saMsthAna. (4) sUkSmatrika, narakatrika, ekendriyatuka ane sthAvara-A agiyAra na heya. (pa-8) narakatrikana heya. (9) pUrepUrA. (10-14) narakatrika na hoya. (15-25) purepurA (26-28) nidrAnidrA, pracalApracalA, thI buddhi, anaMtAnubaMdhI ke, mAna mAyA, lebha, napuMsakaveda, strIveda, mithyA mohana, narakatrika, tiryaMcagati, tiryaMcAnupUrvI, ekendriya catuSka, pahelA sivAyanA pAMca saMdhayaNa, pahelA sivAyanA pAMca saMsthAna, azuvihAgati, sthAvaracatuSka, durbhAgyanAmakarma, duravaranAmakarma. anAdeya nAmakarma ane nIca gotra-A ADatrIza na hoya. (29) matijJAnamAM batAvela ADatrIza uparAMta apratyAkhyAnanA krodha, mAna, mAyA, lebha ane pratyAkhyAnanA dedha mAna, mAyA ane lobha kula 46 na hoya, (30) eka paNa prakArane baMdha na hoya. (31-33) pUreparA, (34-36 ) manAparyAvajJAna pramANe jANavuM. (37) matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnAvaraNIya, avadhijJAnAvaraNIya, manAya Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 vajJAnAvaraNIya, kevaLajJAnAvaraNIya, cakSudarzanAvaraNIya adbhudarzanAvaraNIya, avadhidarzanAvaraNIya, kevaLadarzanAvaraNIya, dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhegAMtarAya, upabhegAMtarAya ane vIryA rAya e cauda heya. zeSa aDasaTha na hoya. (38) ahi eka paNa baMdha na hoya. (39) matijJAnamAM darzAvela ADatrIsa uparAMta apratyAkhyAnI dedha, mAna, mAyA ane lebha na hai ye. (40-42 ) pUrepUrA. (43) avadhijJAna pramANe jAvuM (44) eka pazu prakArano baMdha na hoya. (45-47). pUrepUrA (48) narakatrika, vikasendriyatrika ane sUkSmatrika -e nava na hoya; zeSa taitera hAya. (49) narakatrika, vikasendriyatrika, samatrika, ekendriya ane sthAvara na hoya. { 50) narakatrika, vilendriyatrika, samaMtrika, ekendriya, sthAvara, tiryaMcagati ane tiryaMcAnakava-kula tera na hoya (11-1ra) pUrepUrA. (53-56 ) matijJAna pramANe thavuM. (57) narakatrika, ekendriyacatuSka, pRthavIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, napuMsakaveda, mithyAtvamohanIya, huDaka saMsthAna, sevArtAsaMghayaNa, A paMdara na hoya. (58-6 ) pUrepUrA. (62) narakatrika vinA 79 lAbhe, kAraNa ke karma graMthamAM anAhArI mAgaNAe AhAradika devAya, narakatrika, tiyaya ane manuSyanuM AyuSya A ATha prakRti vinA 112 prakRtine baMdha kahyo che, e apekSAe narakatrikane baMdha anAhArI mAgaNA e na hoya. A graMtha aMgeno abhiprAya. vaDodarA-rAje InAmamAM ApavA mATe tathA pustakAlayamAM rAkhavA mATe majura karela kavIzvara zAlibhadrasUrie racela bharata bAhubalirAsa (saM. 1241 nuM prAcIna gujarAtI anuprAsa-kamakamaya vIrarasa-pradhAna yudakAvya) [ dezI bhASAonA itihAsane prakAzita karatI prastAvanA sAthe anuvAdaka, saMpAdaka paM; lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI, ]. [ ujajaina-siDiyA erisanTala iniTanAM kayureTara jamana-viduSI DaoN. sI. kaue pIeca. DI. ( lipUjhi) aparanAma zrImatI subhadrAbahena]. Ape mokaleluM bharata-bAhubalirAsa nAmaka suMdara pustaka mane maLyuM che ane te meM dhyAnapUrvaka vAMcyuM. vAMcIne ApadvArA saMpAdita prAcIna rAsanI bhASA ane kavitvazailIne camatkArathI atyaMta harSa thayo. vaLI ApanI saMpAdanazelI ane sAcA vidvAnane zobhe tevI ApanI udyamazIlatA ane prastAvanA AdimAM pradarzita agAdha vidvattAthI mana mahita thayuMema kahuM te cAle. kharekhara A bahumUlya pustikA saMskRta-apabhraMza bhASAvijJAnane mATe atyaMta upayogI ane gUrjara jaina sAhityanA abhyAsane mATe eka ciMtAmaNiratna samAna che." kIMmata 1-4-0 paTeja alaga. maLavAnuM ThekANuM : zrI yazovijayajI jaina graMthamALA (kAThiyAvADa) bhAvanagara. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 naMbara. dvAranuM nAma. | keTalI ? 43, pApabaMdhaprakRtidvAra, naMbara dvAranuM nAma. | TalI ? naMbara. dvAranuM nAma. | keTalI ? napuMsakaveda acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana koka 1 | devagati 2 | manuSyagati tiryaMcagati narakagati mAne kRSNasyA ekendriya matijJAna nIlezyA kApatabhecchA tejasthA beinidrA zrutajJAna | tendriya | avadhijJAna padmavezyA caundriya mana:paryAvajJAna zukalezyA | paMcendriya kevaLajJAna bhavI matiajJAna khabhavI apUkAya zrutajJAna teukAya virbhAgajJAna vAukAya upazamasamakti kApazamasamati kSAyaka samakita mizrasamakita 44 vanaspatikAya) sAmAyika pasthApanIya parihAravizuddhi 36 trasakAya sAsvAdana manA sUmasaM5rAya mithyAtva vacanayoga yathAkhyAta saMjJI kAyathAga dezavirati | asaMgI puruSada avirati AhArI strIveda 4 cakSudarzana aNAhArI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 44. AzravaDhAra paricaya je mAge taLAvamAM pANI Ave te mArgane jema nALu kahIe tema je dvArA karmAMnu Agamana AtmAne viSe thAya te Azrava kahevAya. pAMca indriye te sparzI indriya, rasanA indriya, ghrANu indriya, cakSu indriya ane trendriya e pAMca indriyAnA anukrame 8-5-2-5 ane 3 maLI 23 viSaya che. te 23 viSayeA AtmAne anukULatA prApta thaye sukha mAne ane pratikULatA prApta thaye du:kha mAne tethI kramanA Azrava (Agamana) thAya che. krodha, mAna, mAyA ane leAbha e cAra kaSAya athavA anantAnumandhI kreSa Adi bhedavaDe 16 kaSAyamAM AtmA anAdi kALapI pravRtta che tethI kamane Azrava paNa anAdi kALathI cAlu rahyo che. emAM paNu AtmA jayAre devagurudhanA rAgamAM varte che ane devagurudhamA nAza karanAra pratye krodha Adi yathAyogya dveSabhAvamAM varte che, tyAre prazasta kaSAyI hAvAthI zubha karmane Azrava kare che, ane srI, kuTuMba Adi sa'sArI rAgamAM ane sa'sArI dveSamAM vate che, tyAre aprazasta kaSAyI hAvAthI azubha karmanA Azrava kare che. ahiM Sa eTale saMsAranA Apa eTale lAbha jenAthI thAya te javAya kahevAya. prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mathuna ane parigraha e pAMcane aniyama-atyAga te pAMca avrata kahejya, jethI e pAMca kriyAmAM na vartate hoya te paNa tyAgavRtti na heAvAthI karmanA Azrava (karmanuM Agamana) avazya thAya che. manayeAga, vacanace ane kAyayega e traNa mULa cega ane anya granthAmAM kahelA eja (traNa cecanA pratibhedarUpa) 15 ceAgavaDe kama'nA Azrava thAya che; kAraNa ke AtmA jyAM sudhI cega pravRttivALA che tyAM sudhI Atmapradeze! ukaLatA pANInI peThe caLAyamAna hAya che ane caLAyamAna AtmapradezeA kagrahaNa avazya kare che. kevaLa nAbhisthAne rahelA AThe rUcaka nAmanA Atmapradeze| acaLa hAvAthI karma gratuNu karatA nathI. paccIza kriyAonuM saMkSipta varNana nIce pramANe che: 1 kAyikI-ajayaNAe zarIranI pravRttivaDe je kriyA thAya te kAyikI kahevAya. tenA e prakAra: 1 anuparata, ra anuyukta hiMsAdinI virati rahita jIvane kAyAnI pravRttivaDe je kriyA thAya te anuparata kAyikI ane hiMsAdinI virativALA pramatta sAdhune upacega sivAya kAyAnI pravRttidvArA je kriyA lAge te anupayukta kAyikI kriyA kahevAya che. 2 AdhikaraNikI-adhikaraNa eTale hiMsAnA sAdhane. tenA dvArA je kriyA lAge te AdhikaraNukI kahevAya. tenA pazu e prakAra cheH 1 saceAjanAdhikaraNikI ane 2 ninAdhikaraNukI. hiMsAnA sAdhana talavAra, dhanuSa, bhAlA vigere sajAvI taiyAra rAkhavA te saceAjanAdhikaraNukI, ane te te zastrAdika navA taiyAra karavA te ninAdhikaraNukI. audyArikAdi zarIra pazu hiMsAnuM sAdhana hovAthI te dvArA paNa AdhikaraNukI kriyA lAge che. 2. prAaSikI--jIva tathA ajIva upara dveSa karavAthI je kriyA lAge te. 19 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 4 pAritApanikI--pitAne athavA parane tADanAdi karavArUpa paritApa utpanna karavA vaDe je kriyA lAge che.. 5 prANutipAtikI-pitAno athavA paranA jIvitane nAza karavA vaDe je kriyA lAge che. 6 AraMbhikI-pRthvIkAyAdika inI hiMsA thAya tevI rAMdhavAdika pravRtti mATe je kriyA thAya te. - 7 pArigrahikI-dhana, dhAnyAdi vastune saMgraha karavAthI tathA tenA pratyenI mUchavaDe je kriyA lAge che. 8 mAyApratyayikI-mAyA -kapaTavaDe je kiyA lAge che. 9 mithyAdarzana pratyayikI-zrI jinezvara bhagavaMte kahelAM satya tanI azradhdhAvaDe je kriyA lAge che. 10 apratyAkhyAnikI-hiMsAdi vyApArane tyAga nahIM karavAvaDe athavA avirativaDe je kriyA lAge che. 11 daSTikI--rAgAdithI sajIva ke nirjIva vastuonA darzanavaDe je kriyA lAge te. 12 pRSTikI-rAgAdithI jIvAjIvAdika vastuone sparza karavAvaDe je kriyA lAge te athavA rAgadveSathI prazna karavAvaDe je kriyA lAge te pRcchikI paNa kahevAya che. 13 prAtityakI-jIva ane ajIrane AzrayIne rAgadveSa karavAvaDe je kriyA lAge che. 14 sAmatepanipAtikI-pitAnA putra, ziSya, hasita, azva vigerene taraphathI jevA AvatAM ane prazaMsA karatAM manuSyane joIne harSa karavAthI je kriyA lAge che. athavA te ghI, tela vigerenA pAtro ughADA mUkavAthI temAM trasa jIve paDe tethI je kriyA lAge che. 15zizvikI-jIva ane ajIvane yaMtra dvArA choDavAthI je kriyA lAge te athavA rAjAdinI AjJAthI astra-zastrAdika ghaDAvavAvaDe je kriyA lAge te naizistrikI kahevAya che. (zrI navatatvabhASyamAM, bIjAe upadezela ane lAMbA kALa sudhI cAlyA AvatAM pApanuM bhAvapUrvaka anumodana karavAthI je kiyA lAge tene naiSTikI kriyA kahela che.) - 16 svastikI-zvAnAdi jIvavaDe ane zastradivaDe pitAnA hAthe jene mAravAthI je kriyA lAge che. - 17 AjJApanikI (AyanikI)-jIva ane ajIvane AjJA karavAthI je kriyA lAge te athavA bIjA pAse kaI vastu maMgAvavAthI je kriyA lAge che.. 18 vedAraNikI-chava ane ajIvane vidAraNa karavAvaDe je kiyA lAge che athavA bIjAnA duzcaritanA prakAzavaDe tenI mAna-pUjAne nAza karavA dvArA je kriyA lAge che athavA bIjA ene chetaravAvaDe je kiyA lAge te vaidAraNikI kahevAya che. 19 anAgikI-upaga rahita pravRtti karatAM je kriyA lAge che. 20 anavakAMkSapratyayikA-A lekha ne paraleka viruddha kArya karavAvaDe athavA te jinezvare kahela kartAne pramAdane aMge anAdara karavAthI je kriyA lAge che. 21 prAgikI-pragahiMsAdi duSTa kAyavyApAravaDe, kaThera ane asatya bolavArUpa vacanavyApAravaDe ane duSa, irSyA ke abhimAnAdika ane vyApAravaDe je kriyA lAge che, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara samudAnakI-Indriyone dezathI athavA sarvathA ghAta karavAvaDe je kriyA lAge te athavA jJAnAvaraNAdika ATha prakAranA karma pudgalene grahaNa karavArUpa kiyA. ra3 premikI-mAyA ane lenimittaka je kriyA lAge che. athavA rAga utpanna thAya tevAM vacana bolatAM je kiyA lAge che. 24 keSikI-pitAne athavA parane kedha ane mAna utpanna karavAvaDe je kriyA lAge che. 25 eryA pathikI-vItarAga paramAtmAne kaSAyane abhAva hovAthI kevaLa kAyaganimittaka je kiyA lAge che. A kriyA mohanIya kamarahita sagI kevaLIne hoya che. AtmAnA zubhAzubha pariNAma tathA vegathI thatuM AtmapradezanuM kaMpanapaNuM te mArA ane tenA vaDe je ATha prakAranA karmalika (karmapradeza) grahaNa thAya te dhyApaka, A pramANe paNa be prakAra thAya che. sannati-matte kArya rite majA eTale jala jenA vaDe karma grahaNa kare te Azrava athavA kAzIse-vAryate zArka mihirAbA: eTale jenA vaDe kama upArjana karAya te Azrava athavA brA eTale sarva bAjuthI jAti-fsa karuM jhUmakha cainne prAdhA eTale sUkSama chidromAM thaIne jaLarUpI karma kare-praveza kare te Azraya. te Azrava beMtALIza prakAranA che, te nIce pramANe -- pAMca indriya, 4 kaSAya, pAMca avrata, 3 yoga ane 25 kiyA. vivecana (1) IpathikI kriyA na hoya. (2) purepura. pAMca indriya, cAra kaSAya, pAMca avrata, traNa yoga ane pacIza kriyAo kula beMtALIza prakAre karmabaMdhanA hetuo che. (3-4) IpathikI kriyA na hoya. (5) paccIsa kriyAo paikI prAtiyakI, sAmaMte panipAtikI, ajJAnikI, daSTikI, prayogikI, IpathikI, A cha sivAyanI 19 kriyAo, cAra kaSAya, pAMca aa , kAyayoga ane sparzendriya-kula trIza hAya. (6) upara batAvela trIza uparAMta vacaga ane rasanendriya vadhAre () batrIsa uparAMta dhrANendriya vadhAre. (8) tetrIza uparAMta ridriya ane dRSTikI krimAM vadhAre (9) pUrepUrA. (10-14 endriya pramANe (15-18) rapUra (18-25) IpathikI kriyA na heya. (26-28) mithyAvakI kriyA na hoya. (29) prANAtipAtikI, parigrahika, mithyAvakI, apratyA khyAnikI-A cAra sivAyanI 21 kriyAo, cAra kaSAyo ane traNa yoga hoya. (30) traNa yoga ane paryApathikI kriyA-khA cAra hoya. (31-33) IryApathikI kriyA na hoya. (34-36) cAra kaSAya, traNa yoga, IryApathikI, parigrahiNI, mizya vIkI ane apratyAkhyAnikI A pAMca sivAyanI vIza kriyAo hoya. (37) traNa yoga, saMjAlanano lebha, anAmikI, premikI kriyA, adhikaraNikI ane prASiAkI-A nava hoya che. (38) traNa yoga ane IpathikI kriyA. (39) mizrAvakI ane pathikI e be na hoya. zeSa cAlIza hoya. keTalAka AcAryo apratyAkhyAnikI paNa mAnatA nathI te temanA mate 39 hoya. (40) IryApathikI kriyA na hoya. (41-42) pUrepUrA. (43) mithyAtvikI kriyA na hoya. (44) kevaLajJAna pramANe jAvuM. (45 49 ) IryApAthakI kriyA na hoya. (50-51) pUrepUrA. (52) IpathikI kriyA na hoya, (53) mithyAtivakI kriyA na hoya. (54) IpathikI ane mithyAvikI na hoya. (55) mithya vikI ne heya. (56-58 , IryApathikI na hoya. (59) pUrepUrA. (6) managhoga tathA IryA pathikI kriyA na hai ya. (6) pUrepU. (62)dRSTiI , pratityakI, sAmatepaniMtikI, naitriI , saharatakI, AjJAnika vidAraNikA, A sAta kiyAe tathA manAyega ane vacanayoga kula nava na hoya. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140, naMbara dvAranuM nAma. keTalA? keTalA ? 44. Azrava dvAra naMbara. dvAranuM nAma. | TalA? nabara. dvAranuM nAma. napuMsakaveda kara acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana krodha mAyA kRSNasyA lAbha nIlayA 1 | devagati manuSyagati tiryaMcagati narakagati ekendriya bendriya Indriya caurindriya paMcendriya matijJAna kApatazyA zrutajJAna avadhijJAna tejalezyA pAlezyA zubhecchA mana:paryavajJAna kevaLajJAna 'bhavI pRthvIkAya khabhavI apUkAyA matiajJAna zrutajJAna teukAya virbhAgajJAna vAukAya upazamasamakita kSapazamasamakti kSAyaka samiti 56 mizrasamakita sAmAyika vanaspatikAya. chedapasthApanIya 23 trasakAya parihAravizadi sAvAda manayoga 37] sUmasaM5rAya mithyAva 17 | vacana yathAyAta saMgI khasanI | marada . dezavirati avirati cakSudarzana 41 | 61 AhArI 10 | soraTha Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 141 45. saMvara dvAra paricaya saMghapara zArma vALuM prANAtipAtAhinihase eTale kama ane karmanuM kAraNa prANAtipAta vigere je AtmapariNAmavaDe saMvarAya eTale zekAya te saMvara kahevAya.. AvatA kamanuM rokANa te saMvara kahevAya. pUrve kahelA Azrava tatvathI viparIta A saMvara tatva che, tenA 57 bheda AcaravAthI navAM azubha karma AvatAM nathI te pa7 prakAra A pramANe paMca samiti, traNa guNi, rara pariSaha, 10 yatidharma, 12 bhAvanA ane pAMca caritra. eTale samyaphaprakAre (eTale samyapha upayoga-yatanApUrvaka) hari eTale gati-ceSTA te samiti. tathA jenA vaDe saMsAramAM paDatA prANInuM zutti eTale rakSaNa thAya te gupti. tathA mittAt sarva bAjuthI samyapha prakAre kaSTonuM sahana karavuM te ife [ tathA mokSamArgamAM javAmAM je yatna kare te pati ane tene dharma te pativarSa] tathA mokSamArga pratye bhAvanI vRddhi thAya tevuM cittavana te mAnA, tathA pA eTale ATha karmone saMcaya-saMgraha tene tti-(khAlI) kare te ghara kahevAya, vivecana (1) bAra bhAvanA heya. (2) pUrepUrA. pAMca samiti, traNa gupti, bAvIza pariSaha, daza yatidhAma, bAra bhAvanA ane pAMca cAritra-A sattAvana prakAre Azravane rodha thAya. (3) bAra bhAvanA, pAMca samiti, traNa gupti kula vIza heya kema ke garbhajatiyone paNa keTalAkane 11 vra hoya che. atithisaMvibhAga vinA bAkInA hoya che tethI pauSadha vigerene saMbhava che tethI samiti, gupri saMbhave che. (4)devavat (pa-8) eka paNa prakArane saMvara na hoya. (9) pUrepUrA (10-14) eka paNa prakArano saMvara na hoya. (15-18) pUrA. (10) sumasaM5rAya, tathA yathAkhyAta yAtri sivAyanA zeSa paMcAvana heya, (20) sapasaMparAya, parihAvizuddhi ane yathAkhyAta na hoya. (25-24) sukSmasaM5rAya tathA yatha khAta cAritra na hoya. (25) yathAkhyAta cAritra na hoya. dazamAne aMte lebhano kSaya thAya che ane yathAkhyAta agAramAM guNasthAna prApta thAya che tethI lebhamAM yathAkhyAta na hoya, (26-29 ) pUrepUrA (30) daza yatidharma, pAMca samiti, traNa gupti, yathAkhyAta cAritra ane bAvIza pariSahe pikI sudhA, pipAsA, zIta, uSNa, haMsa, carcA, spA, vadha, roga, vakAsa ane mala pariSada e agiyAra pariSahe heya. kula trIza thayA. (31-33) mizrAdaSTi manuSya paNa cAritrane grahaNa kare che te vicAra kastA ema jaNAya che ke rara pariSaha ane pAMca samiti, traNa mi-A rIza je cahe che e cho Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 paurA isukhane mATe evuM sarasa cAritra pALe che ke mAkhInI pAMkha sarakhAne dukha ApatA nathI. evA jIvo marIne navaraiveyaka sudhI paNa jAya che. vidvAnoe A saMbaMdhamAM avazya vicAra kare. (34-35) sAmAyIka cAritra sivAyanA zeSa cAra cAritra na hoya, paNa vicAra karatA depasthApanIya pazu saMbhave che ke kemake sAmAyika cAritra 6 thI 8 guNasthAna sudhI heya. sAmAyika cAritra hoya tyAM bharata, eravatanA prathama ane chellA tIrthakanA zAsanamAM chedo pasthApanIya paNa hoya che. (36) parihAvizuddhi sivayA zela cAra cAritra na hoya. (37) sUmasaMpAya sivAyanA zeSa cAra cAritra na heya. temaja ATha pariSaha na heya-alaka, aravi, strI, naivikI, Akroza, yAcanA, sakAra ane samyagadarzana. tatvArtha ! : 9 ane 17 sutra (38) yathAkhyAta sivAya Sa cAra cAritra ane ATha pariSahana heya. (39) bAra bhAvanA, tathA pAMca samiti ane traNa gupti heya. (40) bAra bhAvanA, pAMya samiti, ane traNa gupti heya. e jIve paNa sAmAyika vigere kare che. (4143) pUrepUrA. (44) kevaLajJAna mAphaka jANavuM. (45-49) sukSma-saMpAya tathA yathAkhyAta cAritra na heya. (50-51) pUrepUrA. (52) vicAra karatAM 30 mAMthI keTalAka saMbhave che paraMtu pUrepUrA matijJAnavata, saMbhavatA nathI. (5) pUrepUrA (54) sUparaMparAya tathA yathAkhyAta cAritra na hoya. (55) pUrepUrA, (56-58) abhavyamAM 30 lakhyA che ema ahiMyA paNa 30mAMthI keTalAka saMbhave che. (59) pUrepUrA (60) e paNa na heya. (61) pUrepUrA (62) kevaLajJAna pramANe jANavuM. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 naMbara dvAranuM nAma. 45, saMvara dvAra keTalA? nabara. dvAranuM nAma. keTalA? naMbara 21 napuMsakaveda keTalA? 1 : devagati 55 T42 dvAranuM nAma. khacakSudarzana avadhidarzana 55 manuSya gati tiryaMcagati mAna kevaLadarzana 15 mAyA 55 kRSNalesyA narakagati nIlezyA ekendriya matijJAna paS. kApelesyA beIndriya zratajJAna 5. tejolesyA teIdriya avadhijJAna pa padmasyA caurindriya manaH paryavajJAna pa - sulemyA pacendriya kevaLajJAna bhalI ' pRthvIkAya matiajJAna abhavI P amukAya zrutajJAna teukAya vibhaMgajJAna ka, vAukAya sAmAyika upazamasamakti kSapamasamati lAyakasamakita mikasameti sAvAna vanaspatikAya chedo pasthApanIya trasakAya parihAravizuddhi ma yoga sarbhasaMparaya mithyAtva vacanayoga yathAkhyAta saMsI asaMzI kAyama puruSaveda dezavirati avirati cakSudarzana AhArI 20 | strIveda pa7 kara | aNuhArI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 46 nirjarAdvAra paricaya nirjaravuM eTale karmanuM kharavuM. (jharavuM, saDavu, vinAza pAmavu) te nirA tattva che. athavA jenAvaDe karmanu` kharavuM-jharavuM-saDavu, vinAza pAmavuM thAya te. tapazrvo vigere paNa nirjarA kahevAya. bikham-nizanam -zinam tinA arthAt karmanuM vikharavuM, athavA kA parizADha-vinAza, te nirA kahevAya. mekSa tattva paNa karmanI (nAthI che ane A nirA tattva paNa karmanI nirjararUpa che; mATe e khanne tattvane manna samajavA mATe ahIM kA dezapI ya te nirjarA tattva jANavuM ane kamanA sarvathA kSaya te mekSa tattva jANavuM. vizeSa mATe navatattva tathA tattva thasUtra jue. aNusaNa, Uze darikA, vRttiptakSepa, rasayAga, kAyakaleza, salInatA, prAyazcita, vinaya, vaiyAvRtta, svAghyAya, dhyAna ane kAryAtsaga e (narAnA 12 bheda. Pin vivecana ( 1 ) bhanavatane upadeza sAMbhaLe che, prazna pUche che, sAzvatA pustA vAMcatA hAthI svAdhyAya hAya, vinaya, vaiyAvacca paNa hoya ane kAyaleza paNa hoya. samakitIne sakAma kAyakleza ane vizvAtIne akAma kAyakaleza DrAya ( 2-3 ) pUrepUrA. cha prakAranA adyutapa ane cha prakAranA abhyata: tapa ( 4 ) sadRSTine sakAma kAyakaleza ane mithyAdarzane akAma kAyaleza heya. ( 5-8 ) kAyakaledya hAya. eka drazya ane vikalendriyamAM kAyakaleza akAma nirA samajavI. ( 9 ) purepurA ( 10-14 ) ekendriya pramANe kAyakaleza ( 15-29 ) pUrepUrA ( 20 ) dhyAna, aNuzaNu ane kAyakaleza hoya. keraLa bhagatane haMmezA zukaladhyAna hoya ja. aMtasamaye mAsa khamaNuAdika karIne aNuzaNu pazu kare ane kevaLI samudlAta karatI vakhate kAyakaleza paNa heAya ane kAyAtsama hrAya. ( 31-33 ) cha prakAranA baghA huMya (74-43 ) pUrepUrA ( 44 ) kevaLajJAna pramANe ( 45-51 ) pUrepUrA ( para ) bAhya tapa 7 prakAranA haiya. ( 53-55 ) pUrepUrA ( 56-58) khAdya tapa cha prakArane DrAya ( 59 ) pUrapUrA ( 60 ) kAyakaleza makAma ni`rA ( 61 ) pUrepUrA ( 2 ) kevaLI AyI cAra. kevaLajJAnataMt TITLE Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara. dvAranuM nAma. 145 46. nirjarA dvAra keTalA naMbara. dvAranuM nAma. keTalA? naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA ? napuMsakaveda acakSudarzana avadhidarzana 1 | devagati manuSyagati dha mAna kevaLadarzana tiryaMcagati mAyA kRSNalezyA narakagati. ekendriya le. nIlezyA matijJAna kApatalezyA beindriya tejolesyA zrutajJAna avadhijJAna padmazyA teIndriya caurindriya paMcendriya mana:paryAvajJAna { phalezyA kevaLajJAna bhavI pRthvIkAya matiajJAna abhavI amukAya mRtaAjJAna upazamasamakita teukAya virbhAgajJAna kSathopazamasamakita 12 vAyukAya sAmAyika lAyaka samakita vanaspatikAya trasakAya mikasamakti sAsvAdanA manayoga mithyAtva vacanayoga che pasthApanIya parihAravizuddhi sUkSmasaMparAya thayAkhyAta dezavirati avirati saMgI kAyoga puruSa asaMjJI bahArI cakSudarzana aNuhArI Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 47, baMdhadvAra paricaya jIva sAthe kamane kSo-nIra sarakhe (dUdhamAM jaLa sarakhe) paraspara ekameka saMbaMdha thave te baMdha. baMdha tatvanA cAra bheda che-prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ne pradezabaMdha. vivecana (1-ra9) prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgasaMdha ane pradezabaMdha e cAre prakAranA baMdha heya. (30) pradezabaMdha heya. kevaLIbhagavaMta sAtavedanIya kama be samayanI sthitivALo bAMdhe che. (31-43) cAra prakAra (44) pradezabaMdha, kevaLajJAnavat. (45-62 ) cAra prakAra devakulapATaka suprasiddha zAstravizArada-jainAcArya zrI vijayasUri, e. ema. e. esa, bI. mahArAjanI kasAelI kalamathI lakhAeluM A eka atihAsika TekaTa che. udepuranI pAse AvelA delavADA, ke je pahelAM eka jainapurI tarIke prasiddha hatuM, tenI pUrvanI jAherajalAlIne batAvI ApanAra A pustaka che. A pustakanI bekhe kronIkala, morDanarIvyu jevAM aMgrejI patro ane sarasavatI, zAradA, buddhiprakAza, vigere hindI, saMskRta ane gujarAtI patrAe ghaNA ja UMcA zabdamAM prazaMsA karI che. eTaluM ja nahi paraMtu, telI jaina konpharansanA presIDenTe pitAnA bhASaNamAM, Aja kAla bahAra paDatAM aitihAsika pustakamAM, A pustakane pahelAM thathAna ApyuM hatuM. A pustakanI prathama AvRtti khalAsa thaI javAthI hamaNAMja henI bIjI AvRtti keTalAMka etihAsika pramANenA vadhArA sAthe bahAra pADI che. mUlya 0-1-0 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 47. baMdha dvAra. keTalA? naMbara. dvAranuM nAma. lA? naMbara. dvAranuM nAma. bara, dvAranuM nAma. | keTalA ? napuMsakaveda krodha devagati | manuSyagati tiryaMcagati acakSudarzana 43] avadhidarzana kevaLadarzana mAna | mAyA kRSNalezyA lobha nIlalesyA matijJAna kApatolesyA kRtajJAna tejolesyA narakagati ekendriya bendriya teIndriya caurindriya paMcendriya pRthvIkAya | avadhijJAna palezyA mana:paryAvajJAna kevaLajJAna bhavI matiajJAna apUkAya zrutajJAna teukAya virbhAgajJAna khabhavI upazamasamakita 54 kSaye pazamasamakita 55 kSAyaka samakita mizrasamakita vAukAya sAmAyika vanaspatikAya trasakAya cheda 5sthApanIya parihAravizuddhi sAsvAdana manoga vacanaga sUmasaM5rAya mithyAva yathAkhyAta saMgI kAyathega asaMsI puruSaveda veda dezavirati avirati cakSudarzana AhArI || aNAhArI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 48, me kSadvAra paricaya sarvathA karmAMnA kSaya thavAthI zuddha Atma-svabhAvanI prApti thavI te meAkSa kahevAya che. zuddha Atma-svabhAvamAM koi paNa prakAranA bheda nathI tethI bhedde na thaI zake, te pazu nava anuce gadvAravaDe mekSatattvanuM nirUpaNa kareluM hovAthI tenA nava bhedo kahyA che. 1 satpaprarUpaNA-sAmAnya rUpe ane vizeSa rUpe padArthanI sattA-vidyamAnatAne vicAra karavA. jema ke mekSa vidyamAna che ke nahiM eve vicAra te sAmAnya prarUpaNA ane mANA sthAnamAM kaI mANAe meAkSa hoi zake ane kai mANAe na hoya tevA vicAra te vizeSa prarUpaNA kahevAya. 1 mekSa vidyamAna che, 2 ekapadavAcya havAthI, 3 A vizvamAM je je ekapAvAcya vastu che te te avazya vidyamAna hoya che. dA. ta. ghaTa, paTa vigere. dvipadavAcya vastue kavacit hoya che ane kavacit hotI nathI. dA. ta. geAzRMga, AkAzapuSpa 4 mekSa ekapadavAcya che. 5 tethI te avazya che. A vicAraNA te sAmAnya prarUpaNA kahe. vAya. gatyAdi cauda mANA dvAra che ane tenA uttara bheda bAsaTha thAya che, je ApaNA prastuta granthanA pradhAna viSaya che. te gati, indriya, kAya, ceAga, veda, kaSAya, jJAna, saMyama, darzana, lezyA, bhavya, samyakatva, sajJo ane AhAraka-mA cauda mANudvArA mekSatA vicAra karavA te vizeSa prarUpaNA kahevAya. 2. dravya pramANa-siddhanA jIvA anaMtA che ane te sat sa'sArI jIvAnA anaMtamA bhAge che. 3 kSetra-siddhanA javA cauda rAjapramANu A leAkanA asaMkhyAtamA bhAganA kSetrane viSe rahelA che. leAkanA agrabhAge pIstAnIza lAkha ceAjanapramANa siddhazilA che. tyAMthI eka ceAjana dUra leAkAMta che. te eka ceAjananA ceAvIzamA bhAgamAM leAkAMtane sparzIne pIstAlIza lAkha ceAjanapramANu kSetramAM siddhanA sarva jIvA rahela che. manuSya kSetramAMthI ja mekSe javAya che. ane manuSya kSetranu pIstALIza lAkha yeAjananuM pramANu hAvAthI siddhakSetra-siddha zikSA paNa teTalA ja pramANavALI che. 4 sparzanA-sidhdhanA jIvAnI sparzanA kSetra karatAM adhika hoya che. drazya jeTalA AkAzapradezamAM raheluM hoya te kSetra kahevAya ane tenAthI sparzanA AsapAsanA eka eka AkAzapradezanI adhika heAya che. eka paramANunu kSetra eka AkAzapradeza che ane tenI sparzanA sAta AkAzapradezapramANu jANavI. cAra dizAnA cAra ane UtathA adhAnA maLI cha meLavatAM sAta thAya che. 5 kALa--sa siddhone AzrayIne kALa anAdi anaMta che, kAraNa ke siddha thavAnI koi paNa kALe zarUAta thai nathI, tethI anAdi anaMta kahevAya. eka siddha jIva AzrayIne sAdi anaMta kALa kahevAya, kAraNa ke te sidhdha thayAnI Adi che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 6 aMtar--siddhone viSe aMtara nathI, kAraNa ke mukta thayA pachI punaH sa'sAramAM AvavApaNuM rahetuM nathI eTale aMtara ghaTatuM nathI. 7 bhAga-siSThanA jIvA sasArIjIvAnA keTalAmA bhAge che tene vicAra karavA. siddhanA jIvA anaMta che ane te sa saMsArI jIvAnA ana tame bhAge che. 8 bhAva-bhAva eTale jIvanA svabhAva. aupazamikAdi pAMca bhAveA che. siddhanA jIveAne kSAyikabhAvanA nava bhede paikI kevaLajJAna ane kevaLadarzana e e bheda hoya che. 9 apabahutva-ana'tarasidhdha ne para parAsiddha e be prakAra sidhdhanA che. jene siddha thayAne eka paNa samayanu aMtara paDayuM nathI te anaMtara sidhdha kahevAya ane jene siddha thayAne ekA| samayanu aMtara hoya te paraparasiddha jANavA, tenA dvisamaya siddhAdi anata bhede che. anaMtara sidhdhanA traNa bhedya che. napuMsakaliMgasidhdha, strIliMgasidhdha ane puruSaliMgasidhdha liMga eTale khAhyAkAra jANavA paNa icchArUpa bhAvabheda na jANuve, kAraNa ke bhAva vedamAM vate kaiIpaNa jIva siddha na thAya. sauthI gheADA napusakaliMgasiddha jANavA kAraNa ke te eka samayamAM dasa mekSe jAya che. strIliMgasidhdha tenAthI saMkhyAtaguNA jANavA kemake eka samayamAM utkRSTa vIza mekSe jAya. puruSaliMgasiddha tenAthI saMkhyAtaguNunA jANuvA kAraNake te eka samayamAM utkRSTA ekaseA ne ATha mekSe jAya che. Li vivecana (1 ) eke bheda na heAya. (2) mekSa tattvanA nava bheda kathA che parantu mekSA khAsa judA nava bheda nathI, parantu tatra anuyAgavaDe meAkSanuM nirUpaNuM hAvAthI nava bhede gaNAvyA che. te A pramANe-- sapadaprarUpaNA, dravya pramANa, kSetra, sparzanA, kALa, aMtara, bhAga, bhAva ane alpamahuvA ( 3-8 ) eke na heAma kAraNu ke manuSya gati sivAya mokSa nathI. ( 9 ) nave hAya ( 10-14 ) eka paNu na hAya ( 15 ) nave hrAya ( 16-29 ) eka paNa na heAya. ( 30 ) nave hrAya ( 31-37 ) eka paNa na DrAya ( 38 ) nave haiAya. ( 39-43 ) eka paNa na heAya. ( 44 ) nave DaeNAya. ( 45-50 ) eka paNa na heAya. ( 11 ) nave haiya. ( para-54 ) eka pazu na DrAya. ( 15 ) nave DaeNAya. ( pa6-61 ) eka pazu na heAya ( krura ) nave DDaya. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalA? bha beIndriya 150 48. mokSa dvArA naMbara dvAranuM nAma. | keTalA? |kbara. dvAranuM nAma. keTalA? naMbara, dvAranuM nAma. 1 | devagati 21 | napuMsakaveda | 42 | khacakSudarzana manuSagati 43] avadhidarzana tiryaMcagati 23 ] mAne kevaLadarzana mAyA narakagati kRSNalesyA nIlezyA ekendriya matijJAna kApatabhecchA zrutajJAna tejalezyA teIndriya avadhijJAna pAlezyA caurindriya mana:paryavajJAna zuphalalesyA pacendriya kevaLajJAna bhavI pRthvIkAya matiajJAna abhavI amukAya zrutajJAna upazamasamakti teukAya virbhAgajJAna kSayopazamasamakti vAukAya sAmAyika lAyakasamakti vanaspatikAya 0 | 35 | chedapasthApanIya mizrasamakita trasakAya parihAravizuddhi sAsvAdana manoga | sUkSmaparAya mithyAva vacanayoga yathAkhyAta saMsI kAyama dezavirati asaMnI puruSaveda avirati AhArI 20| trIveda cakSudarzana aNAhArI Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 49 daMDakadvAra paricaya dvAre jovA prazikSitti raMjaH ! eTale ja jene viSe daMDa-zikSA pAme te daMDaka kahevAya. te vIza prakAre che - sAta nArakIne eka daMDaka, 10 bhUvanapatinA 10 daMDaka, pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya A pAMca e kendriya daMDaka, beIndriya, teIndriya, caurendriya A traNa vikasendriya daMDaka, garbhatiryaMcane eka daMDaka, gabhajamanuSyane eka daMDaka, vyaMtarane eka daMDaka, tiSane eka daMDaka ane vaimAnikane 1 daMDaka vivecana ( 1 ) bhavanapati 10, je tiSI 1, yaMtara 1, vaimAnika 1. ( 2 ) uja- manuSyane ja lAbha (3) pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, vikalendriya traNa tathA garbhatiryaMca pacendriya. ) narakane ja lAbha ( 5 ) pRthavI, apa, teu, vAu ane vanaspatikAya. ( 6 ) beIndriyane ja lAbhe ( 7 ) tendriyano ja lAbhe ( 8 ) cauradriyane ja lAbha ( 9 ) de tAnA 13, narakano eka, manuSyano eka ane tiryaMca paMcendriya eka ( 10 ) pRthvIkAyane ja lAbha ( 11 ) apakAyano ja lAbha ( 12 ) teukAyane ja lAbha (13) vAukAyane ja lAbhe. ( 14 ) vanaspatikAyane ja lAbha. ( 15 ) endriyanA pAMca sivAya ogaNIza heya. ( 16 ) paMcedri pramANe ( 17 ) ekadriyanA pAMca sivAya ogaNIza hAya. ( 18 ) pUrepU. devatA 13, manuSya 1, naraka 1, ekendriya 5, vilendriya 3, tathA tiryaMca paMcendriya 1-kula 24 ( 19-20 ) denA 13, manuSya 1, tathA tiryaMca paMcendriya 1 ( 21 ) devatA tera jatAM zeSa agi para lAbha ( 22-25 ) pUrepUrA ( 26-28 ) pacendriya pramANe ( 29-3 ) manuSyane ja lAbhe ( 31-32 ) pUrepUrA ( 33 ) ekendriyanA pAMca tathA vikalAinA traNa sivAya zetha seLane heya. ( 34-38 ) manuSyane ja sAme ( 9 ) manuSya tathA tiryaMca paMcendriya ( 4 ) pUrepUrA ( 41 ) ekenidrAnA pAMca tathA beIdriya ane te daridrayane na hoya. ( ra ) pUrepUrA ( 43 ) avadhijJAna pramANe jANavuM ( 44 ) manuSyane ja lAbha ( 4pa-17 ) tithI tathA vaimAnika sivAya zepa bAvIrAne lAbhe (48) teukAya, vAukAya, vikalendriya traNa, tathA naraka chane na hoya. ( 49-50 ) vaimAnika, manuSya ane tiya"ca pacendriyane ja hoya, (51-52 ) pUrepUrA. (13-54 ) devanA 13, manuSya 1, tiya, paMcendriya 1, tathA naraka 1. (55) vaimAnika deva, manuSya asaMkhyAtA AyuSyavALA tiryaMcapaMcendriya ane naraka. (56) upazama samakti pramANe. (57) teukAya tathA vAukAya sivAya zeSa 22ne lAbhe (58) pUrepUrA. (59), ekendriyanA pAMca, tathA vikaledriyanA traNa sivAya zeSa soLa. (60) ekendriyanA pAMca, nikalendriyanA 3, kula ATha lAbhe. jo ke saMmUcchima tiryaMca tathA saMmUcchika manuSya gaNIe te 10 thAya paraMtu 24 daMDakamAM saMmRmi manuSya tiryaMcane grahaNa nahi karelA hovAthI 8 daMDaka lAbha, (61-62) pUrepUrA. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 49. daMDaka dvAra dalA naMbara. dvAranuM nAma. keTalAke -bara | hAranuM nAma. nabara. dvAranuM nAma. keTalA? 1 | devagati | napusakaveda : acakSudarzana | manuSyagati ka avadhidarzana tiryaMcagati mAna kevaLadarzana kRSNalerA nI levA lebha matijJAna | kApatalezyA narakagati ekendriya beIdriya Idriya caudriya paMcendriya pRthvIkAya zrutajJAna adhijJAna tejAlezyA | palezyA zukaleza mana:paryavajJAna jJAna bhavI apUkAya matiajJAna abhavI teukAya zrataajJAna upazamasamakti vAukAya visaMgajJAna vanarapatikAya sAmAyaka kSapazamasamakti | lAyakasamiti mithasamakti tramakAya che pasthApanIya nAga parihAravizuddhi sAsvAdana | vacanayoga semasaM parAya mithyAtva kAyayoga yathAkhyAta saMsI purUSada dezavirati | asaMtI 24 | 61 | AhArI strI avirati | cakSudarzana 17 | 62 1 bAhArI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 50. zAnadvAra paricaya [ pa gharaneti jJAna jenA vaDe vastu jaNAya (paridAya) te jJAna kahevAya. jJAna eTale vastune vizeSa prakAre jANavuM te jJAna-pAMca indriya tathA manadvArA jANavuM te matijJAna, zAstro dvArA je jJAna thAya te zrutajJAna, mana ane indriya vinA maryAdAmAM rahelA rUpI padArthone jANavAnA te avadhijJAna, aDhIdvIpamAM rahelA saMjJI paMcendriyanA mane gata bhAva jANavA, te mana:paryavajJAna, eka samayamAM rUpa arUpI padArthone jANavA tenuM nAma kevaLajJAna. ] vivecana (1) mati, zrata ane avadhi e traNa jJAna heya. cAritranA abhAve mata:paryava tathA kevaLajJAna e baMne na hoya. (2) pAMce jJAna hoya. A jJAna sayugRSTi jIvane heya. (3-4) devanI mAphaka jANavuM. samyagRSTi tiryaMcone mati tathA zratajJAna heya. koIkane guNa-yika avadhijJAna hoya kAraNa ketiyo paNa vrata, tapa karI zake. (5)siddhAMtakAre ekendriyane sAravAdanabhAva mAnyo che ane sAravAdanamAM mati tathA zrata e be jJAna hoya (6-8) beIndriyone karaNa aparyAptAvasthAmAM a9pakALa sAsvAdana samiti heya che. chavAbhigama sUtra 28 mA mAM be jJA0ne be ajJAna darzAvyA che. siddha takAranA mata mujaba jJAna be heya, (9) manuSya pramANe jANuvA. (10-14) ekendriya pramANe (15-18 ) pAMce jJAna hoya. (19) prathamanA cAra (20) strInA cihnavALI te dravya strI ane puruSa upara abhilASAvALI te bhAva strI jANavI. temAM bhAva strImAM cAra jJAna ane dravya strImAM pAMca jJAna jANavA. (21) kRtrima napuMsakane pAMce haya, traNe liMge kevaLajJAna hoya paraMtu vedane udaya hoya tyAM sudhI te prathamane cAra jJAna heya. mULa napuMsakane traNa heya kAraNa ke kadAca te cAritra le te paNa tene paze nahi tethI mana:paryava ane kevaLajJAna ne haya, (22-25) mati, zrata, avadhi ne mana:paryava heya. kevaLajJAna na hoya; kAraNa ke krodhane udaya navamA guNaThANu sudhI hoya che. kevaLajJAna te terame thAya che (26) mati, zrata, avadhi ane mana:paryajJAna hoya. kevaLajJAna na hoya, tarasAthe sUvanA pahelA adhyayananAM sUtra 31 mAM kahyuM che ke- ekathI mAMDIne eka sAthe cAra jJAna hoya. kevaLajJAna hoya tyAM A cAra jJAna na hoya. keTalAka AcAryonuM evuM kathana che ke jema sUryanI prabhAmAM nakSatra vigerenI prabhA samAIne rahe che tevI rIte kevaLajJAna hovA chatAM cAre jJAna rahI zake che. vaLI keTalAka AcAryonuM evuM kahevuM che ke-A cAra jJAna kSathe parAma bhAvathI thAya che ane kevaLajJAnIne 20 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 te bhAva te nathI; temane te kSAyaka bhAva hoya che, A cAre jJAnane upaga anukrame thAya che; eka sAthe thatuM nathI. jyAre kevaLajJAnane upaga bIjAnI apekSA vinA eka sAthe thAya che. (27-29) matijJAna pramANe jANavuM. (30) kevaLajJAna heya. (31-33) eka paNa na heya. (34-37 ) kevaLajJAna sivAya bAkInA cAra heya. sAmAyika chathI navame guNaThANe hoya che. kevaLajJAna te terame guNaThANe thAya che. (38) agiyArame tathA bArame guNaThANe rahevAvALA chAtha yathAkhyAnane cAra jJAna heya ane terame tathA caudame rahevAvALAne eka kevaLajJAna heya. (39) mati, bhuta ane avadhijJAna heya. sarvavirativALAne ja mana:paryava ane kevaLajJAna heya che. (40) mati zrata ane avadhi heya. (41) mati, zruta, avadhi ane mana:paryava jJAna e cAra jJAna heya. (42) mati, zrata, avadhi ane mana:paryava jJAna e cAra jJAna heya. kevaLajJAnIne sparzendrivadArA upayoga pravarte nahi paraMtu Atma sAkSAta pravarte mATe AmAM kevaLajJAna na hoya. (43) avadhijJAna pramANe jANavuM (44) kevaLajJAna pramANe jANavuM. (45-49 ) mati, cuta, avadhi ane mana:paryava heya. (10) pAMce jJAna heya; kAraNa ke modayika bhAvanI aMdara kevaLajJAnanI mAgaMNa mAM zuM bheda batAvyA che tyAM zukala paNa darzAvI che. (51) pAMce jJAna heya. (para) samaktinA abhAve eka paNa jJAna na hoya. ( 53-54 ) kevaLajJAna sivAya cAra jJAna hoya, (55) chApa vItarAmane cAra jJAna heya. kevaLI bhagavaMtane ekaluM kevaLajJAna heya. kSayika samakitamAM pAMca jJa na hoya che. juo karmacaMya ethe, gAthA 33 (56) mati, zruta ane avadhijJAna e traNa ajJAnamizra heya. juo kamagraMtha gAthA 33 (57) karmagraMthanA abhiprAye jJAna na heya. jue the karmagranya gAthA 3ra ane siddhAMtanA abhiprAye be jJAna hoya, juo daMDaka prakaraNa gAthA 20 (58) samaktinA abhAve eka paNa jJAna na heya (59) pAce jJAna heya. ahiMA kevaLIne dravya mananI apekSAe saMsI gaNyA che. (60) karmagranthanA mate jJAna na hoya, paraMtu siddhAtakAranA mate sAravAdanamAM mati tathA zrata, e be jJAna mAnyA che. (61) pUrepUrA heya. (62) mati zrata avadhi ane kevaLajJAna hoya. mana:paryavajJAna na hoya, kAraNa ke te dhrasthatine hoya che. prAcIna tIrthamALA-saMgraha A tIrthamALAmAM judA judA AcAryo ane munie judA judA samayamAM banAvelI lagabhaga 20 tIrthamALAo ApavAmAM AvI che. kiM, 1-8-0 prAptIsthAnaHyazavijaya jaina graMthamALA, bhAvanagara Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara. dvAranuM nAma. 50, jJAna dvAra, keTalA? naMbara dvAranuM nAma. lAla naMbara dvAranuM nAma. | keTalA ? napuMsakaveda | acakSudarzana avadhidarzana devagati manuSya gati tiya"cagati mAna kevaLadarzana mAyA kRSNalesyA nIlezyA lAbha matijJAna kApelesyA narakagati ekendriya bendriya teIndriya carindriya paMcendriya zrutajJAna tejale avadhijJAna | palezyA mana:paryavajJAna | zukala sthA pRthvIkAya kevaLajJAna bhavI apUkAya matiajJAna khabhavI teukAya zrutajJAna vAukAya virbhAgajJAna upazamasamakti kSapazamasamakita 4 kSAyaka samakti pa/4 mizrasamakita | 3 vanaspatikAya trasakAya sAmAyika chede pasthApanIya 4 parihAravizuddhi : manayoga vacanoga sUmasaM5rAya sAsvAdana mithyAva saMjJI kAyAga yathAkhyAta | puruSaveda dezavirati asaMzI joveda avirati AhArI cakSudarzana aNuhArI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 51. azAnadAra paricaya jenAvaDe vastu viparIta rIte jANI zakAya athavA jJAnathI viparIta te ajJAna kahevAya. vivecana (1-4) matijJAna, tamarAna ane virbhAgajJAna. (pa-8) matijJAna ane mRtaajJAna. (9) traNe heya. (10-14) matijJAna ane zrutajJAna. karmagraMthakAra pRthvIkAya chene sAravAdana bhAva mAne che paraMtu sata pratIkAya chene be ajJAna heya. juo chavAbhiSama satra 13. (15-25) traNe heya. (26-30) jJAna heya tyAM ajJAna heI zake nahi. (31-33) traNe heya. (34-38 ) cAritra jJAnIne heya ane jJAna heya tyAM ajJAna na hoI zake. (40-42) traNe heya. (43-44) eke ajJAna na hoya. (45-52) traNe heya. (53-55) eke na hoya. (56) traNe hoya. A guNasthAna jJAnAMza adhika heya te jJAna gaNAya ane ajJAtAMza adhika heya te ajJAna gaNAya, tethI miznamAM traNa jJAna ane traNa ajJAna paNa kahevAya. (57-59) traNe heya. (60) matijJAna tathA zrataajJAna heya. (1) traNe heya. (62) traNe heya. kevaLajJAnInI apekSAe ajJAna na hoya paNa aparyAptAvasthAmAM traNe ajJAna hoya. aitihAsika rAsasaMgraha bhA. 4 the A bhAgamAM kevaLa vijayatilakasUrine ja rAsa Ape che ane tenI sAthe rAsasAra ane aitihAsika neTe paNa ApI che. kiM. rU. 1-0-0 lakhe. yazavijaya jaina graMthamALA bhAvanagara Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. dvAranuM nAma. 1 | devagati 2. manuSyagati tiya cagati 3 4 narakagati 5 ekendriya 6 eindriya tendriya . 8 10 11 12 caurindriya pa'cendriya pRthvIkAya akAya teukAya 13 vAukAya 14 vanaspatikAya 15 16 17 sAya manayAga vacanayAtra ne kAyayAga 19 | puruSaveda 20 zrIveda keTalA? ta'khara. 3 3 ra 3 ra 2 ra g 3 * 2 2 2 2. 3 3 3 3 3 3 1 22 23 24 29 30 31 25 AAbha 26 matijJAna 27 | zrutajJAna 28 33 34 157 51. ajJAna dvAra dvAranuM nAma. napuMsakaveda krAdha 37 mAna mAyA 32 | zrutaajJAna vibha'gajJAna sAmAyika 41 avadhijJAna manaH vajJAna kevaLajJAna matiajJAna 35 jheTTApasthApanIya 36 parihAravizuddhi sUkSmasa'parAya 3. yathAkhyAta 39 dezavirati 4 avirata cakSudaza na keTalA ? naMbara. 3 3 3 3 3 . . O . 3 3 3 deg d chuM . . . 3 3 42 | acakSudana 43 viSada na 44 devaLadana 45 | kRSNulesyA 46 nIlezyA 47 kApeAtatrezyA 48 tejodvezyA 49 padmalezyA 50 zulalesyA bhI abhavI 51 para dvAranuM nAma. 53 upazamasakti 54 kSayApazamasamakti 55 kSAyakasamakti 5 mizrasamakita 57 sAsvAdana mithyAva 59 sasI } asa'nI 61 AhArI dara | aNuAhArI 58 keTalA? 3 . . ra 3 8 3 . O . .. 3 3 3 3 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 para, darzana dvAra paricaya - dare ghaNA rANAvakaneti nA jenA vaDe varatu sAmAnya rUpe dekhAya athavA jaNAya te darzana kahevAya. vivecana. (1) cakSudarzana, cakSudarzana ane avadhidarzana heya, kevaLadarzana na heya; kAraNa ke tene cAritra nathI. (2) cAre darzana heya. (3) traNa darzana heya. kevaLadarzana na haya, kAraNa ke cAritra nathI. (4) devagativata (5-7) acakSudarzana heya, kAraNa ke ekendriyane sparzendriyadvArA sAmAnyajJAna hovAthI sparzendriya saMbaMdhI atyakSadarzana na hoya. juo jIvAbhigama sUtra 13. (8) cakSudarzana tathA akSudarzana heya. (9) cAre heya. saMjJI paMcendriyane cAre darzana hoya, (10-14) ekendriya pramANe jANavuM. (15-18) cAre darzana heya. (19 21) dediye traNa ane siMgAkAra aAzrIne cAra. A pramANe traNe vedamAM jANI levuM. (22-29) kevaLadarzana na hoya. zeSa traNa hoya. (30) kevaLadarzana heya. kevaLInI cakSu vigere indriye pitapatAne viSaya grahaNa karI zake tevI hoya che paraMtu kevaLIne AtmA te Indri dvArA pravato nathI. jema brahmacArI puruSanI prathamanI paraNelI strIo nirarthaka che tema kevaLIne indriya nirupayogI che. (3-33) cahna tathA acakSudarzana heya. zrI bhagavatIjImAM virbhAgajJAnIne avadhidarzana jaNAvela che A hetuthI avadhidarzana gaNavAmAM Ave te traNuM darzana kahevAya. anya granthomAM virbhAgajJAnIne avadhidarzana mAnavAmAM Avela nathI te apekSAe be darzana heya. (34-37) kevaLadarzana na hoya. A cAritra cha thI 9 mAM guNaThANe hoya che ane kevaLadane te terame prApta thAya che tethI kevaLadarzana sivAyanAM traNa hoya. (38) cAre heya. A cAritra 11 thI teramAM guNasthAnaka sudhI hoya che tethI kevaLadarzana paNa hoya che. (39-40) kevaLadarzana na hoya, kAraNa ke te te cAritrIne ja heya. (41-43) cakSudarzana, acakSudarzana ane avadhidarzana heya. (44) kevaLajJAna mAphaka jANavuM. (45-49) kevaLadarzana na hoya. (50) kevaLI bhagavaMtane zukalezyA hoya tethI kevaLadarzana paNa hoya. (51) cAre darzana heya. (52-54) karmagraMthanA mate be, siddhAMtakAranA mate traNa. (55) chadmastha vitarAgane cakSu, acakSu ane avadhi na hoya. kevaLI vitarAgane eka kevaLadarzana heya. (56) siddhAMtanA mate traNa ane karmagranthanA mate be. (57-58) abhAvI pramANe, (50) cAre hoya. (60) cakSu ane acakSudarzane heya. (61) cAre hAya. (62) acakSa, avadhi ane kevaLadazana haya, varkagatimAM tathA prathama samaye acazna ane avadhidarzana heya. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 para. darzana dvAra naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA? naMbara. dvAranuM nAma. | TalA? devagati napuMsakaveda 42 | acakSudarzana manuSagati | avadhidarzana tiryaMcagati mAne | kevaLadarzana narakagati mAyA | buleA ekendriya nIlezyA bedriya matijJAna kApetalekSA teIdriya zrutajJAna tejAlezyA caudriya avadhijJAna pAlezyA paMcendriya mana:paryavajJAna zukalezyA pRthvIkAya kevaLajJAna lebha bhavI apakAya matiajJAna abhalI teukAya zrataajJAna vAukAya virbhAgajJAna upazamasamakti hAropazamasamakti lAyakasamakti mithasamakta o vanaspatikAya sAmAyika | sakAya che parathA5nI o manayoga parihAravizuddhi o sAravAdana vacAyoga sUkSmasaM5rAya mithyAtva o kayaga yathAkhyAta saMsI 4 dezavirati o ajJA purUSada strI 3/4 | 40 avirati o AhArI | Y1 cakSudarzana Co 62 | aNAhArI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 53. jJAnAvaraNakAra paricaya nAma-jAti-guNu-kriyA viSayaka vizeSa edha te jJAna. te jJAnane je Avare te jJAnAvaraNu ka kahevAya che. matijJAnane AcchAdana karanAra ka te matijJAnAvaraNIya. zrutajJAnane AcchAdana karanAra kama te zrutajJAnAvaraNIya, avadhijJAnane AcchAdana karanAra karmo te avadhijJAnAvaraNIya, mana:paryavajJAnane AcchAdana karanAra karma te manaHparyavajJAnAvaraNIya, kevaLajJAnane AcchAdana karanAra karma te kevaLajJAnAvaraNIya. pAMce jJAnanA atha jJAnAdvAramAM batAvela che. Wan vivecana (1-25) matijJAnAvaraNu, zrutajJAnAvaraNu, avadhijJAnAvaraNu, manaHpavajJAnAvaraNu, kaeNtraLajJAnAvaraNuM. ( 26-ra9 ) pAMce haiAya. matijJAna thayuM tene paNa AvaraNa lAgI zake, kAraNa ke jJAna saMpUrNa thayu che e nizcita kahI zakAya nahi. tevI rIte bAkInA jJAnamAM jANavu. ( 20 ) saMthA jJAnAvaraNu kSaya hAya tyAre ja kevaLajJAna thAya che. (31-37) pAMce AvaraNu DhAya. (38-43) chadmastha vItarAgane pAMca ane kevaLIyayAkhyAtane na hoya. (44) kevaLajJAna pramANe jANuvuM. (45-62) pAMce AvaraNu hAya. iMdriyaparAjayadigdarzana pAMca iMdriyAnA trevIza viSayeAne kAbUmAM apUrva pustaka che. iMdriyAne AdhIna thaI naSTa karI nAkhe che, tene mATe A pustaka aneka dRSTAMta lIle sAthe evA te spaSTa apUrva medha maLavA sAthe AnaMda maLe che. rAkhavAnA bedha ApanAra A eka manuSyA pAtAnA amUlya jIvanane AzIrvAdarUpa che. eka eka viSayane karavAmAM AvyA che ke vAMcanArane lakheH-yazAvijayajI jaina graMthamALAH-bhAvanagara, mUlya. 0-4-0 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmavezyA 161 53. jJAnAvaraNa dvAra naMbara. dvAranuM nAma. | keTalA naMbara. dvAranuM nAma. keTalA? niMbara. dvAranuM nAma. | keTalA 21 | napuMsakaveda 4ra acakSudarzana 5 1 | devagati avadhidarzana manuSyagati kevaLadarzana | tiryaMcagati mAyA kaNulezyA narakagati leja nIlalekSA ekendriya matijJAna kAlezyA beindriya zrutajJAna tejolesyA tendriya avadhijJAna caurindriya mana:paryavajJAna 2phalalesyA paMcendriya kevaLajJAna bhavI | pRthvIkAya matiajJAna abhavI amukAya zrutajJAna upazamasamakita teukAya vibhajJAna kSapazamasamakita vAyukAya sAmAyika lAyaka samakita vanaspatikAya chedo pasthApanIya mitrasamukti trasakAya parihAravizuhi sAsvAdanA manayoga sUmasaM5rAya miyA vacanayoga yathAkhyAta 59 | saMsI kAyathAga dezavirati puruSa khavirati khAhArI strI aNuhArI | 5 asaMjJI cakSudarzana Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 54. darzanAvaraNadvAra paricaya , nAma, jAtyAdi kalpanA rahita sAmAnya che tene darzana kahe che ane tene je Avare te darzanAvaraNa te nava prakAranA che. vivecana (1) 1 cakSudarzanAvaraNa, 2 akSudarzanAvaraNa, 3 avadhidarzanAvaraNa, 4 kevaLadarzanAvaraNa, 5 nidra, 6 nidra nidrA, 7 pracalA, 8 pracalA pracalA, 9thINuddhi. thINudvitrika vinA cha. (2-3) pUrepUro. (4) devagativata (5-29) pUrepUrI. (30) darzanAvaraNa kamane sarvathA kSaya thavAthI kevaLajJAna thAya che, tethI eka paNa na hoya. (31-36) pUrepUrA. (7) thINadvitrika vinA cha. (38) chadmasthane che, kevaLIne eka 5NuM na heya. (3-43) pUrepUrA. (44) kevaLajJAna pramANe. (45-61) pUrepUrA heya. (2) pAMca nidrA vinA cAra dazanAvaraNIya. dharmadezanA suvikhyAta zAstravizArada-jainAcArya zrI vijayadharmasUrijInI dharmadezanAthI ke ajANyuM che? A ati mahatvanA ane atyanta upakAraka graMthanI be hajAra kepI prathama AvRttimAM chapAvI hatI, je mAtra thoDA ja vakhatamAM khapI javAthI tenI bIjI AvRtti ghaNAM sudhArAvadhArA sAthe chapAIne hamaNAM ja bahAra paDI che. maheTA maheTA vidvAnee A atyuttama graMthane UMcI paMktimAM mUkI che. mukhya prakaraNamAM paNa nhAnAM nhAnAM gauNa prakaraNe pADIne temaja bIjA ramUjI daSTAne ane suMdara bleka ApIne A vakhate A pustakanI upayogitamAM ghaNuM ja vadhAro karavAmAM AvyA che. kAgaLa paNa UMcA vAparavAmAM AvyA che, tema jIda paNa manahara kapaDAnI pAkI ja rAkhavAmAM AvI che. chatAM kiMmata mAtra 1-8-- lakheda-yazovijayajI jaina graMthamALA-bhAvanagara. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. darzanAvaraNa dvAra naMbara. dvAranuM nAma. | TalA naMbara ThAranuM nAma. | keTalA? naMbara. hAranuM nAma. | keTalA? devagati napuMsakaveda manuSya gati kedha tiryaMcagati mAna acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana kRSNalezyA nIlezyA kAtilezyA narakagati 1 mAyA ekendriya lebha bendriya matijJAna Indriya zrutajJAna tejANyA caundriya avadhijJAna paDyUlezyA zubhecchA paMcendriya manaHpavajJAna pRthvIkAya kevaLajJAna bhavI | akAya matiajJAna abhavI teukAya zrataajJAna upazamasamakti kSapamasamakita vAukAya virbhAgajJAna | vanaspatikAya sAmAyika kSAyakasamakti trasakAya mizrasamakti managa che pasthApanIya parihAravizuddhi sUkSmasaM5rAya sAsvAdana vacanayoga mithyAta yathAkhyAta saMsI kAyAga | purUSada dezavirati anI strI avirati AhArI 41 | cakSudarzana 9 | 62 | aNAhArI Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 55. vedanIyadvAra paricaya jethI sukhaduHkhane anubhava thAya te vedanIya. jo ke vedanIya karma sAkSAta sukhaduHkha ApatuM nathI te paNa te sukhaduHkhanI sAmagrI meLavI Ape che. tenA be bheda che. | vivecana (1-2) zAtA vedanIya tathA azAtA vedanIya baMne heya. ahiMsA bIlakula navIna sTAIlathI lakhela, aneka zAstrIya pramANethI bharapUra ane yuktiothI paripUrNa A pustakamAM ahiMsAnI puSTi karavAmAM AvI che. game te mAMsAhArI ke game te zikArI manuSya paNa je eka vakhata A pustakane vAMce, te tenA hRdayamAM dayAne saMcAra thayA vinA rahe nahi, hindu, musalamAna, pArasI ane chevaTe khrIstI dharmanAM pramANe ApIne e vAta siddha karavAmAM AvI che ke-manuSya mAtre prANI rakSA karavI joIe. keIe paNa koIpaNa jIvane takalIpha pahoMcADavI, e dareka dhamomAM manAI karelI che. A sivAya devIonI AgaLa je balidAna ApavAmAM Ave che, te saMbaMdhI paNa yuktio ane zAstrIya pramANe dvArA sacoTa upadeza AlekhavAmAM Avela che. lakhe-yazavijaya jina graMthamALA-bhAvanagara Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalA? mAna mAyA 165 55. vedanIya dvArA naMbara. dvAranuM nAma. | TalA naMbara. dvAranuM nAma. majA naMbara dvAranuM nAma. 1 devagati | najmaveda | acakSudarzana manuSya gati avadhidarzana | tiryaMcagati kevaLadarzana narakagati kRSNalezyA nIlezyA ekendriya | matijJAna kApatasyA beindriya zrutajJAna tejovezyA teIndriya avadhijJAna | | pAlezyA caurindriya mana:paryavajJAna zukyA paMcendriya kevaLajJAna bhavI pRthvIkAya matiajJAna | | abhavI ' amukAya zrutajJAna upazamasamakti teukAya virbhAgajJAna kSa pazama samiti | vAukAya sAmAyika lAyakasamakti vanaspatikAya chede pasthApanIya mizrasamakita | trasakAya parihAravizuddhi sAsvAdane 16. mane sarbhayaMparAya | vacanoga yayAkhyAta kAyama dezavirati asaMzI | puruSaveda avirati AhArI cakSadarzana aNahArI mithyAvA | saMsI 20 strIvedI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6, mohanIyadvAra paricaya mohanIya karmane svabhAva jIvana samyakatva guNa tathA anaMta cAritra guNane rokavAne che. e mehanIya kama madirA sarakhuM che. jema madirA pIvAthI jIva bezuddha thAya che ane hita ahita jANatA nathI. tema mohanIya karmanA udayathI paNa jIva dharma, adharma kaMI paNa jANI AdarI pALI zakato nathI. 19 kaSAya, nekaSAya, mithyAtva mehanIya, samakita mehanIya, mirAhanIya A 28 prakRti jIvane muMjhave. vivekathI vikuLa, AkuLavyAkuLa kare te mehanIya. ka vivecana (1) devamAM napuMsakaveda na hovAthI te sivAyanA zeSa 27 heya. (2) anaMtAnubaMdhInA kaMdha, mAna, mAyA tathA lebha, evI rIte apratyAkhyAnanA cAra, pratyAkhyAnanA cAra, saMjavalananA cAra-kulA soLa kaSAya, ane nava nakaSAya-hAsya, rati, arati, bhaya, roka, jugupsA, puruSaveda, strI ane napuMsAve. traNa mohanIya-samakti mehanIya, mizramehanIya ane mithyAtvamehanIya. A pUrepUrA aThThAvIza heya. (3) pUrepUrA heya. (4) puchaveda ane prIveda sivAyanA 26 heya. (pa-8) puruSaveda, veda, samaktimohanIya ane mizramehanIya na hoya. ekendriyane micchAdaSTi kahela che. juo chavAbhigamasUtra. 13 (9) pUrepUrA heya. (10-14) ekendriya pramANe. (15-18 ) pUrepUrA heya. (19) jIveda tathA napuMsakaveda sivAyanA inIza. (20) puruSaveda tathA napuMsakaveda sivAyanA cha vIza heya. (21) puruSada tathA strIveda sivAyanA chavIza hoya. (22) anaMtAnubaMdhInA mAna, mAyA ne lebha-tevI rIte apratyA khyAnanA, pratyAkhyAnanA ane saMjavalananA mAna, mAyA ane lebha-e bAra sivAyanA zeSa seLa hoya. (24) cAra kaSAyanA krodha, mAna ane lebha sivAyanA zeSa seLa hoya. (25) cAre kaSAyanA krodha, mAna ane mAyA sivAyanA zeSa seLa heya. (26-28) anaMtAnubaMdhIne cAra kaSAya tathA mithyAtvamohanIya ane mizramehanIya na heya (29) anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAna ane pratyAkhyAnanA cAracAra kaSAya temaja mizramehanIya ane mithyAtvamohanIya e cauda sivAyanA zeSa cauda hoya. (30) sarvathA mohanIya kSaya thavAthI kevaLajJAna thAya che, mATe eka paNa na hoya. (31-33) samakitamehanIya ane mizramodanIya sivAyanA zeSa chavIza heya. A traNe ajJAna mizraguNasthAne jJAnamizra gaNIe te A traNa ajJAnamAM mizramehanIya sahita 27 paNa lAbha. (34-35) mana:paryavajJAna pramANe jAvuM. (36) mana:paryavajJAna pramANe jAvuM, vizeSamAM strIveda na hoya eTale tera. (37) A Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10e guNasthAne sahmalabhane udaya raheto hovAthI eka bheda heya. (38) dazamA guNaThANe eka lAbha rahe che te paNa aMtamAM kSaya pAme che tethI A cAritramAM eka paNa mohanIya-bheda na heya. (39) anaMtAnubaMdhI ane apratyAkhyAnanA cAra-cAra kaSA temaja mithamohanIya ane mithyAtvamehanIya na hoya. (40-42) pUrepUrA heya. (43) avadhijJAna pramANe jANavuM (44) kevaLajJAna pramANe jANavuM. (45-51) pUrepUrA heya (52) samaktimohanIya tathA mizramohanIya na hoya kemake samaktinA abhAve hoya che (53-54) matijJAna pramANe jaNavuM (55) matijJAna pramANe jANavuM. vizeSa e ke samaktimohanIya paNa na hoya(56) samakti hanIya tathA mithyAtvamohanIya sivAya 26 heya. (57) samaktimohanIya, mizramohanIya tathA mithyAtvamohanIya sivAya 25 lAbha. (58) samaktimohanIya tathA mizramohanIya sivAya 26 lAbha. (59) pUrepUrA heya. (60) purA , veda, samaktinehanIya, mizramohanIya sivAyanA zepa covIza heya. (1) pUrepUga, (2) mizramehanIya sivAya 27 lAbha. nalAyanam (kuberapurANamU) A vaTagacchIya zrI mAyadevasUriviracita patrakAra che. A graMtha khAsa vyAkhyAna mATe upayegI. pAnA 20 kIje lagabhaga, suMdara chapAI kAgaLa ki. rUA 5-0-0. A kAvyagraMthanI racanA padyamAM apUrva che ane nalarAjA ane satI damayaMtInuM caritra kartAe addabhuta racela che. A graMthanA kartAne samaya zrI hemacaMdrAcArya pachI lagabhaga teramI zatAbdIno mAluma paDe che. AvA prAcIna graMthanI ekeka prati saMgrahamAM vasAvavA yogya che. lakhe - zrI yazavijaya jaina graMthamALA, herisa roDa bhAvanagara Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T 168 56. mehanIyakarma dvArA naMbara. dvAranuM nAma. keTalA? nabara. dvAranuM nAma. dalA tabara dvAranuM nAma. | keTalA? devagati | 27 napuMsakaveda 26 4ra | acakSudarzana 2 / manuSya gati avadhidarzana, tiryaMcagati kevaLadarzana | narakagati kRSNalezyA , ekendriya nIlA beindriya | kapilezyA teIndriya zrutajJAna tejale caurikriya avadhijJAna paghalesyA paMcendriya | mana parvavajJAna | zukalezyA matijJAna pRthvIkAya bhavI apUkAya T 18 vAukAya | raMka - vanaspatikAya 24 trasakAya 1. 28 managa , kevaLajJAna matiajJAna zrutajJAna | | 1 virbhAgajJAna | 34) sAmAyika '. 14 | 35 | depasthApanIya 14 parihAravizuddhi 13 abhavI ' upazamasamakti kSayopazamasamakti rara kSAyaka samakti mithasamakita sAsvAda * 17 | vacanoga 37 | sUkSmasaM5rAya kAyathAga mithyAva saMsI yathAkhyAta puruSaveda dezavirati zoda avirati AhArI cakSudarzana aNuhArI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 57. AyuSa dvAra naMbara/ kAranuM nAma. | TalA naMbara., hAranuM nAma. | keTalA naMbara. ThAranuM nAma. |TalA? napuMsakaveda acakSudarzana | | avadhidarzana | devagati manuSpagati | tiryaMcagati | narakagati mAna | mAyA ekendriya | lebha * | bedriya matijJAna kevaLadarzana kRSNalezyA nIlezyA | kAle tejalezyA pAlezyA zukalezyA teIndriya zrutajJAna | cauridriya avadhijJAna | paMcendriya mana:paryavajJAna pRthvIkAya kevaLajJAna bhavI apakAya matiajJAna abhavI teukAya zrataajJAna vAukAya virbhAgajJAna upazamasamakti kSapamasamakti. lAyakasamakti sAmAyika vanaspatikAya trasakAya manoga chedapasthApanIya | mithasamakti parihAravizuddhi sAsvAdana vacanoga sUmasaM5rAya mithyAtva saMjJI kAya. yathAkhyAta | purUSada dezavirati asaMtI strI avirati mAhArI 41 | cakSadarzana | 4 | 62 aNuhArI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17e paricaya ' jIvane amuka gatimAM amuka kAla sudhI rokI rAkhavAne AyuSa kamane svabhAva che, mATe e kama beDI sarakhuM che. jema beDImAM paDele manuSya rAjAe niyamita karelI mudata sudhI baMdIkhAnAmAMthI bahAra nIkaLI zake nahi tema te te gati saMbaMdhI AyuSakarmanA udayathI jIva te gatimAMthI nIkaLI zakato nathI. AyuSa cAra prakAranA che. devAyuSa, manuSpAyuSa, tiryaMcAyuSa ne narakAyuSa. vivecana (1) devagatinuM AyuSa heya. bIjI gatinuM na hoya. (2) manuSagatinuM AyuSya heya, bIjI gatinuM na hoya. (3) tiryaMcagatinuM AyuSya heya, bIjI gatinuM na heya. (4) naragatinuM AyuSa heya, bIjI gatinuM na heya. (pa-8) tiryaMcagatinuM AyuSya heya, bIjI gatinuM na heya. (9) cAra gatinuM heya. (10-14) tiryaMcagatinuM AyuSya heya. (15-18) cAre gatinuM AyuSa heya. (19) narakagatimAM puruSada nathI mATe naraka sivAya traNa gatinuM AyuSa hoya. (20) narakagatimAM strIveda nathI mATe naraka sivAya traNa gatinuM AyuSa hoya. (21) devagatimAM napuMsakaveda nathI mATe devagati sivAya traNa gatinuM AyuSya heya. (22-28) cAre gatinuM AyuSa heya. (29-30) A zAna manuSyane heya tethI manuSyanuM AyuSya heya. (31-33) cAre gatinuM AyuSa heya. (34-38) A cAritra manuSyane ja heya tethI manuSyanuM AyuSa heya. (39) tiya paNa dezavirati pAme che tethI manuSya ane tiryaMca e baMne gatinuM AyuSa heya. (40-43) cAra gatinuM AyuSa heya. (44) vaLajJAna pramANe, (45-47) cAre gatinuM AyuSa heya. (48-50) narakagatimAM A lesyA na hoya tethI te sivAya traNa gatinuM AyuSa heya. (5-59) cAre gatinuM AyuSa heya (60) saMmUrNima manuSya ne tiryaMcagatinuM AyuSa heya. (61-62) cAre gatinuM heya. Atmonnatidigdarzana. AtmA zI vastu che tenA upara karmo kevI rIte lAge che ane e karmone choDavAnA upAyo kayA che? ItyAdi bAbate A nAnakaDI bukamAM saraLa ne sarasa bhASAmAM samajAvavAmAM AvI che. AtmAnI unnati, e manuSya mAtranuM lakSabiMdu hoI dareke A buka maMgAvI vAMcavI joIe. lakhe - kiMmataH-cAra AnA yazavijya jaina graMthamALA, herisa roDa, bhAvanagara Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 nAmakarma dvAra, nabara. hAranuM nAma. . keTalA? naMbara. dvAranuM nAma. keTalA? |kbara. dvAranuM nAma. | keTalA ? 1 | devagati | 37/34 | 21 napuMsakaveda | 64 jara cakSudarzana 2 manuSyagati 50/53 | 43 avadhidarzana 57 | ticagati kevaLadarzana 38 narakagati | mAyA kRSNalezyA krodha 6/18 mAna 33/34 6 nIlA 66/64 beIdriya matijJAna 57/67 kApataoNsyA | 66/4 tendriya 57/ caurindriya paMcendriya zrutajJAna avadhijJAna mana paryAvajJAna tezyA pAlezyA zukalekSA pRthvIkAya kevaLajJAna bhavI apUkAya teukAya 51/para vAukAya matiajJAna | khabhavI cutaajJAna upazama samakita vibhaganAna 15/53 / 54 pazamasamakita sAmAyika 44/47 | papa kSayaka samakita che pasthApanIya mizrasamakita parihAravidi 42/37 sAsvAdana vanaspatikAya pa3/58 trasakAya 447 51 managa (59 vacanAma sUmasaM5rAya mithyAva : kAyAga yayAkhyAta saMsI 5958 khasaMsI - 45/7 puruSaveda veda dezavirati avirati AhArI , aNAhArI - 41 | vyArA cakSudarzana 38 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra paricaya nAmakarma cItArA samAna che. jema cItAre aneka prakAranA citra cItare che, tema nAmakarmanA udayathI jIvane gati, jAti, indriyadipaNuM prApta thAya che. nAmakarmanI kula prakRti 67 che te nIce pramANe - gati anupUva 4 jAti zarIra upAMga 3 saMdhayaNa 6 saMsthAna 6 varNa 4 vihAgati 2 rasa dasake 10 (trAsa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, saubhAgya, susvara, Adeya, yaza) sthAvarane sake 10 (sthAvara, sama, aparyApta, sAdhAraNa, asthira, azubha, dubhAgya, daravara, anAdeya, apayaza.) pratyekanI ADa-agurulaghu, upaghAta, parAghAta, vAvAsa, nirmANa, jinanAma, Atapa, udyota, ATha pratyekanI. thAvara coka kahevAthI sthAvara, sUma, apayApta ane sAdhAraNa. agurulaghune ceka kahevAthI agurulaghu, upaghAta, parAvAta ane zvAsachuvAsa javA, vivecana (1) devatAone uttarakriya zarIra banAvatI vakhate udyotane udaya heya, e apekSAe 34 lAbhejuo, karmajhanya 1. gAthA 46. devagati, devAnu, paMcendriya jAti, vaikriyadika tejasa, kAmaNa, prathama saMsthAna, varNacatuSa, zubha vihAgati, trasadasaka, zvAsocchavAsa, parAdha ta, agaraladhu, nirmANa, asthira, azubha, durbhAga, duHvara, anAya ane apayaza. (2) manuSyagati ne AnupUrvI, paMcendriya jAti, AhArakaThika, audArikaThika, tejasa ane kArma, cha saMdhaSaNa, cha saMsthAna, zubha ane azubha vihAgati, varNacatuSka, trasadazaka, aparyApta, asthira, azubha, durbhAgya, duvara, anAdeya, apayaza ane aguruladhu, upaghAta, zvAse ravAsa, parAghAta, nirmANa ane jinanAma. pramatta munio vaikriya zarIra banAvI zake che te abhiprAye vakripaddhi ane udyota A traNa yukta karatA 53 prakRti sAthe. jue kampranya 1, gAthA 46. (3) tiryaMcagati ane anupUrvI, pAMca jAti, dAridrika, taijasa, kAmaNa, cha saMsthAna, cha saMdhayaNa, zubha ane azubha vihAmati, varNacatuSka, trasadazaka, sthAvaradazaka, agurUjadhu, upadhAta, parAghAta, vAsepAsa, nirmANa, Atapa ane udyota, tiryaMcagatimAM tiya vaikriya zarIra banAvatA hovAthI vikriyadika gaNavAthI 58 lAbha (4) narakagati ane anupUrvI, pacendriya jAti, Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 vaikriyadika, taijasa, kAmaNa, huMka saMsthAna, azubha vihAgati, trasanAmakama, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, asthira, azubha, durbhAgya, durivara, anAdeya, apayaza, aguruladhu, upadhAta, zvAsocchavAsa, parAdhAta, nirmANa ane varNacatuSka. (5) tiryaMcagati ne anupUva, ekendriya jAti, baudArika, tejasa, kAmaNa zarIra, hRka saMsthAna, bAdara, pratyeka, paryApta yaza, svara vinA sthAvara nAva, aguruladhu, upalAta, parAghAta, zvAse zvAsa, Atapa, udyota, nirmANa, sthira, zubha ane varNacatu. vAyukAya cha vakriya zarIra banAvatA hevAthI zarIra yukta karatA 34 lAbha. (6) tiryaMcaddhika, beIndriya jAti, traNa, bAdara, paryApta, aparyApta, darbhaga, anAtha, yaza, ayaza, audAriddhika, hUMDaka saMrathAna, chevaTuM saMdhayaNa, upaghAta, pratyeka, aprazasta vihayogati, parAghAta, uglAsa, udyota, susvara, du:svara, dhroya 12 kula 35 lAbhe (7) beIndriya pramANe; taphAvata eTale ke beIndriyanA sthAne tendriya kahevuM. (8) beIndriya pramANe, taphAvata eTale ke beIdriyanA sthAne caurindriya kahevA. (9) cAra gati ne anupUrI, paMcendriya jAti, pAMca zarIra, traNa upAMga, cha saMdhayaNu, cha saMsthAna, varNacatuSka, zubha ke azubha vihAgati, trasadazaka, thAvara, sama ne sAdhAraNa vinA sthAvara sAta, Atapa sivAya pratyenI paNa sAta, kula 59 (10) endriyamAM darzAvela triIzamAMthI sAdhAraNa bAda karatAM tathA krima vinA zeSa batrIza. (11) ekendriyamAM darzAvela cotrIzamAMthI sAdhAraNa, Apa ne vaikriya bAda karatAM 31 lAbha. (12) ekendriyamAM darzAvela cotrIzamAMthI sAdhAraNa, Ata5, yaza ne udyota ane vaikriya na hoya. (13) vaikriya zarIra sahita 70 lAbhe. (14) ekendriyamAM gaNAvela 34 mAMthI vaiyi zarIra ne khAtApa vinA 3ra lAbhe. (15) paMcendriyamAM darzAvela ogaNasATha uparAMta beIndriya, teIndriya ane caurendriya meLavatAM kula bAsa. (16) cAra gati, paMcendriya jAti, pAMca zarIra, traNa upAMga, cha saMdhaSaNa, cha saMsthAna, varNacatuSka, trasadazaka, zubha ane azubha vihAyogati, asthira, azubha, durbhAgya, duHsvara, anAdeya, apayaza, khagurUlaghu, upavAta, parAghAta, zvAsozvAsa, nirmANa, jinanAma, udyota, (17) upara darzAvela copana uparAMta traNa vikalendriya meLavatAM kula sattAvana (18) pUrepUrA. (19) deva, manuSya ane tiryaMcanI gati ne anupUrvIo, cha saMghayaNu, cha saMsthAna, pAMca zarIra, traNa upAMga, varNacatuSka, tradazaka, sthAvaratrika vinA sAta sthAvara, Atapa ne jinanAma sivAya cha pratyeka, paMcendriya jAti, zubha ane azubha vihAgati (20) uparamAMthI bahAra kaThika bAda karatAM zeSa cepana heya. (21) devagati, devAnupUrva ane jinanAmakarma bAda karatAM zeSa cosaTha (22-25) jinanAmakarma na hoya. (26-28) cAra cAra anupUrvA, paMcendriya jAti, pAMca zarIra, traNa upAMga, cha saMdhayaNa, cha saMsthAna, varNacatuLa, zubha azubha vihAgati, trasadazaka, sthAvara sUkSma aparyApta ane sAdhAraNa sivAya cha sthAvara, jinanAma tathA Atapa sivAya pratyekanI che. siddhAntanA abhiprAya vikasendriyamAM karaNa aparyApta Ava sthAmAM, sAsvAdana guNasthAna mAneluM hovAthI be jJAna mAne che te te abhiprAye atizrutajJAnamAM traNe vikendriya gaNIe te 60 ne paNa udaya lAbha. (29) manuSya gati, paMcendriya jAti, vaikriya zarIra ane upAMga vinA cAra zarIra ane be upAMga, cha saMdhayaNu, cha saMsthAna, varNacatuSka, zubha ke azubha vihAyogati, trasadazaka, asthira, azubha, duHsvara, upaghAta, parAghAta, zvAsepzavAsa, agurulaghu ane nirmANa. pramattamatio uttarakriya zarIra banAvatA hovAthI vaikriyadika ane udyota e traNe yukta karatA 47 paNa lAbha, (30) manuSya gati, paMcendriya jAti, audyArikaThika, taijasa, kAmaNa, prathama saMghANa, cha saMsthAna, varNacatuSka, zubha ane azubha vihAgati, trasadAka, asthira, azubha, duHsvara, agurulaghu (aguladhu, upaghAta, parAghAta ne zvAsocchavAsa), nimaNu ane jinanAma. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 (31-32) jinanAma tathA AhArakaddhika na heya. (33) jinanAma, AhArakaThika, Atapa, kendriya, beIndriya, Indriya, caurendriya jAti, sthAvara, sUkSma, aparyApta ane sAdhAraNa-e bAra bAda karatAM zeSa 55 lAbhe, je vakragatimAM manuSya tathA tiryaMcane vibhaganAna na mAnIe te manuSya ane niyaMcanI anapUrvI vinA 53 lAbha. (34-45) mana:paryavajJAna pramANe, (36) matijJAnamAM cuMmAlIzamAMthI AhAradika bAda karatAM beMtAlIza. pahelA saMghayaNa sivAya pAMca saMdhayaNa bAda karatAM matAMtara sADatrIza. (37) manuSpagati, paMcendriya jAti, audariddhi, tejasa, kAmaNa, pahelAM traNa saMdhANa, cha saMsthAna, cAra varNa, zubha ane azubha vihAyogati, trasadazaka, asthira, azubha, dukarara, upadhAta, 5rAdhAta, zvAsozvAsa, agurulaghu ne nirmANa. (38) uparanA ogaNacAlIzamAM jinanAma umeratAM cAlIza. (38) manuSyagati, tiryaMcagati, paMcendriya jAti, audArikaki, cha saMdhayaNa, cha saMsthAna, cAra varNa, zubha ne azubha vihAmati, trasadazaka, asthira, azubha duHsvara, agurulaghucatuSka (upaghAta, parAghAta, zvAsocchavAsane ayuraladhu), udyota, nirmANa, tejasa ne kAmaNa. tiryaMca tathA manuSya uttarakriya zarIra banAvI zake che. labdhivaMtanI apekSAe vaikriyadika sahita 46 paNa lAbha. (40) matijJAna pramANe samajavuM (4) cAre gati, cauriMdriya tathA pacendriya jAti, pAMca zarIra, traNa upAMga, cha saMdhayaNa, cha saMsthAna, 4 varNa, zubha ne azama vihAyogati, trasadazaka, arithara, azubha, duHsvara, durbhAgya anAdeya, apayaza, 4 apurUladhu, nirmANa ne udyota, 13 prakRtimAM cakSudarzana na hoya tenuM kAraNa nIce pramANe cAra anupUrvI vakragati heya te vakhate cakSudarzana na hoya, ane sthAvaracatuSka, AtapanAma, ane kendriyAdi traNa jAti-A ATha prakRtimAM cakSudarzanane niSedha che ane jinanAma te 13 me guNasthAne hoya tethI te vakhate kevaLajJAna, kevaLadarzana hevAthI bIjA darzana na hoya mATe A 13 prakRti bAda karavI. (42) jinanAma na heya. (43) avadhijJAna pramANe jANavuM (44) kevaLajJAna pramANe jAvuM (45-47) jinanAma kama na hoya ane karmagranthanA abhiprAye prathamanI traNa lesthAmAM cAra guNasthAna mAnelA hovAthI AhArakakivitA 64 5Na lobhe. (48) sarbhatrika, vikasendriyatrika, AtapanAma, jinanAma, narakadika-khA daza prakRti vinA tejasthAmAM pa7 lAbhe, kAraNa ke atipanAma ekendriya pRthvIkAyane paryApta avasthAmAM hoya che ane sumatrika, vilendriyatrika ane narakardika A ATha prakRtimAM prathamanI traNa azubha lezyA hoya ane tejalezyA sAtamAM guNasthAna sudhI hoya ane jinanAma te 17 me guNasthAne heya mATe A 10 prakRtimAM tejaleSA na heya. (49) uparanI sattAvanamAMthI ekendriya tathA sthAvaranAmakarma na hoya. ( 5 ) padmazyAnI paMcAvana uparAMta jinanAma umeratAM chappana, kemake A lekSA 13 guNasthAna sudhI udayamAM rahe che. (51) pUrepUrI. (ra) AhAradika tathA jinanAmakarma na haya, (53) cAra gati, paMcendriya jAti, AhAra, zarIra sivAya cAra zarIra, AhAraka upAMga vinA be upaga, cha saMdhayaNa, cha saMrathAna, cAra varNa, zubha ke azubha vihAmati, tradazaka, asthira, azubha, duHsthara, durbhAgya, anAya, apayaza, agurulaghucatuSka, nirmANa ane udyota. matAMtare upazamasamakitI kAlakrame anuttara vimAne utpanna thatA avaMtarAla gatie devAnupUrvIne udaya mAnIe te bAvana lAbha. (54) upara batAvela ekAvana uparAMta cAra anupUrvI ne AhArakaka meLavatAM sattAvana. (55) cAre gati ne cAra anupUrvI, paMcendriya jAti, prathama saMghayaNa, pAMca zarIra, traNa upAMga, cha saMsthAna, cAra varNa, zubha ne azubha vihAgati, trasadazaka, arithara, azubha, dura, durbhAgya, anAdeya, apayaza ane Atapa vinA pratyekanI sAta pratipanna kSAyika samakitIne chae saMdhayaNane udaya hovAthI 58 5Na lAbhe, Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ge5. paraMtu kSAyaka samakti prApta karanAra prathama saMdhayaNavALo heya. (56) cAra gati, paMcendriya jAti, cha saMdhANu, cha saMsthAna, AhAradika vinA cAra zarIra ne be upAMga, cAra varNa, trasadazaka, azubha ne zubha vihAgati, asthira, azubha, duHsvara, durbhAgya, anAdeya, apayaza, Atapa ane jinanAma vinA pratyekanI sAta meLavatAM kula 51. (57) narakanI anupUrvI, AhAradika, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa, jinanAma ane Atapa e ATha bAda karatAM zeSa 59 (58) AhAradika tathA jinanAmakama na hoya (59) paMcendriya sivAya cAra jAti, sUkSma, sthAvara, sAdhAraNa ane Atapa e ATha bAda karatAM 59. jinanAma bAda karIe te aThThAvana. kevaLIne saMsI na gaNIe te 58 lAbha. (60) narakadika, vaikriyadrika, devadrika, AhAradika, jinanAma, pahelA vinAnA pAMca saMdhayaNa, pahelA vinA pAMca saMsthAna, abhaNa, Adeya ane zubha vidAyagati A bAvIza vinA 45 lAbha ane vAyukAya bAdara payagamAM vikriya zarIra banAvI zake che te apekSAe vaikriyadika yukti karatA 47 lAbha. (61) cAra ane pUrva bAda karIe te zapa tresaTha rahe. anayvano udaya vikragatimAM hoya te vakhate jIva anAhArI hoya te apekSAe AhArI mAgaMNAe cAra anupUrvI vinA 63 hoya. (62) cAre gati ne anupUrvI, tejasa, kAmaNa zarIra, pAMca jAti, cAra varSa. pratyeka tathA suvara vinA ATha , sAdhAraNa tathA duHrvara vinA sthAvara Aha, agurulaghu, nirmANa tathA jinanAmakama. sUrIzvara bhane samrATa pAtramAra, makAna zodhyA mArA hIravijayasUrIzvara ane samrATa akabara no itihAsa hindI, gujarAtI, baMgAlI, aMgrejI bhane saMskRta aitihAsika pustakonA AdhAre mAlevAmAM mAnyo che. te uparAnta akabara ane jahAMgIranA bhaneka pharamAno, hIravijayasarinA bihArano makazo tathA prakavara ane abulaphAlanA suMdara citrothI mA grantha vizeSa suzobhita banyo che. pAkuM bAinDIMga ane sADIcAraso pAnAno mahAn grantha hobA chatAM kimata mAtra traNa rupIyA ja che. 1 mA pustakano hindI anuvAda paNa tayAra che' kiM. 4-0-0 lakhe--yazavijaya jaina graMthamALA herisa reDa-bhAvanagara Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalA? | mAne bha 176 - 59tra dvAra naMbara. dvAranuM nAma. | TalA tibara dvAranuM nAma. | TalA naMbara dvAranuM nAma. 1 | devagati | napuMsakaveda khacakSudarzana manuSya gati avadhidarzana tiryaMcagati kevaLadarzana mAyA | narakagati kRSNA nIlezyA ekendriya matijJAne kApelesyA beIndriya zrutajJAna tejasyA teIndriya avadhijJAna palezyA caurindriya mana:paryavasAna zukalezyA paMcendriya kevaLajJAna bhavI pRthvIkAya matiajJAna abhavI apUkAya | zrutajJAna upAmasamati teukAya virbhAgajJAna kSapamasamakti vAukAya | sAmAyika kSAyakasamakti vanaspatikAya chedo pasthApanIya mizrasamakita trasakAya parihAravizuddhi sAsvAdane manAma sarbhasaMparAya mithyAva vacanAma yathAkhyAta saMjJI. dezavirati asaMnI avirati 2 | 61 | AhArI 20 veda cakSudarzana aNuhArI kAyayoga puruSaveda Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 paricaya gotrakama kuMbhAra sarakhuM che. jema kuMbhAra uttama ghaDo banAve te maMgalika tarIke pUjanika thAya che, ane madirAdikane ghaDe banAve te niMdanIya thAya che, tema jIva paNa ucca getramAM janme te pUjanika ane nIca gotramAM janme te niMdanika thAya che. netra kamane ucca getra ne nIca gotra ema be prakAra che. vivecana (1) ucca gotra, (2) utha gotra tathA naca gotra. (3-8) nIca gotra. (9) bane. (10-14) nIca gotra (15-28) baMne (29-3 ) ugya ge.... (31-33) baMne (34-38 ) uca gotra (8-43) baMne (44) ucca gotra. (45-59) baMne (60) nIca gotra, (61-62) baMne. ItihAsapremI munirAja zrI jayaMtavijayajIkRta Abu | zrI abuMda prAcIna jaina lekha saMdeha bhAga bIje | AmAM lekho bahAra paDela che. A graMthamAM AvelA 664 zilAlekhe che. blekabaddha moTI prazarita ora gadya prazastio 3, lekabaddha lekhe 15 ane bAkInA 664 gadya lekhe ApavAmAM AvelA che. aitihAsika draSTie A graMthanuM ghaNuM mahatva che tenA mATe eka ja abhiprAya vAMcavA jevuM che te TuMkamAM A rIte che. mahAmahopAdhyAya rAvabahAdara paMDita gaurIzaMkara hIrAcaMda ojha, kayureTara rAjapUtAnA myujhiyama ajamera, abuMda prAcIna lekhasaMdehanA phArma manyA jenAthI eTale AnaMda thayo ke te badhA anukamathI vAMcI gaye tyAre tRpti thaI. Apa jevA mahApuruSathI AvuM anupama kAma thaI zake. ApanA parizramanI keTalI prazaMsA karI zakAya. je vidvAna AvA prakAranuM kAma kare te ja ApanA parizramanuM mUlya AMkI zake, samajI zake. ItyAdi yazovijaya jaina graMthamALA herisa reDa-bhAvanagara. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. 1 | devagati 2 | manuSyagati tiya Mcagati 3 4 | narkagati 5 | ekendriya 6 | endriya taiindriya 8 | urindriya 9 | paMcendriya pRthvIkAya G 10 11 12 13 dvAranuM nAma. 14 aAya teukAya 17 vAyukAya vanaspatikAya 15 trasakAya 14 | manayAga vacanayAtra 18 kAyayeAga 19 | puruSaveda 20 zrIveda keTalA naMbara, dvAranuM nAma. 21 | napuMsakaveda rara rASa 5 5 p 5 5 5 p 5 p p 5 5 5 5 p 5 5 5 5 178 60. aMtarAyakarma dvAra 5 23 4 25 lAbha 26 | matijJAna 27 | zrutajJAna 28 | avadhijJAna 29 | manaH5vajJAna 30 mAna kevaLajJAna matijJAna 32 | zrutaajJAna 33 | vibhaMganAna 34 sAmAyika 31 mAyA 37 35 chedepasthApanIya 36 parihAravizuddhi sUkSmasa parAya 38 yayAkhyAta 39 | dezivarati 40 avirati 41 cakSudarzana keTalA ? 5 5 5 5 p 5 5 5 5 ha 5 5 5 5 5 p 5 te khara. 5 p 42 acakSudana avadhidarzana 43 44 kevaLadana 45 kRSNakressA nIlalempA kApAtalasyA 46 47 48 totrasyA 49 padmadmasyA 50 zuzrlosyA 5 bhavI para abhavI 53 upazamamumita 54 dvAranuM nAma. 55 57 56 mizrasamakita kSaye pazamasa makita kSAyaka samakita para 0/5 / 59 sa'nI sAsvAdana asanI 61 ADhArI 5 62 aNuAhArI miyAtva keTalA? 5 5 p p 5 5 p 5 p 5 1 5 5 5 p p p 5 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 paricaya je bhaMDArI pratikUla thAya te rAjAdikanI dAna ApavAnI IcchA hovA chatAM chate ge te dAnAdika karI zake nahi ema e rAte viM eTale aMtarAya ka. tenA udaye karIne jIva paNa chate pege dAnAdika na karI zake. e aMtarAya kamanI pAMca prakRti kahI-kAnantarAya, lAbhAntarAya, bhegAntarAya, upabhegAntarAya, viryAntarAya. vivecana (1-29) dAnAntarAya, lAbhAArAya, bhemAnarAya, upabhogAntarAya ne vIryaMtarAya, (30) aMtarAya kamane sarvathA kSaya thavAthI kevaLajJAna prApta thAya che tethI eka paNa na hoya. (31-37) pAMce heya. (38) chadmasthane pAMca, kevaLIne eka paNa na heya. (39-43) pAMce heya, (44) kevaLajJAna pramANe jAvuM. (45-62) pUrepUrA heya. aitihAsika rAsa saMgraha bhAga 3 je pahelA ane bIjA bhAganI mAphaka A trIjA bhAgamAM paNa judA judA kavioe banAvela itihAsane upagI 8 rAsAo ApavAmAM AvyA che ane te mULa rAsAo uparAnta kathArUpe tene sArI ane te sAramAM AvelA khAsa khAsa nAmo upara vistArathI atihAsika neTo paNa lakhavAmAM AvI che. A trIjo bhAga paNa itihAsapremIone mATe, jIvanacaritranA rasikone mATe paNa khAsa upayogI daLadAra graMtha bane che mATe tAkIde maMgAvI le. kiMmata mAtra rUpIyA beja rU. 2-0-0 lakhe-yazovijayajI jaina graMthamALA herIsara, bhAvanagara (kAThiyAvADa) Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 61. puSyadaya prakRtidvAra, dalA? naMbara dvAranuM nAma. | TalA naMbara dvAranuM nAma. | keTalA ? | | 21 napuMsakaveda kara bacakSudarzana koSa avadhidarzana kevaLadarzana 23 | mAne | mAyA kRSNalehyA naMbara.dvAranuM nAma. 1 devagati | 2 | manuSyagati tiryaMcagati. narakagati ekendriya bendriya teIndriya caurindriya paMcendriya || lobha nIlezyA kAtiyA tejalezyA matijJAna zrutajJAna avadhijJAna mana:paryavajJAna pAlezyA 32/3pa zukalezyA | pRthvIkAya kevaLajJAna bhavI apUkAya T khabhavI teukAya 16/37 vAukAya matiajJAna zrutajJAna upazama samiti | 33 | virbhamajJAna 7/38 5 kSayapazamasamakita sAmAyika 32/35 kSAyaka mamati idepasya panIya rapa | 56 mizrasamakita paddhiA-vizuddhi sAsvAda che vanaspatikAya trasakAya manoga 37 sUkSmasaM5raya mithyAva vacanayoga kAya.ga thayAkhyAna saMsI 40/41 | puruSaveda dezavirati 42/34 asaMtI 28/9 veda 39 AhArI avirati cakSudarzana 38 | dara | aNAhArI | 27 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 vivecana. (1) manuSpatrika, AhAraka zarIra ne aMgopAMga, dArika zarIra ne aMge pAMga, tivacAyu, tIrthaMkaranAmakama, Atapa, udyota ane vaRSabhanArA saMdhayaNa na hoya. devatAomAM uttarakriya zarIra udyotano udaya pahelA kamagraMthamAM kahe che tethI 31 lAbha. (2) devanika, vaikriya zarIra ne aMgopAMga, tiya cAyu, Atapa ane udyota na heya. yatine vaikriyadika ane udyotane utha prathama ka nya gAthA 46 mAM kahelo hevAthI manuSyamAM vaikriyadika ane udyota sahita cha prakRti lAbhe, paraMtu devatrika, tiryaMcanuM AyuSya ane ApanAma be prakRtie anukrame deva, tiryaMca ane pRthvIkAyamAM hevAthI manuSyamAM na lAbha. (3) devatrika, manuSpatrika, vaikriyadrika, AhAradika, ucca gotra tathA tIrtha karanAmakama-A bAra sivAya pa trIza hoya. ni ca labdhithI vaikima zarIra banAvI zake che. mATe vaikriyadika sahita 32 paNa lAbha. (4) vaikiyadrika, tejasa, kAmaNa zarIra, varNacatuSka, pacendriya jAti, agurulaghu, parAghAta, zvAsocchavAsa, nirmANa, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, zAtavedanIya, A vIza heya. (5) aurika zarIra, tejasa, kArmANa zarIra, varNacatuSka, agurulaghu, nirmANa, tapa, parAta, zvAsevAsa, udyota, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, zAtA vedanIya, yaza ane tiryaMcAyu heya. ane vAukAyane vaikripa zarIra sahita 22 5Na lAbha. (6-8) dArikaThika, tejasa, kAmaNa zarIra, varNacatuSka, trasadazakamAMthI saubhAgya ane Adeya sivAya ATha, agurulaghu, parAghAta, udyota, zvAsa chuvAsa, nirmA, tiryaMcAyu ane zAtA-A pramANe trevIza heya. (9) Atapa nAmakarma sivAya zeSa ekatAlIza hoya. AtapanAmakarma ekendriyamAM hovAthI ahiM A na hoya. (10) ekendriya pramANe jANavuM. (11) ekendriya pramANe jAvuM, paraMtu AtapanAmakarma na hoya tethI vIza heya. (12) ekendri pramANe jANavuM, paraMtu Atapa, udyota ane yazanAmakarma e traNa na hoya tethI aDhAra. (13) teukAya pramANe jANavuM. keTalAke ema kahe che ke labdhi paryApta vAukAyane vaikripa zarIra hoya tethI eka vadhAratAM ogaNIza paNa hoya, kemake drA kamarAmAM vAukAya chane vediya zarIranA bhAMgA kahyA che. (14) amukAya pramANe jANavuM. (15) paMcendriya pramANe jANavuM. (16-17) devAnupUrva, manuSyAnupUvI, tathA Atapa nAmakarma na hoya. anupUvIne udaya varkagatie hoya ane mane ga te manaparyApti pUrNa thayA pachI hoya ane Apa nAma ekendriyamAM hoya mATe ahiMyA ghaTe nahi. ahiMyA dravya mananI apekSAe jinanAmano udaya kahyo che. (18) pUrepUrA. sAtavedanIya, ucca gotra manuSpatrika. devatrika. paMcendriya jAti, pAMca zarIra, dArika, AhAraka ne kriyanA aMgopAMga, vajanabhanArA saMdhayaNa, samacaturastra saMsthAna, varNacatuSka, alaghu, parAghAta, zvAselpha sa, zubhavihAgati, nirmANa, tIrthaMkaranAmakarma, Atapa, udyona, tiryaMcAyuM ane trasadazaka-kula beMtAlIza. (19) tIrtha karanAmakarma tathA AtapanAmakama na heya. tIrthaMkaranAmaka ane udaya 13me hoya ane vedane udaya 9mAM guNasthAna sudhI heya ane Atapa nAmakarma ekendriyamAM hAya mATe ahiM A na dho. (20) mahAkadrika, Ata5, tIrtha karanAmakarma,-e cAra na hoya. AhAradine udaya strIomAM niSedha karyo che kemake strIone 14 pUrvane abhyAsa hete nathI. (21) devatrika tathA tIrthaMkaranAmakama-e cAra na hoya. devamAM te puruSa ane strI ja hoya. (22-25) tIrthaMkaranAmakarma sivAya bAkInA hoya, kemake krodhane udaya 9 mA sudhI heya ane jinanAma 13me haya, mATe na ghaTe. (26-28) tIrthaMkaranAmakama tathA Atapa na hAya kemake matijJAna 4 thI 12 guNasthAna sudhI hoya ane jinanAmane utha 13me heya ane Atapa nAma ekendriyamAM hoya mATe na ghaTe. (29) devatrika, manuSyAnupUrva, tIrthaMkaranAmAme, sAtapa, udyota, Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 tiryaMcAyu ane vaikriyadika-A daza na hoya, ane yatine uttarakriya zarIra tathA udyotane uDayA labdhithI hevAthI vaiyidika ane udyota sahita 35 5NuM lAbhe; paraMtu devatrika devagatimAM heya, manuSyAnupUrvI vakra gatimAM hoya, tIrthaMkara nAmakarma 13 me guNasthAne heya, Atapa ekendriyamAM heya, tivacAyuSya ticamAM heya, mATe mana:paryavajJAnamAM A sAta prakRtine udaya ghaTatuM nathI. A jJAna 6 thI 12 guNasthAna sudhI heya che. (30) tri, manuSyAnupa, tiryaMcAyu, AhAradika, vaikiyaddhi, Atapa tathA udyota na heya. A 11 prakRti e kevaLIbhagavaMtane udayamAM heya. (31-32) AhAradika tathA tIrthaMkaranAmakarma na heya. AhAradika che ane jinanAma terame guNasthAne hevAthI ahiMA na ghaTe. (33) AhArakakrika, Atapa ane tIrthakaranAmakarma tathA manuSyAnupUvI na hoya. manuSyanI anupUvInA udaye virbhAgajJAna matAMtara mAnIe te 38 5Na lAbha. (34-35) mana 5rya jJAna pramANe (36 - 37) trika, manuSyAnupUrI, tIrthakaranAmakarma, Atapa, udyota, tiya vAyu, vakipadika, AhAkaThika -A bAra sivAya zepa heya. devatrika ane tiryaMcAyu, A cAra prakRti manuSya gatimAM nahi hevAthI parihAravizuddhi e na heya-manuSyAnupUrNa vakragatie heya. jinanA 13 me guNasthAne hoya ane AhAradika, vaikriyadika ane udyotanAma A pAMca prakRtine udaya paNa na haya, kemake A cAritravALA labdhipheravatA nathI. Apa ekendriyama hepa mATe A bAra prakRtine utha nathI kahyo. (38) upara pramANe jANavuM paNa tIrtha karanAmakarma meLavatAM 31 lAbha kemake yathAkhyAta cAritra tIrtha. kone paNa heya che, (39) devatrika, manuSyAnupUrvI, vaikriyadrika, AhAradika, tIrthaMkaranAmakarma ane Ata5 na hoya. labdhivaMta dezavirati vikriya zarIra banAve tyAre vikriyadika yukti karatAM 34 5NuM lAbha kemake cethA karmagraMthamAM vaikriyAga pAMcama guNasthAne kahyo che. (40) AhAradika, tathA tIrthaMkaranAmakarma na hoya. (4) devAnupUrvI, manuSAnupUrvI, Atapa tathA tIrthaMkaranAmakarma na hoya, kemake cakSudarzana paryApta avasthAmAM corendriya tathA paMcendriyane heya. (42) tIrthaMkaranAmakarma na hoya. acakSadarzanane udaya para mA gurathAna sudhI kahyo che. (43) avadhijJAna pramANe jANavuM (44) kevaLajJAna pramANe jANavuM. (45-47 ) tIrthaMkara nAmakarma na hoya kemake A leyA cha guNasthAna sudhI heya. (48-49 ) tIrthaMkara nAmakarma tathA Atapa na hoya. A tapa nAma ekendriyane paryApta 5zumAM hoya, tejalezyA karaNaparyApta avasthAmAM heya. (50) Apa nAma na hoya. (51) pare rA. (para) AhAradika tathA tIrtha karanAmakarma na hoya. (53) devAnunI, manuSAnupUrvI, tIrthaMkaranAmakarma, Ata tathA mAtArakadika na hoya. matAMtare devamAM upajatA vakragatie devAnayva mAnIne te 37 lAbhe. (54) Atapa tathA tIrtha karanAmAma na haya, kemake A samakti cArathI sAta guNasthAna sudhI hoya. (55) Atapa na heya. (56) upazama samakti pramANe jANavuM, 36 vAbhe, ka7 na lAbha. (5) bAtapa, tIrthaMkaranAmakama, AhAradika na hoya. (58) AhAraddhika tathA tIrthaMkaranAmakarma ne heya. (59) kevaLIne je te zI gaNIe te ja ane na gaNIe te 40. sAta na hoya tyAre 41 ane Ata5 ne tIrthaMkaranAmakarma na hoya tyAre 40 (60) AhAradika, vaikripatika, subhaga, Aya, zubha vihAgati, tIrthakaranAmakama. 95 gotra, devatrika, vajIbhanAra ca saMdhayaNa ane samacatusa, saMsthAna, 14 na hoya. 14 vinA 28 lAbha ane vAyukAyane vikriya zarIra keTalAka vAyune hoya te apekSAe vaikiya zarIra sahita 29 5Na lAbha. (61 ) manuSyAna tathA deva nupUrvI na haya, kemake A be vakragatimAM hoya te vakhate ana hArI heya. (62) tajasa, kArmANa. varNacatu, manuSya gati tathA anupUrvI, devagati tathA devAnuM pUrva, paMcendriya jAti, tIrthaMkaranAmakama, agurulaghu, nirmANa, devAyuM, tiya vAyu ane manuSpAyu, zAtA vedanIya, ucaya getra ane pratyeka tathA susvara sivAyanA trama AThakula sattAvIza heya. ) na gaNIe te ' tathA tIrthakara mA heya tyAre ke kAyamati, tApa Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 dara. jaghanya kAyasthitidvAra paricaya krAti thI dari dAva: kAyasthiti-pRthvIkAyAdi jo mRtyu pAmIne tathA punaH utpanna thaIne eka sAthe ja e ja kAyamAM rahe te kAyasthiti kahevAya. vivecana (1) daza hajAra varSa jaghanya kAyasthiti vyaMtara, bhuvanapati ayI samavI. uparanA devanI te bhinnabhinna prakAranI che. devIne pharI vAra devapaNe upajato nathI tethI dhanya bhavarithati pramANe kAyasthiti paNa jANI levI. (2-3) aMtamuMdata. juo tArthabhASa adhyAya 3, suva 18. (4) daza hajAra varSa. nArakI mRtyu pAmIne pharI vAra nArakapaNe upajatuM nathI tethI jaghanya bhavasthiti pramANe jaghanya kAyathiti jANavI, A jaghanya kAyasthiti prathama nArInA prathama pratara AzrayI samajavI. (5-15) aMtarmuhUrta. juo tatvArthabhASya adhyAya 3, mUtra 18. (16-17) eka. samaya. juo prajJApanA sUtra 18 muM pada (18) aMtarmadUta. (19) aMtamuMdad, jadhanya aMtarmadUta che. strIvedane jadhanya samaya kahyo tema purudane kAla ghare nahi; kAraNa ke ahiMyA puruSa che ane zreNeimAM maraNa pAmI anuttara vimAnamAM jAya tyAM paNa puruSa ja thavAno che. aMtamaMda evI rIte ghaTe ke koi anya vedI puruSavedamAM AvI aMtarmada rahI marI anya vede jAya, aMtamaMdataMthI Ayu a65 na hoya tethI tene jaghanya aMtarmadane kAla hoya che. jo ke vedanI sakAyasthitimAM dravyanI vivekSA che, bhAvanI nathI, kAraNa ke bhAveda aMtarmuhUrta aMtarmudate parAvartana pAme che. chatAM strIvedane dhanya cakAyasthiti kAla batAvate bhAveda lIdhe hoya tema lAge che kAraNa ke te sivAya samayakAla ghaTato nathI. ( 20 ) eka samaya. koI strI upazamaNimAM adaka thaIne zreNithI paDatAM eka samaya mAtra strIveda anubhavI bIje samaye mRtyu pAme te eka samaya che. ahiMA keI zaMkA kare ke eka samaya kAla zI rIte saMbhave ? uttara-AI eka strI upazamaNimAM traNe vedane upazamavaDe adikapaNuM anubhavI zreNithI paDatA eka samaya mAtra strIvedane anubhava karI bIje samaye kALa karI develekamAM utpanna thAya. zreNimAM kALadharma pAmI anuttara vimAnamAM utpanna thatAM hovAthI ane tyAM puruSapaNuM prApta thatuM hovAthI te AzrayI strIvedane jaghanya eka samaya kAla ghaTe che. (21) eka samaya. (22-24) laghu aMtarmuhUrta, (25) eka samaya. agiyAramA guNasthAnanA prathama samaye lebhanuM aApaNuM anubhavI (labha rahita thaI) bIje samaye kALa karIne anuttara deva thatAM, bIje samaye the guNasthAnaka prApta thavAthI temane eka samaya saMbhave che. (26-27) aMtarmuhUrta. bhagavatIjI sUtra, 8 zataka, bIjo uddeze. (28) eka Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 samaya. krAI vibha'gajJAnI AtmA maraNanA eka samaya bAkI hoya tyAre samakita pAme te adhijJAnane prApta kare tyAM eka samaya samakita anubhavI tenA pachInA samaye maraNa pAmI krAipazu gatimAM jAya. tyAM avadhijJAnatA nAza thAya te apekSAe eka samaya sabave che. jIe, vizeSa carcA pannavaNA sUtramAM (29) eka samaya. krAi sayata maraNutA chellA samaye mana:paryaMJa jJAna prApta karI khIje samaye kAla kare te apekSAe eka samaya sabhave che. ( 30 ) sAdi anaMta siddha bhagavAnA kevaLajJAnane DhALa kevaLajJAnanI kAyasthitimAM gaNI zakAya tethI sAdi anaMta. ( 31-32 ) ataryuM. bhagavatIjI sUtra, 8 zataka, khIo uddeze. ( 33 eka samaya. sabhyaSTi jIvanuM avadhijJAna mithyAtva pAmavAthI vibhagajJAna thAya ane mithyAtva pAmI na'tara samaye devane cyavanathI ane manuSyane mRtyu pAmavAthI mithyA kAyama rahI vibhagajJAna nAza pAme. jIe, vizeSa carcA patarAtramAM. jadhanyathI eka samaya rahIne paDe te apekSAe bhagavatIjI sUtranA zataka 8, uddeza bhIjAmAM vibhagatAnane kAla jadhanyathI eka samaya kahyo che. (34-35) eka samaya. sayamaprApti samayathI anaMtara samaye kALa karanAra jIvanI apekSAe. (36) aDhAra mAsa, kAraNa ke A kalpa ATalA samayane ja che. ( 36-38 ) eka samaya. (39-42) a Mtarmuhata. (43) eka samaya. carcA patavA satrathI navI, (44) eka chatra AzrayI sAde anaMta. kevaLajJAnanI mArka jANuyu. (45-50 ) aMtarmuhRta'. (51) anAdi sAnta. siddhatvanI prApti thatAM bhavyatva nArA pAme che. bhavyatvanA artha mAhAgamana caiAgyatA. siddhapaNAmAM tene byapadeza karAya nahi. (52) anAdi ana`ta abhavyatA ke i kALe paNu aMta thavAne nathI. (13) aMtarmuta, kAraNa ke A samakitane kALa teTalA ja che. ( 54 ) aMtarmu`. (55) sAdi anaMta. prApta thayela A samakita nAza pAmatu ja nathI. bhavastha smAzrayI ta. jI drazyalekaprakAza. (56) aMtarmuhta, (57) eka samaya. ( 58 ) aMtarmu . vizeSa e ke abhavI AzrayIne anAdi anaMta. bhavI AzrayIne anAdi sAnta ane paDivAIA AzrayIne aMtarmu' samajavuM. ( 59- 6 0 ) aMtarmuddata'. (61 ) traNa samaya nyUna 256 AvalikA. athavA e samaya nyUna 256 AvI. patrazA sUtranI apekSa e. samaya. dvivakragati mAzrayIne, ( 2 ) eka jayantamabaMdha lekhaka-munirAjazrI himAMzuvijayajI AmAM zAMtamUrti munirAjazrI jayaMtavijayajInA TUMka paricaya che. graMtha sa`skRta bhASAnI kavitAmAM che. gujarAtI anuvAda paNa sAtheja che. ki, deg~~* prAptisthAna-- cazAvijaya jaina graMthamALA-bhAvanagara. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 63. utkRSTa kAyarithatidvAra paricaya vAraMvAra te ja ekendriyAdi bhomAM utpanna thavuM jemake ekendriyamAM marI pharI pharI ekendriya thavuM, beIndriyamAM marI pharI pharI beIndriya thavuM, tenuM nAma kAyasthiti kahevAya che. jeone kAyasthiti mATe jevuM hoya temaNe paMcasaMgraha, pannavaNA sUtra para 18 muM, uttara dhyayana sUtra 36, bRhasaMgrahaNI gAthA 289 thI AgaLa temaja dravyalekaprakAza vigere jevA. vivecana (1) tetrIza sAgaropama. deva avIne pharI vAra devapaNe upaja thAya nahi, tethI tenI kAyasthiti utkRSTa bhavasthiti pramANe ja jANavI. IzAna devalokanI aparigRhitA devI AzrayI utkRSTa kAyasthiti 55 papama che. juo, kAyasthiti Thara pannavaNA sUtra 18 muM pada, (2) traNa palyopama pUrvakAla pRthaphata adhika. (3) anaMtA kALa. anaMta pudagalaparAvartana, anaMta pudagalaparAvartana kAyasthiti batAvI che te asAMvyavahArika cho AzrayI samajavI. garbhajatiryaMca AzrayI sAta ATha bhava manuSyanI mAphaka kAyasthiti samajavI. jAe pannavaNA sUtra 18muM pada, (4) tetrIza sAgaropama. nArakI maraNa pAmIne pharI vAra nArakapaNe upajatuM nathI tethI tenI utakRSTa kAyasthiti utkRSTa bhAvasthiti pramANe jANavI. (5) anaMtA hajAra sAgaropama eTale ke anaMta avasarpiNa ane utsarpiNI athavA te asaMkhya pudgalaparAvartana. A kAyasthiti vanaspatinI apekSAe jANavI paraMtu vanaspati cheDIne bAkInA ekendriyanI kAyaripati asaMkhya utsarpiNI avasarpiNI jANavI. bAdara paryApta ekendriyanI kAyasthitine utkRSTa kAla saMkhyA hajAra varSa. juo, pannavaNuM sUtra 18 mAM. sama pRthvIkAyAdi sAdhAraNa paryApta aparyApta, samanigoda paryApta aparyApta, tathA paryApta aparyApta bAdara nigoda ema dareka bhedanI kAyarithati jadhanyathI tathA utkRSTathI aMtarmadUtanI che. A pramANe pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya ane vanarapatine kAyasthitine kAla samaja. juo pannavaNA sUtra 18. bAdara paryApta nimedapaNe ane bAdara aparyApta nigAdapaNe utpanna thatAM jadhanyathI tathA utkRSTathI kAyarithatine kAla aMtarmadUtane che. je paryApta aparyAptarUpa vizeSaNanI apekSA karyA vinA sAmAnyathI saksane kAyasthitine kAla jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI asaMkhyAtI upiNI, avasarpiNI jANo. e pramANe sUma apUkAya, sUkSma teukAya, sama vAyukAya ane sUkSma vanarapatikAyane paNa samajavo. (6-8) sAmAnya vilendriyanI kayarithati sAmudAyika saMkhyAtA hajAra varSanI che. sUkSma ekendriyathI AraMbhIne saMsI paMcendriya sudhInA aparyApta che AzrayI utkRSTa kAyathiti aMtarmuhUrtanI che. saMkhyAtA varSe paryApta beIndriyanA samajavA. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juo, tattvArtha bhASya. adhyA. 3, sUtra 18. saMkhyAtA divasa lakhyA che te paryAptA tendriyanA samajavo. saMkhyAtA mAsa lakhyA che te paryAptA caurindriyanA samajavA. pannavaNA sUtra 18, drazyale prakAza sarga 6. paMcasaMgraha bhAga 1. (9) eka hajAra sAgaropamathI adhika, tathA paryApta nAmakarmanA udayavALA saMsI pacendriya ane tiryaMcanI utkRSTa kAyasthiti sAta athavA ATha bhavanI che. temAM uparAuparI manuSyanA athavA tirthacanA bhava thAya te sAta bhava * saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA thAya. ane AThame bhava asaMkhya varSanA yuvALA yugalikane ja thAya. te pramANe paryApta manuSya athavA paryApta saMsItiyacanA sAta bhava anubhavI AThamA bhavamAM jo te paryApta manuSya ke paryApta saMsI tiryaMca thAya to anukrame avazya asaMkhya varSanA AyuvALA yugalika manuSya athavA yugalika tiryaMca thAya; paraMtu saMkhyAtA varSanA AyuvALA na thAya. asaMkhyAtA varSane AyuvALA yugalike maraNa pAmI devalokamAM ja utpanna thatA hovAthI navamo bhava paryApta manuSyane ke paryApta saMsI paMcedriya tiryaMcane na ja thAya. A hetathI pAchaLanA sAta bhavo niraMtara thAya te saMkhyAtA varSanA yuvALAM thAya. vacamAM asaMkhya varSanA yuvALo eka paNa bhava na thAya; kAraNa ke asaMkhya varSanA yuvALA bhavanI pachI tarata ja manuSyane bhava ke tiya"cane bhava asaMbhavita che. A pramANe je utkRSTa kAyasthiti pUrNa kare teo AzrayI samajavuM. paryApta manuSya ane paryApta saMsIpaMcendriya tiryacenA dareka AThe bhavane saghaLA maLI utkRSTa kAyasthiti kAla khUTI pRthaphata traNa popama thAya che, te A pramANe jyAre paryApta manuSya athavA paryApta saMsI paMcendriya tiryaMco pUrvanA sAte bhamAM pUrva keTInA AyuvALA ane AThamA bhavamAM traNa popamanA AyuvALA thAya tyAre teone sAta keDa pUrva varSa adhika popama ukaSTa kAyasthiti kAla thAya che. have aparyApta mano aparyApta manuSyapaNe uparAuparI utpanna thAya te keTale kAla utpanna thAya te kahe che ke-aparyApta aneka manuSya aparyApta manuSyapaNe niraMtara utpanna thAya che teone niraMtara utpanna thavAne kAla palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANu che eTale ke eTalA kAla paryaMta teo niraMtara utapanna thaI zake che. tyArapachI aMtara paDe che, tathA vAraMvAra utpanna thatA eka aparyApta manuSyane kAla jaghanyathI paNa aMtamuhUrta ane utkRSTathI paNa aMtarmuhUrta che eTale ke koI paNa eka aparyApta manuSya uparAuparI aparyApta manuSya thayA kare te tene jadhanya kAla aMtamuhUta ane utkRSTa kAla paNa aMtarmadUta che. tene niraMtara jeTalA bhava kare tene saghaLe maLI aMtarmuhUrta kAla thAya che. (10) asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI. prajJApanA sUtra 18 mAM kahyuM che. koI jIva vAraMvAra paryApta bAdara pRthvIkAyamAM utpanna thAya te te rUpe utpanna thatA Adara paryApta pRthvIkAyanI kAyasthiti saMkhyAtA hajAra varSanI che. (11) asaMkhyAtI utsapiNI avasarpiNI. bAdara paryApta apakAyanI utkRSTa kAyasthiti saMkhyAtA hajAra varSanI pRthvIkAyavata, (12) asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI. ba dara paryApta teukAyanI utkRSTa sthiti saMkhyAtA rAtridivasanI jANavI. juo pannavaNA sutra 18 56. (13) asaMkhyAtI utsapiNI avasarpiNI bAdara paryApta vAukAyanI utkRSTa kAyasthiti saMkhyAtA hajAra varSanI pRthvIkAyavata. (14) anaMtI usarpiNI avasarpiNI. paryApta pratyeka vanaspatinI kAyasthiti ukRSTI saMkhyAtA hajAra varSanI. (15) be hajAra sAgaropama zna ukRSTathI pUrva keTI varSanA AyuSyavALA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA gaNAya che ane tenAthI samaya 5Na Adhaka AyuSyavALA asaMkhya varSanA AyuSyavALA gaNAya che. A Ayu mATe vaparAtI paribhASA che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 saMkhyAtA varSa adhika. e pannavaNA sUtra bhAga 1. (16) aMtarmuhUrta. vizeSa carcA mATe juo pajavaNuM sUtra 18 5da. (17) aMtarmuhUrta. (18) anaMtI utsarpiNI avasarpiNI, vanarapati AzrayI jANavI. (19) sAgaropama zata pRthakatvathI kaIka adhika. juo pannavaNuM sUtra tathA paMcasUtra. tyAra pachI avazya vedAnetara thAya che. (20) eka so dasa palyopama pUrva keTIpRthakava adhika, ukaSTathI pUrva koTI pRthakava adhika se palyopama paryata prApta thAya che. AmAM uparAuparI strIvedI ja thAya te jaghanya utkRSTathI uparokta kAla saMbhave che. tyAra pachI avazya vedAntara thAya che. strIvedanI utkRSTa kAyasthiti viSayamAM bhagavAna nAryasthAmAcArya mahArAje pUrva pUrva mAcAryonA matabhedane batAvatA pAMca khAdazA batAvyA che. te A pramANe-he prabhu, strIvedane strIvedapayAmAM niraMtara keTale kALa heya? he gautama, eka khadeze-mate jaghanya eka samaya ane utkRSTa pUrva koTI pRthakava adhika eka dasa popama. eka khAdeze jaghanya eka samaya ane utkRSTa pUrva kerI pRthava adhika 18 popama. eka Adeze-jadhanya eka samaya, utkRSTa pUrva keTI pRthaphUTava adhika 14 popama. eka Adeze-jaghanya eka samaya utkRSTa pUrva keTI pRthakUva adhika se palyopama ane eka adeze-jaghanya eka samaya, utkRSTa pUrva koDa pRthakatva adhika palyopama pRthakatva hoya che. A pramANe zrIvedanA viSayamAM pUrvAcAryonA pAMca mata che. te mane abhiprAya A pramANe che-AI khAtmA pUrva keTI varSanA bAyuvALI manuSyanI strI ke tiryaMcanI strImAM pAMca cha bhAvo strIpaNe anubhavI IzAna devalokamAM 55 popama pramANu utkRSTa AyuvALI aparigRhitA devI mAM devIpaNe utpanna thAya, tyAMthI Ayuye marI pharI pU koTI varSanA AyuvALI nArI ke tiryaMcaNImAM strI paNe upanna thAya, tyAMthI bIjA IzAna devokamAM 55 popamanA yuvALI baparigRhitA devI mAM devIpaNe utapanna thAya, tyAra pachI avazya anya vedane prApta thAya che. A pramANe strIpaNuM prApta karanAra jIva AzrayI pUrva koTI pRthakuva adhika eka so daza pApamanI kAyasthiti saMbhave che. ahiMyA anya zaMkA kare che kedevakuru ke uttarakurumAM traNa popamanA yuvALI strImAM utpanna thAya te pUrvokta kAlathI adhika kAyasthiti paNa saMbhave che to zA mATe ATalI kahI? tyAre javAba Ape che ke-tame je kahyuM te amAro abhiprAya nahiM samajatA hovAthI ayukta che, kAraNa ke devImAMthI ravIne asaMkhya varSanA yuvALI strImAM strIpaNe utpanna thAya ja nahi kemake devayonimAMthI velAno asaMkhya varSane khAyuvALImAM utpattine niSedha che. kadAca ema kahevAmAM Ave ke asaMkhya varSanA AyavALI strI, IzAna devalokamAM ukaSTa AyavALI strI mAM upanna thAya che te paNa khayukta che. utkRSTa AyuSyavALI yugasika strI utkRSTa AyuvALI devImAM utpanna na thAya, kemake yuliA ahiM jeTaluM Ayu hoya teTalA magara tethI jUna AyuSya devagatimAM utpanna thAya paNa adhika AyuSya utpanna thAya nahi. tethI upara kahyA pramANe koI jIva bhramaNa kare te ja strIvedamAM eTale kALa saMbhave che. pannAvaNu sUtranA TIkAkAra mahArAje paNa kahyuM che ke-asakhya varSanA yuvALI yugalika zrI devagatimAM utkRSTa sthiti prApta kare nahi. ditIya AdezavAdI A pramANe kahe che-pUrva keTI varSanA AyuvALI nArI ke tiryaMcaNImAM pAMca cha bhavo strIvedapaNe anubhavI pUrvokta prakAre IzAna devalokamAM be vAra utkRSTa sthitivALI devImAM utpanna thAya, te avazya parigRhitA devImAM ja utpanna thAya, paraMtu aparidritA devImAM utpanna na thAya. temanA mate strIvedanuM utkRSTa kAyasthitikAla pUrva koTI pRthakava adhika 18 palyopama heya che. parigRhitA utkRSTa Ayuba nava palyopamanuM hovAthI be bhavanA 18 popama thAya che. trIjA AdezavAdIne mate be vAra utkRSTa sthitivALI devImAM utpanna thAya te saudharma devakamAM sAta popama pramANuM utkRSTa nAyuvALI Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigrahItA devImAM ja utpanna thAya, tethI temanA mate pUrva keTI pRthakatva adhika 14 popama strIvedanI utkRSTa kAyasthiti che. cethA AdezAvAdInA mate 50 palyopama pramANe utkRSTa AyuvALI saudharma - lekanI aparigrahItA devImAM pUrvokta prakAre be vAra devIpaNe utpanna thAya tethI temanA abhiprAye pUrva koTI pRthakatava adhika se palyopama strIvedanI utkRSTa kAyasthiti ghaTe che. A cothe Adeza granthAkAra mahArAje grahaNa karyo che, kAraNa ke prAya: ghaNuM AcAryoe A ja Adezane mAnya rAkhe che. have pAMcamA AdezavAdI A pramANe kahe che. aneka bhavamAM bhramaNa karavAvaDe je strIvedanI utkRSTa kAya- * sthitine vicAra karIe te pUrva keTI pRthakatva adhika palyopama pRthakatva saMbhave che, adhika nahi. te A pramANe-pUrva koTI varSanA Ayu nArI ke tiryaMcaNInA sAta bhava paryata strIpaNuM anubhavI AThamA bhavamAM devaku ke uttarakurumAM traNa palyopamanA AyuvALI strImAM utpanna thAya, tyAMthI marI saudharma ke IzAna devalokamAM jaghanya AyuvALI devImAM devIpaNe utpanna thAya, tyArapachI avazya anya vede utpanna thAya. AvI rIte pUrva keTI pRthakatva adhika palyopama pRthaka pramANa strIvedanI kAyasthiti saMbhave che. A pramANe pAMce AdezanA abhiprAyo kahyA. e pAMca AdezamAMnA koIpaNa khAdezanA satyAsatyane nirNaya te atizaya jJAnI agara te ekRSTa kRtalabdhisaMpanna karI zake, juo pannavaNa sUtra 18muM 50. paMcasaMgraha Adi aneka granthamAM. (21) anaMtA kALaya. utkRSTathI asaMkhya pudgalaparAvartana kAla pramANu anaMta kAla savyavahArika AzrayI samaja, paraMtu asAvyavahArika AzrayIne te anAdi anaMta samajo. A jIvo koIpaNa kAle trasAdipaNuM prApta karavAnA nathI paraMtu asAMvyavahArika rAzimAM rahevAnA che, te jIva AzrayI samajo ane je che asAMvyavahArika rAzimAM anAdi kALathI che paraMtu keI vakhate prasAdipaNuM prApta karaze te AzrayI anAdi sAMta. jeo anAdi kALathI nigadamAM rahelA che. kadI paNa temAMthI bahAra nIkaLyAM nathI, teo avyavahArarAzinA ja kahevAya che. te sivAyanA bIjA jIvo tathA jeo sUkSma nigadamAMthI bahAra nIkaLI pharI sUkSma nigodamAM gayA hoya teo paNa vyavahArarAzinA kahevAya che. juo saptatatvaprakaraNa pRSTha 22 muM. jeo asAMvahArarAzimAMthI nIkaLI savyavahArika rAzimAM Avaze tevA keTalA jIva AzrayI anAdi sAMtakALa che. ahIMyA khAvaze ema je kahyuM te prApaka kAlabhAvI sAMvyavahArika rAzimAM vartamAna jI AzrayI kahyo che. anyathA jeo asAMvyavahArika rAzimAMthI nIkaLI sAMvyavahArika rAzimAM AvyA-Ave che ane Apaze te saghaLA napuMsakavedano kALa anAdisIta hoya che. have ahIMyA zaMkA kare che ke- asAMvyavahArika rAzimAMthI nIkaLI sAMvyavahArika rAzimAM Ave che zuM? jethI tame A pramANe prarUpaNa karI che. uttaramAM jaNAve che ke-asAMvyavahArika rAzimAMthI nIkaLI ja sAMvyavahArika rAzimAM Ave che, praznaA zA AdhAre jANavuM ? enA uttaramAM jaNAve che ke pUrvAcAryonA vacanathI. duSamakALarUpa aMdhakAramAM jinapravacane prakAza karavA dIvA samAna che. bhagavAna zrI jinabhadrANI kSamAzramaNa mahArAja vizeSaNavatI pranthamAM kahe che ke-sAMghavahArika rAzimAMthI jeTalA jIvo mekSamAM jAya che teTalA jIva anAdi vanarapati rAzimAMthI zrI sarbha nigodamAMthI vyavahArika rAzimAM Ave che. TIkAkAra-malayagiri mahArAja kahe che ke-A saMbaMdhamAM vizeSa vicAra pannavaNAjInI TIkAmAM karyo che. (22-25) moTuM aMtamuhUrta. (26-28) chAsaTha sAgaropamathI adhika, juo, pannavaNa sUtra 18 pada (29) ATha varSa jUnA pUrva koDa varSa'. ethI vizeSa AyuvALA yugalikane sarvaviratinA abhAve mana:paryavajJAna thAya nahi, ane ATha varSanI aMdara cAritraprApti paNa na thAya. (30) sAdi anaMta kAraNa ke siddha bhagavaMtone kevaLajJAnane kALa gaNI zakAya. (31-32) anAdianaMta, anAdisAMta, Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 ane sAdisAnta. ( aDhI pudgala parAvarUpa anaMta kALa samajavA.) (73) daza Una pUrva' kroDa vaSa' adhika tetrIza sAgarApama. vica yA manuSya sAtamI pRthvImAM vibhagajJAna sahita utkRSTa Ayu sahita utpanna thAya. ( 34-35) ATha varSa, sAta mAsa nyUna pUrva kroDa va, jadhanyamAM janya sAta mAsa garbhamAM rahIne janmela chatra ATha varSanI vaye cAritra pALI pUrva kroDa varSa sudhI cAritra pAlana kare. (36) aDhAra mAsa kAraNake A kalpa aDhAra mAsanA ja che. (37) aMtamu . (38) dezAna pUrva phroDa va dhruvathI AzrayI. (39) sAmAyika cAritra pramANe jAvuM. (40) anAdi na'ta, anAdi sAMta, sAhi sAMta. (41) eka haMjAra sAgaropamathI adhika; kAraNa ke caturidriyanI sa MkhyAta mAsa krAyasthiti sahita pacedriyanI kAyasthiti gaNI enA paNa sAdhika hajAra sAgaropama thAya, (42) sakhyAtA pudgalaparAvata'. ekedriyanI apekSAe ane asa/vyavahArika AzrayIte anAduizmana ta krAyasthiti haiAya. A jIvA kAi vakhate trasAdi pariNAma nathI pAmavAnA A jIvA aAzrayI samajavu, je jIve anAdi kAlathI asAMvyavahArika rAzimAM rahela che paraMtu sAmagrI maLe tyAre prasAdipaNa pAmaze te apekSAe anAdisAntAya. (43) 132 sAgarApamathI adhika che. A kevI rIte saMbhave tenI carcA pannavaNAjImAMthI jANI levI. (44) kevaLajJAna pramANe jAzuM.(45) aMtamu ta dhika tetrIza sAgarApama, sAtamI narakamAM utpanna thanArane manuSya bhavamAM maraNu vakhate aMtarmuhUta sudhI kRSNa lezmA haiAya. te ja kRSNe lessA sahita sAtamI narakamAM 33 sAgapamanu' Ayu bhegavI, maraNa pAmI tiyaMcamAM utpanna thatI vakhate aMtarmu`' sudhI kRSNe lezyA sAthe ja Ave. (46) daza sAgare pama, pakSe pamane asa' AtamA bhAga adhika. (46) traNa sAgarApama, patyeApamA sakhyAtamA bhAga adhika. trIjI nArakanI apekSA e. (48) pakSe pamanA asaMkhyAtamA bhAga adhika meM sAgarApama. te khIjA devalokanI apekSAo. (50 ) tetrIza sAgarApama ane aMtarmuhUta, anuttara vimAnanA devAnI apekSa e. (51) anAdisAnta, bhavI jIve manAdikALathI avyavahAra rAzimAM hatA paraMtu te jIvA jayAre mekSe jAya che tyAre kAyAneA paNa nAza thato hAvAthI A jIvAtA kALa anAdisAnta sabhave che. ane je bhanya haiAvA chatAM paNu asAMvyavahArika rAzimAMthI nIkaLI kAi paNa vakhate sAmagrInA abhAve prasAdiSaNa prApta nahi kare evA bhraSa javA AzrayI anAdi anaMta kALa saMbhave che. ( para ) anAdi anaMta, kAraNa ke A jIvA kApaNu kALe mekSe javAnA nathI. ( 53) aMta ta, kAraNa ke A samaktinA kALa ja teTalA che. (54) e manuSyabhava adhika chAsaTha sAgare pama. pUrva kroDa vanA AyuvALe manuSya kSayApazama samakita pAmI, cAritra aMgIkAra karI, anuttaramAM 33 sAgarApamavALA deva thai, tyAMthI AvI pUrva kroDa varSanA yuvALA manuSya thai punaH anuttaramAM jAya tA e pU kroDa va adhika chAsaTha sAgarApama athavA e ja rIte traNa vAra acyuta devaleAkamAM 22 sAgaropamanA yuvALA deva thAya teA traNa pUrva kroDa varSa' adhika chAsaTha sAgarApama hAya, khada avazya mizra samakita pAme. (55) sAdi anaMta kALa ane bhavasthiti kSArthika AzrayI 33 sAgaropamathI jhAjherA kALa che. (56) aMta . ( 57) cha AvalikA. (58) anAdi ananta,anAdi sAnta ane sAdi sAnta. ( pa9 ) sAtireka zata pRthakatva sAgaropama pramANu kALa jAya. ATale kALa gayA pachI asa'dIpaNuM prApta thAya. ( 60 ) ekrendriya pramANe jANavuM'. (61 ) asa MkhyAtA usavaMzI vaSaMNI. (62) siMhane AzrayI sAdi ananta. caudamA gurusthAnanA prAraMbhathI AgaLa koipaNa kALe anAhArIpaNAnA bhAva nathI. saMsArI jIvA mAzrayI utkRSTathI vakragatimAM vyavahAra nathai traNa samaya ane nizcaya naye cAra samaya anAhArI hoya che. jIe leAkaprakAza, sa 7. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 64. jaghanya bhavasthitihAra paricaya pannavaNA sUtra, AcArAMgasUtra, uttarAdhyayanasUtra, dravya lekaprakAza tathA bRhatsaMgrahaNI tathA paMcasaMgraha vigeremAMthI bhavasthitinuM svarUpa joI levuM. vivecana, (1) daza hajAra varSanI. bhavanapati tathA vyaMtara devanI apekSAe (2) 256 AvalikA. (3) 256 AvalikA. aparyApta tiryaMca AzrayI. (4) daza hajAra varSanI. pahelI nArakInA prathama pratara AzrayI. (5-8) aMtarmuhUrta. (9) atarmuhUrta, aparyApta manuSya tathA tiryaMca AzrayI, (10) aMtarmadUta (256 AvalikA), (11-13) aMtarmuhUrta, (14-15) bhulaka bhava. (256 AmikA) (16-18) aMtamuMdIM. karaNaparyApta saMsI chava aMtarmuhUrtamAM mRtyu pAme te apekSAe. (9-20) aMtamuhUrta (21) aMtamuhUrta (256 AvalikA.) (22-25) 256 AvalikA (26-27) prAyaH aMtarmuhUrta (28) ATha varSathI vadhAre nahi. (29) ATha varSathI adhika. ATha varSathI adhika umaravALAne cAritranI prApti thaI zake che ane cAritra prApta thayA pachI apramatta dazAmAM A jJAna upanna thAya che. jo ke keTalAka AcAryoe ATha varSanI umaravALAne 5NuM cAritranI prApti kahI che (30) ATha varSa, sAta mAsa. (21-32) 256 AvalikA. (33) drazyalekaprakAza sama 3 mAM virbhAgajJAnanI sthiti jadhanyathI eka samaya-vizeSa kevaLIgama (34-35) ATha varSa. sAta mAsa. (36) eAchAmAM ochA 29 varSane gRhastha paryAya, 20 varSane dIkSA paryAya-evA jIvane A cAritranI prApti thAya che. (37-39) ATha varSa, sAta mAsa. (40-42 ) aMtarmadUta (256 AphrikA ) (4) ATha varSathI vadhu nahi. (44) ATha varSa, sAta mAsa. (45-47) 256 AvalikA. (48-para) aMtamuhUrta. (53-54 ) prAyaH aMtamuhUrtathI eAchuM nahi hoya, tane kevaLIgamya. (55) ATha varSa kAraNa ke tethI ochI vayavALA A samakita prApta na kare. kSAyika samakita pAmIne prathamanI traNa nArakamAM jAya te jadhanya AyuSya 10 hajAra varSanuM ane vimAnika devamAM jAya te jaghanyathI eka palyopama-jugalIyA manuSya tirthacamAM jAya te jaghanyathI asaMkhya varSanuM AyuSya-ema judI judI gati AzrayIne jaghanya judAjudA prakAre paNa saMbhave che. (56-57) aMtarmuhUrta (58) 256 AvalikA, (59) aMtarmadUta. (60) 256 AvalikA (61) aMtarmuhUrta. (62) 256 AvalikA. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 65. utkRSTa bhavasthitidvAra, paricaya jeone bhasthiti mATe vadhAre jovu hoya temaNe pannA sUtra ceAthu sthitipada, pAMcasa'graDha khIjuM adha dvAra gAthA 35 thI zarU. dravya leAkaprakAza sarga 3, uttarAdhyayana sUtra 36, AcArAMga sUtra prathama bhAga vigere granthAmAM jovuM. bhasthiti eTale te bhavanuM AyuSya. te e prakAranu che.--seApakrama ane nirupakrama, ghaNA kAle vedAya evu' chatAM paNa zAstra kta adhyavasAyAdi upakramevarDa alpakALamAM leAgavAi jAya, evuM je AyuSya te seApakrama AyuSya athavA DhIlu' ane nirtana thai zake evu bAMdheluM je kama te paNa seApakrama kahevAya. jema chUTI mUkelI, lAMkhI karelI dorI eka cheDethI saLagatAM anukrame aLe che, pazu te ja dArInu guMcaLu' vALI agnimAM nAkhatAM ekadama ekI vakhate maLI jAya che, paNa je kama gADha nikAcita khAMdhyuM hoya enu phaLa anukrame bhAgavavuM paDe che ane apavana karI zakAtuM nathI. upakrama eTale ApaNA petAthI utpanna thayelA adhyavasAye vigere tathA khIjAe prerelA viSa, zastra vigere AyuSyanA nAza karanArA che te sarva upakrama kahevAya. kahyuM che ke adhyavasAya-nimitta-AhAra-vedanA-parAghAta-sparza ane zvAsocchvAsa e sAta prakAre AyuSya naSTa thAya che. adhyavasAya traNa prakAre kahyA che. rAgathI thayele, snehathI thayelA ane bhayathI thayelA. atyaMta saMkalpavikalpa yukta rAga vigere paNa mRtyunA kAraNabhUta bane che. vizeSa mATe jIe dravyaleAkaprakAza sa 3, aAka 77 thI, lezyA mATe uttarAdhyayana sUtra tathA pannavaNA sUtra, bRhatsa gratuNI jIe. Pin vivecana (1) tetrIza sAgare pama, anuttara vimAnavAsI devanI apekSAe, pannatraNA sUtra. ce yu. sthitipada. (2) traNa patyeApama. devakuru tathA uttarakuru kSetranA yugalika manuSyane AzrayI. uttarAyana sUtra 36 adhyayana. tattvArtha bhAgya sUtra 17, a. 3. ( 3 ) traNa pakSe pama, devakuru tathA uttarakukSetranA tiya`cane AzrayI. ( 4 ) tetrIza sAgaropama sAtamI naraka jIvane AzrayI. pannavA sUtra 18 56. (5) 22 hajAra varSI. pRthvIkAyanI apekSAe. uttarAdhyayana sUtra. a. 36, gAthA 80. ( 6 ) khAra va tattvArtha bhASya . 3, sUtra 18 tathA bRhasa'grahaNI gAthA 284, uttarAyana sUtra . 33, 132. (7) gaNupacAsa divasa. uttarAdhyayana sUtra 36, gAthA 113. ( 8 ) cha mahinA. bRhatsa MgrahaNI gAthA 284. uttar-a. 36. (9) tetrIza sAgaropama. anuttara vimAnavAsI deva tathA sAtamI naraka jIva mAzrayI. (10) cIkaNI mATI-eka hajAra varSa. zuddha pRthvI 126 hajAra varSa, retI 146 hajAra, maNusIla 16 hajAra, kAMkarA 18 hajAra, kaThIna patthara vigere 22 hajAr va. A utkRSTa AAyuSya nirAbASa sthAne rahelA ekendriya jIvanuM samajavu, mAravADanI kAmala pRthvI te sanI utkRSTathI eka hajAra. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 sahatya grahaNI gAthA 285. zrI bhagavatI sUtra prathama zataka, 1 uddezo patra 29. ( 11 ) sAta hajAr va. uttarAdhyayana sUtra a. 36, gAthA 88. (12) 3 divasa (heArAtra) uttarAdhyayana sUtra ma. 36, gAthA 113. (13) traNa hajAra va. uttarAdhyayana sUtra ', 36, gAthA 122. (14) daza hajAra varSa, uttarAdhyayana sUtra a. 36, 102, (15) paMcendriya pramANe jANavuM. (16-18) tetrIza sAgarApama, anuttara vimAnavAsI daiva smAzrayI jANavuM, aparyAptapaNAnuM aMtamu dUta paNa maneyAgInI sthitimAM gaNu' ane jo na gaNIe te| aMtarmudde nyUna. (19) tetrIrA sAgarApama. anuttara vimAnavAsI devanI apekSAe, - ( 20 ) 155 pakSepama. izAna dekanI aparigrahItA devInI apekSAe. (21) tetrIza sAgarApama. sAtamI narakanA jIvane AzrayI. (22-28 ) tetrIza sAgarApama. (29-30) deza Una pUrva kroDa varSa (31-33 ) tetrIza sAgarApama. sAtamI narakanA jIvatI apekSA e. ( 34-35) pUrva kroDa varSa mare cAritra lenAra ochAmAM oche. ATha varSathI adhika umarALA ane utkRSTathI prakroDa varSanA AyuSyavALA cAritra a'gIkAra karI zake che te apekSAe pUjjoDa darzAve che. (36-37) pUrvA kroDa varSa' kemake utkRSTa pUrvakroDa varSanA AyuSyavALA jIva parihAravizuddhi cAritra grahaNa karI zake che; tethI ochAmAM ochA AyuSyavALA pazu zu kare paraMtu vadhu khAyuSyavALAne cAritranA abhAva hAvAthI A cAritra na heAya. ( 38 ) pUrva kroDa varSa. ( 39 )* pUrva kroDa varSa ( 40 ) tetrIza sAgarApama (41) tetrIza sAgaropama aMtarta nyUna kemake cakSudrana sandriya paryApti pUrNa thayA pachI hAya che. ( 42-43 ) tetrIza sAgarApama (44) pUrva kroDa varSa (45) tetrIza sAgarApama. sAtamI narakanA jIvane AzrayI. jue, uttarAdhyayana sUtra (46 ) 10 sAgaropama adhika padhyeApamA asaMkhyAtamA bhAga, kramaH A lekSA pAMcamI nArakanA pahelA prataramAM 10 sAgarApamathI adhika payaiApamanA asaMkhyAtamA bhAgavALAne A lesyA hoya che. uttarA. su. ma. 34. (46) traNa sAgarApama te pakSe pamA asaMkhyAtA bhAga adhika ATalI sthiti che, kemake bhA lezmA trIjI nArInA pahelA prataramAM pathyeApamanA masakhyAtamA bhAge adhika traNu sAgaropama AyuSyavALAne hAya che. uttarA. . 34. ( 48 ) paDyeApamanA asaMkhyAtamA bhAga adhika e sAgarApama. izAna devalokanI apekSAe. ( 49 ) aMtarmuddata adhika dasa sAgarApama. brahma devale kanA devanI apekSAe. utta. sUtra, . 34, gAthA 38 (50) ata'' adhika tetrIza sAgarApama. anuttara vimAnavAsI devane AzrayI utta. sUtra. a. 34, gAthA 39 (51-para) tetrIza sAgarApama. (57-58 ) tetrIza sAgarApama. A dareka samakti pAmanAra jIvAnI apekSAe 33 sAgarApama lakhela che. jo ke A samaktitA kAla pAmyA pachI bhinna bhinna prakAre che, paraMtu utkRSTathI 34 sAgarApamanA AyuSyavALA jIvAte thai zake che. (59) 33 sAgarApama (60) pUlATI jalacara jIvAnI apekSAe. (61 ) tetrIza sAgarApama. (62) tetrIza sAgarApama. tetrIza sAgaropama lakhavAneA hetu e che a-vadhumAM vadhu 33 sAgarApamanA AyuSyavALA jIvA paNu vakragatie anAhArI hoi zake che. jo ke anAhArIpaNuM to RNu samaya sudhI hAya che paraMtu hAya te te vadhumAM vadhu tetrIza sAgarApamanA AyuSyavALAne hoya che. * sAmAyika cAritrathI prAraMbhIta dezavirati cAritra sudhI cha cAritrane kAla je pU kroDa varSa lakhyA che tenu kAraNa vadhumAM vadhu pU kroDa varSanA AyuSyavALA manuSyane A cAritrAnI prApti thAya che te apekSAe amAe A caritrAmAM pUrva kroDa varSa kAla lakhyA che. jo ke cAritra lIdhA pachIte| kAla tA darekanA bhinna bhinna che paraMtu vadhumAM vadhu pUrva kroDa varSanA AyuSyavALAne cAritranI prApti thAya che te apekSAo. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66. avagAhanA dvAre, paricaya avagAhanA eTale UMcAI, laMbAI. te utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) ane jaghanya (ochAmAM ochI) ema be prakAre che. te mULa zarIranI ane uttara zarIrenI paNa hoya che. vivecana (1) pahelA tathA bIjA devaloka sudhI 7 hatha, trIjA tathA cothA devalokamAM 6 hAtha, pAMcamAM tathA chaThThAmAM pAMca hAtha, sAtamA AThamAmAM cAra hAtha, 9, 10, 11, 12 mAM traNa hAtha, nava raiveyakamAM be hAtha, anuttaramAM eka hAtha. bAra devaloka sudhIne devonI uttarakiya avagAhanA lAkha jananI hoya che ane raiveyaka ane anuttara utarakriya hetuM nathI. ane tejasa avagAhanA bhuvanapatithI prAraMbhIne IzAna devaloka sudhInI avagAhanA vistAra ane jADAImAM zarIra pramANa ane laMbAI jadhanyathI aMgalano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI trIjI nArakanA aMta sudhI, tIracha tIlekanA cheDA sudhI athavA tIchalekanI vedikAnA aMta sudhI, UMce siddhazilA sudhI-satata kumAra devalathI prAraMbhIne mAmA devaloka sudhInA devatAonI maraju samRdalAtavaDe tejasa avagAhanA jadhanyathI aMgulane asaMkhAtamo bhAga ane jADAImAM zarIrapramANu ane laMbAImAM nIce utkRSTathI pAtAlakalazAnA be tRtIyAMza bhAga sudhI kemake e deva maraNa pAmI jalacarapaNe pAtAlakalazAmAM utpanna thAya ane tIvhI' avagAhanA tIrSAlakanA cheDA sudhI ane UMce avagAhanA bAramA devaleka sudhI 9thI 12 devaleka sudhInA devatAonI maraNa samuhavAtavaDe tejasa avagAhanA jADAImAM ane vistAramAM zarIra pramANe utkRSTathI nIce adhogrAma sudhI. tIrthI manuSyakSetra pramANa ane UMce acuta devaloka sudhI ane bAramA devalokanA devatAone potapotAnA vimAna sudhI hoya che. caiveyaka ane anattaramAM tejasakata avagAhanA-jADAI ane vistAramAM zarIrapramANa ane nIce jadhanyathI vidyAdharanI zreNI sudhI ane utkRSTathI alekanA grAma sudhI. tIchIM manuSya kSetra pramANu ane UMce pitapatAnA vimAnanA aMta sudhI. (2) traNa gAu. devakara tathA uttarakura. khAzrayIne samajavuM. ane dhanya aparyApta avasthAmAM zarUAtamAM aMgulane asaMkhyAto bhAga samaja. uttaravaikriya eka lAkha jana adhika cAra AMgaLa, manuSya mANa samughAtavaDe taijasa evagAhanA manuSya lekathI prAraMbhIne leAkAta sudhI. (3) hajAra yojana jhAjherI vanaspati AzrayI ane uttara vaikriya 9000 jana ane tejasa avagAhanA maraNa samudavAtavaDe lekAMtathI lekAMta sudhI. A ekendriya thayI samajavI. ane paMcendriya tiyAmAM tIccha lakathI. lekAMta sudhI : jANavI. jADAI zarIrapramANa AgaLa paNa joDAI zarIra pramANe samajavI. (4) pAMca dhanuSa. 25 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 pahelI lo dhanuSya cha khAMgaLa, bIjI 1pA dhanuSya ne 12 AMgaLa, bIjI 31 dhanuSya, cothI 62 dhanuSya, pAMcamI 125 dhanuSya, chaThThI 250 dhanuSya ne 7mI 500 dhanuSya. nArakIne uttarakriya bamaNuM samajavuM ane tejasa avamAnA maraNa samajAtavaDe jadhanyathI eka hajAra yojanathI adhika, ukRSTathI sAtamI nArakI sudhI nIce samajavI. tIrjI tIchokane keTalA samadra sudhI ane UMce pAMDakavana sudhI (5) eka hajAra ejanathI kaMIka adhika, pratyeka vanaspatikAyane AzrayIne. jadhanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtamo bhAga. pratyeka vanaspatikAya sivAya ekapinI uSTa avagAhanA aMgulane akhAtame bhAga. vaiziva avagAhanA agulane asaMkhyAtame bhAga, vAyukAya AzrayI. ane tejasakRta avagAhanA 14 rajajupramANa. (6) bAra yojana, aDhI kapanI bahAra samuThImAM bAra yojana lAMbA zaMkha vi. hoya che. tejasakana avagAhanA tIrachalekathI kAna sadhI (7) ukaSTa traNa gAu. jadhanya aMgane asaMkhyAtamo bhAga, aDhI dIpanI bahAra rahelA kAnakhajurAvigeranI apekSa e traNa gAu samajavA. taijasakRta avagAhanA tIchalakathI lokAnta sudhI. (8) ukaSTa cAra gAu. aDhI dI5nI bahAra bhamarA vigerenI apekSAe jANavA jadhanya avagAhanA aMgulane asa khAtame bhAma. tejasata avagAhanA tIlakathI lekAna sudhI. (9) eka hajAra yojana avayaMbhUmaNuM samudramAM rahelA mAvAdinI apekSAe. jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAta bhAga. uttavaikripanI avagAhanA eka lAkha yojana adhika cAra aMga ane tejasakRta avagAhanA cauda rajupramANu lAMbI ane zarIra pramANa jADI (10-13) jaghanya tathA utkRSTa avagAhanA aMgulane asaMkhya tame bhAga. jadhanyathI ukRSTa aMgulAMza vadhu meTa jANavo. taijasa avAhanA endriyavatavAukAya kripa avagAhanA baMgalane asaMkhyAtama bhAga. (14) utkRSTa avagAhanA 1000 yojanathI kAMIka adhi. jaghanya aMgane asaMkhyAtamo bhAga. taijasa avagAhanA endriyavata, (15) pacendriya pramANe, tejasa agAhanA tathA vaikriya avagAhanA paMcendriya pramANe. (16) paMcendriya pramANe. uttaradeha AzrayI maneyegInI jaghanya avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. ane utkRSTa eka lAkha yojanathI cAra aMgula adhika che; kAraNa ke devAhika jIvanA utarakriya dehanI avagAhanA prAraMbhamAM aMgane asaMkhyAtamo bhAga nahi paNa saMkhyAtame bhAga heya che ane utkRSTa cAra aMgulI adhika eka lAkhathejana jeTaluM uttaravaikiya zarIra manuSya ja karI zake che. tathA samuddaghAtakRta avagAhanA dIrdha ATha rAju pramANa che. te maraNa ane vaikriya samudavAtanI apekSAe che, kAraNa ke saudharma athavA IzAna ane keIka deva alakanI nIce bAdara paryApta pRthvIpaNe utpanna thavAne heya athavA acuta vargane deva mitra nArakane maLavA thI narake jAya, tyAre tene AtmA samuhavAtavaDe 8 rajaju pramANa dIdhuM thAya che. uparanA svarganA deve ekendriyamAM utpanna thatAM nathI. vaLI kevaLI samuddaghAta vakhate mane yoga nahi hovAthI ahiM te avagAhanA na hoya. (17) paMcendriya pramANe. vaikriya tathA tejasa avagAhanA paNa mane gavata, (18) hajAra yojanathI adhika samajavuM, paNa pratyeka vanaspatinI apekSAo. kriya temaja tejasa avagAhanA paMcendriyavata, (19) hajAra ejana. jalacaranI apekSAe. uttara vaipi avagAhanA paMcendriyavata ane tejasa avagAhanA 8 rajajupramANa lagabhaMga. ( 20 ) utkRSTa 1000 ejana. svayaMbhUramaNa samudranA jalacaranI garbhaja strInA mULa zarIranI apekSAe, jaghanya aMgulane asaMkhyAta bhAga. uttaravapriya avagAhanA paMcendriyavat ane taijasa avagAhanA 8 rajajupramANa lagabhaga. (21) sakSama labdhi aparyApta nigada khAzrayI aMgulane asaMkhyAta bhAga. kamala, latA vigere bAdara pratyeka vanarapatikAyanI apekSA rAja sadhika 1000 pAna, uttarakiya vagAhanAM pakivi ane Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 taijasa avagAhanA ekendriyavata. (22-25) jadhanya aMzulanA masa`khyAtamA bhAga. utkRSTa 1000 yAjanathI adhika utta- vaikriya avagAhanA pa'cendriyavat, ane tejasa avagAhanA ekendriyavat (26-28) jadhanya avagAhanA utpatti samaye 'gulane amakhyAtamA bhaga, garbhaja ma"nI apekSa e utkRSTa 1000 yAjana, uttaravaikriya paMcendriyavat ane taijasa agAhanA sAta rajjIpramAtha utkRSTa avagAhanA 1000 saiAjanapramANu che ane samuddhAMta avagAhanA maraNu AzrayI tu-tara sudhI asakhya yeAjana ( lagabhaga 7 rajI ) pramANa che. athavA azruta sAdAI deva cethI narake mitranArakane maLavA jAya tA paNa lagabhaga 8 rAja hAya. ane u-tara dehanI avagAhanA manuSpavat che. (29) jadhanya be hAtha. utkRSTa 500 dhanuSya. uttaravaikriya pa Mcendriyavat ane tejasa avagAhanA maraNu samuddhAtavaDe tI'lekathI anuttara sudhI che. be hAtha jAnyathI kahyuM che te yukta ja che kemake kummUputranu' zarIra e hAthanuM hatuM ane temane kevaLajJAna thayu` hatu`te| manaH pavajJAna te| hAya ja emAM kAMi navIna nathI. ( 30 ) jadhanya e hAtha utkRSTa 500 dhanuSya. kevaLI samuddhAtanA ceAthA samaye AtmAnI avagAhanA samagra leAkavyApI heAya che. (31-32) jadhaya aMgulA asakhyAtame| bhAga. utkRSTa 100 yAjana adhika, vanaspati AzrayI. uttaravaikriyanI jadhanya avagAhanA vAyukAya smAzrayI 'gukSatA asakhkhAtame bhAga ane utkRSTa avagAhanA manuSya AzrayI eka lAkha yeAjana adhika cAra mAMgala. samuddhAtakRta avagAhanA 14 2pramANa ekendriya mAphaka (33 ) ochAmAM ochI be hAthanI kAyavALAne vibhaganAna thAya che ema jaNAya che. tattva to vaLIgamya che. utkRSTa 1000 yAtrana. uttaravaikriya avagAhanA jadhanyathI aMgukSane sakhyAtamA bhAga ane uttaravaikriya avagAhanA ( utkRSTa) lAkha yeAjata adhika cAra AMgaLa samuddhAtakRta avagAhanA lagabhaga 8 rajIpramANa ThAya che kemake bAramA devalokane devatA mitra nArakane maLavA mATe cethI nAraka sukhI jAya che tyAre lagabhaga 8 rajju avagAhanA saMbhave che. (34-35) jalaya e hAtha. utkRSTa 500 dhanuSya. manaHpadhajJAnavat. uttaravaikraya avagAhanA lAkha caiAjana adhika cAra mAMgaLa. jadhanya avagAhanA 'gukSanA sakhyAtamA bhAga. maraNusamuddha takRta avagAhanA utkRSTathI tIrthrolekathI mAMDIne anuttara sudhI lagabhaga 7 rajju. ( 36-37) jadha-ya e hAtha, utkRSTa 500 dhanuSya uttaravaikriya tathA samuddha takRta avagAhanA haitI nathI kemake zmA caritra vizuddha hovAthI labdhipheravatA nathI tema maraNa pa pAmatA nathI tethI vaikriya tathA samuddha takRta avagAhanA aAtI nathI (38) jadhanya e hAtha. utkRSTa 500 dhanuSya. kevaLI samudvrAkRta AtmAnI avamAhanA 14 rajIpramANa kevaLI samuddhatatA ceAthA samaye hAya che. (39) jadhanya be hAtha. utkRSTa 500 dhanuSya. uttaravaikriya avagAhanA sAmAyika cAritravat maraNu samuddhAMtakRta avagAhanA taoNlAkathI lagabhaga devale4 sudhI rajI pramANa. pUrve naraka yudhdha aMdhAyuM. DrAya ane pachI TaeNvirati prApta kare te maraNa samuddhAta vakhate tIolekathI prAraMbhIne chaThThI nArI pata lagabhaga pAMca rajI pramANu hAya che kemake pUrvabaddha narakAyuSyavALA mAmA zivaratimAM vatA thA kALa karI chaThThI nAra4 sudhI paNa jAya che. (40) 'gukSatA sakhyAtamA bhAga. utkRSTa 1000 yAjanathI kAMika adhika uttara vaikriya avagAhanA paMcendriyavrata, ane samuddhAMtakRta avagAhanA 14 rajI pramANa ekedriyavat (41) 'gulane asa khyAtamA bhAga, utkRSTa 1000 cAjana pramANu. matsya AzrayI, uttaaSi avagAhanA pa'cendriyavat. sama nigeAda A zrI a'zukSane asakhta tameA bhAga janmadehanI jadhanya avagAhanA, ane bAdara pratyeka vanaspatinI apekSAe utkRSTa kSavagAhanA kAMika adhika 1000 yAjana pramANa che. e mULa Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 avagAhanA karI ane uttara dehAvagAhanA jadhanya aMgulane asaMkhyAmAM bhAga vAyu AzramI che ane ukRSTa sASika 1 lAkha yojana te manuSya AzrayI che. tathA samuddaghAtakRta taijasa avagAhanA eka kriyAvita 14 jajI dIdhI che. (42) aMgulane asaMkhyAta bhAga. utkRSTa 1000 ejanathI kaMIka adhika uttaravaikiya avagAhanA tathA samuhUvAtakRta avagAhanA avirativat (43) avadhijJAna pramANe. (44) kevaLajJAna pramANe (45-47) aMgulane asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 1000 ejanathI kaMI adhika. uttarakriya lAkha yojanathI adhika cAra AMgaLa ane samuddha takRta avagAhanA ekendriyavata. (48) aMgulane asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa hajAra jana. tejolesyA uttarakriya avagAhanA paMcendriyavata, ane samudavAtakRta avagAhanA ATha rajaju pramANa. keI IzAna devalokane devatA kALa karI bAdara pRthvIkAyapaNe sAtamI naraka nIce utpanna thAya to lagabhaga bATha rajaja saMbhave che. (4) aMgasanA asaMkhyAtamo bhAga. ukaSTa 1000 jana pramANa, uttaravaikriyanI jadhanya avagAhanA aMgulane saMkhyAtamo bhAga. mUla vaikiyanI jaghanya uSTa avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane uttaravaikriyanI uSTa avagAhanA eka lAkha ejanathI cAra pAMgaLa adhika hoya che. ane samudavAtakRta avagAhanA keI pAMcamA devakane devatA mitra nArakane maLavA mATe trIjI cethI nArakI sudhI jaI zake che te apekSAe samudaghAtakata avagAhanA lagabhaga pAMcathI cha rAjapramANu hoya che. (50) aMgulane khasaMkhyAmAM bhAga, utkRSTa 1000 janapramANa. uttarakiya palekSAvata ane samadajAtakana avagAhanA lagabhaga , rajApramANa hoya che kemake 12 mA devalokane devatA mitra nArakane maLavA mATe trIjI cothI nArakI sudhI jAya te apekSAe samudavAtakRta avagAhanA lagabhaga ATha jaju pramANa heya che. (51-52) aMgunane asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 1000 pejanathI kaMIka adhi ekendriya - AzrayI. uttarakriya avagAhanA paMcendriyavata. samaghAtakRta avagAhanA ekendriyavata (53) baMgalane asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa eka hajAra jana pramANa. ahiMyA aMgalane asaMkhyAtame bhAga lakhyo che ene abhiprAya e che ke keTalAka AcAryo upazamathI maraNa pAmI upazamasamakti sahita anuttara vimAnamAM utpanna thAya che ane utpatti vakhate avagAhanA aMgulane asaMkhyAta bhAga hoya che. AnA mATe ghaNu matAntare che tene nirNaya kevaLIbhamya. uttara vaikriya avagAhanA pAlezyAvata samudatata avagAhanA maDhI dIpathI anuttara vimAna sudhI lagabhaga 7 rAjapramANa (54) maMgalane asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 1000 jana pramANa. uttarakriya avagAhanA padmalethAvata ane maraNusamughAtakRta avagAhanA manuSya kSetrathI anuttara vimAna sudhI ane anuttara vimAnathI nIce tIlaka sudhI kemake koI samatI manuSya banattara vimAnamAM jAya ane keI anuttara vimAnane devatA maraNa pAmI manuSyalokamAM Ave te apekSAe samajAtakata avagAhanA lagabhaga 7 rajaju pramANa ane bAramA devalekane keAI devatA mitra nArakane cothI nArakI sudhI maLavA mATe jAya tyAre vaidiya samuddhAtakata avagAhanA lagabhaga khATha rAjIpramANu saMbhave che. bAramA devalokane sI, lakSmaNa ane rAvaNanI vedanA dUra karavA mATe athavA duHkha nivAraNa karavAne mATe cothI nArakamAM gayela che evo pATha jaina rAmAyaNamAM jaNAya che. paMcasaMgraha dvAra bIjAmAM te Anata Adi devalokanA devatA a5 nehavALA hovAthI nArakImAM emanuM gamana karyuM nathI. (55) jAnyathI vArika rIranI avagAhanA aMgulane asaMkhyAtamo bhAga hoya che kemake kaIka kSayika samakitI maraNa pAmI manuSya ke yugalika tiryaMcamAM utpanna thAya te utpatti samaye jAnyathI aMgulane asaMkhyAtamo bhAga saMbhave che. ane utkRSTa avagAhanA yugalika catuSpada AzrayIne cha gAu che, ane vaikiyanI jadhanya Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 avagAhanA gukSatA asaMkhyAtamA bhAga haiAya che, kemaDhe krAika kSAyika samakritI sanuSya tathA yugalika tiya ce vaimAnika devamAM utpanna thAya te athavA teA pUrvabaddha narakAyuSyavALA manuSya kALa karI trIjI nArakI sudhI jAya che. tyAre devatA nArakIte jadhanya avagAhanA agulanA asa`khyAtamA bhAga aparyApta avasthAmAM sabhave che ane utkRSTa avagAhanA uttaravaikriya smAzrI lAkha yeAjanathI adhika hoya che. ane mULa vaikriya atragAhanA trIjI nArakI AzrayI 315 dhanuSya ane khIjA devaleka azrayI sAta hAtha ane devaLI samuddhAtakRta avagAhanA 14 rajju pramANu. (56) jadhanya aMzulane asaMkhyAtamA bhAga. utkRSTa 1000 caiAjana pramANu, uttaravaikriSa annAhanA kSaye pazamavat ane vaikeya samuddhAtakRta avagAhanA lagabhaga 8 rajju sabhave che, aemaae bAramA devalekanA krAi devatA trIjI cethI nArakI sudhI mitra nArakane maLavA mATe athA vaidanA zAMta pADavA sAruM jAya tyAre sabhave che. ane poMcasagrahamAM te aDhamA devale kanA uparanA devatA nIce nArakIomAM jatA nathI ema kahyuM che. ( 17 ) jAnya aMzulA asa khyAtame bhAga, utkRSTa 1000 yAjata. jaLacarAnI apekSAe utta vaikriya avagAhanA paMcendriyavata, maraNu samRddhAkRta avagAhatA. lagabhaga 8 rajIpramANa kemake bIjA delekanA kAI devatA upazama samakita vamI sAravAdane vartAtA chatA kALadharma pAme sAtamI narakanI nIce khAdara paryAptA pRthvIkAyapaNe utpanna thAya tyAre lagabhaga maraNu samuddha tavaDe lagabhaga 8 rajjupramANu avagAhanA saMbhave che. (58) jadhanya gune asaMkhyAtamA bhAga. utkRSTa 1000 yeAjanathI kAMIka adhika uttara vaikriya avagAhanA tathA samuddha takRta aAgAhatA, matiajJAnavat (59) jadhanya aMgunnA asakhkhAtame bhAga, utkRSTa eka hajAra yeAjana.uttaravaiSkriya avagAhanA tathA samRddha takRta avagAhanA paMcendriyavatA (60) ekrendriya pramANe jANavuM, utta vaikriya avagAhanA vAyukAyavat ane samRddha tatkRta avagAhanA ekendriyavat (61) 1000 yeAjanathI adhika. uttara vai kreya aga hanA pa Mcedriyavat, ane samuddhAkRta agAhanA ekendriyavartI (62 ) jadhanya avagAhanA aukArika zarIranI be hAthanI ane utkRSTa AgAhanA 500 dhanuSkRtI, kemake jadhayathI be hAthanI kAyAvALA sAmAnya kevaLIe devaLI samuddhAta kare te tyAre utkRSTa 500 dhanuSyanI avagAhanAvALA paNu devaLI samuddha ta kare. jIva trIje, ceAthe, pAMcame samaye anAhArI DrAya che . mATe jadhanya avagAhanA e hAtha, utkRSTa avagAhanA 500 dhanuSyano sA~bhave che. ane devaLIsamuddha takRta avagAhanA devaLIsamuddhAtanA cAyA samaye samagra lekavyApI hAya che. subhASita-padma-ratnAkara-bhAga pAMcamA tIrthaMkarA sabadhI aneka prakAranI mAhitI tathA mandiramAM prabhu AgaLa khelavA lAyaka stuti AAkA tathA tresaTha zalAkA puruSAnI anekavidha khAkhatAnA kAThA, leAkAnukramaNikA, prastAvanA vigerethI sarvAMgasuMdara pratyeka zlAkanA anuvAda sAthe A grantha munirAja zrI vizALavijayajI mahArAje taiyAra karyA che. uMcA gleja kAgaLA, lagabhaga maMsA pRSTha ane suMdara khAIhIMga sAthe bahAra paDayA che. pratyeka jainane A pustaka UpacegI thAya tevu' che kri. 1-0-0 yazAvijaya jaina graMthamALA-bhAvanagara. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 7. nAmakarma sivAya ] sAta kamanI uttara prakRtibadhadvAra jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya | vedanIya mahIya AyuSya aMtarAya kula 53 gotra naMbara. kAranuM nAma jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya vidanIya mohanIya AyuSya aMtarAya kata 53 gotra A naMbara. dvAranuM nAma. zuM devagati 5 8 2 2 2 5 - 8 ja ja manuSagati tiyacagati narakagati, < < KI na kAyama puruSaveda Aveda napuMsAvela ja ja ja ra 5 9 226 4 2 papa3 < ja ekendriya 2 2 251 27Tdha ja 5 thI 226 4 2 papa3 < 5 9 rara 6 2 2 551 23| mAna 9 226 4. 2 553 ja 22 6 2 2 251 24. ja mAyA < " beIndriya teIndriya caurindriya paceniyA 9 226 2 2 55' lobha ja 26 / 2 papa3 < " 5 9 226 4 2 55 26 ] matijJAna 19 2 1 540 - pRthvIya ( 5 8 22 6 2 2 551 27 zrutajJAna 19 2 1 540 - ra ja jana apAya | 9 22 6 2 2 251 28 avadhijJAna | 21 215 temAya mana:paryavajJAna | 5 6 21 - vAkAya - * kevaLajJAna matijJAna ja vanaspatikAya < < see ja trasakAya 5 9 226 4 2 55 = ja zrutajJAna vibhaLajJAna 2 57 34 sAmAyika 5 9 226 4 thI 553 manoba vayanA = 5 6 21 _ - - Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 jJAnAvaraNIya dazanAvaraNIya vedanIya mehanIya AyuSya aMtarAya kula 53 jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya vedanIya mehanIya AyuSya aMtarAya gotra kula 53 naMba. dvAranuM nAma, kllc naMbara. hAranuM nAma. T - tm bh - bm bh 51 | bhavI bm - bh sm bh * - 5 { 2/19 * 1 538 my my ja my 35| pasthApanIya 5 6 211 53 49] pAlezyA parihAravizuddhi 5 6 211 50 | phalezya | sarbhasaM parAyA yathAkhyAta abhavI dezavirati 5 35 53] upazamasamakita avirati | 5 9 226 4 2 53 54 kSapamasamakti cakSadarzana papa3 55| lAyakasamakti | cakSudarzana 226 4 2 553 56 : mitrasamakita avadhidarzana sAsvAdana kevaLadarzana | | 0 1 0 0 0 0 1 58 mithyAtva mithyAva kRSNalezyA | 4 2 5 3 59 saMsI nIlalesyA ( 5 9 226 4 2 kApelesyA 226 4 2 553 6 | AhArI AhArI tevezyA 26 3 2 552 62 aNAhArI my _ m 9 224 32 550 h 9 226 4 2 553 bh < 5 9 226 4 2 553 bh ` asaMnI 5 9 226 4 2 557 b` < b` 5 9 226 4 2 557 b` >> ` | 9 226 0 2 549 bh Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 vivecana, ( 1 ) deva tathA narakanA AyuSyane baMdha na heAya tethI AyuSyanI be prakRtinA badhA sivAya bAkInI badhI hoya tethI kula ekAvana (2-3) pUrepUrA. (4-8 ) naraka tathA devanA AyuSyanA madha na haiAya tethI devanI mAphka ekAvana. (9) pUrepUrA. (10-11) devanI mAphka jANavu'. (12-13) naraka, deva tathA manuSyAyunA baMdha na huMya temaja ucca getra na heAya. zeSa 49 heya. ( 14 ).deva pramANe (15-25 ) pUrepUrA. (26-28) dazanAvaraNumAM nidrAnidrA, pracakSAprayakSA ane thIzuddhI e traNuM na hAya, meAhanIyamAM ana tAnubadhI ceAkaDI ane strIveda, napusakave ane mithyAtva e sAta na heAya; AyumAM naraka tathA tiyaMcanuM Ayu na heAya, temaja getramAM nIca getra na heAya. ( 29 ) traNu darzInAvaraNu na hai ya, mehatIyamAM anaMtAnu"dhI, pratyAkhyAna ane apratyAkhyAnanI ceAkaDI temaja strIveda, napuMsakavaiduM ane mithyAtva nahAya, noca gAtra na heAya, ane naraka, tiya ca tathA manuSyanuM Ayu na hoya. (30) phakata zAtAvedanIya ja haiya. (31-33) pUrepUrA (34-46 ) manaHpa'vajJAna pramANe. (37) 16 prakRti auAya. jJAnAvaraNIya pAMca darzanAvaraNIya cAra, aMtarAya pAMca zAtAvedanIya ane ucca getra. A saiALa lAbhe. (38 ) phakata zAtAvedanIya DAya. ( 39) pAMca jJAnAvaraNIya, vizuddhi trika vinA cha darzanAvaraNIya, vedanIya che, menIya, ataMtAnubaMdhI cekaDo, apratyAkhyAnanI cAkaDI, napuMsaka vaida, strIveda, mithya mehatIya, A agAra vinA 15 lAze. AyuSyamAM devAyuSya, getramAM ucca gAtra, aMtarAya 55. kula 31 lAbhe (40-42 ) pUrepUrA (43) matijJAna pramANe ( 44) zAta te nIya DhAya, (4-47) pUrepUrA (48-49) teolezvAvALA narakanA AyuSyanA baMdha naM 42 ( 50) naraka tathA ti yanA AyuSyatA baMdha na heAya. ( 51-pura ) pUrepUrA. ( 53 ) traNu danAvaraNu na heAya, meAhanIyamAM anaMtAnubaMdhI cekaDI, sraveda, napusakaveda ane mithyAtva na hoya, tathA nIya getra na hoya. AyuSyama thI eka paNa na heAya. ( 54-55 ) matijJAna pramANe (56) * upazama samakita pramANe, (57) mehatIyamAM napuMsakave, tathA miththAva na hoya, yumAM narakanA AyuSyane baMdha na hoya (58-61) pUrepUrA (62) e} AyuSyane baMdha na hoya, vihAravaNuM na zAntamUrti munirAja zrI jayaMtavijayajIe atyaMta parizramapUrvaka taiyAra karela gUjarAta, kAThivADa, mAravADa, mevADa, uttara rhiMdusthAna, magadha, baMgALa, khAnadeza, varADa ane sAutha IMDiyAmAM munirAjone vihAra karavAnA rastAo, gAmA, marA ane zrAvakAnI vastI vagere tamAma bAbatenI mAhitIthI bharapUra A pustaka dareka munirAje ane gRhasthAe, temaja jJAnabhaDAra lAibrerImAM khAsa saMgraha karavA lAyaka che. ki'mata. 0-12-yazAvijaya jaina graMthamALa herisa roDa-bhAvanagara Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. ' devagati 2 | manuSyati 3 tiya cagati 4 5 | | bendriya 6 | tendriya - 10 11 dvAranuM nAma. huM pacendriya pRthvIkAya puSa teukAya kara narakati endriya 15 1 carindriya 13 vAukAya 14 vanaspatika ya trasakAya pega 17 vacana. ga 1 68. madhamAM nAJakanI uttara prakRti dvAra 29 ]]>t Pla idler 24 ely]*k ]]>f l+ 51 13 53 51 pA 51 51 pA . 53 51 51 re x <= " pA 13 uttara 53 prakRti 67 53 * 4 50 58 58 58 58 cha 18 18 18 17 17 cha kula 104 120 119 ii 109 22 nakhara. dvAranuM nAma. 19 23 120 18 kAga 19 | puveda 20 Aveda napu sakaveda 19 21 19 24 mAyA 19 25 lAsa 1' 26 | matijJAna 27 zrutajJAna 28 | SijJAna 204 29 manaHvajJAna ra. mAna 105 30 devaLajJAna 109 31 matijJAna 120 32 | zrutaajJAna vibhagajJAna 33 120 34 sAmAi e) ltf PlAE fol+-t 2} 131-k 53 53 53 53 53 13 13 13 40 40 40 31 1 13 53 53 31 nAma karmInI uttara prakRti rDa 6 120 67 17 67 17 P cha 67 39 39 : 39 34 4 fx 4 kula 34 120 120 120 12.0 10 12. 120 78 192 huM 5 1 117 1709 117 65 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 sAte karmanI uttara prakRtihAra 69 pramANe nAma kamanI uttara sAte karmanI uttara prakRtihAra 69 pramANe nAma kamanI uttara kula naMbara dvAranuM nAma. naMbara.dvAranuM nAma. PRE | - paNa che pasthApanIya parihAravizuddhi 37] sUkSmasaMparAya | padmavezyA | zubhecchA bhavI yathAkhyAta abhAvI dezavirati avirati upazamasamakti sopazamasamakti 55 | lAyakasamakita 56 | mizrasamakti cakSudarzana | acakSudarzana avadhidarzana sAsvAdana mithyAtva | kevaLadarzana kRSNalerA | nIlezyA kAtila asaMjJI | AhArI | aNaharI te jelekSA Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 paricaya sAte karmanI 53 prakRtibaMdhanA nAma-jJAnAvaraNIya pAMca, darzanAvarajIIya 9, vedanIya e, mAhanIya .26, AyuSya 4, geAtra che, aMtarAya 5. nAmakarmanI madhamAM 67 prakRtinA nAmagati cAra, jAti pAMca, zarIra pAMca, aMgopAMga 3, sayaNu 6, sasthAna 6, vaNucatuSka, anupUrvI 4, vihAyeAgati ra, udyota, Atapa, upaghAta, parAvAta, uzvAsa, nirmANu, anurUlaghu, jinanAma, trasadazaka, sthAvaradazaka, kula 67. *, Wan vivecana (1) nAmaka nIdevAMta, narakata, bannenI anupUrvI, vaikSyi zarIra ne 'gApAMga, AhArakadvika, vikalendriyatrika, sUkSma sAdhAraNa ne aparyApta A cauda na hoya. sAta ka` nI 57 mAMthI 51 naraka, devAyuSya vinA. (2) pUrepUrI. ( 3 ) AhAradrika. tIrthaMkaranAmakaryuM-A traNa prakRtine baMdha na hAya. (4) nAmaka nI--devagatimAM darzAvelA cauda uparAMta ekendriya, sthAvara tathA tapa A sattara prakRtimAM baMdha na hoya. zeSa 50 nA hoya. sAta karmAMnI-53 mAMthI naraka devAyuSya vinA 51. (5-8) nAmakarmAMnI-devagati ne devAnupUrvI, naragati te narakAnupUrvI, vaiksiddika, AhArakadrika, tIthaeN karanAmaka - A nava prakRti na hoya. sAta karyAMnI-53 mAMthI naraka devAyuSya vinA 51. (9) pUrepUrI. (10-11 ) ekendriya pramANe. (12-13) nAmakarmInI devagati, narakati ane manuSyagati tathA tenI anupUrvI. vaiyidrika, AhArakaThika, tIrthaMkaranAmakarmAMtA budha na hoya. sAtaka'nI narakAyuSya, devAyu, manuSyAya, ucca geAtra A cAra vinA 49 nA baMdha thAya. (14-19 ) pUrepUrI. ( 20 ) pUrepUrI AMdhe paNa banAve nahi. jue kagrantha gAthA 17. (21-25) pUrepUrI. (26-28 ) nAmaka nI- devagati, devAnupUrvI, manuSyagati, manuSyAnupUrvI, paMcendriya jAti, pAMca zarIra, traNu aMgeApAMga, prathama saMdhayaNu, prathama saMsthAna, zubha vihAyeAgati, vacatuSka, trasadazaka ane sthAvaramAMthI asthira azubha, ayaza, anurUlaghu, upadhAta, parAdhAta, zvAseAzrvAsa ane ninAma tathA nirmANunAma--A pramANe 39 prakRtine baMdha thAya. sAta kama'nI thiNudghitrika, napu`sakaveda, strIveda, mithyAtvameAhanIya, anaMtAnubaMdhI cokaDI, naraka tathA tiryaMcAyuSya, nIcageAtra- tera vinA 40 lAbhe. (29) nAmakamanI- devagati ne devAnupUrvI, audrArika vinA cAra zarIra, audArika vinA e upAMga, prathama saMsthAna, varNacatuSTa, zubha vihAyoMgati, trasadazaka, sthAvaramAMthI asthira, azubha, ayaza, anulaghu, upadhAta, parAdhAta, zvAseAvAsa, nirmANu pa Mcendriya jAti ane jinanAma katA baMdha hoya. sAta kamanI--thIzudghitrika, saMjvalana vinA 12 kaSAya, napuMsakaveda, strIveda, mithyAtvameAhanIya, narakAyuSya, tiya cAyuSya, manuSyAyuSya, Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 nIca gotra, A bAra vinA 31 lAbha. (30) nAmakamanI-eka paNa prakRtine baMdha na hoya. sAta kamanI eka zAtAdanIya lAbha. (31-33) AhArakaddhika tathA tIrthaMkara nAmakarmane baMdha na hoya. (34-36) mana:paryavajJAna pramANe (37) nAmakamanI cazanAmakarmane baMdha heya. sAta karmanI-jJAnAvaraNIya pAMca, darzanAvaraNIya 4, aMtarAya pAMca, ucca gotra, zatAvedanIya. (38) nAmakarmanI-eka paNa prakArane baMdha na hoya. sAta karmanI-zAtA vedanIya. (39) nAmakarmanI-devadika paMcendriya jAti, audArika tathA AhAraka vinA traNa zarIra, vaikriya upAMga, prathama saMsthAna, varNacatuSka, zubha vihA gati, upadhAta, parAdhAna, ucchavAsa ane nirmANa, agara, tIrthakara nAmakarma, asthira, azubha, ayaza trasadazaka. sAta karmanI-jJAnAvaraNIya pAMca, darzanAvaraNIya, thINadvitrika vinA cha, vedanIya 2, pratyAkhyAnI cokaDI, saMjvalananI cekaDI, hAsyaSaTaka, puruSaveda, devAyuSya, ucca gotra, pAMca aMtarAya. (40) AhArakadikane baMdhana heya. (41-42) pUrepUrI. (43) matijJAna pramANe. (44) kevaLajJAna pramANe. (45-47) AhAradika na hoya. (48) nAmakarmanI-narakadika, vikasendriyatrika, sUkSmatrika, A ATha vinA 59 lAbhe. sAta karmanI-narakAyuSya vinA para lAbha. (49) nAmakamanI-narakadika, sUkSmatrika, viklatrika, ekendriya, sthAvara, Atapa-11 vinA pada lAbhe. sAta kamanI-narakAyuga vinA para lAbhe. (50) nAmakarmanI-narakaThika, tiryacakrika, sUkSmatrika, viklatrika, udyota, ekendriya, sthAvara, Atapa-A cauda vinA 53 lAbhe. sAta karmanI-naraka tathA tiryaMcAyuSya vinA. (51) nAma kamanI-matijJAna pramANe. sAta karmanI-matijJAnamAM 40 gaNavela che temAMthI devAyuSya ne manuSyAyuSya vinA 38 lAbhe, kemake upazama samakita vatate AtmA AyuSya na bAMdhe mATe, juo karmagrantha trIja, gAthA 21. (52-53) matijJAna pramANe. (54) nAmakarmanI-matijJAnamAM gaNAvela 39 mAMthI AhAradika, jinanAma sivAya 36 lAbhe. sAta karmanI-matijJAnamAM gaNavela 40 mAMthI manuSpAyuSya, devAyuSya vinA 38 lAbha kemake mizra guNasthAne AyuSya baMdhAya nahi. (55) nAmakarmanI-narakadika, ekendriyAdi cAra jAti, chelluM saMdhayaNa tathA chelluM saMsthAna, Atapa nAma, sthAvaracatuSka, jinanAma, AhAradika-A 16 vinA 51 lAbhe. sAta karmanInarakAyuSya, napuMsakaveda, mithyAtva mehanIya, traNa vinA 50 lAbha. (56) AhArakaddhika tathA tIrthaMkara nAmakarma na hoya. (57) pUrepUrI. (58) AhAradika tathA tIrthaMkaranAmakarma na heya. (5) pUrepUrI (60) jinanAmakarma tathA AhArakadika na heya. (61) pUrepUrA heya. (62) nAmakarmanInarakagati, narakAnupUrvI tathA AhAraddhika na heya. sAta karmanI cAra AyuSya vinA 49 lAbha kAraNa ke vakragatie AyuSya baMdhAya nahi. saMskRta-prAcIna-stavanasaMdeha, saMskRta bhASAmAM tetre ane stavane ghaNAya che, paraMtu te ghaNA moTAM havAne lIdhe janapagI nathI banatAM paNa A khAmIne pUrI karanAre, saMskRtanAM nAnAM paNa suMdara bhAvapUrNa anuSTapu baddha kemAM racAyelAM 37 prAcIna stavane saMha muni mahArAja zrI vizALavijayajIe suMdara rIte saMpAdita karyo che. AkarSaka geTa-apa sAthe te bahAra paDI gayo che. | kiMmata 0-3-0 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 da9, baMdha hetunA uttarabheda sattAvana mithyAtva 5 avirati 12 kaSAya 25 ga 15 kula 57 mithyAtva 5 avirati 12 kaSAya 25 ga 15 naMbara dAranuM nAma. 3, naMbara dvAranuM nAma | devagati | kAyama puruSaveda 23] 15 55 20 | zrIveda 12 23 3 53 manuSya gati tiryaMcagati narakagati ekendriya 12 13 15 '5 beIndriya 1 | 8 23 4 36/ 23] mAna 12/13] 15 7 Indriya | 23 4 37] 24 | mAyA caurindriya paMcendriya 12 25 15 pachI 26 matijJAna pRthvIkAya apUkAya 23 338| zrutajJAna 3i 3 34] 28 avadhijJAna | mana:paryAvajJAna 21T1 | 48 telAya 1 7 23 5 | 30 | kevaLajJAna vAukAya vanaspatikAya matiajJAna 25 13 55 trasakAya 12 25 15 pa7 32 zrataajJAna 25 13 55 | manoma 25 13 55 virbhAgajJAna 25 13 55 vacanoga 25 13 55 34 sAmAyika Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakha dvAranuM nAma. 35 pasthApanIya 36 | parihAraviha 37 | samasa'parAya 38 yathAkhyAta 39 | dezavirati 40 | avirati 41. mAna 42 | khacakSudaza na 43 | RSida'na 44 | devaLadarzIna 45 | kRSNabesyA 46 | nIlalesyA 47 kApAtalezyA tejodvezyA re hb>eat] e' p]>>Je . . w g = 1 | 9 | 30 | 11 | bhI 11|11| para | abhI 11 17 11 39 53 | upazamasabhakti 5 12 25 13 45 4 mApazabhasamati 5 | 12 25 13 55 55 jJAyakasamakti 5 12 25 15 17 56 mizramamati . 12210 1548 57 . 5 . kaSAya 25 . 0 | 13 13|3} 49 padmalesyA 0 | 12 9021 50 oNksanneyA . ht lelk . kula 57 sAvAdana 58 mithyAtva 12 251557 59 | sa'sI 5 12 25 15 57 60 asa'nI 5 | 12 25 1557 61 AhArI 5 12 251557 62 62 | aAhArI nabara. dvAranuM nAma. o 7 9 h>llat] ek p]:ble kaSAya 25 ht lel 5 12 2515 57 5 12 25015 - 57 kula 57 5 12 25 15/57 2 2018 22 5 12 25 13| 55 0 12 21 0 12 21 | 15/48 13 4. 0 12 21 15 48 0 12 21 10 43 0 12 251350 5 123251355 5 12 25 15 57 1 11 23 641 5 1225 15 27 1 25 13. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 paricaya. mithyAtva pAMca prakAre che, te A pramANe-abhigrahika, anabhigrahika, abhinivezika, sAMzayika, anAagika, bAra prakAre avirati A pramANe--pAMca indriyAne kAbUmAM na rAkhavI, manane kAbUmAM na rAkhavuM, ane chakAyanA vadha. paccIza prakAranA kaSAyA--16 kaSAya, huM nAkaSAya. paMdara cega te A pramANe-satya manAyeAga, asatya maneyAga, satyAsatya manAyega, asatya mRSA maneye ga; e pramANe vacanayoga paNa cAra prakAre jANavA. audArika, audArikamizra, vaikriya, vaikriyamizra, AhAraka, AhArakamizra ane kANu A sAta prakAre kAyayeAga. ema cema 15 bhede jANuvA. e pramANe kama AMdhavAnA mukhya hetu cAra, uttara hetu 57 jANavA, Jie vivecana ( 1 ) mithyAtva pAMce hAya, avirati khArUM hAya, napu Msakaveda sivAya kaSAya cAvIza hAya, audArikaddhika ane AhArakadrika e cAra sivAya 11 yAga. (2) pUrepUrA. (3) mithyAtva tathA avirati prA. kAya pUrA. AhArakaddika vinA tera yAga hAya. (4) mithyAtva tathA avirati purA. strIveda ane puruSaveda vinA 23 kaSAya hAya, AhArakadrika ane audArikaki vinA agyAra yAga. ( 5) anAbhogika mithyAtva, sparzendriya tathA chaMkAya maLI kula 7 avirati, puruSaveda ane srIveda, sivAya 23 kaSAyA, ane audArikadrika, vaikriyaki ane kANu kAyayeAga e pAMcayeAga. ( 6 ) anAbhAgika mithyAtva, sparzendriya, rasanendriya tathA cha kAya maLI kula ATha avirati, puruSaveda ane strIveda sivAyanA 23 kaSAyA, ane audArikaddhika, kArraNa kAyayega ane asatyAkrRSA vacanayAga. (cha ) khendriya pramANe; phakta aviratimAM ghrANendriya vadhatA 9. ( 8 ) khendriya pramANe; phakta aviratimAM ghrANendriya ane cakSurindriya, vadhatAM dasa. (9) pUrepUrA. ( 10-12) anAbhogika mithyAtva, sparzendriya tathA kAya maLI sAta avirati, puruSaveda tathA strIveda sivAya trevIza kaSAyA, audArikaddhika, kANu kAyayAga e traNa yeAga. ( 17 ) ekendriya pramANe. (14) pRthvIkAya pramANe. ( 15 ) pUrepUrA. ( 16-17 ) yAgamAM audArika mizra, tathA kANuM kAyayoga na hoya, kemake A be yAga manaH5vajJAna pUrNa thayA pahelA hAya mATe manAyeAgamAM A e yAga na heAya; zeSa tera DAya. bAkInA mithyAtva, kaSAya ane avirati pUrepUrA. ( 18 ) pUrepUrA. ( 19 ) kaSAyamAM strIveda tathA napusakaveda na hoya bAkInA pUrepUrA DrAya. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ( : ( 20 ) kaSAyamAM puruSaveda tathA napusakavedana hAya. yAgamAM AhAraddika na hoya. ( 21 ) kaSAyamAM puruSaveda tathA strIveda na hAya. (22) kaSAyamAM cAre prakAranA krodha tathA navAkaSAya maLI kula tera kaSAya hAya (23) kaSAyamAM cAre prakAranA mAna tathA nava tAkaSAya maLI kula tera kaSAya. (24) kaSAyamAM cAre prakAranI mAyA tathA nava nAkaSAya maLI kula tera kaSAya. (25 ) kaSAyamAM cAre prakAranA lAbha tathA nava nAkaSAya maLI kula tera kaSAya. (26-28) mithyAtva na ja hoya. anaMtAnubadhInI cokaDI sivAya zeSa ekavIza kaSAya. (29) mithyAtva tathA avirati na ja hoya. kyAyamAM saMjavalana cAre kaSAya ane nava tAkaSAya maLI tera hAya. yogamAM audArikamizra tathA kArmAMNu kAyayoga na heAya. ( 30 ) mananA khe-pahelA tathA ceAtheA, vacanA paNa pahelA tathA cAtheA, audArika, audrArikamizra ane kANu, temAMthI audArikamizra kevaLa samuddhAtanA khIje, chaThThuM tathA sAtamA samaye hAya, kANu kAyayeAga trIje, ceAthe ane pAMcame samaye hAya. ema kula maLIne kevaLIbhagavaMtane sAta yAga hAya. (31-33) AhArakadvika vinA 55. ( 34-35) mana:paryavajJAna pramANe. (36 ) sajvalana cAra kaSAya tathA strIveda sivAya zeSa A kaSAya maLI kula bAra kaSAya, tathA cAra mananA, cAra vacananA ane eka audArika kAyayeAga maLI nava yoga hoya. mithyAtva ane avirata hoya ja nahi. (37) sajvalananA phakta eka lAbha ja hoya. yAga upara pramANe. ( 38 ) AhArakadrika ane vaikriyadvika sivAya agIAra yogA hoya. (79) trasakAya vinA agyAra avirati, anaMtAnubaMdhI cAkaDI tathA pratyAkhyAna cAkaDI e ADa kaSAya sivAya zeSa sattara kaSAya hoya. audArikamizra, AhArakadrika ane kANa kAyayoga sivAya zeSa agyAra yAgeA hoya che. (40 ) AhAradrika na hoya; zeSa tera yAga hoya. mithyAtva, avirati ane kaSAya pUrepUrA hoya. ( 41 ) audArikamizra tathA kArmAMNu kAyayeAga na hoya. roSa tera yAga hoya. mithyAtva, avirati ane kaSAya pUrepUrA. (45 ) pUrepUrA. ( 43 ) avadhijJAna pramANe. (4) kevaLajJAna pramANe. (45-51 ) pUrepUrA. ( para) AhArakadrika sivAya tera yAga hoya. mithyAtva, avirati ane kaSAya pUrepUrA hoya. (53) mithyAtva na hoya. avirati pUrepUrA hoya. kAyamAM anaMtAnubaMdhInI ceAkaDI na hoya. yAgamAM AhAraddika na hoya. matAntara audArikamizra, vaikriyamitra, ane kA`NukAyayega A traNa yoga dhaTe niha kemake upazamasamitI jIva maraNa pAme nahi mATe matAMtare upazamasamikatI chatra kALa kare ane anuttara vimAnamAM utpanna thAya tyAM aparyAptAvasthAmAM kANu kAyayAga, vaikriyamizra kAyayAga, ema bAra paNa ghaTe. paraMtu audArikamizra mATe vicAravA yogya che. ( 54-55 ) mithyAtva na hoya, avirati pUrepUrA. avirati pUrepUrA hoya. kaSAyamAM anaMtAnubaMdhInI cokaDI na hoya. yoga pUrepUrA. ( 56 ) mithyAtva na hoya, avirati pUrepUrA hoya. kAyamAM anaMtAnubadhInI cokaDI na hoya. yAgamAM cAra mananA, cAra vacananA, audArika kAyayeAga ane naiSkriya kAyayAga maLI daza yAga hoya. ( 57) mithyAtva na hoya. avirati pUrepUrA hoya. kaSAya pUrA hoya. AhAraki vinA tera yAga hoya. ( 58 ) AhArakardika na hoya, roSa badhuM hoya. ( 5 ) purepurA. ( 60 ) anAbhAgika mithyAtva, mana sivAya zeSa agyAranI avirati, puruSaveda tathA strIveda sivAya zeSa trevIza kaSAya, temaja audArikaki, vaidrika, kAONu kAyayeAga tathA asatyAmRSA maLI kula cha yAga. ( 1 ) pUrepUrA. ( 12 ) kaSAya pUrepUrA. tathA yAgamAM eka kANuM kAyayoga hoya, matAMtare phakta eka anAbhAgika mithyAtva ane kAyanI avirati, ema tetrIza. jo ke keTalAka pAMca mithyAtva, pAMca indriyAnuM TApaNuM temaja mananu chUTApaNuM', ema paNa mAne che paraMtu vicAra karatAM 33 bese che. tattva kevaLI bhagavanta jANe. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 70. AThe karmanI udaya mArgaNa dvAra jJAnAvaraNIya 5 darzanAvaraNIya 9 vedanIya 2 mehanIya 28 AyuSa 4 nAmakarma 67 gotrakama 2 aMtarAya 5 kula 122 naMbara jJAnAvaraNIya 5 darzanAvaraNIya 9 vidanIya 2 mohanIya 28 AyuSa 4 1 etle gotrakama 2 aMtarAya 5 kula 122 radAranuM nAma zuM karuM dvAranuM nAma 1 devagati 5 9 27 13 1 5 838 kAyayoga | pa ha ra 28 ' 2 | manuSagati | 5 9 2 28 150 2 5102 19 puruSaveda bh 5108 che tiryaMcagati 5 9 2 28 156 1 5107 - zrIveda hm 2 5106 A - narakagati 5 9 2 26 130 + 5 79 21 napuMsaka bh | 5 9 226 364 2 5116 - ekendriya | 5 9 2 24 33 6 5 80 rara dhodha mn 5 9 256 466 2 5109 beindriya | 5 9 2 24 135 1 5 22 23 mAna , 5 my 5 8 216 46 6 25109 tendriya | 5 9 2 24 135 1 5 82 24 mAyA my 466 25109 caurindriya | 5 9 224 135 1 5 82 25 lobha 5 my bh 5 5 sr T paMcendriya | 5 9 2 28 4pa9 2 5114 ra6 matijJAna | pI 9 222 457 2 5 106 paMcendriya matijJAna pRthvIkAya 27 zrutajJAna apAya pa 78 - avadhijJAna 12] teukAya. rAmanaHryavajJAna che ra14 m >> sy hy my 18 vAukAya 5 9 224 12 1 5 76 30 kevaLajJAna vanarapatikAya 5 9 224 5 79 31 matijJAna 5 9 226 15 trasakAya 5117 kara zrata jJAna 5 9 226 464 2 5119 16 manamAM 5 9 228 454 2 5100 3 vibhagAna 5 9 226 4pa6 2 119 17 vacanathAga 5 9 228 japa 2 5112 sAmAyika 5 9 2 14 14 15 1 bh Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAvaraNIya 5 darzanAvaraNIya 9 vedanIya 2 mehanIya 28 & bike 1 tel gotrakarma 2 aMtarAya 5 kula 122, naMbara. jJAnAvaraNIya 5 darzanAvaraNIya 9 vidanIya 2 mehanIya 28 nAmakarma 67 gotrakama 2 aMtarAya 5 kula 122 rI kAranuM nAma. & White dAranuM nAma. 5 9 218 35do pasthApanIya 5 9 ra14 14 pahAlezyA 36 parihAravizuddhi 5 9 2 13 14 zaphalalesyA | 5 9 228 356 2 110 37 sukSmasaM5rAya 5 6 2 1 bhavI 5 9 224 467 2 5122 yathAkhyAta abhavI dezavirati upazamasamakti 5 9 2 2 1 5 2 5 99 avirati 5 9 228 464 2 5 apakSapamasamI 5 9 2 2 4pa7 2 5106 | cakSudarzana 5 228 454 2 5 5 lAyakasamakita | 5 9 2 21 kapa 2 pa1 5 9 228 4 ra 51216 mizrasamakita | 5 8 222 4pa 2 pa100 ja avadhidarzana | 5 9 22 sAsvAdana 9 225 4pa9 2 5111 kevaLadarzana | | 2 - 13 1 0 42 58 | mithyAva 45| kRSNalesyA 4 nIlezyA 16) ama nI | kApatizyA | 5 9 228 46 2 121 AhArI 228 46 3 2 5118 48) tejasthA 5 9 228357 2 51 aNahArI | 227 438 2 5 87 acakSakaza ITI 6 2 5117 |121 | 9 224 25 1 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 paricaya udIraNA-udaya ane udIraNA lagabhaga sAthe ja heya. kahyuM che ke jyAM udaya heya tyAM uddaraNA heya ja. udaya mArgaNa dvAranI mAphaka udIraNa mArgaNa jANavI, paraMtu temAM vizeSa e keH (13) vAyukAya-jayamAM chetara che temAM eka vaizciyanI udIraNA vadhAratAM satara thAya. (15) trasakAya-uttara prakRtine aMge aneka jIva AzrayI gaNatAM udayanI mAphaka 117. (30) kevaLajJAna-terame guNasthAnake be vedanIya ane eka manuSya AyuSyanI udIraNa eTale udayamAMthI e traNa bAda karatAM egaNacAlIzanI udIraNA heya. (37-38) sUmasaM5rAya ane yathAkhyAta-be vedanIya ane manuSya AyuSyanI udIraNuM na hevAthI uyanI sAThamAMthI traNa bAda karatAM sattAvanano udIraNA heya. A pa7 nI udIraNA sUphamasaMparA samajavI. yathApyAtanI mAgaNAmAM paNa pa7 lAbhe. vivecana (1) narakatrika, tiryaMcatrika, manuSyatrika, paMcendriya sivAya cAra jAti, audArikakrika, AhAradika, cha saMdhayaNa, pAMca saMsthAna, azubha vihAgati, Atapa, udyota, jinanAma, sthAvaracatuSka (sthAvara, sukSma, aparyApta ane sAdhAraNa), duHsvara, napuMsakaveda, nIcagotra e ogaNacAlIza bAda karatAM zeSa 83 hoya. uttara kriya zarIra AzrayI udyotane udaya gaNue te 84 paNa lAbha. ane deva gatimAMthI thINuddhitrikane udaya na mAnIe te 8 paNa lAbha. (2) vaikiyASTaka 8, 4 jAti, tiryacatrika, udyota, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa ne Ata5-e vIza vinA zeSa 102 hoya. yatio uttaravaikriya zarIra banAvI zake che ane tene udyotane udaya paNa kahyo che mATe vaikriyadika ane udyota sahita 105 prakRti lAbe-ttara revuurfin A vAkyathI yatine vaikriyaddhika ane udyotane udaya gaNe che. (3) devatrika, narakatrika, vaikriyadrika, AhAradika, manuSyatrika, uccagotra tathA jinanAma e paMdara sivAya zeSa 107. tirya uttaravaikriya zarIra banAvI zake che mATe vaikriyadika gaNatA 19 paNa lAbha. (4) pAMce nAnAvaraNa, nava darzanAvaraNa, pAMce aMtarAya, baMne vedanIya, narakAyu, nIcagotra, puruSaveda tathA strIveda sivAyanI chavvIza mehanIya, ane tejasa, kAmaNa, varNacatuSka, agurulaghu, nirmANa, sthira, asthira, zubha, azubha, narakadika, paMcendriya jAti, vaiyidika, huDaka saMsthAna, azubha vihAgati, parAghAta, u7vAsa, upaghAta, trasacatuSka, durbhaga, duHravara, anAdeya, apayaza,-e 79 heya. (5) vaikriyASTaka, manuSyatrika, uccagotra, strIveda tathA puruSada, dIndriyAdijAti 4, AhArakaThika, audArika aMgopAMga, 6 saMdhayaNa, 5 saMsthAna, zubha ane azubha vihAgati, jinanAma, trasa, duHsvara, susvara, samakti mohanIya, mizra, subhaga ne Adeya A beMtAlIza sivAya 80 hoya. vAukAya vaikriya zarIra banAve che te AzrayI ekendriyane udaya gaNatAM 81 paNa lAbha. (6) vaikriyASTaka, narakatrika, uccagotra, veda, puruSaveda, beIndriya sivAya cAra jAti, AhAradika, chellA vinAnA pAMca saMghayaNa, chelA vinAnA pAMca saMsthAna, zubha vihAgati, jinanAma, sthAvara, sUma, sAdhAraNa, Atapa, subhaga, Adeya, samakti mehanIya, mizra mehanIya, e cAlIza vinA bAzIne udaya heya. (7) beIndriya pramANe, paraMtu bendriya jAtine badale Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 teIndriya jAti gaNavI. (8) beIndriya pramANe, paraMtu beIndriya jAtine badale caurendriya jAti gaNavI. (9) cAra jAti, sthAvara, seksa, sAdhAraNa ane Atapa-e ATha sivAya zeSa 114 hAya kemake A ATha prakRtine udaya paMcendriyamAM na hoya paraMtu ekendriya ane vikasendriyamAM anukrame hoya. (10) ekendriyamAM gaNAvela 80 prakRtimAMthI sAdhAraNane udaya pRthvIkAyamAM na hovAthI 78 lAbha. (11) ekendriyamAM gaNavela 80 mAMthI sAdhAraNa tathA Apa vinA 78 lAbhe. (12) ekendriyamAM gaNavela 80 mAMthI udAta, Atapa, yazanAma ane sAdhAraNa A cAra vinA 76 lAbha. (13) teukAya pramANe. vAukAyane vaikriyano udaya gaNelo hovAthI 77 paNa lAbhe. (14) ekendriya pramANe, paraMtu Atapa na gaNatA ogaNaeMzI. (15) sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, Atapa ane ekendriya e pAMca vinA zeSa 117 lAbha kemake A pAMca prakRtine udaya ekendriyamAM heya. (16) sthAvaracatuSka, jAti ja, Atapa, anupUvI ja, e tera sivAya zeSa eka so nava. (17) sthAvaracatuSka, ekendriya, Atapa ane cAra anupUrvI-e dasa sivAya zeSa eka so bAra (18) pUrepUrA. (19) narakatrika, jAti 4, sthAvara, sama, sAdhAraNa, Atapa, jinanAma, strIveda ane napuMsakaveda e cauda sivAya zeSa 108. (20) puruSadamAM jaNAvyA uparAMta AhArakaddhika na hoya eTale soLa sivAya zeSa 106 (21) devatrika, jinanAma, strIveda, ane puruSaveda e cha sivAya zeSa 116 (22) cAra mAna, cAra mAyA, cAra lebha ane jinanAma-e tera sivAya zeSa 109 (23) cAra krodha, cAra mAyA, cAra lebha ane jinanAma-e tera sivAya zeSa 109 (24) cAra kedha, cAra mAna, cAra lebha ane jinanAma-e tera sivAya zeSa 109 (25) cAra krodha, cAra mAna, cAra mAyA ane jinanAma e tera sivAya zeSa 109 (26-27) sthAvara 4, jAti 4, Atapa 1, anaMtAnubaMdhIcatuSka, jinanAma, mithyAtva ane mizra mohanIya, e seLa sivAya zeSa 106 ane vikalendriyane karaNaaparyApta avasthAmAM daMDanA abhiprAye prathamanA be jJAna gaNIe te vikalendriyatrika sahita 109 prakRti paNa lAbha (28 ) tiryaMcAnupUrvI na gaNIe te 105 (29) anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAna ane pratyAkhyAnanI cekaDIo, mizra mohanIya, mithyAtva mehanIya, narakAyu, tiryaMcAyu ne devAyu, nIca gotra, deva gati, naraka gati, cAre anupUrvI, paMcendriya sivAya cAra jAti, vaikriyaddhika, sthAvara, sama, aparyApta, sAdhAraNa, durbhAgya, anAdeya, apayaza, jinanAma, Atapa ne uota e ekatALIsa sivAya zeSa ekAzI heya. yatine uttaravaikriya zarIra banAvavAnI labdhi hoya te udyota ane vaikriyadika sahita gaNatA 84 lAbha (30) zAtA ane azAtA vedanIya, manuSyAya, ucca gotra tathA manuSyagati, paMcendriya jAti, audArikakrika, tejasa, kArmaNa, paheluM saMdhayaNa, 6 saMsthAna, 4 varNa, zubha ke azubha vihAgati, trasadazaka asthira, azubha, duHsvara, agurulaghu, upaghAta, parAghAta, zvAse zvAsa, nirmANa ne jinanAma karma-e 42 prakRti heya. (31-32 ) AhAradika, jinanAma, samyakatva mohanIya, mizra mohanIya-e pAMca vinA zeSa eka so ne sattara heya. (33) AhAradika, jinanAma, samakitamohanaya, sthAvaracatuSka, jAticatuSka ane Atapa-e tera sivAya zeSa 109 hoya ane manuSya, tiryaMcanI anupUrvInA udaye virbhAgajJAna na mAnIe to 107 prakRti lAbhe. A paNa matAntara jaNAya che. (34-35) mana:paryava jJAna pramANe (36) upara jaNAvela ekAzImAMthI AhAradika, strIveda tathA pAMca saMdhayaNa e ATha jatAM zeSa 73 heya. matAntare chae saMghayaNa udya keTalAka AcAryo mAne che. te * ahiMA traNe vedamAM jinanAmane niSedha karyo che te vedaya AzrayI jANavuM. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 abhiprAye 78 paNa lAbha (37) syAnadvitrika, sUkSma lebha sivAya mohanIyanI satyAvIza, manuSyA sivAya traNa Ayu, nIca gotra, manuSya sivAya traNa gati ne cAra anupUrvI, cAre jAti, vaikriyaddhika AhArakaThika, 4-5-6 saMdhayaNu, sthAvara, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa, durbhAgya, anAdeya, apayaza, jinanAma, Apa ane udyota, e bAsaTha sivAya zeSa sATha hoya. (38) mohanIyamAM sUma lebha na hoya paraMtu nAma karmamAM jinanAma hoya eTale upara pramANe bAsaTha sivAya zeSa sATha hoya, A cAritra 11 thI 14 guNasthAne sudhI hovAthI 60 lAbha. ( 39 ) mana:paryava jJAnanI 81 prakRtimAM pratyAkhyAnanI cekaDI tathA tiryaMcAyu ane nIcagetra ane tiryaMcanI gati, udyotanAma-A ATha bheLavIe ane AhArakadika bAda karIe tyAre dezaviratimAM 87 lAbhe. (40) jinanAma tathA AhAradika na hoya. (41) ekendriyAdi traNa jAti, sthAvaracatuSka, jinanAma, Atapa, cAre anupUrvI-e tera sivAya zeSa 109 heya. (42) jinanAma karma na hoya. (43) avadhijJAna pramANe (44) kevaLajJAna pramANe. (5-47) jananAme karma ne hoya ane kRSNa lesthA trIjA karmagranthanA abhiprAye cAra guNasthAne mAnIe to AhAradika vinA 119 paNa lAbha. (48) sumatrika, vilendriyatrika, narakatrika, Atapa ane e jinanAma, agyAra vinA zeSa eka se agyAra (49) sthAvara 4, jAti 4, narakatrika, jinanAma ane Atapa sivAya zeSa eka so ne nava. (50) upara pramANe paNa jinanAma karma hoya eTale eka so daza. (51 ) pUrepUrA. (52) samakti mehanIya, mizra mehanIya, jinanAma, AhAradika e pAMca na hoya (53) sthAvara 4, jAti 4, anaMtAnubaMdhI cekaDI, samakita mehanIya, mizramehanIya, mithyAtva mohanIya, jinanAma, AhAradika, Atapa ane cAre anupUrvI e vIza vinA zeSa navANu. matAMtare devAnupUrvano udaya mAnIe to 100 lAbha. (54) mithyAtva mohanIya, mizra mehanIya, jinanAma, jAti 4, sthAvaracatuSka, Atapa ane anaMtAnubaMdhI cekaDI-e soLa sivAya zeSa 106. (55) cAra jAti, sthAvaracatuSka, anaMtAnubaMdhI cekaDI, Atapa, samakita mohanIya, mizra mohanIya, mithyAtva, pahelA sivAya pAMca saMghayaNa-e ekavIza vinA zeSa eka so ne eka lAbha ane pratipanna kSAyika samakitIne chae. saMghayaNa mAnIe to 106 lAbhe (56) samakita mohanIya, tathA mithyAtva mohanIya ane anaMtAnubaMdhI cekaDI e cha tathA AhAradika, jinanAma, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa, Atapa, sthAvara, ekendriya tathA vikelendriya 3, ane cAre anupUrvI e bAvIza sivAya zeSa eka so leya. (57) samati, mizra ane mithyAtva mehanIya, tathA AhAradika, jinanAma, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa, Apa ane narakAnava e agyAra sivAya zeSa eka agyAra hoya. (58) AhAradika, jinanAma, samakita ane mizra mehanIya-e pAMca sivAya zeSa eka so ne sattara (59) sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, Atapa, ekendriyAdi, cAra jAti, e ATha sivAya eka se ne cauda. matAMtare jinanAma karma na gaNIe te eka se tera. (60) vaikriyadrika, jinanAma, AhAradika, samakti mohanIya, mizra mehanIya, chellA vinAnA pAMca saMdhayaNa, chellA vinAnA pAMca saMsthAna, subhaga, Adeya, zubha vihAgati, uccagotra, puruSa ane strIveda e 28 jatAM zeSa 93. vAukAyane vaikriya zarIra gaNavAthI 94 paNa lAbha. (61) cAra anupUrvI na hoya. (62) audArikadika, vaikriyadika, AhAradika, cha saMghayaNa, cha saMsthAna, zubha azubha vihAgati, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, pratyaka, sAdhAraNa, suvara, duHsvara, mizra mohanIya ane pAMca nidrA e pAMtrIza vinA zeSa satyAzI hoya. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 7. mati (javAnuM) dvAra 307 198/ 48 / 1463 T. 303 198|48 | 14 pa63 naMbaradAranuM nAma, naMbara dhAranuM nAma. ne manuSya deva tiryaMcA naraka| kula | manuSya ca] naraka | kula [ 14 pa63 | 18 | kAga 3 198 | puruSaveda 7 198 14 pa63 | devagati | manuSya gati 3 mae | 48 tiyagati para naragati 15 ekendriya | zrI 303 108 12 561 | napuMsakaveda ki. 14 pa63 14 pa63 Indriya pa1 0 179) 23] 14 pa63 0 179 24 | mAyA 14 pa63 cauridriya In31 563 a03 I18 pacendriya | matijJa na ra 02 / 431 pRthvIkAya zratajJa, na ri02 apakAya teukAya | avadhijJAna mana paryavasAna | 70 kevaLajJAna matiajJAna 30370 vAukAya vanaspatikAya 31 14 535 trayAya 32 | zrata ajJAna |30370 | 14 535 | managa u03 | 98 visaMgajJAna | 3 170 T14 pa35 vacanoga | 14 pa63 74 | sAma pika T 0 70. 70 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 naMbara dvAranuM nAma 03/198 | 48 [14] 563. 303 198 48/143 'nibara. dvAranuM nAma. | deva tiryaMcanaraka kula deva tiryaMcanaraka kula 0 a5che pasthApanIya 36 parihAravizuddhi 37/sakSmasaM parAya | | 0 0 | yathAkhyAta 0 49 | padmalezyA zukalekSA bhavI 303 48 14 pa63, abhavI 303 17 48 14 pa35 53. upathasamakriA| | | 54 pazamasamari02 198 48 14 pa63] lAyakasamakti 48 14 pa63 mizrasamakti 0 2 8 | sAravAdana ri02 17 | dezavirati avirati cakSudarzana 42 acakSudarzana | avadhidarzana | kevaLadarzana kRSNalezyA nIlalevA kapilezyA tejezyA 0 mithAta 303 17 48 14 N35 48 6 45 59 | saMgI. 03 198/ 48 14 pa63 48 | 6 429 T - asaMjJI / ra43 102 48 2 395 48 5 6 - 29 61 | AhArI B0 3 198 48 14 pa63 13 T 0 33 ] 62 - aNAhArI Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra paricaya. gati eTale javuM. jema manuSya marIne devamAM ubhanna thAya te manuSyanI gati. Pin vivecana ( 1) 15 karma bhUminA paryAptA manuSyA, pAMca garbhaja tiyaMca paryAptA-khAdara paryAptA, pRthvIkAya, akAya ane pratyeka vanaspatikAya-A 23 bhedamAM devatAo racavIne Ave. A 23 bhedo labdhiparyaMtA samajavA kemake devatAo aparyAptapaNAmAM umanna na thAya. (2) pUrepUrA kemake manuSya cAre gatimAM jAya. ( 3 ) jIvanA 563 bhedamAMthI 9 mAthI 12 mA sudhIna cAra devalAka, nava traiveyaka, pAMca anuttara, A aDhAra paryAptA ane aDhAra aparyAptA A 36 bheda bAda karIne bAkInA 527 bhedamAM tiryaMcA utpanna thAya che. ( 4 ) 15 ka`bhUmi manuSya tathA pAMca garbhuja tiMca paryAptA ( 5-8 ) 101 samUcchima manuSya aparyAptA temaja padara kamabhUminA paryAptA ane apayoSThA maLI manuSya 131, tiya cAnA 48 ( 9 ) purepUrA ( 10-11 ) ekendriya pramANe jANavuM ( 12 ) teukAya marIne tiryaMcamAM ja utpanna thAya. jIe vAbhigama sUtra 265 (13) vAukAya marIte cimAM ja utpanna thAya. jIe jIvAbhigama sUtra 265 ( 14 ) ekendriya pramANe ( 15 ) pUrepUrA ( 16-25) pUrepUrA. A traNe yAgamAM jIvanA bheda pUrepUrA lakhyA che tema yeAge vattA jIva kALa karIne cAre gatimAM jAya che. ane traNa vedamAM paNu e pramANe samajavu. strI marIne chaThThI naraka sudhI ja jAya tethI naranA bAra bheda strIvedamAM samajavAM. zeSa pUrepUrA samajavA (26-27) 101 garbhaja manuSya paryApta temaja 101 gaja aparyAptA kulara 02, paryAptA aparyAptA 198 devatA, sAtamI nArakanA aparyAptA bAda karI zeSa 13 bheda. pAMca garbhaja tiryaMca paryAptA aparyAptA kula 10. kula 423 je vikalendriya ane pAMca samUmi tirya Mce. A ATha jIvabhedane ti tathA zrutajJAna siddhAntanA abhiprAye mAneluM hAvAthI 431 paNa lAbhe. je je aparyAptA che te karaNaaparyAptA samajavA paraMtu labdhiaparyAptA nahi. ( 28 ) 15 karmabhUmi paryAptA, tathA aparyAptA manuSya. pAMca garbhaja ti``ca paryAptA. jo ke aparyAptA avasthAmAM paNa matAMtare avadhijJAna mAnIe te ti`OcanA dasa paNa Te. sAtamI nArakanA aparyAptA bAda karI zeSa 13 lAle ( 29 ) khAra devalAka, nava traiveyaka, nava leAkAntika, ane pAMca anutara vimAna e pAMtrIza paryAptA ane aparyAptA, mana:paryavajJAnI vaima nikadevamAM ja jaya (30 ) meAkSamAM ja jatAM hovAthI tene gati na hoya. ( 31-32 ) manuSya, tiryaMca temaja narakanA bheda pUrepUrA devAmAM pAMca anuttara ane nava lokAntika e cauda paryAptA tathA aparyAptA sivAya zeSa 170 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 bheda lAbha (33) upara pramANe virbhAgajJAnI kALa karIne cAre gatimAM jAya che, paraMtu devonA 28 bhedamAM jatA nathI. pAMca anuttara ane nava lekAntika paryAptA ne aparyAptA (34-37) mana:paryAva jJAna pramANe jANavuM. (38) mekSamAM ja jatA hovAthI gati na hoya. ane upazamaNIe 11 me sthAne yathAkhyAta cAritra upazamabhAvamAM hoya che. 11 guNasthAnavALA kALa karIne vaimAnika devamAM jAya che, te apekSAe 70 paNa lAbhe. ahiA sIttera bheda batAvyA che te pUrvabaddha AyuSyanI apekSAe batAvyA che, kemake 11 me guNasthAne kALa kare to vimAnika deva thAya ( 3 ) bAra devaloka tathA nava kAtika e ekavIza paryAptA ane aparyAptA (40-42) pUrepUrA (43) avadhijJAna pramANe (44) kevaLajJAna pramANe jANavuM. (45) 10 bhuvanapati, 16 vyaMtara, 15 paramAdhAmI, 10 tiryakajubhaka e 51 paryAptA ne 51 aparyApatA maLI kula 102, pAMcamI, chaThThI tathA sAtamI nArakInA paryAptA tathA ptA kula 6, prathamanI cAra nArakImAM kRSNa lesthA na hoya. manuSyanA 303,ane tiryaMcanA 48. kula 450 ( 4 ) kaNasthAmAM 102 devanA kahyA che temAMthI 15 paramAdhAmInA paryAptA aparyAptA 30 bAda karatAM 72 lAbhe. naraka trIjI, cothI ne pAMcamInA paryAptA aparyAptA gaNatA cha lAbhe. keTalAka leke paramAdhAmIne prathamanI traNe lesyA mAne che to 459 paNa lAbha. (47) nolalesyA pramANe, paraMtu nArakImAM pahelI, bIjI ne trIjI levI. matAMtare 459. (48) paMdara karmabhUmi, 30 akarmabhUmi tathA 56 aMtadhapa paryAptA ane aparyAptA maLI kula 202 manuSya, 10 bhavanapati, 16 vyaMtara, 10 tiryakubsaka, 10 jyotiSI, pahele tathA bIje devaleka, eka kibiSika-e 49 paryAptA ane aparyAptA, pRthvI, apU ane vanaspati bAda karatAM karaNa aparyAptA tathA garbhaja tiryaMca paryAptA ane aparyAptA maLI tirtha"canA tera samajavA. narakamAM telesyA hotI nathI. (49) paMdara karmabhUmi paryAptA ne aparyAptA, trIje, cotha, pAMcamo veleka, eka kibiSika ane nava lekAtika-e tera paryAptA ne aparyAptA, garbhaja tiryaMca paryApta ne aparyAptA. (50) paMdara karmabhUmi paryAptA ne aparyAptA, chaThThAthI bAramA sudhInA sAta devaleka, eka kiTibaSika, nave raiveyaka ane pAMca anuttara vimAna e 22 patA ane aparyAptA tathA garbhaja tiryaMca paryAptA ne aparyAptA (51) pUrepUrA. (52) matiajJAna pramANe. (53) jyAM sudhI upazamapaNuM hoya tyAM sudhI mare nahi athavA koI jIva upazamana zreNimAM kALa kare to tyAMthI pAMca anuttara vimAnamAM upaje tethI paryAptA ane aparyAptA gaNatA devanA daza bheda lAbha. (54) matijJAna pramANe. matijJAnanI aMdara vikelendriyanA traNa bheda ane saMmU7ima paMcendriya tiryaMcanA pAMca bheda e kula ATha bheda siddhAntanA abhiprAya lIdhA che te kSaye pazamAM samaktimAM grahaNa na karavAM. kSayopazama samakitavALA jIva marIne cAre gatimAM jAya che, mATe 423 lAbha. (55) paMdara karmabhUmi tathA 30 akarmabhUmi paryAptA ne aparyAptA, bAra devaloka, nava raiveyaka, nava lokAtika, pAMca anuttara vimAna-e pAMtrIza paryApta ne aparyAptA, asaMkhya varSIya sthaLacara (catuSpada), yugalika paryAptA ne aparyAptA e be bheda tiyacanA ane pahelI, bIjI ane trIjI naraka paryAptA ne aparyAptA. kSAyika samakitI jIva asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA yugalika catuSpada tiryaMca tathA manuSya ane karmabhUminA manuSya ane kilibaSiA vaIne vaimAnika deva tathA prathamanI traNa nArakI-ATalA sthAne kSAyika samakitI jIva maraNa pAmI utpanna thAya che. (56) mizramAM maraNa thatuM ja nathI. (57) 101 garbhaja paryApta ne 101 garbha ja aparyAptA manuSya kula 202. nava lekAtika ne pAMca anuttara vajIne 170 devatA, bAdara pRthvI, a5, pratyeka vanaspatikAya aparyAptA, . 28 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 vikalendriya aparyAptA 3, pAMca samucchima tiryaMca paMcendriya aparyAptA, ane pAMca garbha ja tiryaca paryAptA ne aparyAptA. je je aparyApta ahIMA batAvyA che te karaNaaparyApta samajavA. A karaNaaparyAptA jIvo bhaviSyamAM pitAnI paryAptio pUrNa karIne maravAnA che tethI karaNaaparyAptA grahaNa karavA. sAsvAdane kALa karI narakamAM utpanna na thAya mATe nArakInA eke paNa na lAbha. ahiMA. 15 paramAdhAmI lakhyA che paraMtu keTalAka granthamAM paramadhAmIne mithyAdaSTi paNa kahyA che ane keTalAka graMthamAM mitra devanI preraNAthI samakti paNa prApta kare che, evA paNa pATho jovAmAM Ave che. (18) matiajJAnavata. nava kAtika tathA pAMca anuttara paryAptA aparyAptA kula 28 varSane zeSa bheda lAbhe kemake mithyAdaSTi chava anuttara tathA lokAntika laIne sarva ThekANe utpanna thAya che. (59) pUrepUrA. (60) 30 karmabhUmi paryApta ne aparyAptA, ane 112 aMtafpa, ane 101 samRmi manuSya kula 243, paMdara paramAdhAmI, daza bhuvanapati, 16 vyaMtara, 10 tiryakU jAmabhaka, e ekAvana paryA'tA ne aparyAptA, pahelI naraka paryA'tA ne aparyA'tA, tiryaMcanA 48 bheda, asanI saMmUcchi ma paMcendriya tiya maraNa pAmI tiryaMcanA 48 bhedamAM tathA manuSyamAM jAya to aMta5 sudhI paNa jAya che. devagatimAM bhuvanapati ne vyaMtara sudhI, ane narakamAM pahelI naraka sudhI ema cAre gatimAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM utpanna thAya che, paraMtu adhika AyuSyavALA nahi. AnA mATe juo dravyalaka prakAza sarga 6 (1) pUrepUrA (62) aNuhArI avasthAmAM maraNa thatuM ja nathI. uttarAdhyayana sUtra saTIka bhAga 1 thI 4 kamaLasaMcamI saMskRta TIma sAthe prastuta Agama granya itihAsa premI vidvAna munirAjazrI yatavijayajI mahArAje suMdara rIte eDITa karyo che. A kamaLasaMyamI TIkA ghaNI sahelI ane suMdara che. AmAM prAcIna kathAone saMgraha paNa sAro che. vyAkhyAna-upadezane mATe upayogI che. pratyeka bhAganI kiMmata sADAtraNa rUpiyA. (hAla 1-2 bhAga aprApya che). loyazavijaya jaina graMthamALA-bhAvanagara, - - - - - - Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 72. Agati (AvavAnuM) dvAra 5? ? paikI paikI nabaradAranuM nAma kula naMbara.dhAranuM nAma deva manuSya tiryaMcaniraka kaTalAmAM | deva manuSyatiryaMcaniraka, kiTalA? 1T devagati 0 kAyoga 7 371 7 37ii - | manuSpamati | tiryaMcagati kara 0 puveda prIveda napuMsakaveda 7 371 * 0 7 ra80 ekendriya | 0 krodha 98 303 | 7 pa63 beIndriya | 0 131 0 7 pa63 Idriya | 0 13 0 mAyA 198 303 | 7pa63 caurikriya|131 0 lebha 10 7 pi63 1 paMcendriya | 99 ra17 matijJAna 0 10 | pRthvIkAya 0 apakAya 0 zrutajJAna avadhijJAna mana paryavajJAna teukAya 0 5 ra60 | vAukAya 0 ( kevaLajJAna , | 81 | 30 | 34 | 4 Ji49 | vanarapatikA 0 matiajJAna] 3pa7 trasakAya 0 zrata ajJAna 7 ] 57 manoga 0 vilaMgajJAna 7357 vacanaga | 99 217 48 0 sA mAyika ra60 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakharA dvAranuM nAma. daiva manuSya tiya sanaka rUpa udepasthApanI 84 131 40 36 parihAraviha| 841 40 37 samasa parAya | 81 30 34 1 30 380 yathAkhyAta 29 | dezavirati 40| avirati 410 cakSudana 42 | aAdarA'na 42| avadhidarza'na 44 310 da"na 45 kRSNulezA 46 | nIlalezyA 47 kApenale 48 | tejasthA 34 99 131 40 99 217 48 99 217 99 217 99 |217 40 99 217 99 217 99 237 99 217 48 48 81 30 34 48 563 x 220 paikI kula nabara. dvAranuM nAma. kalA 51 5 260 49 5260 50 4 149 4 149 6 276 7 |371 54 7 2371 55 TAyakasamakti 7 371 56 | misamakti para 53 7 1363 57 sAvAdana 58 mizrAha 4 149 7 2371 59 sI 48 7 |391 9 |371 48 7 371 padmAbeyA zukSalezyA bhavI abhavI huM 61 kara 99 2177 48 99 2177 48 99 2177 48 957002 14 48 upazamasamakti 92 217 40 kSayApazamasamita ha9 21, 40 84 2177 40 daiva manubhUti ca naraka asanI AhArI || aAhArI 99 2177 48 217 48 99 217 48 99 2177 48 99 1310 48 99 217 48 217 48 ... 99 563 paikI kula keTalA? 7371 7 371 7 7 2371 1 ay 7 363 7 363 7 1348 7 171 7371 7 |371 7 371 ... 179 7371 7 |201 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 paricaya anya bhavamAMthI AvI utpanna thavuM tenuM nAma Agati. jema manuSya gati cheDI devagatimAM AvyA tyAre devanI Agati thaI. vivecana (1) deva avIne deva na thAya. temaja nArakIne jIva deva na thAya. garbhaja paryAptA 101 manuSya temaja pAMca garbhaja tiryaMca paryAptA ane pAMca saMmUchima tiryaMca paryAptA deva thAya (2) 84 paMdara paramAdhAmI marIne jalacara thatA hovAthI ahiMyA paramAdhAmI bAda karyA che.) paryApA deva, teukAya temaja vAukAyanA ATha bheda (sUkSma, bAdara, paryAptA, apayA) sivAyanA 40 tiryaca, 101 saMchima aparyApta manuSya temaja paMdara karmabhUminA paryAptA ane aparyAptA kula 131, pahelethI cha nAraka sudhInA chevo manuSya thAya paraMtu te asaMkhyAtA varSanA AyuvALA manuSyo na thAya sAtamI nArakInAM che te garbhaja tiryaMcamAM ja upaje. (3) 9 raiveyaka, 5 anuttara vimAna tathA 9 mAMthI bAramA devaleka sudhInA deva temaja nava kAntika de e sattAvIza prakAranA paryAptA devo sivAya bAkInA 72 paryAptA de, 15 karmabhUminA paryAptA ane aparyAptA tathA 101 saMmahima manu kula 131, nArakI temaja tiryaMcanA badhA cho tiryaMcamAM upajI zake. (4) deva tathA nArakI cavIne nArakI na thAya. 15 karmabhUminA paryApta manuSya temaja pAMca tiryaMca garbhaja paryAptA ane pAMca saMmUrchAima paMcendriya tiya"ca paryApta ema kula 10 tiyaca. (5) 10 bhavanapati, 16 vyaMtara, 10 tiryagajAMbhaka, jayotiSI, pahele tathA bIje devaloka, ane eka kilpiSI sivAya 49 de, 101 saMmUrNima manuSya aparyAptA ane karmabhUminA paryAtA tathA aparyAptA maLI kula 131 manuSyo ane badhA tiryae ekendriyamAM upaje. nArakInA ekandriyamAM upajatA nathI. 15 paramAdhAmI kALa karIne aMDagalaka maccha thatA hovAthI ekendriyamAM Ave nahi kemake dravya lokaprakAza sarga 8 mAM kahyuM che ke-paramAdhAmI marIne aMDagalaka ma thAya che. (6) deva tathA nAke beIndriyamAM upajatA nathI. 101 saMmUcchima manuSya ane 15 karmabhUminA paryAptA tathA aparyAptA maLI kula 131 manuSyo temaja badhA tiryaMce upaje che, paraMtu eTaluM vizeSa jANavuM ke asaMkhyAta varSanA yuvALA tiryo tathA mana utpanna na thAya. (7-8) beIndriya pramANe jANavuM. (9) 99 paryAptA de, 101 saMmurijI ma aparyAptA manuSyo, 15 karmabhUmi, 30 akarmabhUmi ane pa6 aMtafpanA 101 garbhaja paryAptA temaja 15 karmabhUminA aparyApta kula 217 manuSya, badhA tiryaMca, sAta nArakI paryAptA-ATalA che paMcendriyamAM upaje. (10-11) ekendriya pramANe jANavuM. ahiMA devatAnA 49 bheda lakhyA che te bAdara paryAptA mAM lAgu paDe che. (12-13) beIndriya pramANe jANavuM. (14) ekendriya pramANe jANavuM. (15-ra0) paMcendriya pramANe jANavuM, paraMtu devatA ane nArakI aparyAptAvasthAmAM maraNa pAmatA nahi hovAthI aparyAptA grahaNa karyo nathI. (21) 4 paryAptA devo, 101 saMmUrNima manuSyo tathA 15 karmabhUminA paryAptA ane paryAptA 30 maLI kula 131 manuSyo, badhA tiryaMce ane sAta paryAptA nAraka chevo napuMsakaveda pAme. 30 akarmabhUmi ane 56 aMtardIpanA manuSyo mRtyu pAmIne devalokamAM jAya, tethI napuMsakavedamAM na Ave. cothA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 karmacanthanI gAthA 58nA bhAMgAmAM ethe guNasthAne dArikamizra kAyayoge vartatAne napuMsadane niSedha karyo che ane je anuttaravAsI devatAo maraNa pAmI garbhaja utpanna thAya che tyAre aparyApta avasthAmAM napuMsakapaNe utpanna thatA nathI mATe pAMca anuttara bAda karyA che. (22-25) sarve prakAranA jIvomAM cAre kaSAya hoya, (26-28) paMcendriya pramANe jANavA, paraMtu teu tathA vAyukAyanA jIvanA ATha bheda bAda karatAM 363 thAya; kAraNa ke emAMthI Avelo chava samakita pAmato nathI tethI jJAna na hoya. (29) 84 paryAptA devo, 101 saMbhUmi aparyAptA tathA 15 karmabhUminA paryAptA tathA aparyAptA. teu ane vAu sivAyanA tiryaMce ane pAMca nArakIo pahelI pAMca sudhI cAritra pAmI zake. paramAdhAmI maraNa pAmI aMDagolika maccha thAya che ema dravyaprakAzanA 8mA sargamAM batAvela che mATe mana:paryavajJAnamAM 15 paramAdhAmI marIne Ave nahi. (30) sUkSma pRthvIkAya, bAdara pRthvIkAya, sUkSma bAdara apakAya, sUkama bAdara sAdhAraNuM vanaspatikAya ane bAdara pratyeka vanaspatikAya-e sAta paryAptA tathA sAta aparyAptA kula 14, ane saMbhUmi tiryaMca paMcendriya pAMca paryAptA ane pAMca aparyAptA pAMca garbhaja tiryaMca paryAptA aparyAptA kula 34, ahiM tiryaMcamAM tathA manuSyamAM paryAptA aparyAptA grahaNa karyA che, dravya prakAza sarga thI ATha sudhImAM aMtarApti dvAramAM koI ThekANe paryAptA aparyAptA, vivakSA nahi grahaNa karela hovAthI ame aparyAptA lakhyA che ane sarbha pRthvIkAya, apUkAya ane vanaspatikAyamAMthI AvelA bAdara paryAptA pRthvIkAyAdikanI peThe bIjA bhavamAM mokSaprApti kahI che. juo dravya prakAzasarga 4. 15 karmabhUmi paryAptA tathA aparyAptA. devatAmAM 15 paramAdhAmI ane traNa kibipIA varjIne 81. prathamanI cAra nArakI. (31-33) devatAnA bhedamAMthI nava lekAntika ane pAMca anuttara vimAnavAsI de choDIne 85 paryAptA deva bheda maraNa pAmI matijJAnamAM AvI zake che. 101 saMbhUmi manuSya aparyAptA, 101 garbhaja manuSya paryAptA, 15 karmabhUminA manuSya aparyAptA kula 217 tathA tiryaMcanA 48 ane nArakI sAta paryAptA. (34-36) mana:paryavajJAna pramANe. (37-38) kevaLajJAna pramANe. zaMkA A pramANe che ke-paramAdhAmI ane kiTibaSiAmAMthI nIkaLela AtmA bIjA bhavamAM manuSyapaNAmAM kevaLajJAna ane upazamaNi ane kSapakazreNi A traNa vastu prAta kare ke kema ? je prApta karatA hoya to devatAnA 98 bheda lAbhavA joIe. (39) 99 paryAptA de, 30 akarmabhUmi ane 56 aMtardI panA garbhaja manuSyo mRtyu pAmIne deva ja thAya tethI te sivAyanA 131 manuSya tela ane vAu sivAyanA tiryae tathA nAraka sudhInA jIvo dezavirati pAme. (40-42) paMcendriya pramANe. (43) avadhijJAna pramANe. (44) kevaLajJAna pramANe. (45-51) paMcendriya pramANe. (12) nava kAtika ane pAMca anuttara sivAyanA 85 paryAptA, abhavya kulaka 15 paramAdhAmIne bhavya kahyA che e abhiprAye devatAnA 70 paNa lAjeparamAdhAmI sivAya bAkI avadhijJAnavata. (53-54) avadhijJAna pramANe. (55) 15 paramAdhAmI maraNa pAmI maccha thAya che mATe anaMtara bhavamAM kSAyika samakita pAmatA nathI. (56-58)paMcendriya pramANe (60) 101 saMmUrNima manuSya aparyAptA tathA 15 karmabhUmi paryAptA tathA aparyAptA, (61) paMcendriya pramANe. (2) paMcendriya pramANe. A dareka jIvabheda maraNa pAmI vakragatimAM AvavAno saMbhava che ane vakragatimAM chave aNuhArI hoya che tethI vakragatie jIvanA 371 bheda pAme. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 koSTaka(kaThA)nuM zuddhipatraka pRSTha mArgaNa khAnuM. naMbara - aspaSTa 10 4 8 : : 8 : 127 38 127 50 127 50 127 54 127 127 55 127 55 127 * 56 127 61 140 h 0 m 9 pRSTha mArganuM khAnuM. azuddha. naMbara. 31 51 3 0 5 31 para 3 0 5 31 56 3 5 0 31 pAchu 3 5 31 58 3 beIdriya beIndriya pacendriya paMcendriya 43 1 28 43 33 1 03 33 51 45 3 1 64 10 2 pRthvIya pRthvIkAya 64 13 2 vaukAya vAukAya 73 47 2 ka. 74 6 2 beIdriya beIndriya 75 58 3 0 10 93 58 1 50 58 99 43 3 1650000 11650000 8 = 9 pha - 8 1 3 5 0 ja 8 0 che 140 che ja & ja cho - 2 sa trasakAya my sh 159 140 35 140 36 140 37 155 5 1pa0 15 159 53 54 180 39 199 4pa 198 53 205 20 21. 54 214 14 h 3 3 3 2 2 2 3 10 4 6 6 3 aspaSTa 122 126 126 126 126 126 126 30 2 6 13 15 30 31 3 8 6 5 10 4 4 ka " S. 3 3. 42/34 3 (?) 3 20 31 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha pakti azuddha. kAra hAvaza vaidhAlika 1 1 ra 7 7 9 9 9 12 12 13 5 25 23 24 26 4 24 eka 33 karatAM 4 7 kAka sivAyanA lakhANanuM zuddhipatraka. anene AthI AnA khapAvavanI 9 9 20 avu 14 vRtti 14 vazama 16 pada 21 guNusthAnI zuddha vabhedadAra riva vaidhANika ema 27. UvalikA 31 prApta 3 puddagalenA gaNatAM anenA 26 26 26 32 4 34 8 34 ' A guNasthAnavALAne 37 67 thatA hovAthI A samaktinA khapAvavAnI Avu kastavavRtti upazama veda guNasthAnanI kALa sarva khapAve che khapAve 224 13 13 13 13 22 kaLa 13 30 save 15 11 khapave che 15 17 apAve 20 25 (23) (24) 21 2 thI 4 mizra guNasthAne mitra guNasthAne paNa 40 athavA traNa kA mithyAtvanA aMza che, paNa mithyAtva- vizeSa hAya teA ajJAna 40 ne aza vizeSa hAya mATe be athavA 40 40 hAya te! ajJAna traNa kahyA che. hAya mATe e. pRSTha pa`kti azuddha. dArika, edArikamizra, AvalikA prApta pudgalAnA soorm 39 39 39 4 4 *> * 7 7 7 7 9 9 3 } OM 12 18 16 ahAraka, pravatI sabaMdhathI hAsyAdine nava kapAta) nA sAra jIntAkanA yuthikApuSpa, lIMbaDA kaDavI trapuSI, stu AmAM devatAe bAdara paryAptA zuddha. audArika audArikamizra, 27 pramattadA 17 bRhatsagrahaNI 6 udya AhAraka, pravartatA sabaMdhathI hAsyAdi navate thatA haiAvAthI, sAsvAdanamAM paNa pUrepUrA hAya. kapAta (kazrutara )nA sAra ( kherasAra ) vRttAka( rIMgaNAM)nA yUthikApuSpa ( jIinAM puSpo ) kariyAtu kaDavI sudhI ( kaDavI kAkaDI ) vastu OM Adara paryAptA pRthvI,apU cAra saMbhave. 18 saMbhave. 24 (27) (30) 25 (28-29-30 ( 27-28-29 31-32-33) 31-32-33 ) pramattadazApaNa bRhatsaMgrahaNI uya te Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 A pRSTa paMkita 50 4 50 9 50 16 50 22 55 11 azuddha zuddha pRSTha paMkti vivecana paricaya 103 10 apaapacaya caya apacaya vivecana 103 11 -29-3 ) -29-30) 103 12 110 25 zastraparignAdi SaDajIvanikAyAdi 110 nirviSa nirviSTa saMyogI sayegI 11ra 2 vivecana paricaya 116 119 0 ( 37-38) (38) 125 22 125 28 paricaya vivecana vivecana 131 5 - 56 59 59 62 20 2 25 21 - vivecana hetu 64 13 64 15 64 18 64 19 14 30 hetu hetu(34-35-46- (3475 36vivecana paricaya vivecana paricaya evuM paricaya rasane yogya rasanAM pariNAve parimAve te zarIrarUpe azuddha zuddha e saMghayaNuM hAya (37) (38) pahelA (37, pahelAM eka eka hAya (38) (55-58) papa cAritra hoya cAritrahAya(56 57-58)nahAya paricaya apekSAe apekSAe nArakagati, naragati, deva upazamazreNI upazamaNIe be tALI prakAre nI beMtAlIza prakRtio pathikI, pathikI,prANA tipAtikI, premikI kriyA, premikI kriyA ane adhikaraNikI adhikaraNikI ane prAdeSikI- A sAta heya. A nava hoya che. keTalAka AcA meM iyopathikI ane prASikI vadhAre mAne che, tenA matamAM nava hAya. sU. 9 ane 10 sUtra. a.9 su. sUtra. manuSya (5) na hoya beIkane na hoya. beI. ndriyAdine (38-43) (38). pAMca pAMca hoya, na hoya ke na hoya. ( 39-43 ) 1. pAMce AvaraNa hoya. evuM 69 71 14 2 71 20 1. 21 71 31 14. 10 - 20 paricaya 142 8 dhyAnamAM dhAnane hetuvAdo pazikI hetuvAdyapadezikI 15 27 admira RoLAtA 153 dIrghakAlikI (31)dIrghakAlikI 153 13 sUkSma sadeha sUkSmasaMdeha 160 veda vikriya 12 vaikriya 12 kAyogane kAyayogamAM 160 13 vartatane vartatAne heya - 16 - 32 160 103 9 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa 5kita azuddha '' 20 ( 24 ) : mAya 1}} 20. zeSa sALa hAya 167 174 4 ( 4-45 ) kalakAre che 181 181 OM kucha 182 30 sasI 182 32 182 35 183 4 183 183 mAna ane lAbha sivAyanA rASa seLa hoya. 6 nA abhAve hoya che nA abhAva che. 187 188 189 vaSasanAca anahArI : tajasa. ( kahevAya. 13 dhanya samaya 13. kAla dhaTe nahi; 1 183 18 samaya kAla 184 9 avadhijJana 14 16 I 185 185 185 kara sathatA 8. 18mAM, 1 traNa patyeApama pUrva kAla pRthakatva adhika 186 3 adhika zuddha ( 23 ) : mAyA zeSa seALa TrAya, ( 24) cAre phAyanA va 189 ja cAritra pALI ( 34-35 ) kahyo che. RRY B 37 sI vaRSabhanArAya anAhArI taijasa [ kahevAya jI kAyasthiti prakaraNa gAma jadhanya eka samaya kAla eka samaya dhare nahi; eka samaya kALa avadhanAna kA sakhyAtA. 558mAM. traNa pahyopamane sAta karoDa pU. juo kAyasthiti prakaraNu gAthA 10 adhika, ju juo krAyasthiti prakaraNa gAthA 9 12 utkRSTa 26 Apaze 4 ATha varSanI vaye ATha varSanI pUrNa vaye. cAritra laIne 39 khAvo paNa 189 90 191 192 192 pati 36 15 26 192 27 paraMtu 194 7 194 che 194 27 194 195 195 13 195 OM 195 23 195 k 195 23 1 sata 4 A 36, 102 prakAza che. 34 uttaravakriya 3 be 203 azu ( 21-32 ) a. 33, 132 196 27 agulane kR 28 1. ja 200 17 201 1 utkRSTa avagaDhanA 22 maraNu samuta kRta maraNu samuddhAtakRta maraNu samuddAna maraNu samudbata kRta kRta lagabhaga devalAka lagabhaga vA 19 30 sI nya 197 10 amA 196 19 197 197 samI vaikriya avagaDhanA 22 samuddhata 24. vaLI samata 200 che anatAnubaMdhI 200 10 haiya 200 11 (34-46 ) 200 16 ca zAtavenIya hAya. badhAM zabda kaalAkaprakAza ( 31-32 ) a. 36, gAthA 132 bRhat a. 36, gAthA 102 2 sAte karmanI 53 prakRti baMdhanA nAma paraMtu aMgulanA utkRSTanA thAya che. uttaravaikriya apekSAe utkRSTa avagAhanA utkRSTa samakitI sItendra AThamA vaikriya avagAhanA samuddhAta vaLI samu dhAta anaMtAnubaMdhI hAya. ( 34-6 ) pAMca zAtAvedanIya hAya. baMdhamAM sAte karmanI tathA dhamAM sAta kanI 53 prakRtinA nAma Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 C mizra = = = = - & 237 kulamaMDana puSTa paMkti azuddha zuddha | pRSTa paMkita azuddha zuddha 2 3 hoya ja. heyaja sItteramAM 237 13 che. che.24-25-26213 13 ane e - ane jinanAmAe 27-28-29 216 24 minika, vimAnika ATalI kalama217 17 vanaspati bAda karatAM vanaspatinA nA pramANa mATe keTe 219 3-4 13 - 131 vicArasapta.. 219 21-4 31 131 221 31 ane paryApta ane aparyAptA tikA'nI gAthA 229 6 mitra 74 thI 77 233 7 te juo. 233 29 (58, 60 ) (58-60) , 237 , 14 bAramAM bAramA ane 235 2? garbha- garbhaja teramA kuzalasUrinA ziSya zrI vijayadeva- (31) ( 3 ) deva vijayadevasari. sUrinI AjJA tathA nArakI thI zrI vinaya uparAMta kuzalamuni. * jaLacara garbhaja jaLacara 235 3 kulamaMDala arthAta caudamA 238 arthAta 9 samyagu dASTi sAsvAdananI . guNasthAnavALA apekSAe samyagU ane daSTi 236 32 mArgaNAmAM : che mArgaNa, mAMthI 234 12 samyagU mithyA ane samya temAMthI mithyASTi 236 33 bIjAone hAya bIjAone na ema traNe prakA236 18 che eTale kevaLA nI sthiti 238 19 avasthAmAM dvipadamAM hiMda-sacitta236 21 kAla sudhI nakakAla pachI nara mAM pradhAnamAM na jAya. kamAM jAya. mukhya 4 2 37 kAla siMhAdi kAla kSAyika 238 mukhya siMhAdi samakitanI 238 20 apadamAM apadamAM mukhya apekSAe : 239 26 viziSTa kRta237 10 jAnyathI bhavaparAvRttinI jJAnanI apekSAe java- 240 13 sarva jIvone sarva saMsArI nyathI jIvone neTa - 37 ane 38 mI kalamo barAbara nathI, mATe tene raddI samajavI. noTa - 16 )mAM samyakatvakAramAM 43 mI mAgaNI avadhidarzananuM vivecana-upazama kSAyopazama, kSAyika, karmagraMtha cethA, gAthA 49nA vivecanamAM midaSTi guNasthAne paNa vinaMgaNAnIne avadhidarzana hoya, ema kahyuM che. e apekSAe avadhidarzanamAM chae samakita ghaTI zake A vAta tenA vivecanamAM AvI rahI gaI hatI, tethI ahIM ApI che. daSTi ranA - = = = * kutajJAnanI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A granthamAM je je granthAnI zAkha ApavAmAM AvI che te granthAnI sUcI. 1 ananya kulaka. 2 AcArAMga sUtra. 3 Avazyaka sUtra. 4 uttarAdhyayana sUtra, 5 ka grantha pahelA. 6 karmagrantha trIjo. cha ka grantha ceAthe. 8 kama grantha TTo. 9 ka`grantha chaThThAnI vRtti, 10 karmagranthanI avasUri. 11 karmagranthanI laghuvRtti. 12 kagrantha vRtti. 13 kama`stava vRtti. 14 kAyasthiti prakaraNu. 15 kAla leka. 16 guNusthAnakramAAha. 17 vicAra. 18 jIvAbhigama satra. 19 tattvArthAdhigama vRtti. 20 tattvArthAdhigamatra bhASya. 21 tattvArthAdhigama sUtra mULa, 22 dazavaikAlika sUtra. 23 daMDaka prakaraNuM. 24 dravyalAkaprakrAza. 25 navatattva bhASya. 26 naMdIsUtra 27 pakSavaNA sUtra. 285Mcasa'graha. 29 pravacanasAra. 30 pravacanasAre dvAra. 31 zrRhat sAyaNI. 32 zrI bhagavatI sUtra 33 zrI bhagavatI sUtra-cUrNi 34 bhAva leAkaprakAza. 35 bhASyanI vRtti. 36 mahAbhASya. 37 yogazAstra. 38 rAyapaseNui. 39 vicArapa cAzikA 40 vicArasaptatikA ( sattarI ). 41 vicArasAra prakaraNu. 42 vizeSaNuvatI. 43 vizeSAvazyaka bhASAntara. 44 vizeSAvazyaka vRtti. 45 zataka bRhad chuiM. 46 saptatattva prakaraNuM. 47 zrI sthAnAMga sUtra. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa paheluM avaziSTa kAra. 73 dhruvabaMdhI dvAra paricaya-pravabaMdhI 47 prakRti A pramANe. jJAnAvaraNIya pa, darzanAvaraNIya 9, 16 kaSAya, bhaya, jugupsA, mithyAtva. A ogaNIza prakRti mehanIya karmanI, varNacatuSka, taijasa, kArpaNa, agurulaghu, nirmANa, upaghAta-A nava prakRti nAma karmanI, pAMca aMtarAya-A 47 prakRti vabaMdhInI che. vivecana 1 thI 25 mArgaNAmAM, 31 thI 33 mArgaNAmAM, 40 thI 42, 45 thI 52, 58 thI dara mArgaNAmAM, uparanI mArgaNAmAM saMpUrNa 47 prakRti lobhe. 26 thI 28 mAM pravabaMdhI 47 gaNAvI che, temAMthI anaMtAnubaMdhI cekaDI, thINudvitrika ane mithyAtva A ATha bAda karatAM 38 lAbha. 29 mAM muvabaMdhI 47 gaNAvI che temAMthI anaMtAnubaMdhI cokaDI, apratyAkhyAnI cekaDI, pratyAkhyAnanI cekaDIA bAra kaSAya, thINuddhitrika, mithyAtva mehanIya A 16 sivAya 31 prakRti lobhe. 30mAM eka paNa prakRti ne lAbhe. 34 thI 36 mAM 31 prakRti lobhe mana:paryavajJAnavata. 37 mAM jJAnAvaraNIya pa, darzanAvaraNIya 4, aMtarAya pa-A 14 prakRti lAbhe. 38 mAM eka paNa prakRti na lAbhe. 39 mAM 35 lAbhe. mana:paryavajJAnamAM 31 kRti gaNAvI che temAM apratyAkhyAnanI cekaDI umeratAM 35 lAbhe. 43mAM 39 prakRti lAbha-avadhijJAnavata. 44 mAM eka paNa prakRti na lAbhe. 53 thI 56 mAM 39 prakRti lAbha-avadhijJAnavata. 57 mAM mithyA sivAya 46 prakRti lAbha. 74 adhuvabaMdhI dvAra paricaya-aAvabaMdhInI 73 prakRti A pramANe che. vedanIya 2, traNe veda, hAsya, rati, arati, zaka, A saMta mohanIya kamanI, AyuSya cAra, nAmakarmanI varNacatuSka, tejasa, kAmaNa, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, varNAdi nava prakRti vinA nAmakanI 58, zetranI A 73 prakRti adhavabaMdhInI jANavI. 29 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 vivecana (1) pa7 prakRti A pramANe lAbhe. je adhavabaMdhI 73 prakRti che temAMthI devatrika, narakatrika, sumatrika, vikasendriyatrika, AhAradika, vaikriyadrika, A 16 vinA 57 lAbhe (2) saMpUrNa 73 lAbha. (3) 73 prakRtimAMthI AhAradika ane jinanAma A traNa sivAya 70 lAbha. (4) devagatimAM 16 prakRti vaI che, taduparAMta ekendriya, sthAvara, Atapa A traNa prakRti umeratAM kula 19 vinA 54 lAbha. (5) jinanAma, devatrika, narakatrika, AhArakaThika, vikriyadrika, A 11 vinA 62 prakRti lAbha. (6-8) 62 prakRti lobhe. ekendriyavata. (9) 73 saMpUrNa lAbha. (10-11,14) 62 prakRti lAbhe ekendriyavata (12, 13 ) je ekendriyamAM 11 prakRti vacha che taduparAMta manuSyatrika, ucca gotra. A cAra umeratAM 15 thAya. A 15 prakati 73 mAMthI bAda karatA 58 lAbhe. (15-25) 73 prakRti lAbha. (26-28) adhuvabaMdhI 73 prakRti che temAMthI narakatrika, jAticatuSka, sthAvaracatuSka, AtapanAma, napuMsakada, prathamanA pAMca saMdhayaNa, prathamanA pAMca saMsthAna, durbhagatrika, tiryaMcatrika, strIveda, udyota, azubha vihAgati, nIcagetra-A 33 prakRti vaI bAkInI 40 lAbha. (29) je matijJAnamAM 33 prakRti bAda karI che te uparAMta manuSyatrika, audAriddhika, prathama saMdhayaNa, 33 mAM 6 umeratA 39 prakRti bAda karatA 34 lAbha. (30) eka zAtA vedanIya lAbha. (31-33) jinanAma, AhArakadika sivAya 70 lAbhe (34-36 ) 34 prakRti lAbha mana:paryavajJAnavata (37) yazanAma, uccagetra, zAtA vedanIya, A traNe prakRti lAbhe (38) eka zAtA vedanIya lAbha. (39) mana:paryavajJAnamAM 34 gaNavela che temAMthI AhArakadika, bAda karatA 32 prakRti lAbha. (40) AhAradika vinA 71 prakRti lAbha. (41-42) 73 prakRti lAbha. (43) 40 prakRti lobhe. avadhijJAnavata(44) eka zAtAdanIya lAbhe (45-47) AhArakaThika vinA 71 lAbhe (48) avabaMdhI 73 prakRti che temAMthI narakatrika, sUkSmatrika, vikalendriyatrika, A nava prakRti vinA 64 lAbhe (49) te jelesthAmAM 73 prakRtimAMthI 9 vaI che taduparAMta ekendriya, sthAvara, Atapa A traNa umeratA 12. prakRti vajIne 61 prakRti lAbhe (50) je adbhavabaMdhI 73 prakRti che temAMthI narakatrika, sUkSmatrika, vikalendriyatrika, ekendriya nAma, sthAvara, Atapa nAma, tiryacatrika, udyota nAma-A 16 prakRti vaIne pa7 samajavI. ahIM je zubha lesyAmAM 57 prakRti kahI che te trIjA karmagranthanI gAthA 23 mInA abhiprAya mujaba che. keTaleka ThekANe udyota nAma ane tiryacatrika A cAra prakRti vadhAre paNa jaNAya che. bRhasaMghayaNanA abhiprAya. (51) 73 prakRti lAbhe (para) AhArakadika, jinanAma, A traNa vajIne 70 prakRti lAbha. (53) 38 prakRti lAbhe. je matijJAnamAM 40 prakRti jaNAvI che temAMthI manuSya ane devAyuSya vajIne 38 hAya. (54-55) 40 prakRti lobhe. matijJAnavat (56) 35 prakRti lAbhe. je matijJAnamAM 40 prakRti kahI che temAMthI AhArakaThika, jinanAma karma, manuSAyu tathA devAyu A pAMca prakRti vajIne 35 lAbhe (57) 55 prakRti lA. narakatrika, jAticatuSka, sthAvaracatuSka, haMDaka saMsthAna, chevaTuM saMdhayaNa, napuMsakada, Atapa nAma, AhAradika, jinanAma, A 18 prakRti 73 mAMthI bAda karatA 55 prakRti lAbha. (58) 70 prakRti lAbhe abhavyavata (59) 73 prakRti lAbhe (60) 70 prakRti abhavyavata (61) 73 prakRti lAbhe (62) AhAradika, devAyu, narakatrika, manaSyAya, tiyaAyuSya, A ATha prakRti 73 mAMthI bAda karatA 65 hoya. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara7 75 pRdaya dvAra paricaya-prodayanI 27 prakRti A pramANe che-jJAnAvaraNIya pa, darzanAvaraNIya 4, mithyAtva mehanIya, varNacatuSka, agurulaghu, nirmANa, tejasa, kAmaNa, sthira tathA asthira, zubha, azubha, aMtarAya pa-A 27 prakRti pradayanI che. vivecana (1-25) (31-33) (40-42) (5-52) (58-62) ATalI mArgamAM prodayanI 27 prakRti kahI che te badhI lAbha. (26-29) (34-38) (43) (53-57) ATalI mArgaNAmAM dudayanI ra7 prakRti kahI che temAMthI mithyAtvane bAda karatAM 26 lAbha. (30) nAmakarmanI dhRdayanI 12 prakRti lAbha. (44) nAmakarmanI hRdayanI 12 prakRti lAbha. 76 adhuvodaya dvAra, - paricaya-adhudayanI 5 prakRti A pramANe che. pAMca nidrA, be vedanIya, mithyAtva vinA mehanIya karmanI 27, AyuSya 4, gati 4, jAti pa, tejasa tathA kAmaNa sivAyanA traNa zarIra, 3 upAMga, cha saMghayaNa, cha saMsthAna, 4 anupUrvI, be vihAgati, nirmANa ane agurulaghu sivAya cha pratyeka prakRti, sthira ane zubha sivAyanI trasa dasakAnI ATha, asthira ane azubha vinA sthAvaradasakAnI ATha, be tra-A 95 prakRti adhudayanI che. vivecana (1) 57 prakRti lAbhe, te A pramANe-pAMca nidrA, be vedanIya, 16 kaSAya, hAsyaSaka, puruSaveda, strIveda, samakitanehanIya, mizramehanIya, devatrika, pacendriya jAti, vaikriyadika, prathama saMsthAna, zubha vihAgati, upaghAta, parAghAta, uzvAsa, udyota, trasa, bAdara, paryApta, prAka, saubhAgya, durbhAgya, Adeya, anAdeya, yaza, apayaza, uccagotra, susvara-A 57 prakRti devagatimAM lAbhe. ane paMcasaMgraha tathA karmaprakRtinA abhiprAye devagatimAM thINudvitrikane udaya mAnya nathI te abhiprAya thINudvitrika vinA 54 lAbhe. ahiM devagatimAM udyotane udaya kahyo che te uttarakriya zarIranI apekSAe (2) je adhudayanI 95 prakRti che temAMthI narakatrika, devatrika, tiryacatrika, sthAvara, samanAma, sAdhAraNanAma, AtapanAma, ekendriyAdi jAti 4, A 17 prakRti vinA 78 lAbha. (3) je adhuvodayamAM 95 prakRti gaNAvI che temAMthI manuSyatrika, devatrika, narakatrika, AhAradika, jinanAma, uccagetra-A 13 prakRti vaI bAkInI 82 lAbha. (4) je adhavodayamAM 95 prakRti gaNAvI che temAMthI pAMca nidrA, be vedanIya, 16 kaSAya, hAsyaSa, napuMsakaveda, samakita mehanIya, mizra mohanIya, narakatrika, paMcendriya jAti, vaikriyadika, huMka saMsthAna, azubha vihAgati upadhAta, parAghAta, ucchavAsa, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, durbhAgya, duHsvara, anAdeya, apayaza, nIcagetra, A para Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 prakRti lAze. pa`casagrahanA abhiprAye thoLuddhitrika vinA 49 lAbhe. ( 5 ) 14 prakRtinA udaya hAya te A pramANe-nidrA 5, vedanIyara, 16 kaSAya, hAsyaSadUka, napu Msakaveda, tirthaM catrika, ekendriya jAti, audArika zarIra, vaikriya zarIra, huDaka saMsthAna, parAdhAta, ucchvAsa, upadmAta, Atapa, udyota, bAdara, pA~pta, pratyeka, yazanAma, sthAvara, suma, aparyApta, sAdhAraNa, durbhAgya, anAdeya, apayaza, nIpagotra, A 54 prakRtine udaya hAya. ahIM vaikriya zarIra vAukAya AzrayI gaNyuM che, (6) 55 prakRtinA uddaya hAya, te A pramANe-narakatrika, devatrika, vaikriyadghika, manuSyatrika, uccageAtra, strIveda, puruSaveda, ekendriya nAma, tendriya, cerindriya, pacendriya jAti, AhArakakrika, prathamanA pAMca saMdhayaNu, prathamanA pAMca sasthAna, zubha vihAyeAgati, jinanAma, sthAvaranAma, sUkSmanAma, sAdhAraNa, Atapa, subhaga, Adeya, samakitamAhatIya, mizramehanIya- 40 bAda karatA 95mAMthI 55nA udaya hAya. (7-8) 55nA udaya hAya. upara pramANe. phera mAtra eTale ke eindriyanA khale teindriyane caurendriyanA udaya samajavA. (9) ekendriyAdi cAra jAti, sthAvaradrika, sAdhAraNanAma, AtapanAma-A AThe prakRti vinA 87 lAbhe. (1) je ekendriya mANuAmAM 54nA udaya kahyo che temAMthI sAdhAraNu nAma, vaiSkriya zarIra, A be prakRti khAda karatAM para ne udaya hAya. ( 11 ) je pRthvIkAya mA AmAM para prakRti batAvI che temAMthI Atapa nAma bAda karatA 51nA uddaya hAya. (12) asUkAyamAM 51 prakRti batAvI che temAMthI udyota, yazanAma khAda karatA 49 nA udaya hAya. ( 13) teukAyamAM 49 prakRti batAvI che temAM vaikriya zarIra umeratAM 50 nA udaya hAya, (14) je ekendriya mArgAmAM 54 prakRtine udaya kahyo che temAMthI Atapa nAma, vaikriya zarIra, A be prakRti aiAda karatA para nA udaya hAya. (15) ekendriya jAti, sthAvara ki, sAdhAraNu nAma, Atapa nAma, A pAMca prakRti vinA 90 nA udaya hAya. ( 16 ) ekendriyAdi jAticatuSTa, sthAvaracatuSTa, AnupUrvIcatuSTa, Atapa nAma A 13 prakRti 95mAMthI bAda karatAM 82 nA udaya hAya. (17) sthAvaracatuSTa, AnupUrvI 4, Atapa nAma ekendriya jAti-A dasa prakRti vinA 85 nA udaya hAya. ( 18 ) 95 prakRtinA udaya hAya. kAraNa ke kAyayoga sa`ne hAya. ( 19 ) narakatrika, sthAvaraki, sAdhAraNu, Atapa, ekendriyAdi jAti 4, ninAma, strIveda, napuMsakaveda. A 14 prakRti vinA 81 nA udaya hAya. (20) je puruSavedamAM 81 prakRti nA uThya kahyo che temAMthI AhArakaki bAda karatAM 79 te uya hAya, kAraNa ke strIone AhAraka labdhi hAtI nathI. ( 21 ) devatrika, jinanAma, puruSaveda, veda, A cha prakRti bAda karatA 89 nA udaya hAya. (22) mAna 4, mAyA 4, lAbha 4, jinanAma-A 13 prakRti vinA 82nA udaya hoya. (23) kraSa 4, mAyA 4, lAbha 4, jinanAma-A 13 prakRti vinA 82nA udaya hAya. (24) krodha 4, mAna 4, leAbha 4, jinanAma A 17 prakRti vinA 8ranA udaya hAya. (25) dha 4, mAna 4, mAyA 4, jinanAma, A 13 prakRti vinA 82 nA udaya hAya. (26-27) sthAvaracatuSTa, jAticatuSka, anaMtAnubaMdhI catuSka, Atapa, mizra mAhanIya, jinanAma-A 15 prakRti vinA 80 nA udaya hAya. (28) je matijJAnamAM 15 prakRti bAda karI che te uparAMta tiryaMcAnupUrvI sahita 16 bAda karatAM 8 nA udaya hAya. ahIM je avadhijJAnamAM tiya cAnupUrvIne niSedha karyAM che te pannavaNA sUtrane AdhAre. te abhiprAye tiya cAnupUrvI bAda karI che ( 29 ) nidrA 5, vedanIya 2, sajvalanacatuSTa, traNa vaida, hAspaSaTka, samakita mAhanIya, manuSyAyuSya, ucca gAtra, manuSya gati, paMcendriya jAti, audArikaki, AhArakaki, cha saMdhANu, cha saMsthAna, me vihAyAgati, upadhAta, parAdhAta, ucchvAsa, sthira ane zubha sivAyanI trasadasakAnI 8 ane duHsvara-A 55 prakRtine uya hAya. ( 30 ) manuSya gati, paMcendriya jAti, audA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 rika dika, paheluM saMghayaNa, cha saMsthAna, be vihAyogati, jinanAma, upaghAta, parAghAta, uzvAsa, trasa trika, subhaga, Adeya, yaza, susvara, pratyeka, duHsvara, be vedanIya, manuSpAyuSya, uccagotra, A 30 prakRtine udaya hAya. (31-32 ) samakita mohanIya, mizra mehanIya, jinanAma, AhArakakrika, A pAMca prakRti vinA 90 no udaya hAya. ahiMyA traNa ajJAna ne be guNasthAna mAnIe to A pAMca vinA 90 no udaya heya. traNe ajJAnamAM prathamanA traNa guNasthAna paNa zAstramAM kahyAM che mATe pUrvokta 90 mAMhe mitra mohanIya umeratAM 9 ne udaya hoya; kAraNa ke traNa ajJAnane caturtha karmagranthamAM be traNa guNasthAna kahyAM che. be guNasthAnanA abhiprAye 90 ane traNa guNasthAnanA abhiprAye 91 ne udaya samajavo. (33) AhAraddhika, jinanAma, samyakatva mehanIya, sthAvaracatuSka, jAticatuSka, Atapa nAma, manuSyAnupUrva, tiryaMcAnupUva e 15 prakRti sivAya 80 prakRtino udaya hoya. manuSya ane tiryaMcamAM vigraha gatimAM vibhaMga sahita na upaje ane Rju gatie upaje, mATe ahiM manuSyAnupUrvI ane tiryaMcAnupUrvIne niSedha karyo che. ( 34-35) 55 prakRtine udaya hAya mana:paryavajJAnavat (36). AhAradika, strIveda, prathama saMghayaNa sivAyanA pAMca, mana:paryavajJAnamAM 55 gaNAvI che temAMthI uparanI ATha prakRti bAda karatAM 47 ne udaya hoya, kAraNa ke upara batAvela ATha prakRtinA udayavALA che parihAravizuddhi cAritra laI zake nahi. (37) nidrAdika, vedanIya be, saMjavalanane lebha, manuSpAyu, ucca gotra, manuSya gati, paMcendriya jAti, audArika dika, prathamanA traNa saMdhayaNa, cha saMrathAna, be vihAgati, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, sthira ane zubha sivAyanI trasadasakAnI ATha, duHsvara, A 34 prakRtine udaya heya. (38) je sUkSmasaMparAmAM 34 prakRtine udaya kahyo che temAMthI lobha bAda karavo ane jinanAma umeratAM 34 prakRtine udaya heya. (39) je mana:paryAvajJAnamAM 55 gaNAvI che, taduparAMta pratyAkhyAnI catuka, tiryaMca gati, tiryaMcAyuSya, udyota nAma, na ca gotra A ATha prakati umeratA 63 ne udaya hoya. (40) AhAradika, jinanAma, A traNa prakRti sivAya 92 ne udaya hoya. (41) ekendriyAdi traNa jAti, AnupUrvIcatuSka, sthAvaracatuSka, Atapa nAma, jinanAmaA 13 prakRti 95 mAMthI bAda karatA 82 prakRtine uzya heya. (42) jinanAma sivAya 94 ne udaya hoya. (43) 79 prakRtine udaya heya. avadhijJAnavat 48) 30 prakRtine udaya heya. kevalajJAnavata. (45-47 ) pUrva pratipanI apekSAe cha guNasthAna hoya, tyAM jananAma vino 94 hoya ane pratipadyamAna kRSNalesyAne cAra guNasthAna kahIe te AhArakadika, ane jinanAma vinA 92 prakRtine udaya hoya. (48) sUkSmatrika, vikalatrika, narakatrika, Atapa tathA jinanAma A 11 prakRti vinA 84ne udaya hoya. (49) ekendriyAdi 4 jAti, sthAvaracatuSka, narakatrika, Atapa nAma, jinanAma -A 13 vinA 82 prakRtine udaya hAya. (50) sthAvaracatuSka, jAticatuSka, narakatrika, Ata" nAma, A 12 prakRti bAda karatA 83 prakRtine udaya hoya. (51) 95 prakRtine udaya hAya. (52) AhAradika, jinanAma, samakita mohanIya, mizra mohanIya, A pAMca bAda karatA 90 prakRtino udaya heya. (53) AnupUrvIcatuSka, sthAvaracatuSka, anaMtAnubaMdhIcatuSka, kujAti 4, samakita mehanIya, mizra mohanIya, Atapa nAma, jinana ma, AhAradika, A bAvIza prakRti vinA 73 prakRtine udaya heya. anya AcAryanA mate upazama samakita sahita anuttara vimAnamAM utpanna thAya che tyAM vigrahagatie devAnupUrvIne udhya hoya che te abhiprAye devAnupUrvI meLavatAM 74 prakRtine udaya heya. (54) mujAticatuSka, sthAvaracatuSka, anaMtAnubaMdhIcatuSka, mizra mohanIya, jinanAma, Atapa nAma, A 15 prakRti vinA 80no udaya hoya. (55) prathama sivAyanA pAMca saMdhayaNuM, mujAticatuSka, sthAvaracatuSka, Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 anaMtAnubaMdhIcatuSka, samakti mehanIya, mizra mehanIya, Ata5 nAma, A 10 prakRti vinA 75 ne udaya heya. ane pUrva pratipanna kSAyika samakitIne cha saMghayaNane udaya hoya che tethI 75 mAM pAMca saMdhayaNa umeratAM 80 prakRtine paNa udaya heya. (56) kujAticatuSka, sthAvaracatuSka, anaMtAnubaMdhIcatuSka, AhArakaThika, jinanAma, samakita mehanIya, Atapa nAma, AnupUva catuSka, A 21 prakRti vinA 74 prakRtine udaya heya. (57) sUkSmatrika, Atapa nAma, narakAnupUrvI, samakti mohanIya, mizra mohanIya jinanAma, AhArakaThika, A 10 vinA 85 prakRtine udaya heya. (58) jinanAma, AhArakaThika, samakita mehanIya, mizramehanIya, A pAMca vinA 90 prakRtine udaya hoya. (59) saMsIne 14 guNasthAna gaNIe te abhiprAye sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, Atapa, jAticatuSka, A ATha vinA 87 heya. saMsIne bhAva mananI apekSAe 12 guNasthAna gaNIe te jinanAma vinA 86 prakRtine udaya heya. (60) prathamanA pAMca saMghayaNa, prathamanA pAMca saMsthAna, zubha vihAgati, subhaga, Adeya, narakatrika, deva trika, vaikriya aMgopAMga, samakita mehanIya, mizra mohanIya, jinanAma, AhAkadvika, puruSaveda strI veda ucca gotra A 28 prakRti vinA 67 prakRtine udaya heya. chaThThA karmagranthanA abhiprAya A 67 prakRtimAM prathamanA pAMca saMghayaNa, prathamanA pAMca saMsthAna zubha vihAgati, subhaga, AdeA 13 prakRti umeratAM 80 prakRtine udaya heya. ahiMyA vaikriya zarIra vAukAya AzrayI gayuM che. (6) cAra AnupUrvI vinA 91 prakRtine udaya heya. (62) AhAradika, audArikadika, vaiktidika, vihAgatidrika, cha saMdhayaNa, cha saMsthAna, upaghAta, parAghAta, ugravAsa, udyota, Ata5, pratyeka, sAdhAraNa suvara duHsvara, mizra mehanIya, nidrA pAMca A 35 prakRti vinA 60 prakRtine udaya heya 77 zrava sattA dvArA paricaya - dhruvasattAnI 130 prakRti che, te A pramANe-jJAnAvaraNIya pa, darzanAvaraNIya , vedanIya 2, samakita mehanIya ane mizra mehanIya sivAyanI 26 mehanIya, nIca gotra, aMtarAya pa, vikriyasaptaka, AhArakasaptaka, devadrika, narakazcika, manuSyadvika, jinanAma-A 21 prakRti vinA nAmakarmanI 82. A 130 prakRti dareka jIne nizcaya karIne samakita pAmyA pahelA hoya che. vivecana (1-29) (31-38) (41-43) (45-54) (56-62 ) mArgaNAmAM 130 prakRtinI sattA heya. saMpUrNa pravRtio sattAmAM hoya (30) jJAnAvaraNIya 5, darzanAvaraNIya 9, aMtarAya 5, 16 kaSAya 9 nekaSAya, mithyAtva mehanIya, sthAvaradrika, Atapa, udyota tiryacakrika, ekendriyAdijAti 4, sAdhAraNanAma. A 56 prakRti vinA 74 nI sattA hoya. (39-40) 130 nI sattA jaNAvI che te upazamazreNie jeNe anaMtAnubaMdhI upazamAvyA che evA jIvone AzrayI samajavI. (44) 74 prakRti sattAmAM heya. kevaLajJAnavata. (55) anaMtAnubaMdhIcatuSka tathA mithyAtva. A pAMca 130mAMthI bAda karatAM 125 sattAmAM heya. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 78 adhruva sattA dvAra, paricayaadhava sattAnI 28 prakRti che, te A pramANe--AhArakasasaka, vaikriyasamaka, AyuSya 4, devadrika, narakaTrika, manuSyadrika, samakita mohanIya, mizramehanIya, jinanAma, ucca gotra, A 28 prakRti addhava sattAnI che. keI vakhata keTalIka prakRtie sattAmAM heya che ane keTalIka hetI nathI, tethI adhava sattA kahevAya che. vivecana (2) (9) (15-28) (31-36) ( 39-43) (45-51) (53-54) (58-59) (61-62) ATalI mArgaNAmAM saMpUrNa 28 prakRtio sattAmAM hoya che. (1) naraka AyuSya sivAya 27 prakRti sattAmAM hoya che. (3) jinanAma vinA 27 heya. (4) devAyuSya vinA ra7 heya. (pa-8) jinanAma, devAyuSya, narakAyuSya, A traNa prakRti vinA 25 heya (10, 11, 14) 25 prakRti hoya. ekandriyavata. (12, 13) jinanAma, manuSpAyuSya, narakAyuSya, devAyuSya, A cAra vinA 24 hoya. (29) 26 hoya. bhagavAnadAsanA che. karmagrantha pramANe narakAyuSya tathA devAyuSya vinA 26 hoya. ane keTaleka ThekANe ra8 paNa jovAmAM Ave che. chaThTha karmagranthanA abhiprAya. (30) narakAyuSya, tivacAyuSya, devAyuSya, samakita mohanIya, mizra mohanIya, narakakrika, A sAta vinA 21 heya, ( 8 ) nakAyuga ane tiryaMcAyuSya vinA 26 heya. (38) 26 heya. sumasaM5rAyavat. (44) 21 heya. kevaLajJAnavata (5ra ) AhArakasaptaka, jinanAma, samakita mohanIya, mizra mohanIya, A 10 vinA 18 hoya. (55) samakita mohanIya, mizra mohanIya-A be vinA 26 hoya. (56-57) jinanAma, sivAya 27 heya. (60) jinanAma sivAya 27 heya. 79 sarvaghAtI dvAra. paricaya-kevaLajJAnAvaraNIya, kevaLadazanAvaraNIya, pAMca nidrA, prathamanA bAra kaSAya, mithyAtva mohanIya-A viza sadhAtI prakRtio che. vivecana (1-25) (31-33) (40-42) (45-para) (58-62) ATalI mArgaNAmAM 20 prakRtio saMpUrNa heya. (26-28) anaMtAnubaMdhI catuSka, thINuddhitrika, mithyAtva mehanIya, A ATha vinA 12 heya. (29) kevaLajJAnAvaraNIya, kevaLadarzanAvaraNIya, nidrAdrika, A cAra prakRti heya. (30) ghAtI karma kSaya thavAthI eka paNa prakRti nathI. (34-36) 4 prakRti heya. mana:paryavajJAnavata (37) kevaLajJAnAvaraNIya, kevaLadarzanAvaraNIya, A be prakRti heya. (38) eka paNa na hoya kAraNa ke ghAtI karma baMdha dasamA guNasthAna sudhI heya. (39) pratyAkhyAnI catuSka, nidrAddhika, kevaLajJAnAvaraNIya, kevaLadarzanAvaraNIya, A ATha prakRti heya. (43) 12 prakRtio hoya. avadhijJAnavata (44) eka paNa na hoya. kevaLajJAnavata (53-56) 12 prakRtio hoya. avadhijJAnavata (57) mithyAtva vinA 19 hoya. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 80 dezaghAtI dvAra. paricaya-dezaghAtInI 25 prakRtie che, te A pramANeH-kevaLajJAnAvaraNIya sivAyanI jJAnAvaraNIya 4, kevaLadarzanAvaraNIya sivAyanI darzanAvaraNIya 3, nava nAkaSAya, sa jvalanacatuSTa, aMtarAya pa. A 25 prakRtie dezadhAtInI che. vivecana ( 1-25) ( 31-33 ) (40-42) (45-52 ) 18-62 ) ATalI mAgaNuAmAM dezadhAtInI 25 prakRti hAya. ( 26-29) ( 34-36 ) (39) (43) ( 53-56) ATalI mANAmAM dezadhAtI 25 prakRti che temAMthI napusaka veda tathA strIveda A che bAda karatAM 23 heya. ( 30 ) eka paNa na hoya kAraNa ke dhAtI kA kSaya hAvAthI (37) jJAnAvaraNIya 4, darzanAvaraNIya 3, aMtarAya 5-A 12 prakRtio hAya. ( 38 ) eka paNa na heAya kAraNa ke ahi"A dhAtI kano khadha thatA nathI. (44) eka paNa na heAya. kevaLajJAnavat ( 57 ) napusakaveda vinA 24 hAya. 81 aghAtI dvAra. paricaya:-aghAtI dvAramAM 75 prakRtie hAya che, te A pramANe-vedanIya 2, AyuSya 4, geAtra 2, gati 4, jAti 5, zarIra 5, upAMga 3, saMghayaNa 6, saMsthAna 6, vacatuSTa, AnupUrvIcatuSTa, vihAyeAgatidvika, trasadazaka, sthAvaradazaka, pratyeka prakRti ATha- 75 prakRti aghAtInI che. vivecana (1) surarika, AhAradrika, devAyuSya, naratrika, sUkSmatrika, vikalendriyatrika, A 16 vinA pa hAya. (2) saMpUrNa 71 prakRti hAya. ( 3) AhArakardika, jinanAma, A traNa bAda karatA chara hAya. (4) je deva gatimAM 16 bAda karI che taduparAMta eMkandriya nAma sthAvara nAma. Atapa nAma, A traNa umeratA arthAt 19 vinA 56 DAya. (5-8) jinanAma, devatrika, narakatrika, vaiyidghika, AhArakaThika, A 11 prakRti vinA 64 prakRtie hAya. (9) 75 prakRtie hAya. (10, 11, 14) 64 prakRtie hAya. ekendriyavat. ( 12, 13) je ekendriyamAM 11 prakRtie khAda karI che taduparAMta manuSyatrika ane ucca gAtra A cAra prakRti meLavatAM 15 vinA 60 hAya. (15-25) 75 saMpUrNa prakRtie hAya (26-28 ) ekendriyAdi jAti 4, pahelA saMdhayaNu sivAya pAMca sadhayaNu, paDelA saMsthAna sivAya pAMca saMsthAna, sthAvaracatuSka, dugatrika, narakatrika, ti'catrika, Atapa tathA udyota, azubha vihAyAgati, nIca gAtra A 31 vinA 44 prakRti hoya. (29 ) je matijJAnamAM 31 bAda karI che. taduparAMta manuSyatrika, audArikadrika, prathama saMdhANu, A cha umeratA kula 37 vinA 38 haiAya. ( 30 ) eka zAtAvedanIya hAya. ( 31-33) 70 hAya tiya`ca gativat ( 34-36 ) 38 manaHpa`vajJAnavat ( 37 ) yaza Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma, uccagotra ane zAtA vedanIya. A traNa heya. (38) e zAtA vedanIya heya. (38) cha saMdhaye, pahelA sivAya pAMca saMsthAna, jAti catuSka, sthAvaracatuSka, narakatrika, manuSyatrika, durbhagatrika, AtapanAma, tiryacatriya, udyotanAma, azabha vihAyogati, audArikadikaAhArakadi nIcagAtra A 30 pra vinA 36 heya. (40) AhAradika vinA 73 heya. (41-42) 75 prakRti heya. (47) 44 prakRti hoya. avadhijJAnavata.(44) eka zAtA vedanIya hAya. (45-47) AhAradika vinA 73 prakRti hoya (48) narakatrika, sumatrika, vizlendriyatrika, A nava vinA 66 prakRti heya. (49) telesyAmAM nava prakRti bAda karI te taduparAMta ekendriyanAma, sthAvaranAma, AtapanAma, A bAta karatAM 63 prakRti heya. (50) narakanika, sumatrika, vikasendriyatrika, tiryaMcatrika, ekeniya, sthAvara, tapa, udyota, A 16 vinA 50 hoya. (51) 75 heya. (52) AhAradika, jinanAma sivAya 72 heya. (53) avadhijJAnamAM 44 prakRti kahI che temAMthI manuSpAyuSya, devAyuSya, A banne bAda karatAM 42 hAya kAraNa ke upazama samakitamAM AyubaMdha thatuM nathI. (54-55) 44 hoya avadhijJAnavata (5) pahelA sivAyanA pAMca saMdhayaNa, pahelA sivAyanA pAMca saMsthAna, jAticatuSpa, sthAvaracatuSa, tiryacatrika, narakatrika, durbhagatrika, AhArakIrdi, jinanAma, azubha vihAgati, nIcagetra, udyotanAma, AtapanAma, manuSya AyuSya, devAyuSya, A 36 prakRti vinA 39 heya. (57) jAticatuSpa, sthAvaracatuSka, narakatrika, huDakasaMsthAna, sevAsaMdhayaNu, Atapa, AhAradika, jinanAma, A 17 vinA 58 hAya (58) 72 heya, abhavyavata (59) 75 heya. (60) 72 heya, abhavyavata (61) 75 heya. (62) AyuSya 4, AhArakakika, narakakrika, A ATha vinA 67 heya. 82 aparAvartamAna dvAra paricayajJAnAvaraNIya 5, darzanAvaraNIya 4, aMtarAya 5, nAmakarmanI dhruvabaMdhI " parAghAta, uavAsa, jinanAma bhaya, jugupsA, mithyAtvamehanIya-A 29 prakRti aparAvatamAna dvAranI che. vivecana (1) (2) (4) (9) (1525) (40-4ra) (45-51) (59)(61-62) ATalI mAgaMNamAM 29 prakRtio saMpUrNa lAbha. (3) jinanAma sivAya 28 hoya. (pa-8) 28 heya. tiryaMcagativata. (10-14) 28 heya. tiryaMcagativata (269) mithyAtva vinA 28 heya. (30) eka paNa na hoya kAraNa ke 29 prakRtimAMthI eka paNa prakRtine baMdha kevaLIne heto nathI. (31-33) 28 heya. tiryaMcagativata- (34-36) matijJAnavata, (37) zAnAvaraNIya pa, dazanAvaraNIya 4, aMtarAya pa, A 14 hoya. (38)eka paNa na hoya. kevaLajJAnavata. (39) 28 heya. matijJAnavata. (43) 28 heya. avadhizAnavata (ja) eka paNa na hoya. kevaLajJAnavate. (52) 58 hoya. tiryaMcagativata. (53-55) 28 hoya matijJAnavata. (56-57) 27 heya. mithyAtva tathA jinanAma bAda karIne (58, 6) jinanAma sivAya 28 hAya. 30. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 83 parAvata mAna dvAra paricaya:-nidrA 5, vedanIya 2, gAtra 2, AyuSya 4, bhaya, mithyAtva, jugupsA vinA mehanIya 23, trasadazaka, sthAvarazakra, cha malayaNu, cha saMsthAna, AnupUrvIcatuSTa, gaticatuSTa, jAti 5, audArika zarIra 3, upAMga 3, vidyAyeAgati 2, udyota, Atapa- 91 prakRti parAvartImAna dvAranI che. vivecana (1) 91 prakRtimAMthI devatrika, narakatrika, sUkSmatrika, vikalendriyatrika, AhArakaki, vaikriyaki, A 16 bAda karatAM 75 lAbhe, ( 2 ) 91 prakRti lAbhe. ( 3) AhArakardika vinA 89 lAbhe. ( 4 ) devagatimAM 16 khAda karI che te uparAMta ekendriya, sthAvara, Atapa A traNa umeratAM chara lAne (5-8 ) 9 mAMthI devatrika, naratrika, vaikriyadrika, AhArakadrika, A 10 bAda karatAM 81 hAya (9) 91 sa'pUrNa (10, 11, 14) 81 heAya. ekendriyavat (12, 13 ) ekendriyamAM 81 kahI che. temAMthI manuSyatrika, uccageAtra, vinA 77 hoya. (15-25) 91 saMpUrNa lAbhe. (26-28 ) 93 mAMthI thINuddhitrika, anaMtAnubaMdhI catuSka, napuMsakaveda, veda, narakAyuSya, tiryaMcatrika, narakaki, ekandriyAdi jAti 4, prathama vinA saMdhANu 5, prathama vinA saMsthAna 5, azubha vidyAyeAgati, nIcageAtra, udyota, Atapa, sthAvaracatuSka, du gatrika- 40 bAda karatAM 51 hAya. (29) je matijJAnamAM 40 prakRti khAda karI che te uparAMta apratyAkhyAnI cokaDI, pratyAkhyAnI cAkaDI, manuSyatrika, audArikadrika, prathama saMdhamaNu-A 14 umeratAM kula 54 va 37 DhAya. (30) eka zAtAvedanIya hAya. ( 31-33 ) AhArakaThika vinA 89 haiAya. ( 34-36 ) 37 hoya. manaH5 vajJAnavat. (37) uccagAtra, yazanAma, zAtAvedanIya A traNa hAya. (18 ) eka zAtAvedanIya hAya. ( 39 ) je manaH5vajJAnamAM 37 kI che temAMthI AhArakaThika bAda karatAM ane pratyAkhyAnIcatuSka umeratAM kula 39 hAya, ( 40 ) AhArakadvika vinA 8 hoya. ( 41-42 ) 91 lAbhe. (43) 51 avadhijJAnavat. (44) eka zAtAvedanIya hAya. ( 45-47) AhArakadrika vinA 89 hrAya. (48 ) narakatrika, sUkSmatrika, vikalendriyatrika, A nava bAda karatAM 82 hoya. (49) tejolekSyamAM nava bAda kaDI che taduparAMta ekendriya, sthAvara, tapa, A traNa umeratAM 12 vinA 74 hAya.( 50) padmalespAmAM 12 prakRti bAda karI che taduparAMta ticatrika, udyota A cAra umeratAM kula 16 bAda karatAM 75 lAbhe. * 51 ) 91 hoya. ( para ) AhArakaTrika vinA 89 DhAya. (53) je matijJAnamAM 40 khAda karI che taduparAMta manuSyAyuSya, devAyuSya A me umeratAM 42 thAya te vaIne 4 hAya, kAraNake upazama samakitI AyuSyanA baMdha karatA nathI. ( 5455 ) 51 heAya matijJAnavat. ( 56 ) 47 dvAya. je matijJAnamAM 40 bAda karI che taduparAMta AhArakadrika, manuSyAyuSya, vAyuSya, A cAra yukta 44 prakRti varjavI. ( 57 ) 74 hAya. jAticatuSka, sthAvaracatuSka, narakatrika, AhArakaki, tapa, phruDaka saMsthAna, chevaTu sadhayaNu, napusakaveda. A 17 prakRti vinA 74 samajavI. ( 18 ) a!hArakardika vinA 89 heAya. ( 5 ) 91 hAya. (60) AhArakadvika vinA 89 heAya. ( 1 ) 91 hAya. ( 62 ) 83 hoya. AyuSya 4, AhArakadvi, narakaddhi, A ATha vinA samajavI. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa bIjuM vizeSa mAhitI ane khulAsA (1) kAyasthiti mATe vizeSa jovuM hoya temaNe vivAha pti tathA kalamaDalasarinuM kAyasthiti prakaraNa tathA pannavaNA sutra jovuM. (2) strIvedanI tathA napuMsakavedanI jadhanya kAyasthiti eka samayanI, juo kAyasthiti prakaraNa gAthA 11. (3) guNasthAna dvAramAM sAsvAdanane janya kAla eka samayane, utkRSTa kAla cha Avaline che. juo zrI vicArasaptatikA (sattarI) gAthA 74. guNasthAna mATe vizeSa jovuM hoya temaNe uparanuM pustaka jevuM. kartA mahendrari, TIkA banAvanAra kuzalasarinA ziSya vijayadevasUri. (4) zarIra kAra mATe zarIranI avagAhanA, sthiti, alpabahutva mATe vizeSa jevuM hoya temaNe vicArapaMcAzikA jevuM. katAM AnaMdavimalasarinA ziSya vAnara muni. (5) paryAptikAra mATe vizeSa jevuM hoya temaNe vicArapaMcAzikA jevuM (6) devane pAMca paryApti paNa hoya che kAraNa ke temane vacanaparyApta ane manaparyApti samakAle ja thAya che. juo, vicArasaptatikA (sitarI) gAthA 43 tathA vicArapaMcAzikA gAthA 34 tathA rAyapasaNIya satramAM kahyuM che ke tyArapachI suryAbhadeva pAMca prakAranI paryApti bhAvane pAme, te A pramANe-AhAra, indriya, zarIra, ucchavAsa ane vacanaparyApta. * ( ) vedanIya karmanI 12 murtanI jadhanya sthiti kahI che te kaSAyavALA chavAne AzrayIne samajavI. akaSAyavALA jIvo eTale kevalI avasthAmAM aMtarmudatanI kahI che, aSAya hovAthI. juo pUjyapAda gurumahArAje saMzodhana karela uttarAdhyayana sUtra 33 adhyayana, gAthA 19, 20 tathA TIkA. ( 8 ) narakamAMthI nIkaLelA jIva pAchA narakamAM kyAre jAya? utkRSTathI anaMtakAla arthAta anaMtakAla sudhI narakamAM na jAya. jaghanyathI aMtarmuhUrtamAM jAya. te kevI rIte? narakamAMthI nIkaLIne garbhaparyApta mAsyamAM utpanna thaIne aMtamuhUrtanuM AyuSya pUrNa karIne kilaSTa adhyavasAya hovAthI pharIthI naramAM utpanna thAya. juo, pUjyapAda gurumahArAje saMzodhana karela uttarAdhyayana sUva adhyayana 36, gAthA 168. (9) kribiSiyA traNa prakAre che. traNa popamanA AyuSyavALa, traNa sAgaropamanA ane 13 sAgaropamanA AyuSyavALA. traNa palyopamanA gAyuSyavALA jyotiSI devInI upara ane saudharma tathA Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IzAna devenI nIce, traNa sAgaropama AyuSyavALA saudharma ane izAna kalpanI upara ane sanakumAra mahendranI nIce, 13 sAgarepamavALA bahmadevalokanI upara ane nIce rahetA lAMtaka devanI nIce, juo sthAnAMga sUtra uddeza 4, sUtra 199, pR 16ra prathama bhAga. A sa. (10 ) kiTibaSiA deva zuM karavAthI utpanna thAya? jJAnane, kevaLI bhagavaMtane, dharmAcAryone, saMdhane tathA sAdhuone avarNavAda balavAthI tathA kapaTapaNuM karavAthI kiTibaliyApaNuM ApaNane prApta thAya che. pApane udaya AvavAthI kiTibaSio thAya che. teo devalokanI aMdara cAMDAlanI mAphaka nahi aDakavA lAyaka hoya che. dazavaikAlika sUtra 5 adhyayana, gAthA 46, sthAnAMga sUtra prathama bhAga pR. 162 TIkAmAM juo. (11) jIva sAta prakAre che. pRthvIkAya, apakAya teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, trasakAya tathA siddhanA che. bIjI rIte gaNavAmAM Ave te kRSNalespA, nIlezyA, kAti, tejolesyA, padma ane zuklalesyAvALA. sAtamA eTale alesyAvALA arthAta sihanA jIvo. sthAnAMga sUtra. prathama bhAga, sUtra 561-562 pAnAM 400 A. sa. (12) nI eTale jIvane utpanna thavAnA sthAne, te sAta prakAre che. InDAthI utpanna thAya te pakSIo, mAchalIo sarSa Adi. pitaja-hAthInA baccA. jarAyujathI manuSya, gAya, bheMza vagere. rasathI utpanna thayelA kaDhI-kAMcha vageremAM. parasevAthI utpanna thayelA jU vagere. saMskimapaNathI utpanna thayelA kRmi vagere. bhUmibhedathI utpanna thayelA khaMjanaka Adi. sthAnAMga sUtra, uddeza trIja, sUtra 543, patra 385. A. sa. (13) aparyAptanI utpaSTa sthiti aMtarmuhUrtanI. paryApta sUkSma tathA bAdara nigadanI paNa te ja pramANe aMtarmuhUrtanI jANavI. (14) 84 lAkha nI che. jIvane keTalI nI che te saMbaMdhI vizeSa jovA mATe AcArasaMga sUtra 9 nI TIkAmAM, adhyayana 1, uddeza 1. (15) kula keTI mATe paNa AcArAMga sUtranI 8nI TIkAmAM jovuM. (16) zIta, uSNa, sacitta, acitta, saMskRta, vidyuta vigere nI che. kayA jIvane keTalI nI heya che te mATe AcArAMga sUtra jevuM. (17) saMsI-saMjJA hoya tene saMsI kahevAmAM Ave te ekendriyone 10 saMjJA che temAMthI amuka saMjJA che te tene saMjJI kema na kahevAya tenA mATe juo -jinabhadra gaNu kSamAzramaNakRta zrI malladhArI hemacaMdrasUri vRttivALuM vizeSAvazyakasUtra gAthA 504 thI (18) dIrghakAlikI, hetuvAdopadezikI, daSTivAdopadezikI, A traNe saMjJAne artha tathA kayA jIvane kaI saMjJA heAya vagere mATe gAthA 508 thI juo. (19) pRthvI Adi pAMca sthAvarane evA saMjJA che. vizeSAvazyaka gAthA para3. (20) kevalI bhagavaMtane dIrdhakAlikI vagere traNamAMthI ekeya na heya. juo vizeSAvazyaka sUtra, gAthA para4. 821) sAmAyika mArgaNAmAM jIvanA kAka bheda che temAMthI 15 karmabhUminA manuSya sivAya bIjAone heya. juo pannavaluM satranuM sUtra 428. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 (22) dIrdhakAlikI vigere traNa saMtAone vicAra karatAM paryApta avasthAmAM chavAstha jIvone saMbhave che paraMtu aNuhArI mAgaNAmAM eka paNa saMjJA saMbhavatI nathI. A saMbaMdhI vizeSa tatva te kevaLI bhagavaMta jANe. A abhiprAya daMDakano che. (23) cethA guNasthAnane kAla utkRSTa tetrIza sAgaropamathI adhika ane jadhanya aMtarmuhUrta. zrIvicArasatikA (sIrI) gAthA. 75. (24) mithyAtva guNasthAnanA traNa bhAga che, emAM trIjo bhAMge sAdisAMtane che. tene kAla jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI deza UNu ardha pagalaparAvarta sudhI rahe che. 1 guNasthAnakane jadhanyathI tathA utkRSTathI asaMkhya samayavALA eka aMtarma datane che. (26) pAMcama guNasthAnanI jaghanyathI eka aMtarmuhUrtanI sthiti che. (27) 6 thI 11 mA guNasthAnanI jadhanyathI eka samayanI ane utkRSTathI aMtarmuhUrtanI sthiti che. (28) 14 ane 1ra mA guNasthAnamAM jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrtanI che. (28) 13 mA guNasthAnakane kAla utkRSTathI nava varSe UNI eka koDa pUrvanI sthiti che ane jadhanyathI aMtarmuhUrtanI che. ( 30 ) trIjA guNasthAnake, bAramAM guNarathAnake vartate jIva maraNa pAmato nathI. bAkInA 11 guNasthAnake vartate jIva maraNa pAme che. vicArasaptatikA (sIttarI) gAthA 78. (31) bAdara paryApta vAyukAya, jaLacara, cAra pagavALA jAnavaro, uraparisarSa, bhujaparisarSa ane khecara(pakSIo)ne tathA saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA garbhaja manuSyane-ATalA varganA jIvane ja vaikriya zarIrane saMbhava che. bIjAone nathI. juo prajJApanA sUtra 21 mA padamAM. (32) nArakI, devatA, agnikAya, vAukAya, asaMkhyAtA AyuSyavALA tiya ane manuSyaATalA sivAyanA sarve saMsArI jo saMmarNima manuSyamAM jAya che (utpanna thAya che. (33) saMchima manuSyonI utpatti nArakI, deva ane yugalIAne vaIne bAkInA javAnone viSe heya che ane pahelA guNasthAnamAM rahevAvALA aMtarmadanI bhavasthitivALA ane bethI nava aMtarmuhUrtanI kAyarithativALA hoya che. (34) strIveda tathA napuMsaka veda sivAya bIjAonI jadhanya kAyasthiti aMtarmuhUrtanI che. juo kAyasthiti prakaraNa gAthI 11. (35) vIza daMDaka dvAra mATe vizeSa jovAnI IcchAvALAoe zobhagavatI sUtra evImA zatakamAM jevuM. (36) jenI sAthe parabhava jatAM kyA kyA guNasthAna sAthe jAya?-paheluM, bIjuM, zuM, A traNe guNasthAne jIvanI sAthe parabhavamAM jAya che. bAkInA guNasthAne parabhava sAthe jatA nathI. vicAra saptatikA gAthA 78. ne amArI jAtrA = rUkAvIne kahe - ane aNa iza = nAma, Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAnanAmyAnastAsanyasmAne yAnI (39) manuSyagati sivAya bAkInI gatimAM chava zarUAtathI AraMbhIne lAyaka samakita na pAme. (40) upazama samakitavALA chava cethA guNasthAnakathI mAMDIne 11mA guNasthAna sudhI jAya. (4) kSapazama samakitavALo chava cethA guNasthAnathI sAtamAM guNasthAna sudhI jAya. (42) parihAravizuddhi cAritranI jaghanya tapasyA kahe che-unALAmAM cothabhakata (eka upavAsa), zIyALAmAM chaThTha, comAsAmAM aThThama hoya che. madhyama tapasyA-unALAmAM chaThTha, zIyALAmAM aTTama, mAsAmAM cAra upavAsa. utkRSTa tapasyA-unALAmAM adama, zIyALAmAM cAra upavAsa, comAsAmAM pAMca upavAsa lakhyA che. pAraNe AyaMbIla sthAnAMga sUtra, trIjuM adhyayana, e uddeza, sUtra 206nI TIkAmAM. (43) pRthvIkAya, kevaLa miyAdaSTi heya. beindriya, teIndriya, caundriya, samyagUdaSTi ane mithyAdaSTi heya. juo prajJApanA sUtra dvitIya bhAga, pR. 84-85, bhagavAnadAsa harakhacaMde bahAra pADeluM. (44) paMcendriya tiryaMca tathA manuSyo, vyatara, jyotiSa ane vimAnika, samyagRSTi, miThAdRSTi, samyagU mithyAdaSTi hoya. juo. pratApanA sUtra, dvitIya bhAga pR. 84-85 bhagavAnadAsa harakhacaMda. (45) siddhanA cha sabhya_daSTi heya. juo prajJApanA sUtra dvitIya bhAga. pR. 84-85 bha. ha. vALuM (46) akarmabhUminA manuSyo tathA temanI strIone kRSNalesyAthI tejalezyA sudhI heya tathA aMtafpanA manuSyane paNa tema ja hoya. juo, prajJApanA sUtra, dvitIya bhAga. pR. 11-ra6 bha. Dha. vALuM. (47) manuSya gati, paMcendriya jAti, trasapaNuM bhavyapaNuM, saMsIpaNuM, yathAkhyAta cAritra, kSAyika samakita, anAhArIpaNuM, kevaLajJAna, kevaLadarzana, bAsaTha mArgaNa paikI A dasa mArgaNue chavo mokSe jAya che. (48) sacitta traNa prakAranA che. kripada, catuSpada, apa, dvipadamAM jinezvara bhagavaMta, catuSadamAM siMhAdi tirya, apadamAM kalpavRkSa, juo, AcArAMga sUtranA kasAra adhyayananI niryukitanI vRttimAM. (49) yugalika cha prakAranA hoya che. pAsamAna gaMdhavALA, kasturI samAna gaMdhavALA, mamakAra vinAnA tejavALuM tala temaja rUpa hevAthI tejastalina , samartha, ane maMdapaNe cAlanAra. juo zrI bhagavatInA chaThThA zatakanA sAtamA uddezAmAM (50) eka bhavanI aMdara paNa koI jIva traNa vedane anubhave che. kapila nAmanA ziSya traNa vedane anubhavyA che. juo. nizItha cUrNinI pIThikAmAM enuM vRttAMta che. (51) ekI sAthe jIva keTalA karma bAMdhe? ATha bAMdhe, sAta bAMdhe, cha bAMdhe tathA eka bAMdhe. te sivAya be, traNa, cAra ane pAMca bAMdhe nahi. - (52) eka kamane baMdha kayA guNasthAne hoya? agyAramAM, bAramA ane teramA guNasthAne heya. * (53) UomAMthI eka samayamAM utkRSTapaNe cAra siddha thAya, ema zrI dravyalokaprakAza sarga 2, seka 95 mAM tathA saMgrahaNI sUtramAM lakhyuM che. (54) adhelakamAMthI eka samayamAM utkRSTapaNe vaza siddha thAya ema zrIuttarAdhyayana sUtranA chavAjIva vibhakita adhyayanamAM kahyuM che. saMgrahaNI sUtramAM 22 siddha thAya tema kahyuM che. tathA siddhaprAbhUtamAM 40 siddha thAya ema kahyuM che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 (55) siddhanA chavo saMbaMdhI vizeSa hakIkata jANavI hoya temaNe pajavaNuM sUtra, uvavAI satra, Avazyaka sUtra vagere graMtho jovA. ' (56) indriyanI ucitatA pramANe levAelA AhAranI dhAtu bane. e dhAtumAMthI puddagalo laIne prANI pitAnI yathAsthita zakitavaDe indriyanA viSayonA jJAnanuM jANupaNu pAme. e zaktine Indriya paryApita kahevAya che, ema saMgrahaNIkArane abhiprAya che. ane AhAramAMthI dhAtu banyA pachI emAMthI Indriyo pariNamAve evI prANInI zaktine indriya paryApti kahevAya che ema pannavaNAsUtra, jIvAbhigama sUtra tathA pravacanasArahArane abhiprAya che. (57) pakSa vedanA, napuMsaka vedanA tathA strIvedanA lakSa zrI pannavaNuM sUtra tathA zrIThANAMga sutranI vRttimAM nIce pramANe batAvela che - puruSatvanAM lakSaNo-mehana (puSacinha), kaThoratA, datA, parAkrama, dhRSTatA, smazra (dADhI-mUcha) ane strInI IcchA. A sAta puruSatvanAM lakSaNe che. napuMsakatvanAM lakSaNe-ratana Adina saddabhAva, smazra Adine abhAva, mahAgnine pradIptapaNe saddabhAva, A traNa napuMsakatvanAM lakSaNa che. strItvanAM lakSaNa -ni, kemalatA, asthiratA, mugdhatA, kAyaratA, stana ane puruSanI IcchA. A sAta strItvanAM lakSaNa che. (58) dravya loka kene kahevAya? zrIThANuga sUtranI vRttimAM nIce pramANe batAvela che - rUpI, arUpI, sapradezI, amadezI, nityAnitya, chataachavarUpa (cha) dravyane dravyale kahevAya che. (59) kSetraloka kene kahevAya? ThANAMga sUtranI vRttimAM nIce pramANe batAvela che Urdhva, adha, tIchI, ema viziSTa saMsthAne, sthAnevALA AkAzapradeza che, ene kSetraloka batAvavA mAM Avela che. (60) kAlaleka kone kahevAya? ThANAMga sUtranI vRttimAM nIce pramANe batAvela che - samaya ane Avali vagerene kAlika batAvavAmAM Avela che. " . (61) bhAvaloka kene kahevAya? kANuga sUtranI vRttimAM nIce pramANe batAvela che audayika, pathamika, kSAyika, zApathamika, pariNamI, sannipAtine bhAvalaka batAvavAmAM Avela che. (62) je prANune nisargataH samyakatva prApta thayeluM hoya che tene zrutajJAnanI prApti vinA paNa matijJAna te hoya che. A uparathI ja mati tA thatA jyAM mati hoya tyAM zrata hoya e vAta nizcita nathI, paNa jyAM zrata hoya tyAM matijJAna hoya e vAta nizcita che. A pramANe tatvArthIdhigama sUtranI vRtti Adine abhiprAya che. ( 63) jyAM matijJAna che tyAM zratajJAna che ane jyAM zrutatAna che tyAM matijJAna che, A pramANe zrI nandisUtrano abhiprAya che. upara kahelA hetuthI ekendriya jIvanamAM paNa RtajJAna che ema svIkAra karyo che. jemake dravyendriyane avarodha thayo hoya chatAM sUkSma bhAvendriyanuM jJAna hoya che, tema tabakRtane abhAva chatAM ekendriyamAM bhAva zrata hoya che. vaLI bhAvendriyane upayoga te bakala AdinI peThe sarva Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendrimAM che ema samajavuM. temaja ekendriya jIvone bIjAone upadeza karNagocara asaMbhavita che te paNa kaI evA prakAranA kSayapazamane lIdhe emane kAMIka avyakata akSarane lAbha thAya che. ane ene lIdhe akSaranI pAchaLa thatajJAna paNa Ave che. A vAtano svIkAra AvI rIte karavo. emane pazu Ahara AdinI abhilASA thAya che ane abhilASA eTale prArthanA ane te prArthanA paNa "A vastu je mane maLI jAya to bahu sAruM thAya' ityAdi akSara saMyukta ja che. tyAre e uparathI ekendriya chane paNa kAMIka avyakta akSaranI avazya prApti hoya che ema samajavuM. A pramANe zrI nendisUtranI malayagirisUrimahArAjanI banAvela TIkAmAM lakhyuM che. (64) jaMtune bhASA pravartaka yatna vAgyAga kahevAya che ane bhASAne lAyaka evA dravyamAMthI bhASAguNavALI je vANI banAvavAmAM Ave che te bhASA kahevAya che, Ama hovAthI bhASA ane vAgyega-vacanayogamAM chuTa bheda che. A saMbaMdhamAM Avazyaka bRhadravRttimAM kahyuM che ke "prANI bhASAnA pagalene kAgavaDe grahaNa kare che ane vacanagavaDe mUke che.' (5) chAchavAbhigama sUtranI vRttimAM A pramANe kahyuM che: uSNatAthI siddha thayela rasAdika AhArane pacAvanAruM ane tejasthAnI labdhinA nimittarUpa A tejasa zarIra sarva jIvone hoya che. (66) dArika zarIranI utkRSTathI tIrachI gati rUcaka hIpa sudhI hoya ane e jaMdhAcAraNa muni ene heya. vidyAcAraNa tathA vidyAdharanI gati nadIzvara dvIpa sudhI heya. Urdhvagati te traNenI meru parvatanA pAMDukavana sudhI jAya. A pramANe dravya prakAza sarga 3, gAthA 118-19mAM kahyuM che. (67) vaikriya zarIravALAnI tIchIM gati asaMkhyAta dIpasamudro sudhI jANavI. AhAraka zarIravALAnI mahAvideha kSetra sudhI. taijasa tathA kArmaNa zarIravALAnI gati sarva lekamAM hoya, kemake eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM jatA sarva prANIone e beu zarIra sAthe heya che. A pramANe dravyaleka prakAza sarga , ka 120-121mAM kahyuM che. (68) audArika zarIranuM prayojanaH dharmAdhamepAna, sukhaduHkhane anubhava, kevaLajJAnanI prApti ane mokSaprApti Ape che. (69) vijhiyaM zarIranuM prayojana eka, anekatva, samatva bhUlata Adi AkAzagamana ane saMdhane sahAyaka thavuM vagere che. (70) AhAraka zarIranuM prayojanaH samartha zaMkAonuM nivAraNa ane jinendraRddhi jovAnuM ityAdi che. zAstranA vacano che ke tIrthaMkara prabhunI samRddhi avalakavA mATe, samapadonA arthanA bedhane mATe ane saMzayanA ucchedane mATe jinezvara prabhunA caraNe pAse gamana karavuM e AhAraka zarIranuM prayojana che. (71) jIvone zarIramAMthI mRtyunI chellI vakhate nIkaLavAnA pAMca dvAro che : paNa, aMdhA, hRdaya, mastaka ane sarva aMge. pagethI nIkaLe te narakagatigAmI, jaMdhAthI nIkaLe te tiryaMcagatigAmI, hadayamAMthI nIkaLe te manuSyagatigAmI, mastakathI nIkaLe te devagatigAmI ane sarvAgathI nIkaLe to siddhigatigAmI. A pramANe sthAnAMga sUtranAM pAMcamA sthAnamAM kahyuM che. (72) devatA ane nArakInA cho tathA asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryo ane manuSyo. jyAre cha mAsa Ayu bAkI rahe tyAre AgAmI bhavanuM AyuSya bAMdhe. A pramANe dravyaprakAza saga 3, seka 91 mAM kahyuM che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajA (73 ) nArakInA jIvA utkRSTathI cha mAsa AyuSya bAkI rahe tyAre ane javanyathI aMtamu ta mAkI rahe tyAre parabhavana AyuSya khAdha che. A pramANe zrI bhagavatIsUtra caudamA zatakanA pahelAM uddezamAM kahyu che. (74) daza nanA upayoga e edha saMjJA ane nAtanA upayAga elAka sattA. A pramANe DhArjIMga sutranI TIkAmAM skyuM che. (75) manaparyApti nAma kA~nA thathI tene cAgya maneAdravya laine je parizumAvavuM te dravya mana kahevAya che ane jIvanA kriyAvaMta manapariNAma te bhAva mana. ene atha e ke jIvatA manedravyanA avalaMbanavALA manana vyApAra te bhAva mana ema nandIsutranI cUNi TImamAM klu che. (76) AtmA mana sAthe jAya che, mana Indriya sAthe jAya che ane Indriya potAnA a viSaya sAthe jAya che. Ama zIghrakrama che. ane e ja krama yogya che kemake manane kAMi agamya nathI. jyAM mana jAya che tyAM AtmA paNa jAya che. A pramANe AcArAMga sUtranI vRttimAM kahyu che. (77) audArika zarIranuM utkRSTa pramANu eka hajAra cAjatathI kaiika adhika, vaikriya eka lAkha ceAjanathI saheja vadhAre, AhAraka zarIranu' eka hAthanu pramANu che. tejasa tathA kANu zarIza keLAnA samudhAta vakhate lAkAkAza jevaDA hAya che. A pramANe drazyalAka sa 3, zlAka 127-128 mAM kahyuM che. (78) je jIvAne cha mAsa AyuSya bAkI rahe te vakhate kevaLajJAna utpanna thAya te nizcaye samuddAta kare che. bAkInAonA samudlAtanI bhajanA jANavI. A pramANe guNusthAnakramArAhanI nRttimAM skuM che. * (79) matijJAnane AvaranArA karmAMnA kSayApAmathI zabda te aMte gocara evI sAmAnya avameSa kriyA, enuM nAma edha sattA. eka karatAM savizeSa avAdha thAya evI kriyA te leAka saMjJA, A pramANe pravacanasArAhAramAM kahyuM che, Page #273 -------------------------------------------------------------------------- Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAraprazastiH / jarA jarAsandhanRpeNa mukkA, nizreSTamAnuSI kaNasainyam / palAyitA yatsnapanA'sunA taM, paMkhezvara pAryavinaM namAmi // 1 // ayApyavayAhitAM vidhAH suvAmA, . bhArapaNAmI zamanIyavApAm / vAcaM nipIya samatAmasamAM apanta, yasya svavImi paramaM tamahaM jineyam // 2 // jagatpramostasya gukhAd vinirgatA, nizamya ramyAM tripadI vinirmame / yo dvAdazAgIM zivamArgadIpikA, jIyAt mudhoM gaNabhRt sa sarvadA // 3 // vatpar3he krama jambUsvAmiprabhRtayastataH / parayo bhUyo'bhUvamajJAnatimirAMzakaH // 4 // akabarANipatiH svarAjye, yasyopadezaH prativoSamApya / amArimughoSayati sma marisa, zrIhIrapUrvo vijayastato'bhUt // 5 // zithilatAmupalabhya tadAtanI, bhagavaduktavidhau munimiH zritAm / akRta yastu taduddharaNaM tato'jani sa stypre| vijayo gaNI // 6 // tato bahuvatIneSu pariSu mAnavAliSu / jajJe zamadavArAmAlAsanAmbuvahopamaH // 7 // * zrIbuddhivijayA mAmnA munirAjo badanvaye / sthitAnAM SaTzAtIdAnI munInAM varvave'mayA // 8 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 vacchiSyo'bhad guNajananidhisphAravistArakArI, sadvattAgara suvacanasudhAvarSakaH zAntamUrtiH / zAnAyoto niviDatamasA nAyakastApahArI, hAMdhAyI bhavikakumude vRddhicandro muniinduH||9|| ziyocamA vijayadharmamunIzvarA'sya, " jainendrazAsananamastaraNirbabhUva / luptA tamastaviranena yathA'tra deze, jJAnaprakAzavibhavena tathA paratra // 10 // kAzyAM puryA vizAlA vividhaviSayakajJAnadAnApa yena, avilyAtA gRhItvA zamamatulamapi sthApitA paatthvaalaa| prAme zrIpAdalipte'pyulgurukulamArabdhamAdau tathA'drau, devaukastadAkhye nijamahimavazAd vAritA''yAtanA ca // 11 // yasyAtivismayakarAn pratibhApaTutvavaiduSyadhairyamunitAdiguNAn samIkSya / kAzInRpaH saha budhairvividhapradeza datte sma paripadavI mahattA''dareNa // 12 // (trimivizeSakam ) tadIyaziSyo vibudho mahAtmA, yaH zAntamUrtiH prathitaH pRthivyAm / mAdhilAlekhasusaMgrahaM ca, vyadhAt purAtatvasudhapUrvam // 13 // bhAmU-zaMkhezvaramahAtIrthayoryena varNanam / - bhAvAlaprAjJabodhArthamitivRttena gumphitam // 14 // anye'pi yena racitA bahavaH prabandhA, sindhUn punarviharatA pratibAdhya lokAn / hiMsAsurAdi vinivAritamuprapApaM, jIyAjjayantavijayaH sa gururmadIyA // 15 // jarmanIrASTrIyA prAjJA krAujhe nAma vibhtii| amerikAdezIyA'pi jonsanAbhidhaviduSI // 16 // Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tazIyamahAmAha-pAunAmibhayodhakA / bhAgatyAmu muniprAiM viyAM vinayenAmahIta // 17 // (yugmam) vardhamAnapure rampe pAnAcandrasubheSThinaH / chAtrAlayasya mandire pratiSThAmakarocchubhAm // 18 // daghareja-chanIyAranAmayoSa sumandire / pratiSThAdvayamakArSIt vidhinA zAstravidasau // 19 // mojakaprabhudAso'pi sapatnIkA grahId vratam / caturtha yanmunipArthe jaina dharma ca tatsutau // 20 // itazca gUrjareSvasti rAjadhanyapuraM puram / uttuGgaH pravarairahanmandiraiH parimaNDitam // 21 // zrImacchImAlavaMzIyastadvAstavyo vaNigvaraH / bhaSThI surAbhidho'pad yaH puNyakarmANyakArayat // 22 // tadanvaye'bhayacandrazcatvAro'pi ca tatsutAH / dipAlakA ivAmAnti prathamazca jhUThAbhidhaH // 23 / / tatsuto jIvano yena jIvitaM saphalIkRtam / jinanimbAnyanekAni yaH sukatAnyakArayat // 24 // tadanvaye jasarAjA yA pvitriikutaashyH| mIyAgrAmajinAlayazikharaM padakArayat // 25 // tatpautrI mUlajInAma devagurvAzca paadukaa| dvAviMzatimitAbake saMsArArNavatArikAH // 26 // tatputrAstrayaH kuzalAH triratnAnIva jhajjavalAH / prathamA mAtIcandro'bhavU dAmasiMho dvitIyakA // 27 // itIyo dharmarAjaste jinavimvAnyasthApayan / rAjadhanyapurIyabhISAntinAthajinAlaye // 28 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 83 81 ..svagnivabhUmi prAtiSThapazca vatsare / mahatAsssmbareNa te sArthayantazca jIvitam // 29 // zreSThI trikamacandro'bhUt tadvaize khyAtimAn sudhIH / jinendradezite dharme sadA sthiradRDhAzayaH // 30 // tasya pradhAna devIti dharmapatnyajaniSTa yA / sadAcArA suzIlA ca patibhaktiparAyaNA // 31 // tayAmadhIti nAmA'sti dharmakarmaratA sutA / putrau stA haragovinda - vRddhicandrAbhiSaiau punaH // 32 // labdhavyutpattikeA jyeSTho nyAya-vyAkaraNAdiSu / avadadhyApakA maMgavizvavidyAlaye ciram / / 33 / / A saMpAditAnyanekAni tena zAstrANi dhImatA / : kRtaH prAkRtazabdAnAM keAze'pUrva vizrutaH // 34 // ( yugmam ) anujastu gurerAH pArzve dIkSAM bhAgavatIM zrayan / guruNA kRtayA khyAtA vizAla vijayAkhyayA // 35 // guroH prasAdatastenAya zAstrAmbudhiM tataH / sArANi sUktaratnAnyAdAya sadgrantharAzitaH // 36 // paJcabhAgAtmakA granthaH sAnuvAdo'pi nirmame / saMpAditaztha prAcIna saMskRtastavasaMgrahaH / / 37 / / ( yugmam ) jayantopAsakaH ziSparvicAla vijye| suniH / dvASaSTimArgaNAgranthamagumphId bAlabodhakRt // 38 // manasA sAvadhAnena kRte'tra granthakarmaNi / kAzcana skhalanAH yAH syustA me kSAmyantu sajjanAH // 39 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustaka chapAvavAmAM agAuthI sahAyatA karanArA sarjananAM mukhAka nAmonI yAdI. rakama jIllo 150 kAThiyAvADa nAme gAma zrI saMbhavanAthajI jaina derAsara-jainasaMdhanI peDhInA jJAna khAtA taraphathI amarelI eka saddagRhastha, zAha kAMtilAla choTAlAla bagasarAvALA zAha khAMtilAla gokaLadAsa mALavIyA. pIparIyAvALA, ha. zAha mANekalAla motIcaMda. zAha tArAcaMda khImacaMda lAtIvALA (varala) zAha haricaMda rAmajInA smaraNArthe temanA suputra zAha jagajIvana haricaMda zAha bhagavAnajI jeThAbhAI sihera zAha kuMvarajI mULajI hA. zAha nAnacaMda sAkaracaMda. . . eka sagrahasya. . moDAsA salata maNilAla hemacaMda vIracaMda. .. bhAvanagara, zAha hIrAcaMda haragoviMda rAvasAheba zeTha kAMtilAla izvaradAsa je. pI rAdhanapura zeTha kAMtilAla boradAsa. eka gRhastha. hA.zAha trIkamalAla maganalAla vIravADIyA , zAha ratilAla dalasukhabhAI pArekha ratilAla jhumakharAma zAha jesIMgalAla cunIlAla sara nyAyAdhIza. vakhArIyA mANekalAla nAthAlAla * " gujarAta ' . kAThiyAvADa 25 gujarAta 51 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rama 51 pA 25 25 25 25 25 101 51 101 25 25 100 101 25 24 . nAma zrAvikA chavI bahena tathA maMgu bahenanA smaraNArthe hA. bhAI zAhe vatalAla harajIvana. eka gRhastha hA. gAMdhI laheracaMda parazattama zAhe acaratalAla motIlAla purAttama zAha cunIlAla trikamalAlanA dharma patnI zrAvikA hIrAmena vamaLazI. vakhArIyA mahAsukhalAla tArAcaMda vakhArIyA hIrAlAla gaMbhIrajI zAhe cunIlAla karamacaMda vIracaMdanA dharma patnI zrAvikA kamaLAbahena bakeAradAsa zrI AkAlA jaina zvetAmbara maMdiranI AdIzvara bhagavAnanI peDhInA jJAnakhAtA taraphathI. hAH sekreTarI zAha giradharalAla hukamacaMda zAhe lAlacaMda lavajI hA. zAhe giradhara lAlaca vaLAvALA zAha nAnacaMda chaganalAla pAlItANAvALA. zA amulakha bhAyacaMda siMhAravALA nakula bhadAsa vallabhadAsa zAI nAgaradAsa kasturacaMda bI. e. elaela khI mahetA popaTalAma ThAkarazI. zrAvikA rUkSmaNIbAInA smaraNArthe temanA suputra zrIyuta bAbulAla uttamacaMda paTTaNI dharU dalIcaMda hemacaMda gAma rAdhanapura " AkAlA hArija bhAvanagara 22 amadAvAda vaDhavANukempa 39 amarelI vaDa gujarAta aThiyAvADa ' 39 gujarAta kAThiyAvADa Page #280 -------------------------------------------------------------------------- _