________________
૨૪
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રથમ પ્રસ્તાવોક-ર૧
અવતરણિકા :
પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે જે મહાત્મા પરમાત્માની ભાવથી આરાધના કરે છે તેનું પરમાત્મા કલ્યાણ કરે છે તેથી હવે આ પરમાત્મા કઈ રીતે ભાવથી આરાધિત થાય તે બતાવે છે – શ્લોક :
कृतकृत्योऽयमाराद्धः स्यादाज्ञापालनात् पुनः ।
आज्ञा तु निर्मलं चित्तं कर्तव्यं स्फटिकोपमम् ।।२१।। શ્લોકાર્ચ - વળી, આડાના પાલનથી કૃતકૃત્ય એવા આ પરમાત્મા, આરાધાયેલા થાય. વળી, સ્ફટિકની ઉપમા જેવું નિર્મલ ચિત કર્તવ્યરૂપ આજ્ઞાનું પરમાત્માની આજ્ઞા છે. રા
ભાવાર્થ –
પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે પરમાત્માની આરાધનાથી સર્વકલ્યાણની પ્રાપ્તિ થાય છે. તેથી હવે કહે છે કે કૃતકૃત્ય એવા ભગવાન તેમણે બતાવેલ આગમવચનના પાલનથી આરાધાયેલા થાય છે. આશય એ છે કે, પરમાત્મા મોહનો નાશ કર્યા પછી કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે ત્યારે કૃતકૃત્ય થયેલા છે અર્થાત્ સંસારમાં આત્માના હિતાર્થે જે કાંઈ કર્તવ્ય છે તેવું કૃત્ય તેઓએ કરી લીધેલું છે; કેમ કે આત્મા માટે શત્રુરૂપ મોહનો નાશ જ કર્તવ્ય છે અને તે મોહનો નાશ તેમણે કરી લીધેલ છે. અને તે મોહનો નાશ કરીને કેવલજ્ઞાન પામેલા તે પરમાત્માએ પોતાના તુલ્ય થવાના ઉપાય રૂપે સન્માર્ગ બતાવ્યો તે સન્માર્ગ ઉપર ચાલવાનો યત્ન કરવો તે જ પરમાત્માની આશા છે. જે મહાત્માઓ પરમાત્માના વચનાનુસાર તેમને બતાવેલ સન્માર્ગનું સેવન કરે છે તેઓ ભગવાનની આજ્ઞાનું પાલન કરનારા છે અને જેઓ ભગવાનની આજ્ઞાનું પાલન કરે છે તેઓ વડે કૃતકૃત્ય એવા આ પરમાત્મા આરાધાયેલા થાય છે.
અહીં વિશેષ એ છે કે પરમાત્માએ જે જીવોની જે પ્રકારની ભૂમિકા છે તે ભૂમિકા અનુસાર તે જીવો મન-વચન-કાયાથી જે કૃત્ય સેવી શકે તે જીવોને તે
