________________
૬૯
પુદ્ગલની રૂપશક્તિનુ કાર્ય નીલપીત આદિ પરિણમન છે. આત્મામાં સુખદુઃખાદિ વેદનાત્મક પર્યાય પ્રવાહ પ્રયત્યાત્મક પર્યાય પ્રવાહ આદિ અન ત પર્યાંય પ્રવાહ એકી સાથે કાય કરી રહ્યા છે. આત્મામાં ચેતન આનદ વીય આદિ શક્તિના ભિન્નભિન્ન પર્યાય એકી સમયે પ્રવર્તે છે, પરંતુ તે દરેકના ભિન્ન ભિન્ન પર્યાય એકી સમયે હાઈ શકતા નથી કારણ કે પ્રત્યેક શક્તિના એકજ પર્યાય એકી સમયે હાઈ શકે છે. પુદ્દગલના રૂપ રસ ગધ સ્પર્શીના ભિન્ન ભિન્ન પર્યાય એક સમયે હાઈ શકે છે.
પરંતુ તે પ્રત્યેકના ભિન્ન ભિન્ન પર્યાય એક સમયે હાઈ શકતા નથી જેમ આત્મા અને પુદ્ગલ એ બે નિત્ય તેમ આત્માની ચેતન આદિ શક્તિ અને પુદ્ગલની રૂપ આદિ શક્તિ પણ નિત્ય છે, પરંતુ ચેતનજન્ય ઉપયાગ પર્યાચ અને રૂપશક્તિ જન્ય નીલપીત આદિ પર્યાય સદૈવ ઉત્પાદ વ્યયશીલ કે શબ્દ ખંધ ભેદ સૂક્ષ્મતા સ્થૂલતા, સંસ્થાન અંધકાર પ્રતિબિંબ પાડવાની છાયાશક્તિ આતપૌત આદિ પુદ્ગલના ગુણા વ્યક્ત કે અવ્યક્ત હાય છે.
પુદ્દગલ દ્રવ્ય મૂત હોવાથી તેના ગુણુ ગુરૂલઘુ હાઈ તેના પર્યાય પણ ગુરૂલઘુ હોયછે. બાકીના દ્રવ્યા અરૂપી હાઈ તેના ગુણ પર્યાય. અશુરૂલ હાય છે, વમાનકાલીન પર્યાય એક સમયના અને ભૂતકાળના પર્યાય અને ભવિષ્યકાળના પર્યોચ અનંત સમયના છે. કાળના સમયરૂપ પર્યાય
