________________
સૂત્ર-૧૯ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮
૧૨૭ सद्वेद्यस्य पञ्चदश सागरोपमकोटीकोट्यः उत्कृष्टा स्थितिः, पञ्चदशवर्षशतानि अबाधा, जघन्या द्वादशमुहूर्ता, अबाधाऽन्तर्मुहूर्त, अत्र एतत्सूत्रमाह
ઉત્તરપ્રકૃતિઓનો ઉત્કૃષ્ટ-જઘન્ય સ્થિતિબંધ ટીકાવતરણિકાર્થ– મૂળપ્રકૃતિઓનો સામાન્યથી ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ કહ્યો. હવે ઉત્તરપ્રકૃતિઓનો પ્રત્યેકનો ઉત્કૃષ્ટ અને જઘન્ય સ્થિતિબંધ સૂત્રોક્ત ક્રમના આધારે કહેવાય છે. તેમાં અસાતવેદનીય પ્રકૃતિની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ત્રીસ કોડાકોડિ સાગરોપમ છે. જઘન્યસ્થિતિ પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગથી ન્યૂન એક સાગરોપમના સાત ભાગના ત્રણ ભાગ છે. સાતાવેદનીયની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પંદર (૧૫) કોડાકોડિ સાગરોપમ છે. પંદરસો (૧૫00) વર્ષ અબાધાકાળ છે. જઘન્ય સ્થિતિ બાર મુહૂર્ત છે. અબાધાકાળ અંતર્મુહૂર્ત છે. અહીં આ સૂત્રને કહે છે– વેદનીયની જઘન્યસ્થિતિ– अपरा द्वादशमुहूर्ता वेदनीयस्य ॥८-१९॥ सूत्रार्थ-वेनीयभनी धन्य स्थितिमा२ (१२) मुहूर्त छ. (८-१८) भाष्यं- वेदनीयप्रकृतेरपरा द्वादश मुहूर्ताः स्थितिरिति ॥८-१९॥ भाष्यार्थ-वेहनीयप्रतिनी अपस्थिति बार मुद्भूत . (८-१८) टीका- वेदनीयप्रकृतिरित्यादि भाष्यं अपरेत्युत्कृष्टापेक्षया जघन्योच्यते, अपरा जघन्येत्यर्थः, कथं मध्यमा नेति चेत् व्याख्याविशेषाददोषः, अधरेति वा सूत्रपाठः, अपरेऽतिस्पष्टमेव सूत्रमधीयते जघन्या द्वादशमुहूर्तेति ॥ नामगोत्रयोरुत्तरप्रकृतीनां स्थितिरुच्यते, तत्र नामप्रकृतीनां तावन्मनुष्यगतिमनुष्यगत्यानुपूर्योरुत्कृष्टः स्थितिबन्धः पञ्चदश सागरोपमकोटीकोट्यः, पञ्चदशवर्षशतान्यबाधा, नरकगतिस्तिर्यग्गतिरेकेन्द्रियजातिः पञ्चेन्द्रियजातिः औदारिकवैक्रियतैजसकार्मणशरीराणि हुण्डसंस्थानं औदास्किाङ्गोपाङ्गं च छेदवर्त्तिसंहननं वर्णगन्धरसस्पर्शनरकानुपूर्वी
