________________
કૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ | ગાથા : ૪
ગીતાર્થ અને સંવિગ્ન વ્યક્તિ કારણે અશુદ્ધ દાન ગ્રહણ કરે તે વખતે માત્ર ભગવાનની આજ્ઞાપાલનનો અધ્યવસાય છે તેથી ત્યાં નિર્જરા થાય છે, અને તે અશુદ્ધ દાનના ગ્રહણમાં હિંસા દ્રવ્યમાત્રથી છે તેથી ત્યાં લેશ પણ કર્મબંધ નથી; તે જ રીતે વિધિપૂર્વક ભગવાનની આજ્ઞાનુસાર પૂજા કરનાર શ્રાવકનો ઉપયોગ આજ્ઞાપાલનનો હોવાથી તેમની પૂજામાં એકાંતે નિર્જરા થાય છે, અને ત્યાં જે દ્રવ્યથી હિંસા થાય છે તેમાં લેશ પણ કર્મબંધ નથી, એ બતાવવાં કહે છે આ જ અતિદેશ વિધિશુદ્ધ જિનપૂજામાં
જાણવો.
४०
·
અહીં ગીતાર્થ અન્યત૨ પદનું વૈકલ્પ ગ્રહણ કર્યું, તેનાથી એ જણાય છે કે, કારણે કોઈ સાધુ અશુદ્ધ આહાર ગ્રહણ કરતો હોય ત્યારે જો તે ગીતાર્થ ન હોય તો યતનામાં ખામી સંભવે, અને જો ગીતાર્થ હોવા છતાં સંવિગ્ન ન હોય તો શ્રુતના ઉપયોગમાં ખામી આવે. તેથી કાંઈક યતનામાં ખામી થાય છે તેથી પણ ગ્રહણ કરાયેલા અશુદ્ધ દાનમાં અલ્પ પાપબંધ થાય છે.
ઉત્થાન -
વળી ગુણવાન પાત્રને અશુદ્ધ દાન આપનાર જીવને આશ્રયીને અલ્પ પાપબંધ અને ઘણી નિર્જરા થાય છે, એમ બીજા કોઈક કહે છે, તેનું યોજન અશુદ્ધ પૂજા સાથે કઈ રીતે થાય છે, તે ગ્રંથકાર બતાવે છે –
ટીકા ઃ
अन्यैस्तु - अकारणेऽपि गुणवंत्पात्रायाप्रासुकादिदाने परिणामवशात् बहुतरा निर्जरा अल्पतरं च पापकर्मेति च प्रतिपादितम्, परिणामप्रामाण्यात, "संथरणंमी ० " त्यादौ अशुद्धं द्वयोरपि दातृगृहीत्रोरहितायेति च व्यवहारत: संयमविराधकत्वात् दायकस्य लुब्धकदृष्टान्तभावितत्वेनाव्युत्पन्नत्वेन च देवगतौ शुभाल्पाऽऽयुष्कतानिमित्तत्वादिति योजितम् । अयमतिदेशोऽव्युत्त्यु (त्प)नीयपूजायां दृष्टव्य इति ॥ ४ ॥
ટીકાર્ય -
अन्यैस्तु
પરિામપ્રામાખ્યાત્ । વળી અકારણમાં પણ ગુણવાન પાત્રને અપ્રાસુક દાન અપાયે છતે (આપનારના) પરિણામના વશથી ઘણી નિર્જરા અને
