________________
પાંચમું]
- સદ્ધર્મદેશના શક્તિ આત્માની કે દેહની?
નાસ્તિકે શંકા કરી કે જ્ઞાન જે આત્માને સ્વભાવ હોય તે છે ઈન્દ્રિયે શુદ્ધ હોય તે દેખાય, અશુદ્ધ હોય તે ન દેખાય. મીંચીએ તે ન દેખાય, ઊઘાડી રાખીએ તે દેખાય. બાળકને નાની ચીજ ઉપાડવી હોય તે મુશ્કેલ. તે શક્તિ આત્માના ઘરની કે શરીરના ઘરની? જે આત્માના ઘરની કહો તે મુશ્કેલ ન પડવી જોઈએ. જેમ પુદ્ગલે વધે તેમ ઈન્દ્રિોની તાકાત વધે. અન્વય કે વ્યતિરેક પુદ્ગલમાં રહે છે તો કેમ તે તેનું કાર્ય નડિ? વાત ખરી. પણ તારા હાથમાં સેય આપીએ અને કહીએ કે લાકડાને કાપ. તારામાં કાપવાની શક્તિ છે છતાં તે કેમ નથી કપાતું પણ કુહાડે કરવત હોય તે જ કાપે ને? સેય વખતે તારામાં શક્તિ ન હતી હતી. પણ સાધન ન હતું. સાધન જેવું મળે તેવું જ કાર્ય સિદ્ધ કરી શકે. સાધકને શક્તિ જોઈએ તે ચક્કસ. પણ કાર્ય કેટલું કરે તે જેટલું સાધન મળે તેટલું જ. સાધન મળ્યા વગર સાધકની શક્તિનો ઉપયોગ થતો નથી.
જ્યારે દી ન હોય ત્યારે કંઈ નથી દેખતા. દિ થાય ત્યારે દેખે. તે દી દેખનારે કે આંખ? જેવું અજવાળું હોય તેવું દેખાવવું થાય. દી દેખનાર પદાર્થ નથી, પણ પાધન છે. તેમ ઇન્દ્રિયે અને શરીર જ્ઞાનનાં સાધનો છે, પણ સાધક તે આત્મા. જેઓ સર્વ કર્મને ક્ષય કરી મેક્ષે જાય તેનો આત્મા સંપૂર્ણ જ્ઞાન, દર્શન, વીતરાગતા, સુખ અને અનંત શક્તિને માલિક હોય છે.
એક ખેળે રહેવાવાળા અને એક રાક ખાવાવાળા બે ભાઈ વચ્ચે શક્તિ ફેર કેમ? તેમ પુદ્ગલ સાધન હોય
હોય
અમો અને શરીર જ્ઞાનના પદાથ નથી
