________________
નવમું
સદ્ધર્મદેશના મરણ, મન, વચન કાયાને અનુભવે છે, છતાં પુદ્ગલ છે તે જડ તેથી શું કરશે. આ તે “કહેતા ભી દિવાના આરે સુણતા ભી દિવાના” જેવી સ્થિતિ છે. જે આવી સ્થિતિ ન હોય તે આ બેલે તે આપણે સાંભળીએ કેમ? પુદ્ગલની જરૂરી શક્તિ દેખી શકીએ છીએ. કર્મ કેવાં બાંધવાં તે આપણે આધીન. તેથી તીર્થકરે જાણી જોઈને તીર્થંકરપણું પિતાના હાથે લે છે. અવતાર લેવાનું પ્રભુત્વ છે. પરભવના અવતારને લેવાના પ્રભુત્વ સુધી જવાબદારી અને પરભવમાં નારક, તિર્યંચ, દેવ, મનુષ્ય ને સિદ્ધિ ગતિમાં જોખમદારી જીવે ભેગવવાની. માટે જીવની જવાબદારી અને જોખમદારી માનનાર હોય તે જૈન”, પણ જનેતરે જીવની જવાબદારી અને જોખમદારી માનતા નથી. એ તે ઈશ્વરનું ઢોર માને છે. જેમ તમારે ત્યાં ગાય હેય તેને ક્યાં રહેવું, કયાં ઊભા રહેવું, કયાં જવું, શું ખાવું, શું પીવું, તેનું તેને કંઈ ન હોય પણ તે તે તમારા ઉપર આધાર રાખે તેમ જૈનેતરે જીવને ઈશ્વરનું ઢેર માને છે. પિતાનું ઢરપણું કબૂલ કરવું. હું જવાબદાર કે જોખમદાર નથી પણ પરમેશ્વર છે તે જૈનેતરના મતે, જવાબદારી અને જોખમદારીની દશા તે જીવની નહિ પણ પરમેશ્વરની છે તે માનવું જૈનેતરનું કામ. પરમેશ્વર આપણું કૃત્ય માટે જવાબદાર અને જોખમદાર નથી પણ આપણું કૃત્ય માટે આપણે જવાબદાર અને જોખમદાર છીએ તે માનવું જૈનનું કામ. પણ જેને ગુનેગારીનું ખત લખ્યું હોય તે બેલે કે ઈશ્વરે મને લબાડી, ઘાતકી, જૂઠ વગેરે કરાવ્યું, એને હુકમ થયે તેથી કર્યું. હું તે હુકમને આધીન. તે કહેવાવાળા અન્યમતવાળા. ત્યારે જૈનપણું તેમાં જવાબદારી અને જોખમદારી
