________________
સુત્ર-૬
શ્રી તત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૬
૨૧ (૧૮)વિદારક્રિયા– બીજાએ કરેલ અપ્રકાશનીય પાપકર્મને પ્રકાશમાં લાવવું તે વિદારણક્રિયા.
(૧૯) નયનક્રિયા– પોતે લઈ જવાની ક્રિયા કરે કે બીજા પાસે લેવડાવે તે નયનક્રિયા.
(૨૦)અનવકાંક્ષાક્રિયા– અનવકાંક્ષાકિયા સ્વ-પરના ભેદથી બે પ્રકારે છે. ચિનોક્ત કર્તવ્ય વિધિઓમાં પ્રમાદવશ બનીને અનાદર કરવો એ સ્વ-અનવકાંક્ષાક્રિયા છે, અનાદર કરાતો તે બીજાની પણ આકાંક્ષા ન રાખે તે પર-અનવકાંક્ષા ક્રિયા છે.
(૨૧)આરંભક્રિયા- પૃથ્વીકાયાદિનો ઉપઘાત થાય તેવી ક્રિયા કરવી એ આરંભ ક્રિયા છે.
(૨૨)પરિગ્રહક્રિયા- પરિગ્રહ મેળવવો, તેનું રક્ષણ કરવું, તેના ઉપર મૂચ્છ કરવી એ પરિગ્રહક્રિયા છે.
(૨૩)માયાક્રિયા- ધર્મમાં પણ માયાની પ્રધાનતા રાખવી એ માયાક્રિયા છે.
(૨૪)મિથ્યાદર્શનક્રિયા– મિથ્યાત્વનું અનુમોદન કરનારની ધર્મક્રિયા મિથ્યાદર્શનક્રિયા છે.
(૨૫)અપ્રત્યાખ્યાનક્રિયા પ્રમાદથી પચ્ચખાણ ન લેવું તે અપ્રત્યાખ્યાનક્રિયા છે. રૂતિ શબ્દ સાંપરાયિકક્રિયાઓ આટલી જ છે એમ અવધારણ માટે છે.
આ પ્રમાણે વિસ્તારના ભયથી સાંપરાયિક કર્મનું કારણ હોય તેવી મોટી મોટી આ પચીસ ક્રિયાઓ કહી છે. આમાં કોઈક ક્રિયાઓ પરસ્પર ભેદવાળી છે. કોઈક ક્રિયાઓ ભિન્ન અર્થવાળી છે. આ ક્રિયાઓ સંક્ષેપથી કાયા-વચન-મનના દુષ્ટ આચરણ રૂપ છે, અર્થાત્ આ ક્રિયાઓમાં જીવોના મન-વચન-કાયાથી થતા બધાં દુષ્ટઆચરણોને સંક્ષેપથી જણાવી દીધા છે.
