________________
જૈન ઈતિહાસની ઝલક પૃ૦ ૧૬માં વાંચવામાં આવ્યું કે ઉદયગિરિનું મૂળ નામ કુમાર પર્વત હતું અને ખંડગિરિનું નામ કુમારી પર્વત હતું. ૧૦મા-૧૧મા સૈકા સુધી બન્ને પર્વતે કુમાર-કુમારી પર્વત તરીકે જાણીતા હતા.” આ ઉપરથી જણાય છે કે કુમારી પર્વત તે ખંડગિરિ જ છે, અને એના ઉપર જ ખારવેલે નિગ્રંથ શ્રમણની પરિષદ ભરી હતી.
(૪) જૈન ગુફા મંદિરે—જેવી રીતે બૌદ્ધ શ્રમણના રહેવા માટે જુદા જુદા પ્રદેશના અનેક રાજાઓએ રમણીય પર્વત ઉપર ગુફા મંદિરે કરાવ્યાં હતાં, તેમ જૈન શ્રમણના નિવાસ માટે જૈન રાજાઓએ પણ અમુક અમુક સ્થળે ગુફા મંદિર બનાવ્યાં છે .
...... કેવ ટેમ્પલ્સ ઓફ ઈન્ડિયાના કર્તાનું કથન છે કે જ્યારે બૌદ્ધધર્મની ઊતરતી કળા થવા લાગી ત્યારે જૈનધર્મ પ્રકાશમાં આવવા લાગે અને બૌદ્ધોની દેખાદેખી જેને પણ પાછળથી પોતાનાં તેવાં ગુહામંદિરે બનાવવા લાગ્યા...વગેરે. તેમનું આ કથન ભૂલભરેલું છે. કારણ કે આ હાથીગુફાવાળો લેખ અને તેના વર્ણનથી સ્પષ્ટ જણાય છે કે જૈને પણ શરૂઆતથી જ આવાં ગુહામંદિર બનાવતા આવ્યા છે. ઉદયગિરિની આ ગુહાઓને ઉક્ત ગ્રંથકર્તાઓએ બૌદ્ધધર્મની ગણી છે, પરંતુ આ લેખના સ્પષ્ટીકરણથી તે જૈનધર્મની છે, એમ ઉપર નિશ્ચિત રૂપે કહેવાઈ ગયું છે. જૈન અને બૌદ્ધધર્મની કેટલીક સમાનતાને લીધે આવી જાતની ભ્રાંતિમાં ઘણું વધારે થયે છે....
(૫) મૂર્તિપૂજાની પ્રાચીનતા–આ લેખ ઉપરથી છેલ્લી જે વિચારવા જેવી બાબત છે, તે મૂર્તિપૂજા વિષયક છે. જૈન શ્વેતાંબર સંપ્રદાયની એક શાખા, કે જે “સ્થાનકવાસી” કે “ હુંઢિયા'ના નામથી ઓળખાય છે, તે શાખાવાળા મૂર્તિપૂજાનો સ્વીકાર નથી કરતા. તેમનું કથન છે કે જૈનધર્મમાં જે મૂર્તિપૂજા છે તે પાછળથી દાખલ થઈ છે; મહાવીર દેવના નિર્વાણ બાદ ૮મા કે ૯મા સૈકામાં તેની શરૂઆત થઈ છે; તેની પહેલાં જૈનેમાં તીર્થકરોની મૂર્તિઓ માનવાને કે બનાવ
