________________
૧૦૯૬
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે-૮
ઉત્કૃષ્ટસ્થાન કરતાં ભાવનાયોગનું ઉત્કૃષ્ટસ્થાન વિશુદ્ધ હોય છે. એ જ રીતે ધ્યાન અને સમતાયોગનાં ઉત્કૃષ્ટસ્થાન ઉત્તરોત્તર વિશુદ્ધ હોય છે.
પણ અધ્યાત્મના ઉત્કૃષ્ટ કરતાં ભાવનાનું જઘન્ય વિશુદ્ધ છે એવું નથી, પણ ઓછું વિશુદ્ધ છે. એટલે હકીકત એ છે કે, પહેલાં અધ્યાત્મયોગ શરુ થાય. પછી અભ્યાસ વધતાં ભાવનાયોગ પણ ચાલુ થાય. અને અધ્યાત્મ-ભાવના બન્ને પ્રકર્ષ તરફ વધતા જાય. પછી ધ્યાનયોગ આવે. હવેથી ત્રણે પ્રકર્ષ તરફ ચાલે. અને પછી સમતાયોગ આવે એટલે ચારે યોગો સાથે ચાલે. સમતાના પ્રકર્ષમાં ચારેનો પ્રકર્ષ હોય છે. અન્યત્ર ગ્રન્થમાં કૃષ્ણલેશ્યાના વિશુદ્ધસ્થાન કરતાં શુક્લલેશ્યાના જઘન્યસ્થાનને ઓછું વિશુદ્ધ હોવું જણાવ્યું છે. એમ પ્રસ્તુતમાં જાણવું. એટલે જ યોગવિંશિકા ગ્રંથની વૃત્તિમાં ક્ષપકશ્રેણિને માત્ર સમતાયોગના પ્રકર્ષથી ગર્ભિત આશયવિશેષરૂપે ન કહેતાં અધ્યાત્મ વગેરે બધા યોગના પ્રકર્ષથી ગર્ભિત આશયરૂપે કહેલી છે.
આમ આપણી લેખમાળાનો આ ૧૦૦મો લેખ પૂરો થયો ને સાથે સાથે અઢારમી યોગભેદદ્વાત્રિંશિકા પણ પૂર્ણ થઈ. આગામી લેખથી ઓગણીશમી યોગવિવેક દ્વાત્રિંશિકાની વિચારણાનો પ્રારંભ કરીશું.
કોઇપણ પુદ્ગલની આસક્તિ જીવને પરાધીન બનાવે છે.
