________________
૧૧૮
યોગસાર પ્રકરણ/તૃતીય પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૧૪-૧૫ વળી, જે મહાત્મા વડે આ કષાયો જિતાયા તેઓને મહાન સુખનું આગમન પ્રાપ્ત થાય છે. જેમ, મેઘકુમારને દીક્ષા ગ્રહણ કર્યા પછી સંયમજીવનની કષ્ટમયતાને કારણે ક્ષણભર અરતિ થઈ. આમ છતાં વીરપ્રભુનાં વચનના ઉપદેશથી મહાપરાક્રમ કરીને તેઓએ આ સર્વ કષાયોને જીત્યા તો સર્વાર્થસિદ્ધની પ્રાપ્તિ થઈ.
આનાથી એ ફલિત થાય કે મનુષ્યભવના અલ્પકાલમાં પ્રમાદને અને કષાયોને વશ થઈને જીવ સાવદ્યાચાર્યની જેમ દુઃખની પરંપરા પ્રાપ્ત કરે છે અને તે જ મનુષ્યભવના અલ્પ સમયમાં મહાન પરાક્રમ કરીને જેઓ મેધકુમારની જેમ કષાયને વશ થતા નથી તેઓ સુખની પરંપરાને પ્રાપ્ત કરે છે. ll૧૪માં અવતરણિકા:
પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે આત્મા વડે જિતાયેલા એવા રાગાદિ ભાવો મહાન સુખનું કારણ છે. તેથી હવે જે મહાત્મા તેને જીતવા માટે ઉદ્યમ કરી રહ્યા છે, તેઓની તે અવસ્થા કેવી છે તે બતાવવા માટે કહે છે – શ્લોક :
सहजानन्दता सेयं सैवात्मारामता मता ।
उन्मनीकरणं तद् यद् मुनेः शमरसे लयः ।।१५।। શ્લોકાર્ચ -
તે આ સહજાનંદતા છે, તે જ આ આત્મરામતા મનાઈ છે, તે ઉન્મનીકરણ છે ઈન્દ્રિયોના વિષયોનું ઉન્મનીકરણ છે, જે મુનિનો શમ રસમાં લય છે. II૧૫ll ભાવાર્થ :
અત્યાર સુધી બતાવ્યું કે જે મુનિ રાગાદિ ભાવોનો જય કરે છે તેમાં સામ્યામૃત ઉલ્લસિત થાય છે અને તેના માટે કરાતો યત્ન સુખની પરંપરાનું કારણ છે. હવે, જે યોગીઓ રાગાદિ આપાદક કર્મોની સત્તાવાળા છે, આત્મામાં રાગાદિ ભાવોના સંસ્કાર વિદ્યમાન છે. આમ છતાં તે રાગાદિ ભાવોથી થતી
