Page Text
________________
२४५
કેવલિભક્તિવિચારાન્તર્ગતત–વૃત્તિવિચાર
'तह तुल्लम्मि वि कम्मे परिणामाइ किरियाविसेसाओ । भिण्णोणुभवणकालो जेठो मज्झो जहष्णो अ ॥ जह वा दीहा रज्जू डझइ कालेण पुंजिया खिप्प । वियओ पडो व सुस्सइ पिडीभूओ अ कालेण ॥ उभागो व णिरपवत्तण हीरइ कमसो जहण्णहा खिप्प । किरियाविसेसओ वा समे वि रोगे तिगिच्छाए ॥
यथाह्याघ्रादि फल वृक्षस्थं यावता कालेन पच्यते, तदर्वागेव ग प्रक्षेपपलालस्थगनाधुपायेन पाच्यते, तथा दीर्घ स्थितिकतया बद्धं कर्माप्यध्यबसानादिभिरर्वागेव पाच्यते । अथवा यथा तुल्येऽपि पथि त्रयाणां पुरुषाणां प्रहरैकद्विव्यादिलक्षणो गतिविशेषाद्भिन्नः कालो दृश्यते, एव तुल्यस्थितिकस्यापि कर्मणस्तीत्रमन्दमध्यमाध्यवसायविशेषाज्जघन्यमध्यमोत्कृष्टलक्षणस्त्रिविधोऽनुभवकालो भवति । यथा वा तुल्येऽपि शास्त्रेऽध्येतणां मतिभेदात्कालभेदस्तथात्रापि । 'तह' त्ति योजनगाथा स्पष्टा, नवर परिणामा अध्यवसानादयः, क्रिया च चारित्रादिलक्षणेति । यथा वा दीर्घा रज्जुश्चिरेण दह्यते पुजीकृता तु क्षिप्र तथा कर्मापि । यथा वा जलाद्रो विततीकृतः पटः क्षिप्र शुष्यति पिण्डीभूतस्तु चिरेण तथा कर्मापि । यथा वा लक्षप्रमाणस्य दशभिर्भागो हरणीयः स च यद्यपवर्त्तनां विनैव हियेत तदा महान् भागहारकालः स्यादपवर्तनायां तु नैव, लक्षस्य हि पञ्चभिर्भागहारे विंशतिसहस्राणि लभ्येरन् दशानां तु द्वौ, ताभ्यां च विंशतिसाहसिकस्य लघुराशेर्भागे हृते झटित्येव दशसहस्राण्यागच्छेयुरिति, एवमायुषोऽप्यनपवर्तितस्य दीर्घकालोऽपवर्तितस्य लघुरिति । यथा वा समेऽपि कुष्ठादिके रोगे क्रियाविशेषाचिकित्सायाः कालभेदस्तथेति भाष्याम्भोधिसंप्लवपरिचितः पन्थाः । લાગે છે તેમ તુલ્ય સ્થિતિક પણ કર્મને પરિણામાદિ ક્રિયાવિશેષના કારણે જઘન્ય– મધ્યમ અને જ્યેષ્ઠ એમ ભિન્ન ભિન્ન અનુભવકાળ હોય છે. અથવા જેમ દીર્ઘસરળ રજજુને બાળતાં લાંબા કાળ લાગે છે અને ગુંચળું કરીને બાળતાં અલ્પકાળ લાગે છે, કે પહોળું કરેલું કપડું જલદી સૂકાઈ જાય છે અને સંકેલી લીધેલું તે લાંબા કાળે સૂકાય છે, અનવર્તિત રાશિને ભાગહાર કરતાં લાંબા કાળ લાગે છે અને અ૫વર્તના કરીને તેમ કરતાં અલ્પ કાળ લાગે છે, સમાન રંગની પણ ક્રિયાવિશેષથી ચિકિત્સા કરતાં અ૫કાળ લાગે છે અન્યથા દીર્ઘકાળ લાગે છે એ પ્રમાણે કર્મને દૂર કરવામાં પણ જાણવું.” ભાષ્યગાથાઓનું તાત્પર્ય એ છે કે જેમ વૃક્ષ પર જ રહ્યું છતું આગ્રાદિ ફળ જેટલા કાળે પાકે એના કરતાં ખાડા વગેરેમાં ઘાસ વગેરેની વચ્ચે મૂકીને પકાવવામાં १. तथा तुल्येऽपि कर्मणि परिणामादिक्रियाविशेषात् । भिन्नोऽनुभवनकालो ज्येष्ठो मध्यो जघन्यश्च ॥ २. यथा वा दीर्घा रज्जुर्दह्यते कालेन पुञ्जिता शिप्रम् । विततः पटो वा शुष्यति पिण्डीभूतश्च कालेन ॥ 3. भागश्च निरपवत्तांणो हियते क्रमशो यथान्यथा क्षिप्रम् । क्रियाविशेषतो वा समेऽपि रोगे चिकित्सया ॥
| SR No. | 022173 |
| Book Title | Adhyatmamat Pariksha |
| Original Sutra Author | Yashovijay Maharaj |
| Author | Bhuvanbhanusuri |
| Publisher | Babu Amichand Pannalal Jain Derasar Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 544 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |