________________
-
~-
-
–
(श्लो. ३७-३८) * गुर्जरविवेचनादिसमलङ्कृतः .
[૧૬] -
अथापूर्वकरणानिवृत्तिबादरसूक्ष्मसंपरायोपशान्तमोहक्षीणमोहाख्यानां पञ्चानामपि गुणस्थानानां नामार्थं प्रथम सामान्येन श्लोकद्वयेनाऽऽह -
अपूर्वान्मगुणाप्तित्वादपूर्वकरणं मतम् । भावानामनिवृत्तित्वादनिवृत्तिगुणास्पदम् ||३७|| अस्तित्वात्सूक्ष्मलोभस्य, भवेत्सूक्ष्मकषायकम् । शमनाच्छान्तमोहं स्यात्, क्षपणाक्षीणमोहकम् ||३८॥
-- ગુણતીર્થ ઉદય છદ્દે ગુણઠાણે ઉદયપ્રાયોગ્ય ૮૧ પ્રકૃતિઓમાંથી (૧-૩) થીણદ્વિત્રિક, અને (૪-૫) આહારકદ્ધિક - આ પાંચ પ્રકૃતિઓનો ઉદયવિચ્છેદ થવાથી, સાતમે ગુણઠાણે રહેલા જીવને ૭૬ પ્રકૃતિઓનો ઉદય હોય.
સત્તાઃ સાતમે ગુણઠાણે રહેલા જીવને ૧૩૮ પ્રકૃતિઓની સત્તા હોય... આ સત્તા ક્ષાયિકસમ્યક્તી ક્ષપકશ્રેણિવાળા જીવને લઈને સમજવી... બાકી તો ૧૪૮ની સત્તા પણ હોય.
ગુણસ્થાન | બંધ | ઉદય | સત્તા
અપ્રમત્તસંયત | ૨૮/૫૯ | ૭૬ | ૧૩૮ આ પ્રમાણે અપ્રમત્તસંયત ગુણઠાણાનું સ્વરૂપવર્ણન પૂર્ણ થયું.
(૮-૧૨) અપૂર્વક૨ાગથી ક્ષીગમોહ ,ગસ્થાનક ; સૌ પ્રથમ ગ્રંથકારશ્રી (૧) અપૂર્વકરણ, (૨) અનિવૃત્તિ બાદર, (૩) સૂક્ષ્મસંપરાય, (૪) ઉપશાંતમોહ, અને (૧૨) ક્ષીણમોહ - આ પાંચે ગુણઠાણાઓનાં જે “નામો” છે, તેઓનો સામાન્યથી અર્થ બતાવવા બે શ્લોકો કહે છે –
ગુણસ્થાનકપંચકનો સામાન્ય નામાર્થ એ શ્લોકાઈ : (૮) અપૂર્વ એવા આત્મગુણની પ્રાપ્તિરૂપ હોવાથી “અપૂર્વકરણ” ગુણઠાણું મનાયું છે, (૯) અધ્યવસાયો અનિવૃત્તિશીલ હોવાથી “અનિવૃત્તિબાદર’ ગુણઠાણું થાય, (૧૦) સૂમ લોભનું અસ્તિત્વ હોવાથી “સૂક્ષ્મકષાય' નામનું દશમું ગુણઠાણું થાય, (૧૧) મોહનીયનું ઉપશમન થતું હોવાથી “ઉપશાંતમોહ' નામનું અગ્યારમું ગુણઠાણું થાય, અને (૧૨) મોહનીયનો ક્ષય થતો હોવાથી “ક્ષીણમોહ' નામનું બારમું ગુણઠાણું થાય. (૩૭-૩૮)
