________________
વિશદાર્થ સહિત–લેક ૯ રસનેન્દ્રિયનિધિ
[ ૨૯ ]
રસનાથી હેરાન થયે પણ મારા શિષ્યોને તે અટકાવું? એ વિચાર કરી મંદિર પાસેથી જતા-આવતા સાધુઓને તે પિતાની જીભ બહાર કાઢીને બતાવતે. ઘણું સાધુ તો તેનાથી ભય પામતા. તેમાંથી એક હિંમતવાન્ સાધુએ આવીને પૂછ્યું કે “તું કેણ છે? અને શા માટે જતા-આવતા સાધુને આમ જીભ બહાર કાઢીને ડરાવે છે?” તે સાંભળીને યક્ષે કહ્યું કે “ભાઈ? હું ધર્મ માર્ગમાં પંગુ (લંગડે) થયેલો તમારા ગુરુ મંગુ નામનો આચાર્ય છું, પ્રમાદથી મૂળાત્તર ગુણેને ઘાત કરી આ ખાળમાં યક્ષ તરીકે ઉત્પન્ન થયો છું. તેથી જીભ કાઢીને તમને બધાને ચેતાવું છું કે રસનેન્દ્રિયને આ ભંડે વિપાક છે. માટે તમે કઈ રસનાને પરવશ બનતાં નહિં.” ત્યારપછી સર્વ સાધુઓ રસમાં લોલુપ ન થતાં તપમાં પ્રવૃત્ત થયા.
આવા સમર્થ આત્માઓ પણ રસનાના ચીકણું માગે લપસી પડ્યા–તો આપણું શું ગજું? માટે રસનેન્દ્રિયને નિરોધ કરી તેના ઉપર વિજય મેળવવા યત્નશીલ બનવું.
રસને પરવશ ન થવા માટે રસની લુપતાથી હજારહજાર વર્ષના ચારિત્રને વિફળ કરી સાતમી નરકે ઉત્પન્ન થનાર કંડરીક પણ ભૂલવા જેવું નથી એવી જ બીજી વાત આવે છે શૈલકાચાર્યની, તે આ પ્રમાણે –
શેલક નામનું નગર છે, ત્યાં શિક્ષક નામના રાજા સુંદર રાજ્ય કરે છે, રાજાને વૈરાગ્ય આવવાથી પોતાના પુત્ર મદ્રુકને રાજ્ય ઉપર સ્થાપન કરી પ્રવજ્યાને ગ્રહણ કરે છે, તેમને
