________________
૧૪૧
તેરમું]
સમદેશના દહેરાવાસી કે મંદિરમાગી?
સ્થાનક શા માટે? સ્થાનકવાસીનો અર્થ શું? પાપસ્થાનકને અંગે સ્થાનિક પ્રસિદ્ધ છે. શાસ્ત્રની અપેક્ષાએ સ્થાનકવાસી કહેનારા શું પિતાને તેના સરખા ગણે છે? કારણ કે એક ઈતર માને પણ જ્યાં બે સંબંધી જ્ઞાન હેય ત્યાં જેડે ને જોડે રહેનારા હોય તે જોડે યાદ આવી જાય. જેમ રામ યાદ કરે એટલે લક્ષ્મણ, સીતા આવી જાય. પાપસ્થાનકમાંના “સ્થાન' શબ્દને પકડે તેથી બીજે શબ્દ કયે યાદ આવે? પાપ. પાપ અને સ્થાનક એટલે તેમાં વસનારા. આપણામાં પણ કેટલાક તેમનું જોઈને “દહેરાવાસી” શબ્દ વાપરે છે. પણ તેમને પૂછીએ કે તમે “દહેરાવાસી” ક્યાંથી થયા? “મંદિરમાગી' કહે તે તો ઠીક છે. તેઓએ તમારે માટે “દહેરાવાસી” કહ્યું તે તમે કબૂલ કર્યું. કેમ? તેઓ “સ્થાનકવાસી બન્યા તેથી તમેને “દહેરાવાસી કહેવા લાગ્યા. ભાટ અને ચારણ
જેમ રસ્તામાં એક ચારણ જતો હતો. ત્યાં રસ્તામાં ભાટ મળે. ત્યારે ચારણે પૂછ્યું કે તમે કોણ છે? ત્યારે પેલાએ કહ્યું કે હું ભાટ છું. ત્યારે ચારણે મશ્કરી કરતાં કહ્યું કે-“ભાટ ભાટ ભાટુડે ગળે બાંધ્યું ચાટુડે”. તેથી તમે ખુશ થાવ પણ તે ચારણ માફક બોલી ન જાણો. પણ ભાટે પિતાની મશ્કરી થયેલી જાણીને તેને પણ ચારણને કહ્યું કે“ચારણ ચારણ ચારણિયે ગળે બાંધ્યું ઘંટીનું પૈડુ” કહે આમાં કવિતા છે? ના. સામે બલ્ય એટલે આપણે પણ બલવું. તેમાં સ્થાનક્વાસીએ તમને “વાસી” શબ્દ જેડી.
