________________
૧૯૮
ડિસક પ્રકરણ [ વ્યાખ્યાન તે રેક મુશ્કેલ છે તેમ નહિ, મરચાં તીખાં વધારે ખાધા હેય તે ઉપર ઘી ખાધું અને બળતરા રેકી. ઝાડાનું અધિકપણું થયું તેના ઉપર ઝાડે પકવાની દવા લીધી. કહે અકર્તમ-કવાની તાકાત આપણે લીધી. થાય છે, રેકાય છે ને પલટાવાય છે. આ ત્રણ હાથમાં છે. રજને તાવ એકાંતરિ અને એકાંત િતાવ રજને થાય તે શાથી? તે આપણું વર્તનથી પલટે ખાધે. જેમ પલટાવવામાં, રોગનો ઊથલે ખાવામાં બીજે જવાબદાર નથી પણ આપણે પ્રકૃતિ જવાબદાર છે તેમ અહીં કર્મ ફેકવાં, પાપનાં ફળ નહિ આવવાં દેવાં અને પુણ્યનાં ફળે બેસાડવાં તે આપણા હાથની વાત છે. પાપનાં કર્મો બાંધ્યાં હેય તે જીવ પુણ્યનાં ફળમાં પલટાવી શકે. પુણ્યનાં કર્મો પાપનાં ફળમાં લઈ જઈ શકે. આત્મામાં કમ રેકવાની તાકાત છે. પુણ્યને પાપમાં અને પાપને પુણ્યમાં પલટાવવાની તાકાત છે.
આ વાત ખ્યાલમાં આવશે તે મૂલબંધ અને સંક્રમણ બંધની સમજણ પડશે. દેવની અને ગુરૂની અશાતનાથી ચીકણું જ્ઞાનાવરણીય કર્મો બાંધ્યાં. જ્ઞાનથી જ્ઞાનાવરણીય બંધાયું. વળી કેવળી વગેરેની અશાતનાથી મેહનીય બંધાયું. અમુક વખતે અમુક કર્મ તીવ્ર બંધાયું. એ કર્મના બંધમાં સમજવાનું છે કે કર્મ લેવાનું કામ એકલા જેગનું છે. રાગ દ્રષની પરિણતિનું કામ કંઈ કર્મ પુદ્ગલેને લેવાનું નથી. તેનું કામ તે વિભાગ પાડવાનું. એટલે એ કામ કેવું? પ્રમાદનું. મન, વચન અને કાયા એ વેગ છે અને તે માત્ર કર્મ લે છે પણ વિભાગ પાડવાનું કામ તેમનું નથી. જે
