________________
સાહિત્ય સિદ્ધાંત અને દષ્ટાંતથી ખીલી ઉઠતું. ન્યાય વિશારદ ન્યાયાચાર્યનું બિરૂદ કાશીના અભેદ્ય કિલ્લામાં બ્રાહ્મણ પંડિતદ્વારા. પૂ. શ્રીના ન્યાયના ગ્રંથ એટલે વિશદ સાધન ન્યાયના અભ્યાસીઓ માટે. ૧૨૫–૧૫૦–૩૫૦ ગાથાદિનાં સ્તવને, સજઝાયે અને સ્તુતિઓ ઉપાસકને આત્માનંદમાં રમાડે, હૈયાને ડોલાવે. મનને મલકાવે. એક - ધ્યાન એકતાન બનાવે. સંસારના રંગરાગ ભૂલાવે. વિરાગ અને વૈરાગ્યમાં તરબોળ બનાવે–ભેજ્ઞાન જન્માવે.
સંકટ અને ઉપદ્રવો સહ્યા અનેક. હાથે લખેલ સાહિત્યની એકની એક પ્રત બાહ્ય અત્યંતર વિરોધી વર્ગ સમય પામી બાળી નાખે. અનેક યુકિતઓ રચે, પણ અડગતા અને હૈયાદિલી એની એજ ક્રિયાનુષ્ઠાનમાં પણ સરસ રતતા.
ખૂબી તે જુઓ. ગુર્જર ગિરામાં-દ્રવ્યગુણ-પર્યાયને રાસ અને એ ગ્રંથ ઉપર સંસ્કૃત ટીકાઓ પારાવાર. તત્વાર્થી ધિગમ એન્સાયકલોપીડીઆ એફ જૈનીઝમ ગણાતે ગ્રંથ. પાછળથી ઉત્પન્ન થએલ સંપ્રદાયને પણ પૂર્ણ માન્ય. એમાં સૂચિત છે મોક્ષને માર્ગ. સંપૂર્ણ તત્વજ્ઞાનને ખજાનવિશ્વનું સ્વરૂપ અને વિશ્વકલ્યાણને અહોભાવ.
કવિ-સમ્રાટ કવિશેખરપરમશ્રાવક શ્રી ધનપાલ કવિ. નું શ્રેષ્ઠ સજન તિલકમંજરી. કવિવર શ્રી કાળીદાસના કાદંબરી.
