________________
૧ જીવતત્વ
મૂર– एगिदिय सुहुमियरा, सन्नियरपणिदिया य सबितिचउ । अपजत्ता पज्जत्ता, कमेण चउदस जियट्ठाणा ॥४॥
અર્થ – સૂક્ષ્મ એકંકિય અને ઈતર-બાદર એકેંદ્રિય, એ બે પ્રકારના એકૅકિ, શ્રીન્દ્રિય ત્રીન્દ્રિય ને ચતુરિન્દ્રિય સહિત સંક્ષિપંચેન્દ્રિય અને ઇતર-અસંપિચેન્દ્રિય એ બે જાતના પંચેન્દ્રિયો, એ સાતે પ્રકારના જીવો અપર્યાપ્તા ને પર્યાપ્તા, એમ બબ્બે પ્રકારે છે. એટલે કે સંસારી જીવોના (કુલ) ૧૪ સ્થાનકો-ભેદો છે.
પદ્યાનુવાદ – [ સંસારી જીવના ૧૪ ભેદ ]
સૂક્ષ્મ બાદર ભેદથી બે, જાતના એકેઢિયે, અસંશી સંજ્ઞી ભેદથી બે, જાતના પંચેંદ્રિયે; ત્રિવિધ વિકલેન્દ્રિય ચુત એ, સાત પણ બે જાતના, અપર્યાપ્ત ને પર્યાપ્ત ભેદે, ચૌદ સ્થાનક જીવના ૫.
વિવેચન-એ કેંદ્રિયજીવોના ૪, વિકલૈંદ્રિોના ૬ ને પંચેદ્રિયના ૪ ભેદ છે. આ રીતે સંસારી સર્વ જો આ ૧૪ ભેદમાં આવી જાય છે. જુઓ ની. ચેને કોઠે
