________________
–
| (શ્નો. ૪૭-૪૮) ગુર્નવિવેવનાવિસતિ : જ
[ ૨૨૧] - ~अथ क्षपकश्रेणिलक्षणमाह -
अतो वक्ष्ये समासेन, क्षपकश्रेणिलक्षणम् ।
योगी कर्मक्षयं का, यामारुह्य प्रवर्तते ॥४७|| व्याख्या-अतः परं 'समासेन' सङ्क्षपेण तस्याः क्षपकश्रेणेर्लक्षणं वक्ष्ये, यां क्षपकश्रेणी समारुह्य 'योगी' क्षपको मुनिः कर्मक्षयं कर्तुं प्रवर्तते ॥४७॥ अथाष्टमगुणस्थानादर्वाक् याः कर्मप्रकृतीः क्षपकः क्षपयति, ताः श्लोकत्रयेणाह
अनिबद्धायुषः प्रान्त्यदेहिनो लघुकर्मणः । असंयतगुणस्थाने, नरकायुः क्षयं व्रजेत् ॥४४॥
– ગુણતીર્થ -- આ પ્રરૂપણા ઊર્ધ્વમુખી જાણવી... અર્થાત્ પહેલા ચાર અનંતાનુબંધી ઉપશમાવે, પછી ત્રણ દર્શનમોહનીય સમકાળે ઉપશમા ઇત્યાદિ... (અહીં સમકાળે ઉપશમ પામનારી પ્રકૃતિઓનો સમાવેશ કોષ્ટકમાં એકસાથે કરેલ છે.) આ પ્રમાણે ઉપશમશ્રેણિનું સ્વરૂપવર્ણન પૂર્ણ થયું.
જે ક્ષપકશ્રણ હવે ક્ષપકશ્રેણિનું વર્ણન શરૂ કરવા, સૌ પ્રથમ ક્ષપકશ્રેણિનું સ્વરૂપ શું? એ બતાવવા ગ્રંથકારશ્રી કહે છે –
ક્ષપકશ્રેણિનું સ્વરૂપ જ શ્લોકાઈ હવે પછી સંક્ષેપથી ક્ષપકશ્રેણિનું સ્વરૂપ હું કહીશ કે જે ક્ષપકશ્રેણિ પર ચડીને યોગી મહાત્મા કર્મનો ક્ષય કરવા માટે પ્રવૃત્તિ કરે છે. (૪૭)
વિવેચનઃ મોહનીયકર્મના ક્ષય માટે ઉદ્યત થયેલા ક્ષેપક મહાત્મા, એ ક્ષપકશ્રેણિ પર ચડીને કર્મનો ક્ષય કરવા પ્રવૃત્તિ કરે છે. તો આવી ક્ષપકશ્રેણિનું સ્વરૂપ ગ્રંથકારશ્રી હવે સંક્ષેપથી કહેશે.
તેમાં સૌ પ્રથમ ક્ષપકશ્રેણિવાળો જીવ, અપૂર્વકરણ નામના આઠમા ગુણઠાણાના પહેલા જ કયા કર્મોનો ક્ષય કરે ? એ વાતને ત્રણ શ્લોકો દ્વારા કહે છે –
- અપૂર્વકરણ પૂર્વે કર્મક્ષયનું સ્વરૂપ શ્લોકાઈ અબદ્ધાયુષ્ક, ચરમશરીરી, લઘુકર્મી જીવને ચોથા અસંયત-ગુણઠાણે નરકાયુષ્યનો
