________________
મહર્ષિ હેમચંદ્રાચાર્ય
૧૧૩ કરાવ્યું. પિતાના અનુપમ ઉપદેશથી એમણે પ્રજાજનોને નૈતિક અને ધાર્મિક જીવનને સન્માર્ગ સમજાવ્યું. ફુરસદના વખતમાં એમણે અનેક ગ્રંથની રચના કરી જૈન સાહિત્યની શોભામાં અસાધારણ વધારે કર્યો અને ભારતની ભાવી પ્રજા ઉપર મેટો ઉપકાર કર્યો. કુમારપાલને પ્રતિબંધઃ ત્રણ ધર્માજ્ઞાઓ
સિદ્ધરાજના અવસાન પછી મહારાજા કુમારપાલ દેવ ગુર્જરભૂમિના અધિપતિ થયા. કેટલાંક વર્ષો સુધી તે તેઓ રાજ્યમાં સુવ્યવસ્થા સ્થાપવાના અને શત્રુઓનું અભિમાન નાથવાના કામમાં રોકાયેલા રહ્યા. દિગ્વિય કરીને એમણે અનેક રાજાઓને પોતાના આજ્ઞાવતી બનાવ્યા, અને રાજ્યની સીમા પણ દૂર દૂર સુધી વધારી. જ્યારે રાજ્ય નિષ્કટક બની ગયું અને કોઈ જાતનો ઉપદ્રવ ન રહ્યો ત્યારે તેઓ શાંતિથી પ્રજાનું પાલન કરવા લાગ્યા. દેશમાં બધે શાંતિ ફેલાઈ ગઈ અને કળાકૌશલની વૃદ્ધિ થવા લાગી. જ્યારે હેમચંદ્રાચાર્યે આ બધું જાણ્યું ત્યારે એમને ખૂબ પ્રસન્નતા થઈ એમનું ચિત્ત ખૂબ રાજી થયું....... | રાજ્ય પ્રાપ્તિ પહેલાં હેમચંદ્રાચાર્યે કુમારપાલ મહારાજાને અનેક સંકટોથી બચાવ્યા હતા. આથી તેઓ એમના ઉપકારના ભારથી દબાયેલા હતા...........કુમારપાલે ઉદયન મંત્રી દ્વારા સૂરીશ્વરને પોતાની પાસે બેલાવીને એમના ચરણમાં શિર ઝુકાવીને કહ્યું......“આ રાજ્ય અને એના રાજાના આપ જ સ્વામી છે. આ તન, મન અને ધન આપને અપર્ણ છે. આ સેવકની આ નમ્ર પ્રાર્થનાનો સ્વીકાર કરે.”
રાજાનાં આવાં નમ્રતા ભરેલાં વચન સાંભળીને સૂરીશ્વરજી ખૂબ રાજી થયા........તેઓ તો ઉત્કૃષ્ટ યોગી, અત્યંત નિસ્પૃહી અને મહાદયાળુ હતા; કેવળ પરે પકારને માટે જ એમનું જીવન હતું. એમને ન તો ધનની જરૂર હતી કે ન માનની, ન રાજ્યની ઇચ્છા હતી કે ન પૂજાની; એમને એકમાત્ર અભિલાષા હતી દુનિયાના બધા જીવોને અભયદાન અપાવવાની.
