________________
૭૩
પુરત રવા નોતિ, શિક્ષાણારચેન યાવના : आत्मतत्त्वप्रकाशेन, तावत्सेव्यो गुरुत्तमः ॥५॥
અથ જ્યાં સુધી ગ્રહણ શિક્ષા અને આસેવન શિક્ષા એ બને શિક્ષાના સમ્યફ પાલનથી પિતાના આત્મામાં ગુરુ પણું ન પ્રગટે ત્યાં સુધી ઉત્તમ ગુરુ સેવવા ગ્ય છે. | ભાવાર્થ આત્મા સ્વરૂપે કેવળજ્ઞાનરૂપ ગુણ દ્વારા સ્વયં ગુરુ છે, પણ આવરણથી એ ગુરુપણું અપ્રગટ છે, શાસ્ત્રોક્ત બે પ્રકારની શિક્ષા કે જે જ્ઞાન અને ક્રિયારૂપ છે, તેને આત્મસાત્ કરવા દ્વારા જે કેવળજ્ઞાન પ્રગટે, તે જ તેનું ગુરુપણું છે. માટે તે ન પ્રગટે ત્યાં સુધી તેને પ્રગટાવવા ઉત્તમ ગુરુની સેવા અવશ્ય કર્તવ્ય છે, કાર્યસિદ્ધ થતાં કારણની કારણુતા નષ્ટ થાય છે, અર્થાત્ તેની જરૂર રહેતી નથી. તેમ બાહ્ય ગુરુની ઉપાસના પૂર્વક જ્ઞાન-ક્રિયાને અભ્યાસ કેવળજ્ઞાનરૂપ ગુરુત્વ પ્રગટાવવામાં કારણ છે, તે પ્રગટયા પછી તે બાહા ગુરુની સેવા પૂર્ણ થાય છે.
અહીં ત્રણ બાબતે ધ્યાનમાં લેવા જેવી છે. એક જ્ઞાન-કિયા ભય આત્મસાત થયા વિના આત્મગુણે પ્રગટતા નથી, બીજી ઉત્તમ ગુરુની ઉપાસનાથી જ એ બને શિક્ષાઓ આત્મસાત્ થાય છે અને ત્રીજી એના દ્વારા ગુરુત્વ પ્રગટયા પછી ગુરુ ઉપાસનાનું કાર્ય પૂર્ણ થાય છે. વસ્તુતઃ તાત્વિક ગુરુપણું માત્ર જ્ઞાન ભણવાથી કે યથેચ્છ ક્રિયાઓ કરવાથી પ્રાપ્ત થતું નથી, પણ ગુરુની ઉપાસના (વિનય) પૂર્વક જ્ઞાન
