________________
[૧૧] વસ્તુપાલ—તેજપાલ અને તેમની કીર્તિગાથા
મહામાત્ય વસ્તુપાલ જૈનધર્મના, અને તે સાથે સમગ્ર ગૂર્જર રાષ્ટ્રના તિહાસમાં, એક અદ્વિતીય વિભૂતિમાન વ્યક્તિ થઈ ગયા.
મહામાત્ય વસ્તુપાલની મહત્તા
શૌય, સો દ", ઔદાય", સૌભાગ્ય, સૌજન્ય અને સંસ્કારસૌષ્ઠવ આદિ અનેકાનેક લેાકેાત્તર ગુણાના તે એક મૂર્તિમાન અવતાર હતા. સાહિત્ય, સંગીત અને સ્થાપત્ય જેવા જીવનેાલ્લાસનિક જ્ઞાન-વિજ્ઞાનને તે પરમ રસિક અને પ્રકૃષ્ટ પ્રાત્સાહક હતા. રાજનીતિ અને રાષ્ટ્રવ્યવસ્થાના તત્રને તે મહાન સૂત્રધાર હતેા. સ્વયં શ્રેષ્ઠ વિદ્વાન અને વીર હાઈ, વિદ્યાને અને વીરાના મેાટા પ્રશ ંસક, પાષક અને આશ્રયદાતા હતા. તેના ભાગ્યે તેને તત્કાલીન સત્તા અને સમૃદ્ધિના ચરમ શિખરે પહેાંચાડયો હતા અને તેને તેણે સર્વોત્કૃષ્ટ સુકૃતલાલ લીધા હતા. સત્કાર્યો માટે વિદ્વાના અને કવિએથી પ્રશસિત
વસ્તુપાલના જેવી, અસાધારણ પ્રકારના ઉચ્ચ ગુણધારક વ્યક્તિઓ, મહાન ભારતના પ્રભૂત ભૂતકાલમાંય, બહુ જ વિરલ થયેલી જણુાશે. તેને મળેલી સત્તાના સદુપયેાગ તેણે સ્વકીય રાષ્ટ્રની સુસ્થિતિ નિમિ`ત કરવા માટે કર્યાં અને સમૃદ્ધિના સદ્વ્યય, તત્સમયની પરિસ્થિતિને અનુરૂપ, સલાકાપકારક અને સાથે સુસંસ્કારપરિપાષક એવાં ધસ્થાનાની રચના કરવામાં કર્યાં. તેના એવા ઉદાત્તતમ અવાતાથી આકર્ષાઈ, તદીય સમકાલીન, દેશના શ્રેષ્ઠ કવિઓ અને વિદ્વાનેાએ તેની સત્કીતિ
