________________
૧૨
-
પ્રસ્તાવના
ચતુર નથી એ દર્શાવવા માટે એઓ જંબૂલતા રાખતા. પિતે કલિકાલમાં સર્વજ્ઞ છે એમ એઓ માનતા.
દીક્ષાને પ્રસંગ ને આચાર્ય-પદ-કહાવલીમાં આ પ્રસંગ નીચે મુજબ વર્ણવાયો છે –
યજ્ઞમાં જેને હેમ કરાય તે સ્વર્ગે જાય એમ વેદમાં કહેલું છે. જો એમ હોય તે સ્વજન કે બાંધવને એ પ્રમાણે કેમ મોકલાતા નથી ? વળી (બકરો કહે છે): મારે સ્વર્ગની ઈચ્છા નથી અને મેં તમને એ અપાવવા પ્રાર્થના પણ કરી નથી. હું તે ઘાસ જેવા આહારની તૃષ્ણાવાળે હેઈ એ મળતાં સંતપ માનું છું. જે બીજાને સ્વર્ગ મળે એ માટે યજ્ઞ કરતા હે તે માતા, પિતા, પુત્ર વગેરે વડે કેમ યજ્ઞ કરતા નથી ?
આ પ્રમાણેનાં વાક્યોથી વિચારમાં પડેલા પંડિતાભિમાની હરિભદ્ર તીર્થયાત્રાર્થે ઘેરથી નીકળ્યા.
જેનું કહેવું હું નહિ સમજી શકીશ તેને હું શિષ્ય થઈશ એવી પ્રતિજ્ઞા કરીને ચાલતા તેઓ “ચિત્રકૂટ” નામના શ્રેડ માં આવી ચડ્યા. તે સમયે ત્યાં જિનદત્ત નામના આચાર્ય હતા અને તેમને યાકિની નામની શિષ્યા મહત્તરા હતી. સ્વાધ્યાયપ્રદેશમાં રહેલી યાકિની ગંભીર સ્વરે “afri”વાળી ગાથા બેલતી હતી. એ સાંભળી હરિભદ્ર એમની પાસે ગયા. અને બોલ્યાઃ હે ભગવતી ! શું બહુ ચક ચક છે. આને અર્થ જણાવો. યાકિનીએ કહ્યું કે હે વત્સ ! અર્થ કરવાનો અધિકાર અમારે નથી, પરંતુ ગુરુ મહારાજને છે. હરિભકે પૂછયું કે ગુરુ મહારાજ ક્યાં છે? પ્રવર્તિની યાકિનીએ જવાબ આપે કે વસતિમાં. १ "चक्किदुगं हरिपणगं पणगं चक्कीण केसो चक्की । केसव चक्को केसव दु चक्की केसी य चक्की य॥" આ આવયનિ જુત્તિની ૪૨૧મી ગાથા છે.
