________________
૭૨૦
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે
છે, એમના પૂજનથી દોષનાશ થશે, ગુણવિકાસ થશે, પાપનાશ થશે, પુણ્યવૃદ્ધિ થશે' આવા બધા ભાવો જીવને અહંકાર વગેરેથી બચાવનાર હોવાથી ઉચિત ઘડતર કરે છે. માટે આવી શ્રદ્ધા જરૂરી છે. એટલે આવી શ્રદ્ધાપૂર્વક અને શૌચ=પવિત્રતાપૂર્વક દેવની પૂજા કરવાની હોય છે. અહીં શરીરની, વસ્ત્રની, પ્રતિમાની અને મનની પવિત્રતા એ શૌચ તરીકે અભિપ્રેત છે. આમ શ્રદ્ધા-શૌચ પૂર્વક પ્રભુની પૂજા કરવાથી પાપનાશ થાય છે, પુણ્યવૃદ્ધિ થાય છે. પાપનાશના કારણે મોટી આપત્તિ કોઈ આવતી નથી અને પુણ્યવૃદ્ધિના કારણે કાર્યોમાં સફળતા મળતી જાય છે. આ બધાથી શ્રદ્ધા ઓર વધતી જાય છે.
પૂજા તરીકે અહીં શબ્દો દ્વારા પાંચ પૂજા કહી છે. વિલેપન, પુષ્પ, ધૂપ, નૈવેદ્ય અને સ્તોત્ર. આ બધું શોભન=સુંદર જોઈએ. પ્રતિમાનો શૌચ કહ્યો એનાથી જળપૂજા આવી ગઈ. વિલેપન પૂજા એટલે ચંદન પૂજા.. પછી પુષ્પપૂજા, ધૂપપૂજા ને એના ઉપલક્ષણથી દીપપૂજા, નૈવેદ્ય પૂજા... (અજૈનોમાં અક્ષત પૂજા અને ફળપૂજા નહીં હોય.. અથવા) શ્રીફળ વગેરે ફળનો નૈવેદ્યમાં જ સમાવેશ કરતા હોય એટલે ફળપૂજા આવી ગઈ.. ને નૈવેદ્યના જ ઉપલક્ષણથી અક્ષત પૂજા લઈ લઈએ તો અષ્ટપ્રકારીપૂજા આવી ગઈ અને સ્તોત્રપૂજાથી ભાવપૂજા આવી ગઈ. (યોગબિન્દુમાં પુષ્પ પૂજા, બલિપૂજા–નૈવેદ્ય-ફળપૂજા, વસ્ત્ર-પૂજા અને સ્તોત્રપૂજા કહેલ છે એ જાણવું.)
પ્રશ્ન ઃ આ પૂજા કયા દેવની કરવાની ?
ઉત્તર : દેવોમાં રહેલી વિશેષતાઓના અજાણ મહાત્માઓએ સર્વદેવોને પૂજવા જોઈએ. અથવા જે દેવ પ્રત્યે પોતાની વિશેષ શ્રદ્ધા હોય એમને પૂજવા જોઈએ.
જેઓએ નવોનવો ધર્મ આરાધવો શરુ કર્યો છે એવા જીવો આદિધાર્મિક કહેવાય છે. ગૃહસ્થ હોવા છતાં જેઓ જીવનને પરલોકપ્રધાન જીવે છે (એટલે કે જેનાથી મારો પરલોક બગડી જાય એવું
