________________
૧૪૪
જૈન ઇતિહાસની ઝલક
પણ પરાક્રમી અને રણરા રાજાની છત્રછાયા નીચે ઉન્નતિની આશાથી ઉત્સાહિત થયેા હતેા. કુમારપાલે પેાતાના વિશ્વાસુ દંડનાયક કાકભટની સરદારી નીચે ચુનંદા સૈનિકાની એક જબ્બર ફેાજ માલવાના બધાલ ઉપર માકલી દીધી અને પેાતે પેાતાના બધા સામતાને સાથે લઈ મારવાડના અ[રાજને સામને કરવા ગયા. સામતામાંથી મુખ્ય જે ચદ્રાવતીના મહામંડલેશ્વર વિક્રમસિંહ હતા, તેણે વચ્ચે આખુની નીચે જ કુમારપાલના જીવ લઈ લેવાની વિશ્વાસધાત ભરેલી રમત રમી, પણ કુમારપાલ તે રમતને ઝટ ઓળખી ગયા અને ત્યાં ન થાલતાં સીધે શત્રુના સૈન્ય ઉપર ચાલી ગયા. પરંતુ સમરાંગણમાં પણ તેણે પેાતાના સામતા અને સૈનિકાને શત્રુપક્ષે ભેદેલા જોયા. કુમારપાલ પેાતાના ભાગ્યના પાસા માટે, સમયકુશળતા વાપરી, એક જ ઝપાટે શત્રુના હાથી ઉપર ધસી ગયા અને પહેલી જ વારમાં તેને આહત કરી શરણાગત થવાની તેણે ફરજ પાડી. બલ્લાલ ઉપર ચઢી ગયેલા સેનાપતિએ પણ તેટલી જ ઝડપથી શત્રુના શિરચ્છેદ કરી કુમારપાલની વિજયપતાકા ઉજ્જયિનીના રાજમહેલ ઉપર ઊડતી કરી.
મલ્લિકાર્જુનનો વધ
ગુજરાતનાં તદ્દન પડેાશી અને લાંબા સમયનાં પ્રતિસ્પી એવાં મારવાડ અને માલવાનાં અને મહારાજ્યોને સિદ્ધરાજ જયસિ ંહૈ જ ગૂર્જરપતાકાની છાયા નીચે વિશ્રાન્તિ લેતાં કરી મૂકયાં હતાં; પરંતુ તેના મૃત્યુ પછી ગાદીએ આવેલા નવીન રાજા કુમારપાલના વાસ્તવિક સ્વરૂપથી અજ્ઞાત રહેલાં એ રાજ્ગ્યાએ ગુજરાતની પતાકાને ઉખેડી ફેંકી દેવાના પ્રયત્ન કર્યાં અને એ પ્રયત્નને કુમારપાલે પેાતાના પરાક્રમથી આ રીતે નિષ્ફળ બનાવ્યા. પણ એનું ભાગ્ય હજી વધારે સફ્ળતા મેળવવા માટે સર્જાયેલુ હતુ. ગુજરાતની દક્ષિણ સીમા ઉપર કાંકણુનું રાજ્ય આવેલું હતું. તેનું પાટનગર મુંબઈ પાસેનુ થાણાપત્તન હેાઈ ત્યાં શિલાહારવંશી રાજા રાજ્ય કરતા હતા. એ ક્રાંકણુરાજ્યની પેલી બાજુની દક્ષિણ સીમા ઉપર કર્ણાટકના ક...બવશી
