________________
નવતત્ત્વ પ્રકરણ ]
*
[૮૧
. [ ત્રણ ગુપ્ત ] યેગનો નિગ્રહ કરે તેમજ તેમાં સારી રીતે ઉપયોગ- પૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરવી તે ગુપ્તિ.
. . ૬ મને ગુપ્તિ–શુભ કે અશુભ બન્ને પ્રકારના સંકલ્પને ત્યાગ
કર તે અથવા અશુભ સંકલ્પને ત્યાગ કરીને શુભ - સંકલ્પ કરે. આ બન્ને રીતે મને ગુપ્તિ કહેવાય છે. ૭ વચનગુપ્તિ–ખપ પૂરતું પાપ રહિત વચન બોલવું તે અથવા
તો સર્વથા મૈન ધારણ કરવું તે.. ' ૮ કાય ગુપ્તિ-કાયાના વ્યાપારને નિયમ કરવો અથવા સર્વથા
આ કાયયોગને રાધ કરવું તે.
સમિતિમાં ગુપ્તિ નિયમે હોય પણ ગુણિમાં સમિતિ વિકલ્પ હોય. ઉપરના આ આઠ ચારિત્રને નિર્વાહ કરવામાં માતા સમાન હોવાથી તેને અષ્ટ પ્રવચન માતા કહેવામાં આવે છે.
- - બાવીસ પરિસહ . . કર્મની નિર્જરાને માટે જે સમભાવે સહન કરવું તેને પરિસહ કહે છે. ૯ સુધા પરિસહ–ભૂખથી ઉત્પન્ન થતી વેદનાને સમભાવે સહન * કરવી પણ દેષિત આહારની ઈચ્છા ન કરવી. ૧૦ પિયાસા પરિસહ-તૃષાથી ઉત્પન્ન થતી વેદનાને સહન કરવી
પણ દેષિત જળની ઈચ્છા ન કરવી. ૧૧ શીત પરિસહ-ટાઢથી થતી વેદનાને સહન કરવી તે. . ૧૨ ઉષ્ણુ પરિસહ-તાપથી થતી વેદનાને સહન કરવી તે. ૧૩ - દંશ પરિસહ-જૂ માંકડ આદિના ડંખને સમભાવે સહન કરવા તે. ૧૪ અચેલક પરિસહ-નવા વસ્ત્રથી હર્ષ અને જુના વસ્ત્રથી ખેદ
ન કરવો તે. ૧૫ અરતિ પરિસહ–રાગાદિકથી મનમાં અરતિ ધારણ ન કરતાં
કર્મ પરિણામ વિચારી સમ પરિણામમાં રહેવું તે. જે સ્ત્રી પરિસહ-સ્ત્રીના હાવભાવ જોઇને તેના ઉપર મોહ ન
કરતાં મનને સ્થિર કરવું તે.'
