________________
: દર :
આત્મવાદ :
પ્રવૃત્તિ કરતા નથી, તે પછી સજ્ઞ-સ્વતન્ત્ર પરમાત્મા તે ક્રમ પ્રવતે માટે જ કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રસૂરિજી મહારાજે કહ્યું છે કેઃ~~
अदेहस्य जगत्सर्गे, प्रवृत्तिरपि नोचिता । न च प्रयोजनं किश्चित्, स्वातन्त्र्यान्न पराज्ञया ॥ क्रीडया चेत् प्रवर्तत, रागवान् स्यात् कुमारवत् । कृपयाऽथ सृजेत्तर्हि, मुख्येव सकलं सृजेत् ॥ दुःखदौर्गत्य दुर्योनि - जन्मादिक्लेशविह्वलम् । નનું તુ સુજ્ઞતસ્તસ્ય, કૃપાછો જા પાહતા ? // कर्मापेक्षः स चेत्तर्हि, न स्वतत्रोऽस्मदादिवत् । कर्मजन्ये च वैचित्र्ये, किमनेन शिखण्डिना १ ॥ अथ स्वभावतो वृत्ति - रवितर्क्या महेशितुः । परीक्षकाणां तष, परीक्षाक्षेपडिण्डिमः ||
માટે તેવા પ્રકારનું પરમાત્માનુ' નિચન તે પરમાત્મને જ વિડસ્મિત કરવા જેવું છે, પરન્તુ ખરા પરમાત્માં તે જે જીવાત્માઓ સકલ કમ વિમુક્ત બની પૂર્ણ જ્ઞાની, અન્યાખાધ સુખમાં લીન, સ્વસ્વરૂપમાં તન્મય અની પરમપદ પામે છે તે જ છે. તેની ઉપાસનાથી આ જીવાત્મા તેમના તુલ્ય અને છે. વિશ્વને સમ્પૂર્ણ આદર્શ ચિરત્ર અને પરમ સુખના માર્ગનુ દર્શન કરાવવાપૂર્વક કોઈની પણ અવનતિ કે કષ્ટમાં કારણભૂત ન થવુ' ને અન્તિમ ભવ ભોગવી સિદ્ધશિલામાં શાશ્વત થવું એ જ વાસ્તવિક પરમાત્મપણું છે.
૨. શરીરની બહાર વિશ્વવ્યાપી આત્મા માનવા તે પણ ઉચિત નથી. શરીરની બહાર આત્માને માટે કાર્ય થાય
