________________
સૂત્ર-૧૯ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮
૧૨૯ स्थितिः सागरोपमसहस्रस्य द्वौ सप्तभागौ पल्योपमासङ्ख्येयभागन्यूनौ, अबाधा त्वन्तर्मुहूर्तः, आहारकशरीरतदङ्गोपाङ्गतीर्थकरनाम्नां जघन्या स्थितिः सागरोपमकोटीकोट्यन्तः, अबाधा त्वन्तर्मुहूर्तकालः, यश:कीर्तेर्जघन्या स्थितिरष्टौ मुहूर्ताः, अबाधा त्वन्तर्मुहूर्तकाल इति, अत्र सूत्रोपनिबन्धः कृतो वाचकेनेति, इतरा तु मध्यमा बहुवक्तव्यत्वादुपेक्षिता I૮-૧૬
ટીકાર્થ– વેની પ્રકૃતિઃ ઇત્યાદિ ભાષ્ય છે. અપરા ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ જઘન્યા કહેવાય છે, અર્થાત્ અપરા એટલે જઘન્યા.
પ્રશ્ન- મધ્યમાં પણ ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ અપરા છે તો અહીં અપરા એટલે મધ્યમા કેમ નહિ?
ઉત્તર– વ્યાખ્યા વિશેષથી અપરા એટલે જઘન્યા છે. આથી આમાં દોષ નથી. અથવા અધરા એવો સૂત્રપાઠ છે. બીજાઓ અતિ સ્પષ્ટ જ નધન્યા દશમુહૂર્તા એવું સૂત્ર ભણે છે=કહે છે.
નામ અને ગોત્રની ઉત્તરપ્રકૃતિઓની સ્થિતિ કહેવાય છે. તેમાં નામપ્રકૃતિઓમાં મનુષ્યગતિ, મનુષ્યગત્યાનુપૂર્વી એ બેનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ પંદર કોડાકોડિ સાગરોપમ છે. પંદરસો (૧૫૦૦) વર્ષ અબાધાકાળ છે. નરકગતિ, તિર્યંચગતિ, એકેન્દ્રિયજાતિ, પંચેન્દ્રિયજાતિ, ઔદારિક, વૈક્રિય, કાર્મણશરીર, હુડકસંસ્થાન, ઔદારિકઅંગોપાંગ, સેવાર્તસંહનન, વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ, નરકાનુપૂર્વી, તિર્યંચાનુપૂર્વી, અગુરુલઘુ, ઉપઘાત, પરાઘાત, ઉચ્છવાસ, આતપ, ઉદ્યોત, અપ્રશસ્તવિહાયોગતિ, ત્રસ, સ્થાવર, બાદર, અપર્યાપ્ત, પ્રત્યેકશરીર, અસ્થિર, અશુભ, દુર્ભગ, દુઃસ્વર, અનાદેય, અયશકીર્તિ, નિર્માણ નામોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ વીસ (૨૦) કોડાકોડિ સાગરોપમ છે. બે હજાર વર્ષ અબાધાકાળ છે.
દેવગતિ, દેવગત્યાનુપૂર્વી, સમચતુરગ્ન સંસ્થાન, વજઋષભનારાચ સંહનન, પ્રશસ્ત વિહાયોગતિ, સ્થિર, શુભ, સુભગ, સુસ્વર, આદય,
હજાર
વગયાનની સ્થિર, શુભ,
