________________
બત્રીશી-૧૯, લેખાંક-૧૦૫
૧૧૪૫
ફરીથી ક્યારેય આવવાનો ન હોય એને જ ઉત્તરોત્તર ભવવૈરાગ્ય વગેરે કલ્યાણનિમિત્તોનો સંભવ હોવાથી મુખ્ય પૂર્વસેવા હોય છે એવી શાસ્રમર્યાદા છે. સમૃબંધક વગેરેનો તો હજુ અતિતીવ્રસંક્લેશ આવવાનો હોવાથી મુખ્ય પૂર્વસેવા હોતી નથી.
:
પૂર્વપક્ષ ઃ અરે ! સમૃબંધકાદિને મુખ્ય પૂર્વસેવા તો અમે પણ કહેતા નથી. પણ જેમ વિરતિધરને નિશ્ચયથી તાત્ત્વિકયોગ હોય છે ને અપુનર્બંધક તથા સમ્યક્ત્વીને એના કારણભૂત હોવાથી વ્યવહારથી તાત્ત્વિકયોગ હોય છે. એમ અપુનર્બંધકને નિશ્ચયથી તાત્ત્વિક પૂર્વસેવા હોય છે, ને સમૃદબંધકાદિને એના કારણભૂત હોવાથી વ્યવહારથી તાત્ત્વિક પૂર્વસેવા હોય છે એમ માનવું જોઈએ.
ઉત્તરપક્ષ ઃ ભલે એમ માની લઈએ, છતાં એને પ્રત્યપાયફલક માનવામાં શું વાંધો છે ?
પૂર્વપક્ષ ઃ જેમ વિરતિધરનો યોગ આત્માને લાભકર્તા છે, ને તેથી અપુનર્બંધક નો યોગ એના કારણભૂત હોવાથી આત્માને લાભકર્તા જ મનાયેલો છે. પ્રત્યપાયફલક મનાયેલો નથી, એમ અપુનર્બંધકની પૂર્વસેવા આત્માને લાભકર્તા છે. તેથી એના કારણભૂત હોવાથી સત્કૃબંધકની પૂર્વસેવાને પણ આત્માને લાભકર્તા જ માનવી જોઈએ. ને તેથી એને પ્રત્યપાયફલક માની ન શકાય.
ઉત્તરપક્ષ : આ રીતે તો દ્વિબંધકજીવની પૂર્વસેવાને પણ લાભકર્તા માનવી પડે, કારણ કે એ પણ આત્માને લાભકર્તા એવી સત્કૃબંધકની પૂર્વસેવાથી બહુ ભિન્ન ન હોવાથી એના કારણભૂત છે. પછી એ રીતે તો ત્રિબંધક, ચતુર્ગંધક વગેરે બધા જીવોની પૂર્વસેવાને લાભકર્તા માનવી પડે ને તેથી પ્રત્યપાયફલક માની નહીં શકાય, કારણ કે એ બધાની પૂર્વસેવા પણ, આત્માને લાભકર્તા એવી દ્વિબંધક વગેરેની પૂર્વસેવાથી બહુ ભિન્ન ન હોવાથી એના કારણભૂત છે. તથા
ન
