________________
સૂત્ર-૧૩ શ્રી તત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૩
૧૪૯ જાણી લેવું. જેઓએ ક્ષેત્રપરિમાણને જણાવ્યું છે તેઓએ અવશ્ય ગણિતશાસ્ત્રને પ્રમાણ ગણવું જોઈએ. જેમ પ્રમાણસાધનથી પ્રમેયપદાર્થ જણાવવામાં આવે છે તેમ. જોકે આ સંખ્યા આગમમાં જણાવેલી છે, ત્યાર પછી બીજાઓએ તે સંખ્યાને જણાવી છે તો પણ તેઓએ તે સંખ્યાના લક્ષણને સૂત્રને) જણાવ્યું નથી તે પણ અયુક્ત છે. (સંખ્યાને કહીને સંખ્યાના સૂત્રને ન કહેવું તે પણ અયુક્ત છે.) સર્વભુવનકોશાદિની પ્રક્રિયાની અંદર સમાવેશ થાય છે એમ બતાવીને તેઓએ એને કહ્યું નથી તે પણ બરાબર નથી, કારણ કે તેમાં વ્યભિચાર આવે છે. અને ઘણું કરીને સાવર્ણિ, સાંશપાયન, બુદ્ધ વગેરે અતિશય જયોતિષ અને ક્ષેત્ર ગણિતશાસ્ત્રના જાણકાર નથી. તેથી તેઓનો આ વિષય નથી. હવે જો કોઈ મૂઢતાથી અભિમાન કરે તો તેને દરેક ગોળ ફલક, સૂત્ર અને દીપની છાયાના પ્રયોગોથી ખાતરી કરાવવી કે જેનો આટલો વિખંભ હોય તેનો પરિધિ કેટલો હોય ? એમ ગણિતના નિયમથી સિદ્ધ કરી બતાવવું. ગણિતશાસ્ત્ર પૂર્વાપર અવિરોધિ અને પ્રત્યક્ષ ફળવાળું છે. આથી સર્વજ્ઞના જ્ઞાનના વિષયની અંદર હોવાથી અને જ્ઞાનના અતિશયથી મહાતળાવની અંદર રહેલા પાણીના દ્રવ્યના પલપરિમાણના જ્ઞાનના ઉપદેશની જેમ તીર્થકરોએ આ સર્વ નિર્દોષ બતાવેલું છે. આ સર્વજ્ઞતાનું ચિહ્ન છે (Gઓળખાણ છે.) (૩-૧૩)
भाष्यावतरणिका-अत्राह- उक्तं भवता मानुषस्य स्वभावमार्दवार्जवत्वं चेति, तत्र के मनुष्याः क्व चेति । अत्रोच्यते
ભાષ્યાવતરણિતાર્થ પ્રશ્ન– સ્વાભાવિક મૃદુતા અને સ્વાભાવિક સરળતા મનુષ્ય આયુષ્યના આસ્રવો છે એમ આપે (અ.૬ સૂ.૧૮ માં) કહ્યું છે. આ મનુષ્યો કોણ છે અને ક્યાં રહે છે ? ઉત્તર- અહીં ઉત્તર કહેવાય છે– ાઓથી સ્થાપિત છે. टीकावतरणिका- अत्राह- 'उक्तं भवते'त्याद्यापातनिकाग्रन्थः । सूत्रेषूक्तं आश्रवप्रस्तावे षष्ठेऽध्याये 'स्वभावमार्दवार्जवत्वं च मानुषस्ये'ति
, નવુથી અને
