________________
નિવેદન આ નયકર્ણિકામાં શ્રી વિનયવિજયજી ઉપાધ્યાયનું સંક્ષિપ્ત જીવનચરિત્ર અને નય ઉપર નયકર્ણિકાના આધારે ફુટવિવેચન એ બે જ મારા તરફથી મારા ક્ષયોપશમાનુસાર લખાયાં છે. અને છેલ્લે સવિસ્તર અનુક્રમણિકા મેં કરી છે. પહેલામાં શ્રી વિનયવિજયજીના ઇતિહાસ સંબંધી દંતકથાઓ મને મુનિ મહારાજ તરફથી મળી છે, અને તેમની કૃતિઓ માટે તેમાંની એક સિવાય દરેક જોઈ તે પર ટૂંક વિવેચન લખેલ છે; બીજામાં નયકર્ણિકામાં બતાવેલું ઘણા જ સંક્ષિપ્ત આકારમાં નયસ્વરૂપ ખાસ લક્ષમાં રાખી તે નયના બોધમાર્ગમાં પ્રવેશ કરવા અર્થે જેટલું સંક્ષિપ્ત રૂપે પૂરતું હોઈ શકે તેટલું વિવરણ ફુટતાથી દર્શાવ્યું છે. વિશેષ વિસ્તારને અહીં અવકાશ જ નથી, કારણ કે આ જે ગ્રંથને (નયકર્ણિકા) માટે લખવામાં આવેલ છે, તે પ્રારંભપુસ્તક એટલે માર્ગોપદેશિકારૂપ છે અને નયકર્ણિકા એ નામ સાર્થક છે, કારણ કે તે એમ સૂચવે છે કે નય એ કમલનું પુષ્પ છે, – તે કમલના પુષ્પને અનેક પાંખડીઓ છે અને તે પાંખડીઓમાં કણિકા (Pericarp) રૂપ આ ગ્રંથિકા છે.
આ વિવેચન માટે જે જે પુસ્તકો નામે તત્વાર્થ, આગમસાર, આત્મપ્રકાશ વગેરેની અને જે મહાશયોની સહાયતા લીધી છે તેનો હું ભાવપૂર્વક આભાર માનું છું.
ઉપરોક્ત સિવાયનું સર્વ નામે અગ્રવચન, ઉપોદઘાત, અને મૂલનું ભાષાંતર રા. લાલને કર્યું છે; અલબત્ત તે મારી નજર આગળ મૂકવામાં આવ્યું હતું, તેથી મેં તેમાં લેખકનો આશય વસ્તુતઃ કાયમ રહે, એ લક્ષમાં રાખી ભાષા, વાક્યરચના, વિરામાદિમાં શસ્યાનુસાર શુદ્ધિ કરી છે, તે સિવાય મારું તેમાં કંઈ નથી. વળી આ સર્વનાં પ્રૂફો બારીકાઈથી તપાસ્યાં છે; છતાં પણ જો યત્કિંચિત પ્રમાદાચરણ, અલના આદિ મારા હાથથી થઈ ગયું હોય તો ત્રિવિધકરણે ટુi મવતું' એવી પ્રાર્થના કરી અત્ર વિરમતાં પહેલાં કહેવાનું કે જો કોઈ મહાશય દોષ, આદિ સુધારવા ગાંભીર્યથી જણાવશે તો ઉપકાર થશે, અને સુયોગે બીજી આવૃત્તિ થાય તો તેમાં અનુસરણ થશે. ૧૦-૮-૧૯૧૦
શાસનપ્રેમી મોહનલાલ
