________________
૧૦
બાદર સાધારણ વનસ્પતિકાયના છ પ્રકાર છે: (૧) અઝબીજ, (૨) મૂળબીજ, (૩) સ્કબીજ, (૪) પર્વબીજ (૫) બીજરૂહ અને (૬) સંમૂર્હિમ. આમાંના પર્વબીજ અને બીજરૂહ એ બે પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયમાં પણ હોય છે.
બાદર સાઘારણ વનસ્પતિકાયની જેમ પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય પણ ઉગતી વખતે (અંકૂરા વખતે) તો સાધારણુજ હોય છે, પરંતુ પછી જુદાં જુદાં લક્ષણ પરથી, તેના મુખ્ય કેમલ પત્ર આદિથી તે બાદર સાધારણ કે પ્રત્યેક વનસ્પતિની કક્ષામાં ગણાય છે.
કંદની સર્વજાતિઓ, સૂરણ, વજ, લીલી હળદર, લીલુઆદુ, લીલે કચૂરે, સતાવરી, કુંવાર, થોર, ગળે, લસણ, પલાડુ (કાંદા), શકરિયાં, ગાજર, વંશકારેલા, લુણ, પયંક, લેર, ગિરિકર્ણ, કિસલયપત્ર (નવું ફુટતું પાંદડુ), ખરસૂઆ, થેગ, લીલી મેથ, લુણુની છાલ, ખિલોડો, અમરવેલ, મૂળા, ભૂમિફેડા, વિરૂઆ, સુકવેલ, કમલ કાચી આમલી, આલુ (બટાકા) આદિ અને તેવાં લક્ષણવાળાં બીજા પણ અનેક બાદર સાધાણુ વનસ્પતિકાય સ્થાવર જીવ છે.૧ પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય:
જેનાં મૂળ, સ્કંધ, છાલ, શાખા, ફળ, પાંદડા, બીજ આદિ ભાંગતાં વિષમભંગ જણાય તે પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય સ્થાવર જીવ છે. પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયના ફળ, ફુલ, છાલ, મૂળ, કાષ્ટ, પત્ર અને બીજ એ દરેકનો જુદો છવ ગણાય છે; આમાં કંદને મૂળમાં અને શાખા પ્રશાખાને છાલમાં સમાવી લીધેલ છે.
પુષ્પ, પત્ર, ફળ અને બીજ એ દરેકમાં પ્રત્યેક એક એક જીવ હાય છે અને બાકીના છ અંગ (મૂળ, કંદ, સ્કંધ, પર્વગ, પ્રવાલ, અને છાલ) એ દરેકમાં જુદી જુદી વનસ્પતિ આશ્રયી એક એકથી ૧૧ જુઓ જીવ વિચાર પ્રકરણ ગા-૯–૧૦–૧૧–૧૨-૧૩-૧૪
ગા-૧૩
