________________
પ્રકાશકીય
જૈનદર્શનના મુખ્ય સિદ્ધાન્તોમાં નાયસિદ્ધાન્તનું મહત્ત્વપૂર્ણ સ્થાન છે. આ સિદ્ધાન્તને સમજ્યા વગર જૈનદર્શનનો તાગ પામવો મુશ્કેલ છે. આગમયુગથી માંડી આજ સુધી સાંપ્રત સિદ્ધાન્તને સમજવા-સમજાવવા અનેક ગ્રંથો લખાયા છે તેમ જ અનેક વિશાળ શાસ્ત્રગ્રંથોનું નિર્માણ થયું છે. પરંતુ તે બધા ગ્રંથો સમજવા સરળ નથી. તેને જાણવા અને સમજવા માટે ષડ્રદર્શનનું જ્ઞાન જરૂરી મનાયું છે. આવા મહત્ત્વપૂર્ણ સિદ્ધાન્તને સરળતાથી સમજાવવા માટે ઉપાધ્યાય શ્રી વિનયવિજયજીએ આ લઘુકૃતિ નયકર્ણિકાની રચના કરી છે. ૨૩ શ્લોક પ્રમાણ લઘુસ્તોત્રામાં અંતિમતીર્થપતિ પરમાત્મા મહાવીરની સ્તુતિ કરવા દ્વારા નયોનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. સરળ ભાષામાં સચોટ રીતે સાતેય નયોને સમજાવનાર પ્રસ્તુત કૃતિ જૈન ન્યાયમાં પ્રવેશ કરાવનાર બાળપોથી છે. આ ગ્રંથના અધ્યયનથી સાતેય નયનો સમ્યફ બોધ પ્રાપ્ત થાય છે. વિદ્વાન્ શ્રાવકશ્રી ફતેહચંદ કપૂરચંદ લાલને અગ્રવચનમાં જૈનદર્શન અંગે તથા ઉપાધ્યાય શ્રી વિનયવિજયજીના જીવનચરિત્ર અંગે વિશદ પ્રકાશ પાડ્યો છે અને અંતે નયકર્ણિકાનો અનુવાદ કર્યો છે. જૈન સાહિત્યના મર્મજ્ઞ વિદ્વાનું ઇતિહાસકાર મહામનીષી શ્રી મોહનલાલ દલીલચંદ દેસાઈએ સાતેય નયોનું સુંદર વિવેચન કર્યું છે જેથી આ પુસ્તક પઠનીય અને મનનીય બન્યું છે. ૧૯૧૦માં આ પુસ્તક છપાવ્યું હતું પરંતુ હાલ અનુપલબ્ધ હોવાથી અમે તેને પુનઃ પ્રકાશિત કરી રહ્યા છીએ. પ્રસ્તુત ગ્રંથ અભ્યાસુને નયનું સમ્યફ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવામાં ખૂબ જ ઉપયોગી નીવડશે તેવી શ્રદ્ધા છે.
જિતેન્દ્ર બાબુલાલ શાહ
